SETH BORENSTEIN | AP
DCVOnline dịch thuật
Posted
on April 28, 2025
WASHINGTON (AP) — Những tập đoàn lớn nhất thế giới đã
gây ra thiệt hại khí hậu trị giá 28 ngàn tỷ đô la, một nghiên cứu mới ước tính
như một phần của nỗ lực giúp mọi người và chính phủ dễ dàng hơn trong việc buộc
những công ty phải chịu trách nhiệm về mặt tài chính, giống như những công ty
thuốc lá khổng lồ đã từng lãnh trách nhiệm.
Nhà
máy lọc dầu Chevron Richmond nhìn từ Point Richmond, California, thứ Ba, ngày
24 tháng 10 năm 2023. (Ảnh lưu trữ AP/Eric Risberg)
Một
nhóm nghiên cứu của Đại học Dartmouth đã đưa ra ước tính về ô nhiễm do 111 công
ty gây ra, trong đó hơn một nửa tổng số tiền thiệt hai do 10 công ty cung cấp
nhiên liệu hóa thạch: Saudi Aramco, Gazprom, Chevron, ExxonMobil, BP, Shell,
National Iranian Oil Co., Pemex, Coal India và British Coal Corporation.
Để
dễ so sánh, 28 ngàn tỷ đô la ít hơn một chút so với tổng số hàng hóa và dịch vụ
được sản xuất tại Mỹ vào năm ngoái.
Đứng
đầu danh sách, Saudi Aramco và Gazprom đều gây ra thiệt hại do nhiệt nhiều hơn
2 ngàn tỷ đô la trong nhiều chục năm, nhóm nghiên cứu đã tính toán trong một
nghiên cứu vừa công bố trên tạp chí Nature hôm thứ Tư. những nhà nghiên cứu
tính toán rằng cứ 1% khí nhà kính thải vào khí quyển kể từ năm 1990 đã gây ra
thiệt hại 502 tỷ đô la chỉ riêng do nhiệt, không kể chi phí phát sinh do thời
tiết khắc nghiệt khác như bão, hạn hán và lụt lội.
Mọi
người nói về việc bắt những kẻ gây ô nhiễm phải trả giá, và đôi khi thậm chí
đưa họ ra tòa hoặc thông qua luật nhằm kiềm chế họ.
Tác
giả chính của nghiên cứu, Christopher Callahan, đã làm việc tại Dartmouth nhưng
hiện là chuyên gia khoa học hệ thống Trái đất tại Đại học Stanford, cho biết
nghiên cứu này là một nỗ lực nhằm xác định “mối liên hệ nhân quả làm nền tảng
cho nhiều lý thuyết về trách nhiệm giải trình này.”
Công
ty nghiên cứu Zero Carbon Analytics thống kê được 68 vụ kiện đã đệ trình trên
toàn cầu về thiệt hại do biến đổi khí hậu, trong đó hơn một nửa là ở Mỹ.
https://scx2.b-cdn.net/gfx/news/hires/2025/the-worlds-biggest-com-1.jpg
Những
kỹ sư của Saudi Aramco trước máy phát điện tua bin khí tại mỏ dầu Khurais trong
chuyến tham viếng dành cho báo giới, bên ngoài Riyadh, Saudi Arabia vào ngày 28
tháng 6 năm 2021. Tín dụng: Ảnh AP/Amr Nabil, File
Chuyên
gia khoa học khí hậu Dartmouth Justin Mankin, đồng tác giả của nghiên cứu cho
biết, “Mọi người đều đặt ra cùng một câu hỏi: Chúng ta thực sự có thể tuyên bố
gì về kẻ đã gây ra tai họa này? Và điều đó thực sự dẫn đến một câu hỏi nhiệt động
lực là liệu chúng ta có thể truy nguyên những mối nguy hiểm về khí hậu và/hoặc
thiệt hại của chúng đối với những người phát thải cụ thể không?”
Callahan
và Mankin cho biết câu trả lời là có.
Giới
nghiên cứu bắt đầu với lượng khí thải sau cùng đã biết của những sản phẩm — chẳng
hạn như xăng hoặc điện từ những nhà máy điện chạy bằng than — do 111 công ty định
hướng carbon lớn nhất sản xuất ra trong vòng 137 năm, vì đó là dữ liệu phát thải
lâu nhất của bất kỳ công ty nào và carbon dioxide tồn tại trong không khí lâu
hơn thế nhiều. Họ đã dùng 1.000 mô phỏng máy tính khác nhau để chuyển đổi lượng
khí thải đó thành những thay đổi đối với nhiệt độ trung bình toàn cầu của bè mặt
Trái đất bằng cách so sánh với một thế giới không có khí thải của công ty đó.
Dùng
phương pháp ước tính này, họ xác định rằng ô nhiễm từ Chevron, chẳng hạn, đã
làm tăng nhiệt độ của Trái đất thêm 0,045 độ F (0,025 độ C).
Những
chuyên gian ghiên cứu cũng tính toán mức độ ô nhiễm của từng công ty góp phần
vào năm ngày nóng nhất trong năm bằng cách dùng thêm 80 mô phỏng máy tính và
sau đó áp dụng công thức kết nối cường độ nhiệt cực độ với những thay đổi trong
sản lượng kinh tế.
Hệ
thống này được mô phỏng theo những kỹ thuật đã được giới khoa học sử dụng trong
hơn một chục năm để quy những sự kiện thời tiết khắc nghiệt, chẳng hạn như đợt
nắng nóng Tây Bắc Thái Bình Dương năm 2021, cho biến đổi khí hậu.
https://scx1.b-cdn.net/csz/news/800a/2025/the-worlds-biggest-com-2.jpg
Người
biểu tình hô vang khẩu hiệu khi họ băng qua Cầu Brooklyn trong cuộc tuần hành
Thanh niên vì Khí hậu để yêu cầu chấm dứt kỷ nguyên nhiên liệu hóa thạch, Thứ
sáu, ngày 20 tháng 9 năm 2024, tại New York. Tín dụng: Ảnh AP/Andres Kudacki,
File
Mankin
cho biết trước đây, đã có một cuộc tranh luận về việc “Ai có thể nói rằng chính
phân tử CO2 của tôi đã góp phần gây ra những thiệt hại này so với bất kỳ phân tử
nào khác?” Ông cho biết nghiên cứu của mình “thực sự làm rõ rằng bức màn phủ nhận
hợp lý không còn hiện hữu về mặt khoa học nữa. Trên thực tế, chúng ta có thể
truy nguyên tác hại từ những nguồn phát thải chính.”
Shell
từ chối bình luận. Aramco, Gazprom, Chevron, Exxon Mobil và BP đã không trả lời
yêu cầu bình luận.
Friederike
Otto, chuyên gia khoa học về khí hậu của Imperial College London, người đứng đầu
World Weather Attribution, một nhóm những nhà khoa học thử nghiệm những nghiên
cứu về quy kết nhanh để xem liệu những sự kiện thời tiết cực đoan cụ thể có bị
biến đổi khí hậu làm trầm trọng thêm hay không và nếu có thì sẽ trầm trọng hơn
bao nhiêu cho hay, “Tất cả những phương pháp họ sử dụng đều khá chắc chắn.” Bà
đã không tham gia vào nghiên cứu này.
Otto
cho biết, “Theo tôi, sẽ rất tốt nếu cách ước tính này được nhiều nhóm khác nhau
áp dụng. Cũng giống như quy kết sự kiện, càng có nhiều nhóm thực hiện thì khoa
học càng tốt hơn và chúng ta càng biết rõ hơn điều gì tạo nên sự khác biệt và
điều gì không.”
Bà
cho biết, cho đến nay, chưa có vụ kiện trách nhiệm pháp lý về khí hậu nào chống
lại một quốc gia phát thải carbon lớn nào thành công, nhưng có lẽ việc chứng
minh “bằng chứng khoa học mạnh mẽ đến mức nào” có thể thay đổi điều đó.
Callahan
cho biết trước đây, thiệt hại do từng công ty gây ra đã chìm trong tiếng ồn của
dữ liệu, vì vậy không thể tính toán được.
Chris
Field, khoa học gia về khí hậu của Đại học Stanford, không tham gia vào nghiên
cứu, cho biết, “Chúng ta hiện đã đạt đến một điểm trong cuộc khủng hoảng khí hậu,
nơi tổng thiệt hại quá lớn đến mức đóng góp của một sản phẩm của một công ty có
thể lên tới hàng chục tỷ đô la mỗi năm.”
Michael
Mann, một khoa học gia về khí hậu của Đại học Pennsylvania, người không tham
gia vào nghiên cứu cho biết, đây là một thực tập và bằng chứng khái niệm tốt,
nhưng có so nhiều biến số khí hậu khác mà những con số mà Callahan và Mankin
đưa ra có lẽ là một sự đánh giá thấp rất lớn về thiệt hại mà những công ty thực
sự đã gây ra.
Tác
giả
| Borenstein là một nhà
báo khoa học của Associated Press, chuyên viết về biến đổi khí hậu, thảm họa, vật
lý và những chủ đề khoa học khác. Ông sống tại Washington, D.C. Theo dõi Seth
Borenstein trên X tại @borenbears.
©
2025 DCVOnline
Nếu
đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ
DCVOnline.net”
Nguồn: The world’s biggest companies have
caused $28 trillion in climate damage, a new study estimates | SETH BORENSTEIN
| AP | April 23, 2025
No comments:
Post a Comment