Ông Trump áp thuế
46%: dập tắt tham vọng tăng trưởng GDP 8% của Việt Nam?
Thương Lê
BBC
News Tiếng Việt
5
tháng 4 năm 2025
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cgkgxj6l31yo
Tổng
thống Mỹ Donald Trump hôm 2/4 đã tuyên bố áp mức thuế 46% đối với hàng nhập khẩu
từ Việt Nam, có hiệu lực từ ngày 9/4.
Mức
này nằm trong nhóm các nước bị áp thuế cao nhất, chỉ sau Campuchia (49%), Lào
(48%) và Madagascar (47%).
Dù
đã có nhiều dự đoán rằng Việt Nam, một trong những nước có thặng dư thương mại
với Mỹ lớn nhất trên thế giới, sẽ "đặc biệt dễ chịu tổn hại",
nhưng con số 46% vẫn khiến Thứ trưởng
Bộ Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam Phùng Đức Tiến và nhiều người "chếnh
choáng".
Dữ
liệu thống kê về kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ từ Cục Hải quan cho
hay năm 2024 Việt Nam xuất khẩu 119,5 tỷ USD vào Mỹ, trong khi nhập khẩu nhập
khẩu từ thị trường này 15,1 tỷ USD.
Con
số thống kê từ phía Mỹ thậm chí còn cao hơn: Mỹ nhập khẩu 136,6 tỷ USD hàng hóa
từ Việt Nam trong khi chỉ xuất khẩu hơn 13 tỷ USD theo chiều ngược lại - có
thâm hụt là 123,5 tỷ USD.
Với
giá trị xuất khẩu lớn như thế, mức thuế đối ứng 46% của ông Trump sẽ là một con
số rất lớn.
"Nếu
mức thuế này không được đàm phán lại hoặc giảm nhẹ, tác động đến Việt Nam sẽ là
thảm khốc," Giáo sư danh dự Carl Thayer từ Đại học New South Wales (Úc)
nói với BBC News Tiếng Việt vào ngày 3/4.
Theo
ông, mức thuế mà Mỹ áp dụng với Việt Nam cao hơn các đối thủ cạnh tranh là Ấn Độ,
Indonesia, Thái Lan và Malaysia trong các lĩnh vực chính như dệt may, giày dép,
điện tử…
"Điều
này cộng với sự chậm lại trong tăng trưởng toàn cầu, đặc biệt là ở Trung Quốc
và Liên minh châu Âu, hy vọng đạt được tốc độ tăng trưởng GDP 8% vào năm 2025 của
Việt Nam sẽ bị dập tắt," Giáo sư Thayer nói.
Nhận
định của Giáo sư Thayer ngược với quyết tâm của giới lãnh đạo Việt Nam.
Trong
cuộc họp khẩn của Thường trực Chính phủ Việt Nam với lãnh đạo các bộ ngành vào
sáng 3/4, chỉ vài giờ sau thời điểm ông Trump công bố mức thuế mới, Thủ tướng
Phạm Minh Chính đã nêu lên những thách thức lớn mà nước đi của Mỹ tạo ra cho
phía Việt Nam.
Tuy
nhiên, ông Chính vẫn nhấn mạnh rằng mục tiêu tăng trưởng 8% trong năm 2025 là
không thay đổi.
·
Ông Trump áp thuế
toàn cầu, Việt Nam chịu 46%, chứng khoán châu Á lao dốc
3 tháng 4 năm 2025
·
Đòn thuế của ông
Trump gây thương tổn cho các ngành hàng của nào của Việt Nam?
4 tháng 4 năm 2025
·
Hiểu thế nào khi Tổng
thống Trump nói Việt Nam đánh thuế hàng Mỹ 90%?
3 tháng 4 năm 2025
Ông
Trump có sẵn sàng đàm phán?
Bloomberg
đưa tin, trên chuyên cơ Air Force One ngày 3/4, Tổng thống Mỹ Donald Trump bất
ngờ phát tín hiệu sẵn sàng đàm phán và có thể giảm thuế đối ứng nếu các quốc
gia khác đưa ra "đề nghị thật sự tuyệt vời".
"Nếu
ai đó đưa ra một điều gì đó thật sự phi thường - miễn là điều đó có lợi cho
chúng ta - thì tôi sẽ cân nhắc" - ông Trump nói.
Tổng
thống Mỹ cũng nói rằng "thuế quan cho chúng ta quyền lực rất lớn để thương
lượng" và "mọi quốc gia đều đã gọi cho chúng ta".
Tới
tối 4/4 (giờ Việt Nam), ông Trump viết trên mạng xã hội Truth Social rằng ông
đã có cuộc điện đàm với Tổng Bí thư Tô Lâm, trong đó Việt Nam sẵn sàng trao đổi
để đưa mức thuế nhập khẩu về 0% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ.
Đây
là cuộc điện đàm đầu tiên giữa hai bên sau khi ông Trump chính thức nhậm chức
vào tháng 1 vừa qua.
Theo
Giáo sư Thayer, ông Trump đang theo đuổi một cách tiếp cận hoàn toàn mang tính
giao dịch, dẫn lời các nguồn tin ngoại giao cho biết cơ cấu thuế quan của ông
Trump được thiết kế có chủ đích để thúc đẩy các cuộc đàm phán mà Trump nắm quyền
chủ động hơn.
Đối
với Việt Nam, ông Stephen Olson một cựu chuyên gia đàm phán thương mại của Mỹ,
nói với BBC News Tiếng Việt rằng Tổng thống Trump sẽ cởi mở với đàm phán, nhưng
ông dự đoán sẽ có những yêu cầu rất khắt khe để giảm thặng dư thương mại của Việt
Nam với Mỹ, có thể bao gồm các cam kết mua sản phẩm cụ thể của Mỹ, như trong thỏa
thuận thương mại "Giai đoạn 1" được ký năm 2020 với Trung Quốc, trong
đó Washington và Bắc Kinh đã có những thỏa hiệp nhất định về thương mại.
Nhưng
ông nhấn mạnh: "Việt Nam nên giữ bình tĩnh và đàm phán cởi mở. Đừng vội
đưa ra các nhượng bộ sớm mà hãy xem Trump muốn gì."
Liệu
sẽ có làn sóng FDI tháo chạy khỏi Việt Nam?
Trong
nhiệm kì đầu tiên của ông Trump, Hà Nội đã được hưởng lợi khi nhiều công ty đa
quốc gia đã chuyển nhà máy từ Trung Quốc sang Việt Nam do lo ngại mức thuế cao
mà Tổng thống Mỹ sẽ áp đối với hàng hóa của Bắc Kinh.
Năm
2019, ông Trump từng nói trên truyền thông Mỹ rằng Việt Nam "tệ hơn Trung
Quốc" và "gần như là kẻ lợi dụng tồi tệ nhất".
Giáo
sư Thayer cho rằng thuế quan của ông Trump đối với Việt Nam sẽ ảnh hưởng đến
chính các nhà sản xuất của Mỹ đang hoạt động tại Việt Nam trên nhiều lĩnh vực
như giày dép, hàng dệt may, quần áo, trò chơi, đồ điện tử…
Một
cuộc khảo sát gần đây của Phòng Thương mại Mỹ tại Việt Nam cho thấy hầu hết các
nhà sản xuất của Mỹ tại Việt Nam đều dự kiến sẽ sa thải nhân viên nếu thuế quan
được triển khai.
Giáo
sư Thayer cho rằng các hành động của ông Trump sẽ làm gia tăng sự bất ổn, rủi
ro và "có khả năng làm giảm đầu tư trực tiếp nước ngoài của Mỹ cho đến khi
tình hình thuế quan ổn định".
Trong
khi đó, ông Stephen Olson trả lời BBC rằng ông không cho là sẽ có một làn sóng
đầu tư tháo chạy khỏi Việt Nam.
"Nhưng
sức hấp dẫn của Việt Nam đối với FDI trong tương lai, đặc biệt là từ Trung Quốc,
có thể bị giảm sút trong các trường hợp mục tiêu chính là sử dụng Việt Nam làm
nền tảng xuất khẩu sang Mỹ," chuyên gia này lưu ý.
Dù
vậy, ông Olson đánh giá rằng Việt Nam sẽ tiếp tục là một địa điểm hấp dẫn để sản
xuất cho các thị trường khác.
Việt
Nam đã trở thành trung tâm sản xuất khi nhiều quốc gia dịch chuyển dây chuyền sản
xuất ra khỏi Trung Quốc để tránh thương chiến Mỹ-Trung
Việt
Nam có thể làm gì để giảm nhẹ thuế quan?
Từ
trước "Ngày Giải Phóng" nước Mỹ mà ông Trump tuyên bố áp thuế đối ứng,
Việt Nam đã thực hiện các bước đi như mở đường để tập đoàn
SpaceX của
tỷ phú Elon Musk triển khai dịch vụ internet vệ tinh Starlink và cam kết giảm
thuế đối với một số mặt hàng nhập khẩu của Mỹ, bao gồm năng lượng và ô tô.
Hôm
14/2, trước chuyến công tác tới Mỹ, Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên đã
tuyên bố rằng Việt Nam sẵn sàng nhập khẩu thêm hàng nông sản từ Mỹ.
Ngoài
ra, Việt Nam và các công ty quốc phòng của Mỹ cũng đang thảo luận về việc mua
bán thiết bị an ninh. Trong đó, việc mua máy bay vận tải
quân sự C-130 Hercules của hãng
Lockheed Martin đang tiến triển "rất tốt", hãng thông tấn Reuters dẫn
lời các quan chức nắm rõ tình hình cho biết.
Một
thỏa thuận mua bán máy bay khác đã được ký kết, dưới dạng biên bản ghi nhớ, khi
hãng hàng không giá rẻ Vietjet Air của tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo đã đồng ý
mua 200 máy bay Boeing 737 MAX trị giá hàng tỷ đô la.
Bên
cạnh đó, Việt Nam cũng cam kết hỗ trợ việc hồi hương của hàng chục người di cư
bị giam giữ tại Mỹ và nhanh chóng xử lý các yêu cầu trục xuất.
Tỷ
phú Phương Thảo gặp ông Trump tại Mar-a-Largo vào tháng 1/2025
Theo
Giáo sư Thayer, Việt Nam có thể đưa ra những nhượng bộ đáng kể bằng cách xóa bỏ
thuế quan và các rào cản khác mà chính quyền Trump xác định, và mua thêm hàng
hóa từ Mỹ.
Nhà
quan sát Việt Nam lâu năm cũng nhận định Hà Nội có thể cung cấp cho Washington
tiếp cận với khoáng sản quý hiếm. Hiện Việt Nam đứng thứ hai thế giới về trữ lượng
đất hiếm với 22 triệu tấn, chỉ sau Trung Quốc.
Việt Nam đã cử Phó Thủ tướng Hồ Đức
Phớc đến Mỹ để đàm phán.
Theo
thông tin từ Chính phủ Việt Nam, chuyến đi của ông Phớc diễn ra từ ngày 6-14/4,
bao gồm tham dự Đối thoại chính sách cấp cao tại Đại học Columbia (New York),
làm việc tại Mỹ và thăm Cuba.
Cộng
đồng doanh nghiệp hy vọng chuyến đi của Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc sẽ giúp Việt
Nam đàm phán với Mỹ để đạt được thỏa thuận thương mại cân bằng hơn, giảm thiểu
thiệt hại cho doanh nghiệp trong bối cảnh kinh tế khó khăn.
Trong
khi đó, Bộ trưởng Công thương Việt Nam Nguyễn Hồng Diên đã có công hàm đề nghị
phía Mỹ tạm hoãn quyết định áp thuế 46% lên hàng hóa Việt Nam vào ngày 9/4 tới
đây để dành thời gian trao đổi, tìm giải pháp hợp lý cho cả hai bên.
"Chúng
tôi đang thu xếp một cuộc điện đàm giữa hai bộ trưởng, cũng như ở cấp kỹ thuật
với các đồng nghiệp tại Cơ quan đại diện thương mại Hoa Kỳ (USTR) trong thời
gian sớm nhất," ông Tạ Hoàng Linh, Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường nước
ngoài của Bộ Công thương, nói hôm 3/4.
Tại
phiên họp chiều 4/4, Phó thủ tướng Hồ Đức Phớc khẳng định Việt Nam thiện chí
đàm phán với phía Mỹ để sớm tìm tiếng nói chung.
Phó
Thủ tướng Hồ Đức Phớc nêu rõ Chính phủ Việt Nam đề nghị phía Hoa Kỳ cân nhắc tạm
hoãn áp thuế từ 1-3 tháng để đàm phán, hướng tới đảm bảo công bằng về thuế.
Ngoại
giao golf có tác dụng không?
Cũng
cần phải nhắc đến cách tiếp cận gọi là "ngoại giao golf" của Việt
Nam. Công ty gia đình của ông Trump là Tập đoàn Trump Organization cùng đối tác
tại Việt Nam là Tổng công ty Phát triển Đô thị Kinh Bắc (KBC) chuẩn bị khởi
công dự án sân golf và khu
nghỉ dưỡng tại tỉnh Hưng Yên, quê nhà của Tổng Bí thư Tô Lâm vào tháng
5/2025.
Vào
tháng 1/2025, Thủ tướng Chính từng phát biểu rằng ông sẵn sàng đến thăm dinh thự
riêng Mar-a-Lago của ông Trump ở bang Florida và "chơi golf cả ngày"
nếu điều đó "có lợi" cho quốc gia, dân tộc.
VIDEO
:
Thủ
tướng Chính sẵn sàng đánh golf với Tổng thống Trump
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cgkgxj6l31yo
Tuy
vậy, các chuyên gia nói với BBC rằng cách tiếp cận này sẽ không mang lại kết quả
mong đợi.
"Tôi
nghĩ sẽ là một sai lầm nếu hy vọng rằng bất kỳ giao dịch kinh doanh tư nhân nào
với Trump Organization có thể thay đổi đáng kể tình hình thuế quan," ông
Olson nêu quan điểm.
"Thủ
tướng Chính có thể chơi bao nhiêu trận golf tùy thích nhưng điều đó sẽ không
thay đổi đáng kể tiến trình chính sách thuế quan của Mỹ đối với Việt Nam,"
ông nhấn mạnh.
Trong
khi đó, Giáo sư Thayer nhận định các cuộc đàm phán về thuế quan là một phần của
cuộc chơi, và Trump Organization hưởng lợi khi họ theo đuổi các dự án thương mại
của mình.
"Cần
phải nhớ rằng chính Eric Trump [con trai ông Trump, phó chủ tịch điều hành
Trump Organization] là người dẫn đầu các cuộc đàm phán này và sau đó tuyên bố rằng
Việt Nam đang lừa đảo Mỹ," ông Thayer lưu ý.
"Trump
sẽ chỉ gặp Thủ tướng Chính sau khi đã đạt được thỏa thuận. Cuộc họp sẽ tập
trung vào tính kịch tính của sự kiện - một thỏa thuận thành công khác của Trump
trong việc đối phó với một trong ba quốc gia hàng đầu đã lừa đảo Mỹ."
Eric
Trump, Phó chủ tịch điều hành The Trump Organization và Chủ tịch KBC Đặng Thành
Tâm ký thỏa thuận hợp tác dưới sự chứng kiến của ông Donald Trump tại Florida,
Mỹ ngày 25/9/2024
Còn
Trung Quốc thì sao?
Một
yếu tố lớn đang gây trở ngại cho Việt Nam là lo ngại về ảnh hưởng của Trung Quốc.
Trong
khi Mỹ vẫn là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, thì Trung Quốc lại là
nhà cung cấp hàng hóa lớn nhất của Việt Nam, chiếm hơn một phần ba lượng hàng
nhập khẩu, theo số liệu chính thức mới nhất.
Các
công ty Trung Quốc cũng đứng sau gần một phần ba khoản đầu tư mới vào Việt Nam
vào năm 2024.
"Đây
là những tín hiệu cảnh báo lớn đối với Trump," ông Olson cho biết.
Washington cũng lo ngại về cái gọi là "hàng trung
chuyển" - hàng hóa Trung Quốc đi qua Việt Nam trên đường đến các
quốc gia khác.
Việt
Nam đã thực hiện các bước để giải quyết vấn đề này, áp dụng các hạn chế chống
bán phá giá đối với thép Trung Quốc trong nhiều năm.
Nhưng
ông Olson nhận định động thái này sẽ được Washington coi là một khởi đầu, nhưng
"sẽ không có khả năng hoàn toàn làm hài lòng Trump".
"Việt
Nam sẽ phải làm nhiều hơn nữa để dừng việc trung chuyển," cựu đàm phán
viên nói.
Giáo
sư Thayer lại lưu ý rằng vấn đề nằm ở chi tiết trong các báo cáo nguồn gốc vật
liệu từ Trung Quốc và mức độ mà các hàng hóa này đã được biến đổi tại Việt Nam.
"Đây
là vấn đề gây tranh cãi và Việt Nam phải minh bạch hơn trong nỗ lực thuyết phục
USTR rằng Việt Nam không còn cho phép trung chuyển hàng hóa sản xuất tại Trung
Quốc dưới mác Made in Vietnam," ông cho hay.
Chuyên
gia từ Đại học New South Wales cũng lưu ý rằng khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thăm Campuchia,
Malaysia và Việt Nam trong tháng 4/2025, Hà Nội và Bắc Kinh có thể đàm
phán một thỏa thuận song phương mà mỗi bên cùng có lợi.
Theo
giới phân tích, Việt Nam, cũng như các quốc gia Đông Nam Á khác, sẽ bị ảnh hưởng
tiêu cực đến nền kinh tế nếu Trung Quốc đáp trả thuế quan của ông Trump bằng
cách bán phá giá hàng hóa ở khu vực này.
Trên
thực tế, ngày 4/4, Trung Quốc cũng đã tuyên bố sẽ áp thuế bổ sung 34% đối với tất
cả hàng Mỹ nhập vào quốc gia này, tương ứng mới mức thuế đối ứng mà Washington
đánh lên Bắc Kinh.
Theo
giới phân tích, Việt Nam, cũng như các quốc gia Đông Nam Á khác, sẽ bị ảnh hưởng
tiêu cực đến nền kinh tế nếu Trung Quốc đáp trả thuế quan của ông Trump bằng
cách bán phá giá hàng hóa ở khu vực này.
Trên
thực tế, ngày 4/4, Trung Quốc cũng đã tuyên bố sẽ áp thuế bổ sung 34% đối với tất
cả hàng Mỹ nhập vào quốc gia này, tương ứng mới mức thuế đối ứng mà Washington
đánh lên Bắc Kinh.
Chủ
tịch Tập Cận Bình sẽ sang Việt Nam vào tháng 4/2025
Điều
chỉnh cân bằng?
Mặt
khác, cựu đàm phán viên Olson cũng nhắc đến khả năng Việt Nam điều chỉnh sự cân
bằng giữa các cường quốc.
Theo
ông, Việt Nam sẽ không có lựa chọn nào khác ngoài việc suy nghĩ lại về mối quan
hệ với Mỹ.
"Quyết
định điều chỉnh quan hệ với Mỹ có thể dẫn đến việc nghiêng về phía Trung Quốc,
nhưng cũng sẽ có những mâu thuẫn nghiêm trọng ở đó," ông nhấn mạnh.
Còn
theo giáo sư Thayer, điểm mấu chốt là tất cả những rùm beng về thuế quan của
ông Trump đã không tính đến tầm quan trọng của các đồng minh và đối tác an ninh
như Việt Nam.
"Đây
là trò chơi quyền lực của Trump, Việt Nam là bên cầu xin chứ không phải là đối
tác bình đẳng," ông kết luận.
------------------------------
Tin
liên quan
Thuế mới của Trump:
'nhà đàm phán' Hồ Đức Phớc đến Mỹ có xoay chuyển được tình thế?
4
tháng 4 năm 2025
.
Đòn thuế của ông
Trump gây thương tổn cho các ngành hàng nào của Việt Nam?
4 tháng 4 năm 2025
.
Hàn Quốc phế truất Tổng
thống Yoon Suk-yeol
4
tháng 4 năm 2025
.
Hiểu thế nào khi Tổng
thống Trump nói Việt Nam đánh thuế hàng Mỹ 90%?
3
tháng 4 năm 2025
No comments:
Post a Comment