Ông Trump giáng đòn
đau vào tham vọng tăng trưởng của Việt Nam
Jonathan Head, Phóng viên khu vực
Đông Nam Á
BBC
News Tiếng Việt
9
tháng 4 2025
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cly229n44d9o
Các
mức thuế bao trùm của Tổng thống Mỹ Donald Trump nhắm vào hầu hết các quốc gia
trên thế giới hiện đã đi vào hiệu lực. Ngoài Trung Quốc, không khu vực nào bị ảnh
hưởng nặng nề hơn Đông Nam Á.
Đứng
đầu danh sách là Việt Nam và Campuchia, hai trong số những quốc gia bị áp mức
thuế suất cao nhất lần lượt là 46% và 49%.
Xếp
sau đó là Thái Lan 36%, Indonesia 32% và Malaysia 24%. Trong khi đó,
Philippines chịu mức thuế 17% và với Singapore là 10%.
Đây
là một đòn nặng nề giáng vào một khu vực phụ thuộc rất lớn vào xuất khẩu.
Sự
phát triển kinh tế đáng ngưỡng mộ của các nước ở khu vực này trong ba thập kỷ
qua phần lớn là nhờ vào thành công từ việc xuất khẩu hàng hóa ra thế giới, đặc
biệt là sang thị trường Mỹ.
Xuất
khẩu sang Mỹ chiếm khoảng 30% GDP của Việt Nam và chiếm 25% vào GDP của
Campuchia.
Câu
chuyện tăng trưởng này giờ đây đang bị đe dọa bởi các biện pháp trừng phạt
nghiêm ngặt của Washington.
Tác
động lâu dài của các mức thuế quan này, giả sử vẫn được duy trì, sẽ khác nhau
tùy theo quốc gia, nhưng chắc chắn sẽ đặt ra những thách thức lớn đối với các
nước, đặc biệt là Việt Nam, Thái Lan và Campuchia.
VIDEO :
Ông Trump áp thuế: Việt Nam đàm phán ra sao?
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cly229n44d9o
Chiến
dịch "ngoại giao cây tre" của Việt Nam – nỗ lực duy trì hợp tác với tất
cả các nước và cân bằng quan hệ giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ – giờ đây sẽ bị thử
thách.
Dưới
sự lãnh đạo của tân Tổng Bí thư Tô Lâm, Việt Nam đã bắt tay vào một kế hoạch đầy
tham vọng, nhằm xây dựng Việt Nam trở thành một nền kinh tế thu nhập cao, dựa
trên tri thức và công nghệ vào năm 2045.
Việt
Nam đã đặt mục tiêu tăng trưởng trên 8% hàng năm.
Việc
đẩy mạnh xuất khẩu sang Hoa Kỳ - vốn đã là thị trường lớn nhất của Việt Nam -
là trọng tâm của kế hoạch này.
Đó
cũng là lý do chính khiến Việt Nam đồng ý nâng mối quan hệ với Mỹ lên mức cao
nhất - Đối tác chiến lược toàn diện vào năm 2023.
Đảng
Cộng sản, vốn không chấp nhận bất đồng chính kiến và
không có phe đối
lập chính thức, phụ thuộc vào các cam kết kinh tế của mình để có được tính
chính danh. Nhiều nhà kinh tế đã coi những cam kết này là quá tham vọng, giờ
đây sẽ còn khó thực hiện hơn nữa.
Lãnh
đạo Việt Nam Tô Lâm đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế hàng năm vượt mức 8%
Kinh
tế Thái Lan tuy ít phụ thuộc vào xuất khẩu sang Mỹ hơn Việt Nam – chỉ chiếm dưới
10% GDP – nhưng lại đang trong tình trạng tồi tệ hơn, với hiệu suất tăng trưởng
trì trệ suốt hơn một thập kỷ qua.
Chính
phủ Thái Lan đang cố gắng tìm cách thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, gần đây nhất
là nỗ lực hợp pháp hóa cờ bạc dù đã thất bại. Giờ đây, các mức thuế mới từ Mỹ lại
trở thành một đòn giáng kinh tế nữa mà Thái Lan khó lòng chống đỡ.
Còn
đối với Campuchia, thuế quan có lẽ là đòn đe dọa chính trị lớn nhất trong khu vực.
Chính
phủ của ông Hun Manet – người kế nhiệm cha mình, Hun Sen, cách đây hai năm – vẫn
giữ nguyên tính chất độc đoán, nhưng đang ở thế rất dễ bị tổn thương.
Để
duy trì quyền lực cho gia tộc Hun, chính quyền ông Manet đã phải nhượng bộ các
phe nhóm đối lập bằng cách trao đặc quyền kinh tế như độc quyền kinh doanh hay
nhượng đất, dẫn đến tình trạng các dự án bất động sản bị dư thừa, hiện không
bán được, cùng với đó là làn sóng bất mãn vì bị thu hồi đất.
Ngành
may mặc - sử dụng tới 750.000 lao động – từ lâu đã là một van quan trọng cho an
sinh xã hội, mang lại thu nhập ổn định cho những người nghèo nhất ở Campuchia.
Hàng ngàn việc làm trong ngành này có thể sẽ biến mất vì mức thuế mới từ Tổng
thống Trump.
Xuất
khẩu sang Mỹ chiếm tới 25% GDP của Campuchia
Không
giống như Trung Quốc, nước đã đáp trả Mỹ bằng các khoản thuế tương ứng, thông
điệp chính thức từ các lãnh đạo ở Đông Nam Á là đừng hoảng, đừng trả đũa, mà
hãy đàm phán.
Việt
Nam đã cử Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc tới Washington để thỏa thuận về thuế, đồng
thời đề nghị xoá bỏ toàn bộ thuế quan đối với hàng nhập khẩu từ Mỹ. Thái Lan
cũng có kế hoạch cử Bộ trưởng Tài chính sang Mỹ với lời đề nghị tương tự, sẵn
sàng giảm thuế và mua thêm nhiều mặt hàng của Mỹ như thực phẩm và máy bay.
Thủ
tướng Malaysia Anwar Ibrahim cũng sẽ tới Washington, dù tỷ trọng xuất khẩu sang
Mỹ chỉ chiếm 11% tổng kim ngạch xuất khẩu của nước này – thấp hơn một số nước
láng giềng nên mức độ ảnh hưởng cũng nhẹ hơn.
Tuy
nhiên, chính quyền Trump dường như không thực sự muốn thỏa hiệp.
Peter
Navarro, cố vấn cấp cao của Tổng thống Trump về thương mại và sản xuất, đồng thời
là một trong những kiến trúc sư chính sách thuế mới, phát biểu trong các cuộc
phỏng vấn hôm thứ Hai rằng đề xuất xoá bỏ thuế của Việt Nam là "vô
nghĩa", vì điều đó không giải quyết được tình trạng thâm hụt thương mại
khi mà Việt Nam bán 15 đô la hàng cho Mỹ thì chỉ mua lại có 1 đô la.
Ông
cáo buộc Việt Nam duy trì nhiều rào cản phi thuế quan đối với hàng nhập khẩu của
Hoa Kỳ và cho biết một phần ba tổng lượng hàng xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa
Kỳ thực chất là sản phẩm của Trung Quốc và Trung Quốc dùng Việt Nam làm điểm
trung chuyển để né thuế.
Tỷ
lệ hàng hóa trung chuyển hoặc sản xuất tại Việt Nam để né thuế Mỹ áp lên Trung
Quốc thực chất rất khó đánh giá chính xác, nhưng các nghiên cứu thương mại chi
tiết cho thấy con số này dao động trong khoảng 7% đến 16%, chứ không phải một
phần ba như Navarro tuyên bố.
Thị
trường chứng khoán châu Á lao dốc trong tuần này sau khi các mức thuế của ông
Trump chính thức có hiệu lực
Cũng
như Việt Nam, chính phủ Campuchia đã kêu gọi Mỹ hoãn áp thuế trong thời gian cố
gắng đàm phán.
Phòng
Thương mại Mỹ ở Campuchia đã kêu gọi bỏ mức thuế nhập khẩu 49%, chỉ ra rằng
ngành may mặc của nước này, vốn sử dụng lao động nhiều nhất, sẽ bị ảnh hưởng nặng
nề, tuy nhiên, không có mức thuế quan nào, dù cao bao nhiêu đi chăng nữa, sẽ
giúp đưa khâu sản xuất áo quần và giày dép trở lại Mỹ.
Có
lẽ mức thuế ngược đời nhất là mức 44% áp lên Myanmar – một quốc gia đang chìm
trong nội chiến và gần như không có khả năng nhập khẩu thêm hàng hóa Mỹ.
Xuất
khẩu qua Mỹ chỉ chiếm một tỷ lệ rất nhỏ trong GDP của Myanmar – chưa đến 1%.
Tuy
nhiên, tương tự Campuchia, xuất khẩu của Myanmar, chủ yếu là may mặc, là một
trong số ít ngành mang lại thu nhập ổn định cho các gia đình nghèo ở các thành
phố.
Trớ
trêu thay, cho đến gần đây, ông Trump lại là một gương mặt được yêu mến trong
khu vực.
Tại
Việt Nam, ông từng được đông đảo người ca ngợi vì cách tiếp cận chính sách đối
ngoại cứng rắn và thực dụng.
Ở
Campuchia, cựu Thủ tướng Hun Sen - người vẫn thực sự đang nắm giữ quyền lực - từ
lâu đã tìm cách xây dựng mối quan hệ cá nhân thân cận với vị tổng thống Mỹ này,
từng tự hào khoe ảnh "tự sướng" cùng ông Trump trong lần gặp đầu tiên
vào năm 2017.
Chỉ
mới tháng trước, Campuchia còn ca ngợi ông Trump vì đã đóng cửa hai cơ quan
truyền thông Mỹ là Đài Tiếng nói Hoa Kỳ (VOA) và Đài Á Châu Tự Do (RFA) – những
kênh thường đưa tin về quan điểm của các nhà bất đồng chính kiến Campuchia.
Vậy
mà giờ đây, Campuchia - cũng như nhiều nước láng giềng - lại trở thành một
trong số những nước đang phải xếp hàng để cầu xin ông Trump nới lỏng gánh nặng
thuế quan.
-------------------
Tin
liên quan
·
Mỹ áp thuế 104%
hàng Trung Quốc, ông Trump và ông Tập ai sẽ nhượng bộ trước?
9
tháng 4 năm 2025
·
Ông Tô Lâm giảm thuế
0% 'là không đủ': Việt Nam sẽ làm gì?
8
tháng 4 năm 2025
·
Trump chơi ván bài
thuế quan, đó chỉ là 'khởi đầu'
9
tháng 4 năm 2025
No comments:
Post a Comment