Saturday, December 31, 2022

TRƯỚC THỀM NĂM MỚI và THỜI ĐẠI MỚI (Nguyễn Quang Dy)

 



Trước thềm năm mới và thời đại mới 

Nguyễn Quang Dy

31/12/2022

http://www.viet-studies.net/kinhte/NQuangDy_TruocThemNamMoi.html

 

Những đợt rét đậm kéo dài trong mùa giáng sinh (2022) như muốn báo hiệu một năm mới bất thường (2023), và một thời đại mới bất định. Thế giới chưa thoát khỏi đại dịch Corona thì chiến tranh Ukraine đã ập tới. Đến nay, Trung Quốc vẫn chưa thoát khỏi đại dịch vì chính sách “zero Covid”, làm dân chúng “tức nước vỡ bờ”. Dù các nước có thoát khỏi đại dịch thì còn lâu mới thoát khỏi hệ quả nặng nề đối với hệ thống y tế và nền kinh tế.   

 

Biến số khó lường

 

Sau hai thập niên khởi đầu thế kỷ 21, loài người đã bị sốc bởi hai sự kiện khó lường. Một là đại dịch Corona đã làm 15 triệu người chết (theo WHO, tính đến tháng 5/2022), làm cho nhiều quốc gia, kể cả siêu cường cũng bị khủng hoảng. Hai là cuộc chiến tranh Nga-Ukraine đã làm cho hàng trăm ngàn lính Nga và Ukraine bị chết (theo các nguồn báo chí), và hàng chục triệu người dân Uktraine phải sơ tán khỏi quê hương (theo UNHCR).  

 

Cuộc chiến tranh Nga-Ukraine không chỉ làm cho số người chết ngày càng tăng, và nhiều thành phố của Ukraine bị phá hủy (destruction), mà nó còn làm cho nước Nga bị suy sụp từ bên trong (implosion). Cuộc chiến tranh huynh đệ tương tàn chưa có hồi kết, không chỉ làm thay đổi vận mệnh của nước Nga và Ukraine, mà còn làm đảo lộn cả trật tự thế giới. Đó không phải là “xung đột giữa các nền văn minh” hay do “ba dòng thác cách mạng”.

 

Có thể nói đó là một hệ quả của chủ nghĩa dân tộc cực đoan (ultra-nationalism) bị thao túng bởi các nhà độc tài kiểu mới như Putin, Tập Cận Bình, và Donald Trump, làm khuynh đảo thế giới. Nói cách khác, lịch sử chưa thể kết thúc như Franscis Fukuyama đã tuyên bố (the End of History, 1992), mà nó đang bị thao túng. Trong thời đại mới, một số học thuyết cũ của chủ nghĩa xã hội hay chủ nghĩa tư bản có thể trở thành truyện cổ tích.

 

Chủ nghĩa dân tộc thường là động lực để các quốc gia khởi nghiệp và phát triển. Người Do Thái đã từng bị ruồng bỏ và mất cả tổ quốc, nhưng một khi có được mảnh đất Israel sau chiến tranh,  họ đã trỗi dậy thành một cường quốc, do chủ nghĩa dân tộc Do Thái. Nhưng chủ nghĩa dân tộc cực đoan có thể đầu độc tư tưởng và xô đẩy loài người vào tai họa chiến tranh và diệt chủng. Nước Đức Quốc xã là một tai họa, và Khmer Đỏ là một bài học.

 

Sai lầm chiến lược của Putin đang biến ông từ người có công phục hưng nước Nga nay bỗng  thành tội đồ lịch sử và “tội phạm chiến tranh”. Sau Ukraine, nước Nga “hậu Putin” chắc sẽ là một nước Nga khác, cũng như nước Đức “hậu Hitler” là một nước Đức khác. Nếu một người dân mắc sai lầm thì gia đình và hàng xóm bị vạ lây. Nếu lãnh đạo một cường quốc mắc sai lầm thì sẽ là bi kịch vì không chỉ nước đó mà cả thế giới chịu tai họa.

 

Liệu Tập Cận Bình có rút được kinh nghiệm để tránh sai lầm chiến lược như Putin hay không? Rất khó nói, nhất là đối với Đài Loan và Biển Đông. Một khi tham vọng quyền lực và ảo tưởng khôi phục đế chế trong quá khứ đã ngấm vào máu và tiềm thức như ma túy thì rất khó buông bỏ. Cụ Hồ từng nói “đế quốc đánh chết cái nết không chừa”. Đó là bi kịch do “Sự Ngạo mạn của Quyền lực” (the Arrogance of Power, William Fulbright, 1966).

 

Giọt nước tràn li

 

Sau Đại hội 20, chuỗi chỉ huy (chains of command) ở Bắc Kinh đang bị rối vì có hai trung tâm chỉ huy: một do “cựu thủ tướng” Lý Khắc Cường lãnh đạo, và hai do “tân thủ tướng” Lý Cường lãnh đạo. Trong tình huống bất cập đó, các cấp dưới không biết phải tuân theo mệnh lệnh của ai, nên cách tốt nhất để bảo vệ mình là “không làm gì”. (As COVID soars, China has 2 chains of command, Katsuji Nakazawa, Mikkei, December 22, 2022).

 

Làn sóng biểu tình “giấy trắng” đã nổ ra tại nhiều thành phố và địa phương, trong môt nửa đất nước Trung Quốc, đã làm cho Bắc Kinh bất ngờ và làm rung chuyển thế giới. Một mặt, Tập Cận bình không thể để mất mặt và mất kiểm soát, nhưng mặt khác Bắc Kinh không thể đàn áp như tại Thiên An Môn. Trung Quốc phải nới lỏng và bỏ phong tỏa từ 8/1/2023 để tháo ngòi và kéo dài thời gian để tìm cách đối phó với làn sóng biểu tình.

 

Chính sách zero-covid kéo dài đã làm “giọt nước tràn li”, nhưng bỏ phong tỏa có thể làm gia tăng lây nhiễm. Theo WHO, dịch đã bùng phát trước khi Bắc Kinh nới lỏng phong tỏa. Các chuyên gia dự kiến dịch sẽ bùng phát theo ba giai đoạn:  Một là dịp lễ Giáng sinh và Năm mới (hiện nay). Hai là dịp nghỉ Tết Nguyên Đán khi người dân đổ về quê (hạ tuần tháng 1/2023). Ba là dịp người dân quay trở về thành phố làm việc (tháng 2/2023).

 

Theo China Insight, trong 3 tháng tới, 60% dân số Trung quốc (khoảng 800 triệu người) sẽ bị lây nhiễm. Trung bình mỗi ngày có 5.000 đến 9.000 người chết. Các bệnh viện và nhà xác đã quá tải, các lò hỏa táng đã chạy hết công suất mà vẫn còn hàng dài chờ đợi. Người giàu Trung Quốc tuyệt vọng, đang ra đi ồ ạt (ước tính 10 ngàn người). Một số chính phủ các nước như Mỹ, Đức, Ý, Nhật, Ấn Độ, đã ngừng cấp visa cho người Trung Quốc.

 

Vaccine của trung quốc chứng tỏ không hiệu quả, nhưng ba năm qua Trung Quốc đã xuất khẩu rất nhiều như “vaccine diplomacy”, nay mới phải nhập của nước ngoài. Đây là một bi kịch vì Trung Quốc gặp tai họa thì các nước láng giềng như Việt Nam cũng bị vạ lây. Trong một thế giới toàn cầu hóa và phụ thuộc lẫn nhau thì việc đóng cửa biên giới và hủy các chuyến bay đến từ Trung Quốc là một biện pháp cần thiết nhưng khó khả thi.    

 

Điều đáng sợ nhất là khả năng virus corona sẽ biến thể thành chủng mới nếu có hàng trăm triệu người lây nhiễm. Khi đó, biến thể mới sẽ xuất hiện và bắt đầu quá trình hủy diệt, giáng một đòn nặng nề cho Trung Quốc vì có tỷ lệ dân số già khá cao. Các chuyên gia dự báo đến mùa xuân, ít nhất một phần ba dân số Trung Quốc sẽ bị lây nhiễm. Ác mộng về “cơn hồng thủy Corona” cách đây ba năm nay đang quay lại đe dọa Trung Quốc và thế giới.

 

Bàn cờ Mỹ-Trung

 

Theo giáo sư Minxin Pei (Claremont McKenna College) quyền lực của một nhà lãnh đạo chuyên chế luôn có giới hạn. Nói cách khác, Tập Cận Bình tuy giành được nhiệm kỳ thứ ba nhưng sẽ phải trải nghiệm “nghịch lý quyền lực” (the power paradox, Dacher Keltner). Theo nghịch lý đó, càng có nhiều quyền lực, thì Tập càng cảm thấy bất an. (Xi Jinping and the Paradox of Power, Minxin Pei, Foreign Affairs, November 21, 2022).

 

Tại Đại hội 20, Tập đã tìm mọi cách lấp đầy Bộ Chính trị và Ban Thường vụ BCT bằng những người trung thành với mình. Vào phút cuối, Tập đã thẳng tay loại hai nhà cải cách hàng đầu là Thủ tướng Lý Khắc Cường và Phó Thủ tướng Uông Dương, cũng như ngôi sao trẻ đang lên là Ủy viên Bộ Chính trị Hồ Xuân Hoa, được ông Hồ Cẩm Đào bảo trợ. Việc loại bỏ các đối thủ như vậy chắc sẽ tạo ra những kẻ thù không đội trời chung.

 

Quyền lực tuyệt đối của Tập nếu không được kiểm soát có thể gây ra xung đột nội bộ và cản trở quản trị hiệu quả. Chiến thắng của Tập tại Đại hội 20 không phải là đảm bảo cho thắng lợi trong tương lai của ông. Quyền lực mà ông giành được tại Đại hội 20 có thể rất quan trọng để cơ cấu lãnh đạo ở cấp cao nhất và ngăn chặn thách thức đối với quyền lực của ông, nhưng quyền lực đó không hữu dụng mấy để ông thực hiện các chính sách của mình.

 

Nhiều chuyên gia hàng đầu cho rằng Trung Quốc như một người khổng lồ “đang đứng bên bờ vực thẳm”. Đó không phải là tin mừng: một Trung Quốc suy thoái có thể còn nguy hiểm hơn là một Trung Quốc đang trỗi dậy. Nguy hiểm nhất là Trung Quốc đánh chiếm Đài Loan. Để tránh những rủi ro đó, Mỹ cần mau chóng điều chỉnh ưu tiên chiến lược. (China’s Dangerous Decline, Jonathan TeppermanForeign Afrairs, December 19, 2022).

 

Theo Matt Potinger, cần kiềm chế tham vọng của Tập Cận Bình ngay bây giờ hơn là chờ đến khi họ đã tiến hành những bước quyết định khó đảo ngược như tấn công Đài Loan. Nếu Mỹ và đồng minh tiến hành ngay các biện pháp cứng rắn buộc Trung Quốc phải phụ thuộc vào thế giới thì mới kiềm chế được tham vọng của Tập. (Xi Jinping in His Own Words, Matt Potinger, Matthew Johnson, David Feith, Foreign Affairs, November 30, 2022).

 

Đó không hẳn là “kiềm chế” (containment) mà là “hạn chế” (constrainment) như Pottinger đã mô tả. Một chính sách hạn chế, khác với kiềm chế, tính đến thưc tế hiện nay về sự “tùy thuộc kinh tế” (economic interdependence) nhưng có lợi cho Mỹ. Hạn chế là tìm cách làm giảm lòng tin của Bắc Kinh rằng họ có thể đạt mục đích bằng chiến tranh và làm Bắc Kinh mất lạc quan rằng họ có thể tích lũy được lợi thế so với Mỹ và đồng minh. 

 

Còn nước còn tát  

 

Đại dịch Corona cũng như biến đổi khí hậu là dịp để tăng cường đồng thuận quốc gia và liên kết quốc tế nhằm đối phó với các thách thức mới. Nhưng đó cũng là cơ hội để các nhóm lợi ích thân hữu lợi dụng nhằm trục lợi. Các đại án như “test kit” (Việt Á) và “chuyến bay giải cứu” là ví dụ điển hình về tham nhũng chính sách đã “chuyển hóa” thành lũng đoạn nhà nước. Nhiều quan chức cấp cao của các ngành liên quan bị kỷ luật và bắt giam.

 

Điều đó phản ánh thực trạng phức tạp của thời kỳ quá độ có những vùng xám và mảng tối đan xen. Nhưng các hạt sạn và con sâu đó không làm lu mờ được thành tích và phủ nhận được vai trò của ngành ngoại giao trong giai đoạn mới. Trong một bài dài hơn 6.500 từ, nhà ngoại giao lão thành Vũ Khoan (nguyên phó thủ tướng) đã đề cập đến thời đại mới. (Một thời đại mới đang dần hình thành? Vũ Khoan, Tạp chí Cộng sản, 20/11/2022).

 

Sau khi phân tích đặc điểm tình hình thế giới, ông Vũ Khoan đã nêu “ba hàm ý chính sách”. Một là, những biến động hiện nay và trong thời gian tới báo hiệu một thời kỳ hết sức bất an, bất định, với các mối đe dọa “truyền thống” và “phi truyền thống” đan xen nhau. Hai là, phải trông vào thực lực với phương châm “nội lực là quyết định, ngoại lực là quan trọng”. Ba là, thành quả trên mặt trận ngoại giao của ta rất lớn, góp phần hết sức quan trọng. 

 

Tuy nhiên, Việt Nam vẫn chưa thực hiện được công nghiệp hóa. Bộ Chính trị đã có Nghị quyết 50-NQ/TW (20/8/2019) về “định hướng hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác đầu tư nước ngoài đến năm 2030”. Để tránh rơi vào “tình thế khó xử và khó lường” trong quan hệ quốc tế, “những đối sách trong giai đoạn mới cần được vận dụng một cách cơ động, linh hoạt, tinh tế, trên cơ sở bảo đảm lợi ích quốc gia”. 

 

Trong cơ cấu nền kinh tế nước ta, đặc biệt là do hệ lụy của đại dịch Corona làm đứt gãy các chuỗi cung ứng toàn cầu, khu vực FDI ở Việt nam tiếp tục chiếm tỷ trọng ngày càng cao. Năm 2019, FDI chiếm 20,35% GDP, 1/4 giá trị vốn đầu tư toàn xã hội, khoảng 50% sản lượng công nghiệp, 71,7% xuất khẩu và 64,35% nhập khẩu. Trong đó, công nghệ tiên tiến của Mỹ và Tây Âu chỉ chiếm 6%, trong khi công nghệ Trung Quốc chiếm 45%.

 

Trong một bài khác dài hơn 6.700 từ, nhà ngoại giao lão thành Nguyễn Trung (nguyên trợ lý cho cố thủ tướng Võ Văn Kiệt) đã bức xúc về vận mệnh của dân tộc trong thời đại mới. Theo ông,  năm 2022 nên được xem như “một năm định mệnh của thế kỷ 21”, nhưng nhà cầm quyền và đội ngũ trí thức “vẫn tiếp tục đi theo đường mòn cũ và thờ ơ trước tình hình mới”. (Năm 2022 thế giới đang đi về đâu? Nguyễn Trung, Viet-studies, 20/12/2022).

 

Trong khi một số nhà ngoại giao trẻ bị kỷ luật vì “tự diễn biến, tự chuyển hóa” trong vụ “chuyến bay giải cứu”, thì ông Vũ Khoan và ông Nguyễn Trung tuy đã ngoài 80 tuổi, sức tàn lực kiệt, nhưng vẫn không chịu bỏ cuộc, “còn nước còn tát”. Những bài viết đó như “tiếng hát cuối cùng của con thiên nga” trước khi từ biệt cõi đời. Nói cách khác, đó là tâm thức của các nhân sỹ Bắc Hà và tâm trạng của một dân tộc trước thềm một thời đại mới.

 

Đối tác chiến lược

 

Chiến tranh liên miên và chia cắt đất nước suốt ba thập kỷ (1945-1975) đã làm Việt Nam tổn thất nặng nề không chỉ về người và nguồn lực, mà còn về thời gian và cơ hội phát triển, trong khi các nước khu vực tranh thủ thời cơ phát triển để vượt lên trước. Thời hậu chiến, (1975-1979) Việt Nam đã để vuột mất cơ hội hòa giải và tái thiết, nên bị xô đẩy vào cuộc “chiến tranh Đông Dương lần thứ ba” với Khmer Đỏ và Trung Quốc (1979-1989).

 

Trong giai đoan đổi mới và mở cửa (từ 1986) tư duy quản trị lạc hậu thời bao cấp và hệ lụy nặng nề do chiến tranh để lại, đã kìm hãm cải cách và phát triển của Viêt Nam hàng thập kỷ. Tuy Việt Nam đã đổi mới về kinh tế nhưng chưa đổi mới về thể chế chính trị, nên thành quả đổi mới vẫn bị hạn chế do bất cập. Trong khi đó, vấn nạn tham nhũng tràn lan, các nhóm lợi ích thao túng thể chế và chính sách, làm Viêt Nam tiếp tục tụt hậu so với khu vực.

Người Nhật và người Hàn không tự hào vì “được trời phú rừng vàng biển bạc” như Việt Nam.  Họ dạy con cháu phải chấp nhận khó khăn, thiếu thốn và thiên tai (như động đất, sóng thần), phải không ngừng học hỏi và làm việc như điên để vương lên, không được ảo tưởng “làm giàu không khó”. Trong lịch sử, Nhật đã hai lần trỗi dậy để canh tân và phát triển thần kỳ. Nhật và Hàn là hình ảnh con phượng hoàng “vươn dậy từ đống tro tàn”.

 

Với truyền thống chống ngoại xâm và vị trí chiến lược tại Biển Đông, Việt Nam có vai trò đặc biệt quan trọng trong tranh chấp chiến lược Mỹ-Trung tại vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương. Đại sứ Marc Knapper tin tưởng rằng trong năm 2023, khi hai nước kỷ niệm mười năm thiết lập quan hệ đối tác toàn diện, “chúng tôi sẽ tìm các phương thức để có thể kỷ niệm mốc quan trọng này và tìm kiếm các khả năng để nâng cấp lên đối tác chiến lược”.

 

Việt Nam nằm trong danh sách các nước cần quan tâm đặc biệt (CPC), nhưng ông Knapper cho rằng “Trên cơ sở những giá trị chung, lợi ích chung và lòng tin giữa hai nước, chúng tôi tin rằng việc nâng cấp quan hệ lên đối tác chiến lược sẽ càng mở ra nhiều cánh cửa để hai nước hợp tác chặt chẽ hơn. Chúng tôi sẽ tiếp tục nỗ lực tìm kiếm các khả năng, đặt rất nhiều kỳ vọng và mong muốn nâng cấp quan hệ song phương lên đối tác chiến lược”.

 

Từ khi hai nước bình thường hóa quan hệ đến nay, Thương mại Việt-Mỹ đã tăng 200%, đầu tư của Mỹ vào Việt Nam đạt $2.8 tỷ USD/năm. Việt Nam có khoảng 30.000 sinh viên du học tại Mỹ, và Việt Nam là nước ủng hộ tích cực Bộ Tứ (QUAD). Đại sứ Marc Knapper nói với báo chí tại “Triển lãm Quốc phòng Quốc tế” đầu tiên của Hà Nội (8/12/2022) rằng đây là “một giai đoạn mới để Việt Nam hiện đại hóa, đa dạng hóa, và toàn cầu hóa”.   

 

Việt Nam muốn thiết lập đối tác chiến lược với Mỹ môt cách lặng lẽ và lấp lửng (ambiguous), dựa trên nền tảng đối tác chiến lược toàn diện Mỹ-ASEAN. Để có đối tác chiến lược với Việt Nam, Mỹ cũng nên lặng lẽ, và có thể công bố chính thức khi tổng thống Biden đến thăm Hà Nội hay lãnh đạo Việt Nam đến thăm Washington. (A window of opportunity to upgrade US-Vietnam relations, Jonathan Stromseth, Brookings, December 20, 2022).  

 

Không đi quá xa, quá nhanh

 

Quan hệ Việt-Mỹ đã có những bước tiến rất xa, “từ kẻ thù nay đã trở thành bạn”, thực chất đang trở thành “đối tác chiến lược”. Theo cựu đại sứ Mỹ Daniel Kritenbrink, chỉ có “bầu trời là giới hạn” (the sky is the limit). Nhưng theo các nhà nghiên cứu thì hợp tác an ninh Việt-Mỹ vẫn có những giới hạn khó vượt qua. (The Limit to US-Vietnam Security Cooperation, Khang Vũ, US-Vietnam Research Center, University of Oregon, June 12, 2021). 

 

Việt Nam đã từng bị Mỹ bỏ rơi năm 1973 và Liên Xô bỏ rơi năm 1979 và 1988. Nay Hà Nội muốn biết rõ liệu có thể tin và dựa vào Mỹ tới đâu tại Biển Đông. Hà Nội không muốn bị mắc kẹt vào xung đột Trung-Mỹ và một lần nữa trở thành chiến trường cho các nước lớn. Nếu lợi ích quốc gia liên quan đến “an ninh đối ngoại” thì ý thức hệ liên quan đến “an ninh đối nội”. Ý thức hệ có vai trò rất quan trọng đối với hệ thống Đảng và nhà nước.  

 

Quan hệ Việt-Mỹ phát triển tích cực là do hệ quả trực tiếp khi Mỹ và Việt Nam cùng chia sẻ lo ngại trước sự trỗi dậy và thách thức của Trung Quốc. Tuy quan hệ Việt-Mỹ đã được cải thiện đáng kể, nhưng còn quá sớm để khẳng định hai nước sẽ trở thành đồng minh như Mỹ với Nhật hay với Úc là những nước “có cùng quan điểm” (like-minded). Nói cách khác, Mỹ giúp Việt Nam nhưng không đẩy quan hệ Việt-Mỹ “đi quá xa và quá nhanh”.

 

Theo giáo sư Alexander Vuving (Asia Pacific Center for Security Studies in Honolulu), Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã đến thăm Bắc Kinh ngay sau khi Đại Hội đảng lần thứ 20 của Trung Quốc vừa kết thúc, để làm yên lòng Bắc Kinh. Đây là thử thách đầu tiên của “ngoại giao cây tre” của Việt Nam. (Vietnam’s Approach to China: Bamboo Diplomacy With Neo-tributary Characteristics, Alexander Vuving, Diplomat, November 12, 2022). 

 

Vuving cho rằng Việt Nam vừa có lợi lớn vừa có hại lớn vì ở cạnh Trung Quốc. “Ngoại giao cây tre” của Việt Nam với tính chất “triều cống kiểu mới” (neo-tributary) được thể hiện khi ông Trọng đến thăm Bắc Kinh. Đây là chuyến thăm chiếu lệ (rituals) phản ánh sự “bất đối xứng” (asymmetry) về quyền lực, nhằm ổn định. Chiếu lệ là một phần trong chiến lược của Trung Quốc nhằm giữ Việt Nam gần Trung Quốc và tránh xa Mỹ.

 

Vì chuyến thăm của ông Trọng là chiếu lệ và hoa mỹ (rhetoric) nên Việt Nam không có thay đổi đáng kể nào trong chính sách đối với Trung Quốc sau 2014. Chuyến thăm đánh dấu sự mềm mỏng của Hà Nội với Bắc Kinh nhằm đối phó với đe dọa của Trung Quốc, trước khi căng thẳng trở lại. Tuy chuyến thăm phá lệ nhưng không phá cách. Việt Nam nói không với GSI (Global Security Initiative) và chỉ ủng hộ miệng BRI vì sợ “bẫy nợ”.   

 

Trong khu vực Đông Nam Á, một số nước ASEAN vẫn phải hai mặt để chờ thời (hedging). Họ có thể điều chỉnh thái độ với Trung Quốc và Mỹ như “swing states”.  Philippines sẽ điều chỉnh thời “hậu Duterte”; Malaysia sẽ điều chỉnh khi Mahathier Mohamad hay Anwar Ibrahim trở lại cầm quyền; Thailand và Myanmar sẽ điều chỉnh khi chính quyền quân sự hết thời; Campuchia sẽ điều chỉnh khi nào Hun Manet lên cầm quyền thay Hunsen.    

 

Lời cuối

 

Trong cuộc điều trần tai Hạ viện Mỹ (7/12/2022), nhiều ý kiến lo ngại Bắc Kinh sẽ biến Mekong thành “Biển Đông thứ hai”. Trong cuốn “Những ngày cuối của dòng Mekong hùng vĩ”, Brian Eyler (Stimson Center) đã nhấn mạnh tầm quan trọng của tiểu vùng Mekong trong việc đảm bảo an ninh và đời sống của hàng chục triệu người dân Đông Nam Á. Theo ông, một chiến lược thông minh hơn của Mỹ có thể giúp khu vực này phát triển mạnh.

 

Trong hai thập kỷ qua, Việt Nam đã bị mắc kẹt trong bàn cờ chiến lược Mỹ-Trung, nên phải cố gắng giữ cân bằng với nước “cờ thế” (hedging) và nguyên tắc “ba không, một tùy”.  Nhưng cuộc chiến tranh Nga-Ukraine và hệ quả năng nề của đai dich Corona đã làm đảo lộn nhiều hằng số và làm xuất hiện các biến số mới khó lường. Đây vừa là thách thức vừa là cơ hội để Viêt Nam “biến nguy thành cơ”, nhằm thoát khỏi thế “tiến thoái lưỡng nan”.

 

------------------

Tham khảo

1. Một thời đại mới đang dần hình thành? Vũ Khoan, Tạp chí Cộng sản, 20/11/2022

2. Năm 2022 thế giới đang đi về đâu? Nguyễn Trung, Viet-studies, 20/12/2022

3. The Limit to US-Vietnam Security Cooperation, Khang Vũ, US-Vietnam Research Center, University of Oregon, June 12, 2021

4. Vietnam’s Approach to China: Bamboo Diplomacy With Neo-tributary Characteristics, Alexander Vuving, Diplomat, November 12, 2022

5. Xi Jinping and the Paradox of Power, Minxin Pei, Foreign Affairs, November 21, 2022

6. Xi Jinping’s pandemic triumphalism returns to haunt him, Gideon Rachman, Financial Times, November 28, 2022

7. Xi Jinping in His Own Words, Matt Potinger, Matthew Johnson, David Feith, Foreign Affairs, November 30, 2022

8. The Power of China’s Blank Sheets of PaperMelinda Liu, Foreign Policy, December 3, 2022

9. China’s Restive Middle Class Will Be Xi’s Greatest Test Yet, Howard French, Foreign Policy, December 6, 2022

10. China’s Dangerous Decline, Jonathan TeppermanForeign Afrairs, December 19, 2022

11. A window of opportunity to upgrade US-Vietnam relations, Jonathan Stromseth, Brookings, December 20, 2022 

12. As COVID soars, China has 2 chains of command, Katsuji Nakazawa, Nikkei, December 22, 2022

13. The careful balancing act of Vietnam’s bamboo diplomacy, Nguyen Khac Giang, East Asia Forum, December 23, 2022

14. The Weakness of Xi Jinping, Cai XiaForeign Affairs, Sept/Oct 2022

15. The Taiwan Long Game, Jude Blanchette & Ryan Hass, Foreign Affairs, Jan/Feb 2023

16. Putin’s Last Stand, Liana Fix & Michael Kimmage, Foreign AffairsJan/Feb 2023

 

NQD. 31/12/2022





TRÊN THỀM NĂM MỚI 2023 (Nguyễn Gia Kiểng / Thông Luận)

 



Trên thềm năm mới 2023

Nguyễn Gia Kiểng

1/01/2023

https://thongluan-rdp.org/quan-di-m/item/27303-tren-th-m-nam-m-i-2023

 

Trên thềm năm mới 2023 xin chúc quý độc giả và thân hữu một năm mới tràn đầy sức khỏe, hạnh phúc và thành công trong mọi dự định cho cá nhân, gia đình và đất nước.

 

Đây cũng là dịp để chúng ta cùng nhìn lại năm vừa qua và trao đổi ý kiến về năm sắp tới và tương lai nói chung.

 

2022, một năm đầy biến cố quan trọng

 

Chúng ta từ giã một năm 2022 đầy biến cố quan trọng: cuộc chiến Ukraine, khủng hoảng kinh tế toàn cầu, biến động tại Trung Quốc, xáo trộn tại Iran. Đặc biệt là trong những ngày cuối năm đấu đá trong nội bộ Đảng Cộng Sản Việt Nam trở thành gay cấn.

 

Quan trọng nhất là cuộc chiến Ukraine. Cả thế giới đã ngạc nhiên trước quyết tâm và sự dũng cảm của chính quyền, quân đội và nhân dân Ukraine. Thay vì đầu hàng và sụp đổ như dự đoán của cả Nga lẫn các nước dân chủ Phương Tây, quân và dân Ukraine đã chặn đứng cuộc xâm lăng trắng trợn và giáng cho quân Nga những đòn chí tử. Cuộc chiến đấu giữ nước anh dũng của người Ukraine đã đem lại niềm tin và đánh thức Mỹ và các nước dân chủ. Liên minh NATO đã đoàn kết và mạnh lại sau khi đã rã rượi, tưởng như đã chết lâm sàng. Mỹ, Châu Âu và các nước dân chủ đoàn kết như chưa bao giờ thấy. Chính quyền Nga đã sa lầy bi đát.

 

Cuộc chiến Ukraine cùng với đại dịch Covid đã tạo ra một cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu chưa từng thấy. Khác với những cuộc khủng hoảng trước đây lần này nguyên nhân không do đầu cơ hay tài chính. Tỷ lệ thất nghiệp tại các nước dân chủ phát triển đều ở mức thấp nhất từ vài thập niên. Khối lượng tiền tệ lưu hành cũng không thiếu mà còn thừa, buộc các ngân hàng trung ương phải can thiệp để ngăn chặn lạm phát -bằng cách tăng lãi suất- với hậu quả là mức tiêu thụ giảm và tỷ lệ tăng trưởng xuống thấp. Lý do là vì đây không phải là một cuộc khủng hoảng kinh tế đúng nghĩa. Khủng hoảng kinh tế chỉ là hậu quả của khủng hoảng chính trị, hay khủng hoảng của trật tự thế giới.

 

Bối cảnh thế giới cũng đang dao động trước tình hình Trung Quốc. Lý do chính khiến chính quyền Tập Cận Bình phải bỏ chính sách Zero Covid không phải là do các cuộc biểu tình cuối tháng 11 vừa qua mà vì Trung Quốc không thể duy trì chính sách phong tỏa toàn diện được nữa. Năm 2021, mặc dù khối nợ đã lớn gấp bốn lần tổng sản lượng nội địa (GDP), Bắc Kinh đã bơm một số tiền khổng lồ vào chi phí công để đẩy mức tăng trưởng giả tạo lên trên 8% trong khi hầu hết mọi hoạt động sản xuất đều ngừng trệ vì chính sách Zero Covid. Kết quả là sức chịu đựng của kinh tế Trung Quốc đã đạt tới giới hạn. Cá nhân tôi đã nhiều lần nói –qua các bài viết cũng như trong nhiều cuộc phỏng vấn- rằng vấn đề không phải là bao giờ Trung Quốc sẽ lâm vào khủng hoảng mà chỉ là họ còn che giấu được cuộc khủng hoảng tới bao giờ. Đây chính là lúc Trung Quốc không còn che giấu được nữa.

 

2023, một khúc quanh lớn của thế giới

 

Năm 2023 sẽ là một khúc quanh lớn trong lịch sử thế giới, có lẽ còn lớn hơn sự sụp đổ của bức tường Berlin năm 1989. Nga sẽ kiệt quệ và không thể tiếp tục cuộc chiến xâm lăng Ukraine nữa. Thảm bại này ngay sau đó sẽ đưa đến sự sụp đổ của chế độ Putin. Làn sóng dân chủ sẽ tràn đến Nga và các nước trong vùng Trung Tây Á. Liên Bang Nga sẽ thu hẹp lại vì một số trong số 22 nước cộng hòa của Liên Bang Nga sẽ tách ra và tuyên bố độc lập. Trung Quốc sẽ là thành trì cộng sản cuối cùng hoàn toàn cô lập trong khủng hoảng. Làn sóng dân chủ thứ tư sẽ đạt một cường độ mới.

 

Việt Nam năm 2023

 

Trong hoàn cảnh đó Việt Nam sẽ ra sao ?

 

Cho đến nay lý do chính khiến nhiều người Việt Nam còn cố chịu đựng, dù đã rất chán ghét, chế độ cộng sản là vì dù sao cuộc sống hàng ngày cũng dần dần được cải thiện nhờ kinh tế tăng trưởng, nhưng sự kiên nhẫn này có thể sắp chấm dứt. Năm 2023 sẽ rất khó khăn vì với một ngoại thương hơn 200% GDP kinh tế Việt Nam quá lệ thuộc vào bối cảnh kinh tế thế giới đang khủng hoảng. Một lý do khác là chính quyền cộng sản Việt Nam đã bắt chước Trung Quốc một cách mê muội trong việc lạm dụng ngành xây dựng, do đó chiếc bong bóng bất động sản đã phình ra và có thể nổ bất cứ lúc nào. Thêm vào đó, thái độ bênh Nga của chính quyền cộng sản Việt Nam trong cuộc chiến Ukraine cũng đã gây thất vọng cho các nước dân chủ, vì thế Việt Nam khó có thể trông đợi vào những ưu đãi mà họ đã dành cho nước ta, kể cả về đầu tư, từ trước đến nay.

 

Điều cần được nhìn thật rõ trong lúc này là Đảng Cộng Sản đang khủng hoảng nặng. Theo những số liệu do chính họ công bố thì từ mười năm qua, nhất là trong thời gian gần đây, Đảng Cộng Sản đã kỷ luật gần 3.000 tổ chức đảng (nghĩa là các chi bộ, tổ đảng) và gần 200.000 đảng viên. Chống tham nhũng không phải là lý do chính dù tham nhũng đang làm tan nát đảng, bởi vì trong số gần 200.000 đảng viên bị kỷ luật chỉ có gần 7.500 người bị buộc tội tham nhũng trong khi có tới hơn 25.000 người bị buộc tội là đã "có dấu hiệu tự diễn tự chuyển hóa", nghĩa là muốn dân chủ hóa chế độ. Đáng chú ý hơn nữa là trong số hơn 25.000 người này có hơn 8.300 người bị kết tội là đã "suy thoái về tư tưởng chính trị", cụm từ được dùng để chỉ những người phản bác chủ nghĩa Mác-Lênin và cái gọi là "tư tưởng Hồ Chí Minh". Sắp tới hai phó thủ tướng cũng sẽ bị cách chức. Như vậy phải hiểu là khuynh hướng dân chủ đang phát triển mạnh ngay trong nội bộ đảng, kể cả ở cấp cao. Đảng Cộng Sản đang khủng hoảng lớn và nhóm thủ cựu đang cố gắng một cách tuyệt vọng để duy trì một chế độ không còn lý do tồn tại.

 

Năm 2023 cũng sẽ là một năm đầy biến cố lớn trong nước, có thể là một khúc quanh quyết định. Vấn đề là lực lượng dân chủ Việt Nam có đủ mạnh ngang tầm với đòi hỏi của tình thế hay không.

 

Phong trào dân chủ Việt Nam đang ra sao ?

 

Câu hỏi đang được nhiều người đặt ra là tại sao phong trào dân chủ lại rã rượi như hiện nay. Nhiều người còn quả quyết rằng phong trào dân chủ không còn gì đáng kể. Họ lầm to. Phong trào dân chủ mạnh lên chứ không yếu đi như họ tưởng.

 

Điều thật sự chấm dứt là sự nhốn nháo trong đó khó phân biệt những người thực sự đấu tranh để dân chủ hóa đất nước và những người chỉ mượn danh nghĩa dân chủ để thể hiện chính mình, để gây tiếng tăm và ảnh hưởng cho chính mình. Quá nhiều người nghĩ rằng đấu tranh chính trị chỉ là vận động quần chúng ; quá nhiều người thấy mình có thể đảm nhiệm vai trò lãnh đạo ; quá nhiều người nghĩ rằng có thể đấu tranh chính trị mà không cần có tổ chức ; quá nhiều người nghĩ rằng có thể xây dựng một tổ chức lớn mà không cần một tư tưởng chính trị đúng đắn và một dự án chính trị khả thi làm nền tảng, không cần một đội ngũ nòng cốt làm động cơ. Kết quả là chỉ có những nhân sĩ và những nhóm nhỏ mà ưu tư đầu tiên là tranh giành tiếng tăm với nhau. Sự nhốn nháo này phải chấm dứt để phong trào dân chủ có thể lớn mạnh và thắng lợi. Bây giờ nó đã chấm dứt, những người đấu tranh kiểu nhân sĩ đã thất vọng và bỏ cuộc. Đó là một tin mừng và một bước tiến cần thiết của phong trào dân chủ. Các đấu đá trong nội bộ Đảng Cộng Sản cũng chứng tỏ dân chủ đang mạnh lên rất nhiều, ngay trong bộ máy đảng và nhà nước cộng sản.

 

Đôi lời về Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

 

Đến đây cũng xin được có đôi lời về Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên mà tôi là một thành viên.

Khác với hầu hết các tổ chức đối lập, Tập Hợp chúng tôi đã ra đời, cuối năm 1982, không phải như một tổ chức chống cộng mà như một tổ chức dân chủ. Chúng tôi đã là tổ chức chính trị đầu tiên khẳng định rằng cuộc vận động dân chủ là một cuộc cách mạng rất lớn vì thế thắng lợi chính trị chỉ đến sau thắng lợi về tư tưởng. Chúng tôi cũng đã là tổ chức chính trị đầu tiên và tới nay vẫn là duy nhất hiểu rằng một tổ chức chính trị có tầm vóc chỉ có thể xây dựng được trên nền tảng một dự án chính trị với một đội ngũ nòng cốt. Một cách thẳng thắn chúng tôi đã phản bác Khổng Giáo và lối hoạt động chính trị nhân sĩ ; chúng tôi đã dứt khoát lên án nội chiến và bác bỏ mọi chủ trương dùng bạo lực. Lập trường của chúng tôi là tranh đấu để thiết lập một chế độ dân chủ đa nguyên trong tinh thần hòa giải và hòa hợp dân tộc bằng đường lối bất bạo động. Chúng tôi đã rất cô đơn lúc ban đầu, đã bị vô số người chống đối gay gắt, thậm chí hành hung. Đảng Cộng Sản, sau nhiều cố gắng phản bác, cũng đã cấm đảng viên nhắc tới cụm từ "dân chủ đa nguyên" ngay cả để chống đối. Nhưng chúng tôi đã kiên trì bởi vỉ chúng tôi tin rằng lẽ phải có sức mạnh vô địch. Chúng tôi cũng đã vạch ra sự độc hại của chế độ tổng thống mà trước đó tuyệt đại đa số người Việt Nam tán thành như một phản xạ và đề nghị cho tương lai Việt Nam một chế độ đại nghị tản quyền.

 

Ngày nay còn ai trong cũng như ngoài nước phản bác dân chủ đa nguyên ? Còn ai phản đối đấu tranh bất bạo động ? Còn ai chống lại tinh thần hòa giải và hòa hợp dân tộc ? Còn bao nhiêu người tôn sùng Khổng Giáo và tán thành lối hoạt động chính trị nhân sĩ ? Cũng chỉ còn rất ít người ủng hộ chế độ tổng thống, số người ủng hộ chế độ đại nghị tản quyền ngày càng tăng lên.

 

Phải nói là dân trí Việt Nam và văn hóa chính trị Việt Nam đã thay đổi hẳn trong vài thập niên và chúng tôi đã góp phần chính cho bước tiến quyết định này, bước tiến mà trong lịch sử thế giới các dân tộc tiến bộ nhất cũng cần hàng thế kỷ. Trong lịch sử Việt Nam đã có triều đại nào, tổ chức nào tạo được một bước nhẩy vọt văn hóa lớn và lành mạnh như thế ? Chúng tôi đã đóng góp tích cực cho thành quả vĩ đại này mà không hề phản bội và lừa dối ai, không hề gây ra bất cứ thiệt hại nào cho bất cứ ai. Chúng ta, những người dân chủ Việt Nam, đã thắng lớn về mặt tư tưởng và trong chính trị một thắng lợi về tư tưởng bao giờ cũng trở thành thắng lợi chính trị, chỉ còn vấn đề thời gian.

 

Ngày nay cảm tình dành cho lý tưởng dân chủ đa nguyên đã lên cao và ngày càng lên cao cả trong lẫn ngoài nước và ngay cả trong bộ máy đảng và nhà nước cộng sản. Sức mạnh chính của một tổ chức không phải là số đông cũng không phải là những phương tiện mà là tương lai mà nó đại diện. Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên đang là một trong những đại diện của một tương lai bắt buộc phải đến trong khi Đảng Cộng Sản đại diện cho một quá khứ bắt buộc phải qua đi. Đất nước đang thay đổi và dân chủ đa nguyên sẽ thắng.

 

Đất nước đang mất một tài nguyên lớn

 

Bước vào năm 2023 có lẽ chúng ta cũng cần thảo luận về một trong những vấn đề nhức nhối nhất hiện nay : cộng đồng người Việt hải ngoại. Với hơn bốn triệu người, trong đó hơn một triệu người tốt nghiệp đại học ở các nước tiên tiến, cộng đồng người Việt hải ngoại là một tài nguyên vô cùng lớn và quý báu cho đất nước. Nhờ cộng đồng này người Việt Nam đã có dịp tiếp thu mọi nền văn hóa, thử nghiệm mọi chế độ chính trị và đã có những chuyên gia trong mọi kỹ thuật tiên tiến nhất. Cộng đồng người Việt hải ngoại vừa là con mắt của Việt Nam để nhìn và học hỏi mọi kinh nghiệm trên thế giới vừa là một phần quan trọng của trí tuệ và kiến thức Việt Nam lại vừa có thể là một nguồn đầu tư đáng kể. Kinh nghiệm đã cho thấy là các nước vươn lên mạnh mẽ -dù là Do Thái, Nhật, Đài Loan hay Hàn Quốc- đều nhờ sự đóng góp của một cộng đồng hải ngoại hùng mạnh. Việt Nam đang mất đi vốn quý đó. Cộng đồng người Việt hải ngoại đang mất căn cước Việt Nam một cách quá nhanh chóng. Đó chính là lý do khiến các tổ chức hải ngoại suy yếu dần vì không được hưởng ứng.

 

Giải thích thông thường là căn cước dân tộc trước hết là văn hóa trong khi văn hóa Việt Nam không đủ phong phú và hơn nữa người Việt lại có một khả năng thích nghi và hội nhập phi thường vào mọi hoàn cảnh, vì thế mà thế hệ Việt Nam thứ hai ở nước ngoài đã là người Mỹ, người Pháp, người Đức, v.v. hơn là người Việt. Giải thích này chỉ đúng một phần. Trách nhiệm chính là Đảng Cộng Sản. Không phải Đảng Cộng Sản không thấy tầm quan trọng của cộng đồng người Việt hải ngoại. Họ đã cố gắng ve vãn người Việt ở nước ngoài bằng nhưng cụm từ nâng niu như "khúc ruột ngàn dặm", "những đứa con xa của tổ quốc", v.v. Nhưng vấn đề là đối với họ không gì quan trọng bằng sự duy trì độc quyền của Đảng Cộng Sản. Họ cư xử như một lực lượng chiếm đóng chứ không phải một thành phần của nhân dân Việt Nam. Họ có thể chiều chuộng người Việt ở nước ngoài hơn người Việt trong nước (họ sắp tổ chức một hội mùa xuân tại Hà Nội cho người Việt hải ngoại) nhưng họ vẫn đòi người Việt hải ngoại, dù sinh ra và lớn lên trong các nước tự do và được đào tạo bởi văn hóa dân chủ, phải không được đề cập đến các vấn đề chính trị, trừ khi để bày tỏ sự ủng hộ đối với họ. Nói cách khác họ chiều chuộng người Việt hải ngoại với điều kiện là phải quỳ xuống thay vì đứng thẳng, phải cúi đầu thay vì ngẩng mặt. Kết quả là họ chỉ lôi kéo được một thiểu số không đáng kể những người không đáng tranh thủ.

 

Đảng Cộng Sản đã có nhiều tội lớn và họ đang phạm một tội lớn khác là làm mất đi của Việt Nam một tài nguyên lớn : cộng đồng người Việt hải ngoại. Chúng ta rất cần hòa giải cộng đồng người Việt hải ngoại với đất nước Việt Nam, nhưng sự hòa giải này chỉ có thể có được với một nước Việt Nam dân chủ. Trong khi chờ đợi phải động viên tuổi trẻ Việt Nam hải ngoại tham gia cuộc vận động dân chủ, đó là cách hay nhất để gắn bó họ với tổ quốc Việt Nam.

 

Chỉ còn vũ khí tình cảm

 

Xin kết thúc bài khai bút đầu năm này bằng một câu chuyện nhỏ.

 

Làm thế nào để lôi kéo tuổi trẻ trưởng thành ở nước ngoài ? Đó đã là câu hỏi được đặt ra buổi họp cuối năm 2022 của Tổ Sinh Hoạt Paris của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên. Sau nhiều trao đổi anh em chúng tôi đã đồng ý là mọi lý luận đều vô ích vì đều thiếu sức thuyết phục. Chỉ còn vũ khí tình cảm.

 

Hãy nói với thế hệ con em, trước hết là với chính con cháu mình, rằng sự gắn bó của họ đối với nước Mỹ (hay Pháp, Đức, Hà Lan, Bỉ, Ý, Nhật, v.v.) là chính đáng nhưng không phải là tất cả. Nước Mỹ giúp họ trong khi nước Việt Nam cần họ. Yêu nước Mỹ là đúng nhưng yêu nước Việt là đẹp. Phục vụ nước Mỹ rất dễ trong khi phục vụ nước Việt rất khó. Giúp nước Mỹ là bình thường còn giúp Việt Nam là khác thường. Nước Mỹ là cha mẹ nuôi còn nước Việt là cha mẹ đẻ. Biết ơn nước Mỹ là lý trí, yêu nước Việt Nam là tâm hồn.

 

Có thể một số sẽ nghe chúng ta khi thấy chúng ta cũng hiểu họ.

 

Nguyễn Gia Kiểng

(01/01/2023)

 




MÀN HAI CẢNH MỘT CỦA VỞ TUỒNG "DƯỚI HAI MÀU ÁO" (Mai Bá Kiếm)

 



MÀN HAI CẢNH MỘT CỦA VỞ TUỒNG "DƯỚI HAI MÀU ÁO"

Mai Bá Kiếm

30-12-2022  20:09   

https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=pfbid02FZ3sYLeWwUvp8hw1uFgLy5evUWRLLgj3aFmG5dEyXrKC1qXE2a1VmQU5yBYVFDbml&id=100089087646024

 

Khoảng năm 1970 đoàn kịch Kim Cương diễn vở "Dưới hai màu áo", Kim Cương đóng hai vai chị em sinh đôi có cá tính trái ngược nhau: Bê chân chất - Bích nổi loạn, đua đòi. Đài vô tuyến truyền hình Sài gòn dùng kỹ xảo ghép hình để xuất hiện cùng lúc hai "Kim Cương" tranh luận nhau.

 

Má tôi khen nức nở Kim Cương có phép "phân thân", còn tôi nể ý tưởng "một người đóng hai vai có hai mặt" của Kim Cương. 52 năm sau, tôi mới ngộ ra, trên sân khấu chính trị, các lãnh đạo cũng đang diễn lại tuồng "Dưới hai màu áo".

 

Khi Bộ Công an công bố bắt trợ lý của hai phó thủ tướng vì "lợi dụng chức vụ quyền hạn" trong vụ kit test Việt Á và "nhận hối lộ" trong các chuyến bay giải cứu, người dân biết sẽ liên can đến hai ông Vũ Đức Đam và Phạm Bình Minh. Nhưng kịch bản không cho phép kéo màn đột ngột, hoặc để nhân vật đột nhiên biến mất, trừ khi nhân vật đó nói "tau khỏe, có chi mô?"

 

Trong vai chính diện, ngày 9/12/2022, ông Vũ Đức Đam đã có kết luận chỉ đạo tại phiên họp tổng kết Phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa 2022. Đến ngày 30/12/2022, trong vai phản diện, ông Đam được cho thôi chức ủy viên Trung ương.

 

Cực hơn bạn đồng diễn V Đ Đam, ông Phạm Bình Minh diễn vai chính diện đến phút hạ màn. Xung đột hai vai lên đỉnh điểm từ ngày 27/12, ông Phạm Bình Minh ký quyết định thi hành kỷ luật đối với chủ tịch và phó chủ tịch tỉnh Thanh Hóa: Đỗ Minh Tuấn và Đầu Thanh Tùng.

Rồi ngày 29/12, ông Phạm Bình Minh trong vai "Bao Cong mặt sét", ký quyết định thi hành kỷ luật thứ trưởng Bộ GD-DT Nguyễn Hữu Độ, cùng lúc ký quyết định kỷ luật chủ tịch và hai phó chủ tịch tỉnh Nam Định: Phạm Đình Nghị, Trần Anh Dũng, Trần Lê Đoài.

 

Ngày hôm sau, 30/12, trong vai phản diện ông Phạm Bình Minh được cho thôi giữ 2 chức ủy viên: Bộ Chính trị và Trung ương đảng. Kỳ nữ kiêm soạn giả Kim Cương chắc cũng không nghĩ ra tính xung đột giữa hai vai trong một nhân vật lên cực điểm như vậy.

 

Phục soạn giả viết kịch bản sân khấu một, tôi phục soạn giả viết quy trình bãi nhiệm ngàn lần!

 

Hình :

https://www.facebook.com/photo/?fbid=105878545725067&set=pcb.105791002400488

 

https://www.facebook.com/photo?fbid=105878589058396&set=pcb.105791002400488

 

https://www.facebook.com/photo?fbid=105878619058393&set=pcb.105791002400488

 

.

55 BÌNH LUẬN  





TRUNG QUỐC MỞ CỬA và PHẢN ỨNG CỦA THẾ GIỚI (Nguyễn Hồng Vũ)

 



Trung Quốc mở cửa và phản ứng của thế giới  

Nguyễn Hồng Vũ   

30-12-2022  03:30   

https://www.facebook.com/vu.nguyen.758/posts/pfbid02dpZw9rW9zrLNkKgqWVqqgwpkGVU1DHVStGnRvX9Y3EcSkLjHm7JXdQfvUx8WnZLcl

 

Gần đây chính phủ Trung Quốc đã có động thái nới lỏng “bất ngờ” về chính sách COVID-19, họ dự định sẽ mở cửa lại cho người Trung Quốc đi du lịch khắp thế giới từ ngày 8 tháng 1 năm 2023, và tương tự cũng sẽ có nhiều thay đổi nới lỏng cho người nước khác đi du lịch, làm việc và học tập ở nước họ. Trước thông tin này thì phản ứng của nhiều nước thế giới là “SỢ”! Hành động của các nước như Mỹ, Nhật, Hàn Quốc, Ấn Độ, Ý, Đài Loan là yêu cầu người đến từ Trung Quốc phải có kết quả test COVID-19 âm tính, mặc dù quy định này đã được bỏ từ khoảng giữa năm 2022 cho tất cả người du lịch từ các nước. Cụ thể, CDC của Mỹ đã vừa ra thông báo rằng:

 

- Bắt đầu lúc từ ngày 5 tháng 1, tất cả hành khách đi máy bay từ hai tuổi trở lên đến từ Trung Quốc sẽ được yêu cầu làm xét nghiệm (xét nghiệm PCR hoặc xét nghiệm kháng nguyên) không quá 2 ngày trước khi họ rời khỏi Trung Quốc, Hồng Kông hoặc Ma Cao, và xuất trình kết quả xét nghiệm âm tính cho hãng hàng không trước khi khởi hành.

 

- Yêu cầu xét nghiệm này áp dụng cho tất cả các hành khách đến từ Trung Quốc, không phân biệt quốc tịch hoặc tình trạng vaccine. Điều này cũng áp dụng cho những hành khách đến Mỹ trên những chuyến bay quá cảnh ở Trung Quốc.

 

- Hành khách có kết quả xét nghiệm dương tính hơn 10 ngày trước chuyến bay có thể cung cấp hồ sơ chứng minh việc đã khỏi bệnh COVID-19.

 

Nhờ vào vaccine và miễn dịch cộng đồng đã được hình thành trong thời gian qua, tình hình dịch COVID-19 có vẻ đã “tạm ổn” trên thế giới. Vậy câu hỏi đặt ra ở đây là tại sao những nước trên thế giới lại “hết hồn” khi Trung Quốc “bất ngờ” mở cửa lại sau 3 năm đóng kín?

 

Theo mình thấy thì đây là một “phản xạ tự nhiên” như khi người ta sợ những thứ người ta không biết rõ. Những nước trên thế giới tỏ ra sợ trước động thái mở cửa của Trung Quốc vì:

 

- Mặc dù chính sách “Zero-COVID” được áp dụng nhưng hiện tại Trung Quốc đang có đợt bùng dịch COVID-19 mạnh.

 

- Các thông tin khoa học, trình tự giải mã gene các chủng virus lưu hành ở Trung Quốc không đầy đủ và rất hạn chế. Do vậy cho đến nay các nhà khoa học không rõ chủng nào hiện nay đang là nguyên nhân chính gây đợt bùng phát hiện tại ở Trung Quốc.

 

- Nếu chủng đang lưu hành hiện tại ở Trung Quốc là một chủng mới và nguy hiểm thì sẽ có thể làm một đợt bùng dịch mới nguy hiểm trên thế giới.

 

Ở góc độ là một người làm nghiên cứu, mình thấy rằng những lo sợ này là chính đáng và các nước cần có những “động thái” đề phòng. Tuy hiện nay chúng ta phần nào đã “kiểm soát” được dịch COVID-19 nhưng virus SARS-CoV-2 vẫn còn đó và tiếp tục những biến đổi để “manh nha vượt rào”. Những nghiên cứu về virus này vẫn cần được tiếp tục để biết chúng biến đổi đến đâu và có phản ứng phù hợp.

 

Trong trường hợp Trung Quốc bất ngờ mở cửa sau 3 năm đóng kín làm mọi người lo lắng vì những thông tin về sự biến đổi của virus ở trong cộng đồng kín này không được biết rõ. Nếu đây là một loại biến chủng đặc biệt, mới hình thành trong cộng đồng kín này và không lưu hành trên thế giới trong 1 thời gian dài thì có thể sẽ khác xa với các chủng mà chúng ta đang biết hiện nay. Điều này có thể sẽ gây khó khăn cho hệ miễn dịch của chúng ta khi nhận biết chủng mới này và có thể bị bệnh nặng hơn. Do vậy, việc “đề phòng” là một động thái không thừa trong tình hình này đối với “người đến từ Trung Quốc”.

 

Động thái “mở cửa bất ngờ” này của Trung Quốc làm mình khá lo! Dù mình biết rằng chính sách “Zero-COVID” không có cửa nào thành công như các phân tích ở các bài viết trước và việc mở cửa chỉ là điều sớm hay muộn. Tuy nhiên, chính phủ Trung Quốc lại chọn thời điểm trong nước bùng dịch mạnh và ngay trước Tết Nguyên Đán (mùng 1 Tết năm Qúy Mão vào ngày 22 tháng 1 năm 2023) để mở cửa thì thật đáng lo. Chúng ta đừng quên rằng đại dịch COVID-19 bùng phát mạnh có liên quan trực tiếp đến việc nhà cầm quyền Trung Quốc đã “do dự” việc kiểm dịch khi để người dân tự do đi lại ngay trước kỳ nghỉ Tết Nguyên đán năm 2020 (mùng 1 Tết năm Canh Tý vào ngày 25 tháng 1 năm 2020). Ở kỳ nghỉ này, người dân Trung Quốc ước tính thực hiện gần 3 tỷ chuyến đi trong khoảng 40 ngày. Lúc đó có khoảng 5 triệu người đã rời Vũ Hán, tâm điểm của dịch COVID -19, trước khi bắt đầu lệnh cấm du lịch vào ngày 23 tháng 1 năm 2020. Khoảng một phần ba trong số đó đã đi đến các địa điểm bên ngoài tỉnh Hồ Bắc.

 

Mong rằng, chính phủ Việt Nam cũng sớm có động thái “phù hợp” để đối phó với nguy cơ này.

 

Bảo trọng nhe bà con,

TS. Nguyễn Hồng Vũ,

Viện nghiên cứu City of Hope, California, USA

Cố vấn khoa học Ruy Băng Tím

 

Thông tin tham khảo:

 

https://www.nytimes.com/.../covid-requirements-china-us...

(U.S. to Require Negative Covid Tests for Travelers Coming From China)

 

https://www.cdc.gov/.../releases/2022/p1228-COVID-china.html

(CDC Announces Negative COVID-19 Test Requirement from Air Passengers Entering the United States from the People’s Republic of China)

 

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7159085/

(COVID-19 control in China during mass population movements at New Year)

 

#drvunguyen

 

 Hình : https://www.facebook.com/photo/?fbid=6385755008105483&set=a.121001917914188

 

.

30 BÌNH LUẬN





LIÊN MINH MA QUỶ (Nguyễn Thông)

 



LIÊN MINH MA QUỶ  

Nguyễn Thông  (Nguyễn Thông Cào)

29-12-2022   20:25   

https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=pfbid02bx1n5dwH3PEqH6LEs8dgktMyFQujCWS7j6ZMnieezJyfJ4QVCuXwj4DbZxsnEJoMl&id=100024722048900

 

Hôm qua, báo chí đăng tin Thanh tra chính phủ đã chỉ ra sự câu kết giữa Bộ GD-ĐT và Nhà xuất bản Giáo dục về "tham nhũng" sách giáo khoa. Giờ mới vạch trần, lôi cổ chúng nó ra là đã khí muộn, quá muộn. Đó là thứ liên minh ma quỷ tồn tại, công khai tác oai tác quái cả nửa thế kỷ, bóc lột bóp nhặt từng xu của người đi học.

 

Khốn nạn nhất là sự bóc lột này lại có sự bảo kê của nhà cầm quyền (đảng, quốc hội, chính phủ, bộ GD-ĐT) nên mặc dù dân chúng kêu la than thở rầm rĩ, năm nào cũng như năm nào, nhưng bề trên đều bỏ ngoài tai, mặc kệ.

 

Nói thẳng ra, đối với cái khối ung nhọt Nhà xuất bản Giáo dục, và sách giáo khoa, nếu chỉ vạch trần bọn Bộ GD-ĐT thì chưa đủ, mà phải cả "hệ thống chính trị", chúng đều hưởng lợi, dây máu ăn phần. Nếu không phải vậy, sao nó lại dám ngang nhiên tác quái suốt mấy chục năm trời.

 

Cách nay 10 năm, cụ thể là ngày 7.6.2012, nhà cháu đã viết khi mới có phây búc thế này:

 

"Năm nào cũng như năm nào, cứ trước năm học mới, phụ huynh đến khổ vì sách giáo khoa. Nội dung đổi thay xoành xoạch, cách sử dụng tốn kém, lãng phí. Và điên nhất là giá cả. Một ông bạn làm bên ngành xuất bản bảo rằng với số lượng in khổng lồ, không có thứ ấn phẩm nào so sánh được với nó, sách giáo khoa là món hời béo bở cho đám làm sách và Bộ Giáo dục. Nếu đấu thầu đàng hoàng, không cho Nhà xuất bản Giáo dục độc quyền nữa, giá thành sách giáo khoa sẽ chỉ còn một nửa, tức là bớt được một nửa gánh nặng chi phí mua sách cho người có con em đi học. Biết thế thôi, dễ gì họ nhả. Không có đứa nào chê tiền cả".

 

Dư luận nói bã bọt mép, mấy chục năm rồi, giờ vẫn y nguyên. Bọn lãnh đạo giáo dục xứ này nhẽ ra phải bị xử bắn vài thế hệ nhưng chúng vẫn sống nhăn. Tiền móc túi dân từ việc bán sách giáo khoa, chúng đâu có ăn một mình, nên chúng sống.

 

Đám quan chức không quan tâm tới giá sách giáo khoa bởi có tăng giá mấy đi nữa thì tiền với chúng là muỗi. Chúng không đếm xỉa tới chất lượng sách giáo khoa bởi con cái chúng dù không học hành vẫn được làm quan. Chúng ngó lơ sách giáo khoa bởi con cháu chúng đâu có thèm học ở xứ này.

 

Sách giáo khoa, nói cho cùng, là thứ công cụ bóc lột tàn bạo bao nhiêu năm nay, mà thủ phạm và kẻ bảo kê chính là nhà cai trị.

 

Thông cào

 

.

63 BÌNH LUẬN   





BÀN VỀ “SỐ ĐẸP” (Đỗ Ngà)

 



 

BÀN VỀ “SỐ ĐẸP”   

Đỗ Ngà   (SOI)

29-12-2022  03:38   

https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=pfbid0uTLk3py3ghnMxKS5x1UN1HUQTvwSsHpx1vHNrJNcqt4QBfxniTQghgsTzNqHTSfdl&id=100083069930380

 

Năm 2021, Chính quyền Cộng Sản đặt mục tiêu cho tăng trưởng kinh tế năm 2022 là từ 6-6,5%. Tuy nhiên, kết quả mới đây cho biết kinh tế Việt Nam tăng trưởng đến 8,02% trong năm nay. Như vậy là nền kinh tế Việt Nam đã phát triển thần kỳ, có thật như vậy không?

 

Được biết, từ cuối tháng Năm (đang quý II) các ngân hàng thương mại Việt Nam đã báo động về nguy cơ cạn room tín dụng. Cho đến tháng Tám hầu như các ngân hàng không thể cho vay được nữa. Bắt đầu từ cuối quý II, các ngân hàng thương mại hạn chế cho vay dần. Tuy nhiên, theo thống kê thì quý III là quý mà nền kinh tế phát triển mạnh nhất (quý I tăng 5,05%; quý II tăng 7,83%; quý III tăng 13,71%; quý IV tăng 5,92%). Thậm chí suốt cả quý IV nền kinh tế cạn tiền mà vẫn tăng trưởng hơn quý I khi mà room tín dụng còn rất dồi dào.

 

Doanh nghiệp có thể huy động vốn qua ngân hàng hoặc qua thị trường chứng khoán. Ngân hàng thì sớm cạn room, thị trường trái phiếu thì vắng bóng hẳn các doanh nghiệp mới chào bán từ khi ông Đỗ Anh Dũng bị bắt hồi tháng Tư, thị trường cổ phiếu cũng ít doanh nghiệp IPO khi Trịnh Văn Quyết bị bắt hồi cuối tháng Ba. Các vòi tưới vốn tưới cho doanh nghiệp bị nghẽn nên ngay cả ông Phạm Nhật Vượng cũng phải lập ra VMI để gọi vốn, Nguyễn Tử Quảng – CEO của Bkav cũng lên mạng gọi vốn trực tiếp từ Fan.

 

Nguồn cấp vốn cho doanh nghiệp như là cơ quan hô hấp cho nền kinh tế. Nếu nói ngân hàng là lỗ mũi thì thị trường chứng khoán là miệng. Nếu mũi bị nghẹt thì thở bằng miệng, mà miệng bị ngạt nữa thì cơ thể nền kinh tế thiếu oxy nghiêm trọng. Mà theo con số thống kê thì cơ thể nền kinh tế Việt Nam vẫn “khỏe re như con ngựa kéo xe”, thật là khó tin. Trong tình hình như vậy mà tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2022 lên đến 8,02% thì nghe “có gì đó sai sai”! Con số tăng trưởng này so với những khó khăn trên thị trường vốn là không khớp nhau. Càng đói vốn càng phát triển là sao?

 

Năm ngoái, khối ngoại FDI chiếm 70% tổng kim ngạch xuất khẩu cả nước, trong khi đó năm 2022 thì tỷ trọng của FDI đã tăng lên thành 73,9%. Như vậy, khối ngoại thì càng ngày càng vững (lên cơ) mà khối nội thì càng ngày càng yếu (teo cơ). Nguyên nhân là do đâu? Do các các vòi cấp vốn cho doanh nghiệp (ngân hàng thương mại và thị trường chứng khoán) bị nghẽn, cho nên khối nội bị “teo cơ” là đúng. Sức khỏe của khối nội phản ánh đúng theo biến động của thị trường vốn của Việt Nam trong năm qua. Khối FDI không phụ thuộc nhiều vào thị trường vốn trong nước nên họ “lên cơ” cũng là điều hợp lý.

 

Không tiền thì làm sao “chuyển đổi xanh”? Mà không chuyển đổi xanh thì các nước châu Âu và Nhật Bản không cho nhập, thế là đói đơn hàng nên doanh nghiệp sa thải công nhân hàng loạt. Năm nay rất nhiều doanh nghiệp Việt phải đóng cửa nhà xưởng cho công nhân “ăn tết sớm”, thậm chí có doanh nghiệp tính chuyện này từ tháng Chín. Đó là thực tế đã được các báo đăng tin. Tình hình thế mà tăng trưởng kinh tế đến 8,02% thì cũng khó hiểu thật.

 

Mới đây, thống kê cho thấy ngành du lịch Việt Nam trong năm 2022 thất bại thảm hại, chỉ có thể đón được khoảng 3,5 triệu lượt khách quốc tế, thấp hơn nhiều so với chỉ tiêu đón được 5 triệu lượt khách để tạo nguồn thu khoảng 4,5 tỉ USD. Trong khi Thái Lan, Indonesia, Singapore đã vượt qua chỉ tiêu về du khách quốc tế mà họ đặt ra thì Việt Nam đứng cuối bảng xếp hạng Chỉ số phục hồi du lịch châu Á sau COVID-19. Tuy nhiên, các nước này sẽ khó mà “với tới” được con số tăng rưởng 8,02% của Việt Nam.

 

Chính quyền thông báo con số thế nào là chuyện của chính quyền, còn doanh nghiệp và người dân thì cảm nhận rõ nét nhất về sự ngột ngạt mà kinh tế đang tác động lên đời sống của họ. Năm nay là năm đại hạn của giới đại gia. Đỗ Anh Dũng, Trịnh Văn Quyết và Trương Mỹ Lan thì coi như xong, còn Phạm Nhật Vượng vầ Bùi Thành Nhơn v.v… thì đang vật lộn để tồn tại. Các đại gia đã không cắn được miếng nào từ con số 8,02% vậy thì người nghèo có “cạp” được gì trong 8,02% không? Chắc chắn là không. Cả giàu và nghèo đều không cạp được thì rõ ràng đấy là con số ảo.

 

.

9 BÌNH LUẬN  

 

Tác giả

SOI

Tham khảo:

https://cvhigh.com/dat-muc-tieu-tang-truong-kinh-te-6-65.../

… 

Xem thêm

CVHIGH.COM

Đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế 6-6,5% năm 2022 - Thông Tin

Đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế 6-6,5% năm 2022 - Thông Tin