Lý
do Trung Quốc muốn Việt Nam đạt thỏa thuận thương mại với Mỹ
Trường Sơn - RFA
2025.04.15
https://www.rfa.org/vietnamese/trong-nuoc/2025/04/15/trung-quoc-viet-nam-hoa-ky-thue/
Việt
Nam xuất khẩu tới Mỹ 136 tỉ USD hàng hóa, nhưng cũng nhập khẩu tới 144 tỉ USD
hàng hóa từ Trung Quốc.
Tổng
Bí thư Tô Lâm và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình duyệt đội danh dự tại Phủ Chủ
tịch, ngày 14 tháng 4 năm 2025. (LUONG THAI LINH/LUONG THAI LINH / /Pool
via REUTERS)
Tổng
Bí thư, Chủ tịch Nước Trung Quốc Tập Cận Bình vừa thực hiện chuyến thăm cấp nhà
nước tới Việt Nam từ ngày 14 đến ngày 15 tháng Tư.
Chuyến
thăm này diễn ra trong bối cảnh Việt Nam đang rầm rộ tổ chức các hoạt động nhằm
kỉ niệm 50 năm kết thúc chiến tranh nam-bắc, cuộc chiến mà Trung Quốc giữ vai
trò đồng minh quan trọng của miền bắc.
Nhưng
vấn đề gây chú ý nhất lại không phải mối quan hệ lịch sử giữa hai nước, mà nằm ở
hoàn cảnh đầy thách thức hiện tại, khi cả Trung Quốc và Việt Nam đều đang chịu
sức ép rất lớn từ chính sách thuế quan của Hoa Kỳ.
Dù
đã được Hoa Kỳ hoãn
áp mức thuế 46% lên hàng hóa của mình trong vòng 3 tháng, nhưng Việt
Nam vẫn phải đối mặt với thử thách làm hài lòng chính quyền của Tổng thống
Donald Trump, nhằm loại bỏ mối lo thuế quan một cách hoàn toàn.
Để
thuyết phục phía Mỹ, Hà Nội đã phải đưa ra hàng loạt nhượng bộ, bao gồm cam kết
mua thêm hàng Mỹ, hạ thuế nhập khẩu đối với hàng hóa Mỹ, và cho phép các công
ty Mỹ đầu tư vào Việt Nam, kể cả các lĩnh vực vốn được coi là nhạy cảm như
internet vệ tinh.
Nhưng
nhượng bộ quan trọng nhất, thứ mà Hoa Kỳ quan tâm hơn cả, và có hệ lụy lớn nhất
đối với nền kinh tế-chính trị của Việt Nam, nằm ở việc Việt Nam ứng xử thế nào
với đòi hỏi từ chính quyền Tổng thống Donald Trump trong việc ngăn chặn hàng
hóa Trung Quốc dùng Việt Nam làm trạm trung chuyển để tiến vào thị trường Mỹ.
Trong
khi Hoa Kỳ là thị trưởng xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, chiếm tới 30% GDP.
Thì Trung Quốc cũng quan trọng không kém đối với sự phát triển của Việt Nam.
Trong năm 2024, Việt Nam xuất khẩu tới Mỹ 136 tỉ USD hàng hóa, nhưng cũng nhập
khẩu tới 144 tỉ USD hàng hóa từ Trung Quốc.
Trao
đổi với RFA Tiếng Việt, giáo
sư Zachary Abuza từ
Đại học Chiến tranh Quốc gia Hoa Kỳ, cho biết trên thực tế Trung Quốc “hưởng lợi
rất lớn” từ quan hệ thương mại Việt-Mỹ, bởi hai lý do:
“Việt
Nam là một phần của chuỗi cung ứng phía nam của Trung Quốc. Về cơ bản, Việt Nam
lắp ráp rất nhiều hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, sau đó xuất cảng đi Mỹ. Đấy
là lý do kim ngạch xuất khẩu đi Mỹ tương đương với kim ngạch nhập khẩu từ Trung
Quốc. Và lý do thứ hai là đầu tư nước ngoài từ Trung Quốc vào Việt Nam. Từ Hà Nội
đi Hải Phòng đâu đâu cũng thấy nhà máy Trung Quốc.”
Không
những xuất khẩu hàng hóa, Trung Quốc còn trực tiếp xây dựng nhà máy và sản xuất
tại Việt Nam. Đây là lý do nước này hưởng lợi rất lớn từ hoạt động xuất khẩu của
Việt Nam tới Mỹ.
Trước
thềm chuyến thăm Việt Nam và hai nước Đông NAm Á khác gồm Malaysia và Cambodia,
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã gọi việc
củng cố quan hệ với các nước láng giềng là “nền tảng tối quan trọng” làm nên sự
thịnh vượng và bảo đảm an ninh quốc gia của Trung Quốc.
Rõ
ràng việc Việt Nam ứng xử với hàng hóa Trung Quốc thế nào dưới sức ép từ Hoa Kỳ
và phản ứng của Trung Quốc sẽ ra sao đang là điều được quan tâm hơn cả.
Ngay
trong ngày đầu tiên tới thăm Việt Nam, người đứng đầu đảng Cộng sản Trung Quốc
thậm chí đã gửi một bài viết được ký tên ông cho Báo
Nhân Dân của Việt Nam, trong đó ông Tập Cận Bình nhấn mạnh tầm
quan trọng của mối quan hệ kinh tế giữa hai nước, “Trung Quốc luôn coi Việt Nam
là phương hướng ưu tiên trong chính sách ngoại giao láng giềng” ông Tập viết.
Đối
với cuộc chiến tranh thương mại Hoa Kỳ đang phát động chống lại Trung Quốc, mà
Việt Nam là một trong những nước chịu thiệt hại lây, ông Tập viết rằng “chiến
tranh thương mại và chiến tranh thuế quan không có bên thắng”. Và nhắc nhớ các
đồng chí Việt Nam “cần kiên định bảo vệ hệ thống thương mại đa phương, giữ gìn
bền vững sự ổn định của chuỗi sản xuất và chuỗi cung ứng toàn cầu, giữ gìn bền
vững môi trường quốc tế cởi mở và hợp tác.”
Trước
đó, hãng tin Reuters đưa
tin rằng Việt Nam cam kết sẽ kiểm soát chặt chẽ hàng hóa Trung Quốc sử dụng Việt
Nam làm trạm trung chuyển để xâm nhập thị trường Mỹ.
Liệu
động thái này sẽ khiến Trung Quốc phản ứng rao sao?
Theo
giáo sư Carlyle Thayer, bản thân ông Tập Cận Bình cũng ý thức được vấn đề hàng
Trung Quốc đội lốt “made in Vietnam”, thế nên sẽ cần phải hợp tác với phía Việt
Nam để giải quyết, vì điều đó tốt cho lợi ích của chính Trung Quốc:
“Ông
Tập chắc chắn là biết vấn đề này. Miễn là Trung Quốc xuất được hàng sang Việt
Nam, và Việt Nam sau đó có thể xuất khẩu sang Mỹ, thì cả hai đều kiếm được tiền.
Họ không thể bán được hàng nếu Mỹ không mua hàng từ Việt Nam. Thế nên vì lợi
ích của mình, chính phủ Trung Quốc sẽ phải hành động.” Ông nói thêm.
Hiện
tượng hàng Trung Quốc dùng mác sản xuất ở Việt Nam mà giáo sư Thayer nói đến là
tình trạng nhiều hàng hóa của Trung Quốc, tuy được sản ở nước họ, nhưng lại gán
mác sản xuất tại Việt Nam. Các doanh nghiệp Trung Quốc sau đó tập kết số hàng
này tại các nhà kho ở Việt Nam rồi xuất đi Mỹ.
Đối
với các công ty Trung Quốc, đầu tư vào Việt Nam còn giúp hướng đến thị trường
Đông Nam Á, trong bối cảnh nền kinh tế Trung Quốc đang chững lại.
Một
lý do khác khiến Trung Quốc không muốn trả đũa nếu Việt Nam buộc phải tăng cường
kiểm soát hàng hóa Trung Quốc, nằm ở việc chính quyền Bắc Kinh đang muốn thay
thế Mỹ, trở thành quốc gia hình mẫu của thương mại tự do, từ đó có được sự ủng
hộ của phần còn lại của thế giới.
“Người
Trung Quốc rất giỏi tạo thông điệp. Họ đang muốn thế giới nghĩ rằng người Mỹ là
những kẻ đang phá hoại trật tự toàn cầu. Còn Trung Quốc mới là quốc gia có
trách nhiệm.” Giáo
sư Zachary Abuza bình luận.
Phản
ứng của Trung Quốc, theo vị giáo sư của Đại học Chiến tranh Quốc gia Hoa Kỳ, là
sẽ tìm cách khiến nền kinh tế của Việt Nam gắn chặt hơn vào nền kinh tế của họ,
theo giáo sư. “Trung Quốc sẽ tìm cách để tăng cường tích hợp nền kinh tế của họ
với nền kinh tế của Việt Nam. Khiến hai nền kinh tế gắn kết chặt chẽ.” Ông nói
thêm.
Trong
chuyến thăm của ông Tập Cận Bình, Việt Nam và Trung Quốc đã ký kết 45 văn bản
thỏa thuận hợp tác kinh tế. Trong đó có 7 văn kiện về đường sắt, đường bộ. Những
thỏa thuận này được cho là sẽ giúp tăng cường kết nối hệ thống giao thông đường
sắt và đường bộ giữa hai nước. Thúc đẩy việc vận chuyển hàng hóa.
------------------------------------
Nhiều
Bài Viết Hơn Trong nước
Lý
do Trung Quốc muốn Việt Nam đạt thỏa thuận thương mại với Mỹ
Mỹ
điều chỉnh chính sách thuế, Việt Nam tiếp tục hưởng lợi
Sư
Thích Minh Tuệ tới Sri Lanka, còn cách Ấn Độ một eo biển hẹp
Việt
Nam được kêu gọi điều tra cái chết của cao tăng Tây Tạng
No comments:
Post a Comment