Cựu điệp viên CIA:
'Trump sai, Hà Nội cũng sai' trong vụ cấm quan chức Mỹ dự lễ 30/4
BBC News Tiếng Việt
25
tháng 4 năm 2025
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c62jl5xgje3o
"Việc
Tổng thống Donald Trump quyết định tẩy chay lễ kỷ niệm 50 năm ngày tiếp quản tại
Việt Nam là một sai lầm, một sai lầm chính trị nghiêm trọng," cựu điệp
viên CIA Frank Snepp nói.
Chuyên
gia phân tích chiến lược của CIA từng hoạt động tại miền Nam Việt Nam trong thời
chiến nói với BBC News Tiếng Việt rằng việc ông Trump yêu cầu
các nhà ngoại giao cấp cao của Mỹ không tham dự các sự kiện kỷ niệm 50 năm kết
thúc chiến tranh mà Việt Nam đang tổ chức rầm rộ là một quyết định "đi ngược
chiều" quan hệ Việt - Mỹ.
"Các
nhà lãnh đạo Hà Nội rất mong muốn nhận được sự ủng hộ từ Mỹ trong việc đối phó
với sức ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc trong khu vực và với Việt Nam.
Và việc giúp giới lãnh đạo Hà Nội như vậy cũng phục vụ lợi ích của Mỹ. Nhưng
ông Trump lại đang kéo Mỹ ra khỏi bức tranh đó. Đây là một sai lầm về mặt chiến
lược," ông Frank Snepp nói.
Vào
ngày 23/4/2025, tờ The
New York Times đưa tin bốn quan chức Mỹ yêu cầu giấu tên
tiết lộ rằng Nhà Trắng đã chỉ đạo các nhà ngoại giao cấp cao ở Việt Nam, bao gồm
cả Đại sứ Mỹ Marc Knapper, "tránh tham gia các hoạt động liên quan đến lễ
kỷ niệm 30/4."
Ngày
24/4, người
phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Phạm Thu Hằng nói rằng Việt Nam
chưa rõ "tính chính xác của thông tin này" và cho biết thêm "nhiều
đoàn lãnh đạo cấp cao, chính đảng quốc tế và các đại biểu khác đã nhận lời mời
tham gia lễ kỷ niệm 30/4 của Việt Nam, trong đó có Mỹ."
Tuy
nhiên, bà Hằng không nêu cụ thể đại diện phía Mỹ là diện ngoại giao, cựu chiến
binh, nhà nghiên cứu hay tổ chức phi chính phủ.
Ông
Frank Snepp (phải) ngồi cạnh ông Nguyễn Cao Kỳ tại Pháp vào năm 1978
'Mỹ
đã sai lầm nghiêm trọng'
Mỹ
luôn muốn duy trì ảnh hưởng và củng cố vai trò lãnh đạo ở khu vực châu Á - Thái
Bình Dương, đặc biệt là với Việt Nam, để kiềm chế sự trỗi dậy mạnh mẽ của Trung
Quốc và điều này luôn nằm trong những tính toán địa chính trị của Hoa Kỳ.
Sau
chiến tranh, Mỹ và Việt Nam đã trải qua hành trình đầy trắc trở trước khi tiến
đến bình thường hóa quan hệ vào năm 1995.
Ngày
10/9/2023 là dấu mốc lịch sử khi Việt Nam nâng cấp hai bậc quan hệ với Mỹ lên Đối
tác Chiến lược Toàn diện (cấp bậc cao nhất trong thang bậc ngoại giao của Hà Nội).
Việc
nâng cấp quan hệ này được coi là chiến thắng của Tổng thống Joe Biden trong chiến
dịch tăng cường ảnh hưởng của Mỹ trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương.
"Tình
thế hiện tại đã xoay chuyển. Hoa Kỳ năm xưa từng bước vào Chiến tranh Việt Nam
với lý do là ngăn chặn chủ nghĩa cộng sản của Trung Quốc tràn sang Việt Nam và
tin rằng những người cộng sản Việt Nam bị Trung Quốc điều khiển.
"Thế
mà giờ đây, chính những người cộng sản Việt Nam đang mong đợi Mỹ giúp họ đối
phó, giữ cân bằng với ảnh hưởng Trung Quốc, nhưng không may là Tổng thống Trump
đã đưa ra một quyết định sai lầm," cựu CIA, nhà báo Frank Snepp, nói.
Theo
ông, các đời tổng thống Mỹ trước đây dù là đảng Dân chủ hay Cộng hòa đều có quyết
định đúng đắn khi từng bước cải thiện, củng cố quan hệ với Việt Nam sau chiến
tranh. Trong đó, Tổng thống Bill Clinton đóng vai trò then chốt.
Tổng
thống Hoa Kỳ Bill Clinton được người dân Hà Nội chào đón, nhiều người đang cố gắng
để bắt tay ông tại Hà Nội vào ngày 17 tháng 11 năm 2000. Chuyến thăm này mang
tính lịch sử khi ông Clinton trở thành vị tổng thống Mỹ đầu tiên đến Việt Nam
sau khi chiến tranh kết thúc.
Khi
tuyên bố bình thường hóa quan hệ với Việt Nam vào tháng 7/1995, Tổng thống
Clinton từng dẫn Kinh Thánh để nhấn mạnh việc hòa hợp: "Hãy để khoảnh khắc
này trở thành thời khắc để hàn gắn và thời khắc để xây dựng."
Từ
đó, quan hệ hai nước cựu thù đi dần vào quỹ đạo của hàn gắn, điều mà cựu Đại sứ
Mỹ tại Việt Nam nhiệm kỳ 2014-2017, ông Ted Osius, gọi là "không gì là
không thể".
"Với
hơn 30 năm đi đi về về giữa Việt Nam và Mỹ, tôi thấy chúng ta đang đi đúng hướng.
Cơ hội để hòa giải giờ đây lớn hơn rất nhiều so với 30 năm về trước. Và chúng
ta nên ghi nhận và nên vui mừng vì đã có những tiến bộ lớn lao – không chỉ từ
sau chiến tranh, mà đặc biệt là trong ba thập niên gần đây, kể từ khi quan hệ
giữa hai nước thực sự được cải thiện," ông Osius đánh giá với BBC News Tiếng
Việt trong cuộc phỏng vấn ngày 12/4.
Tuy
nhiên, chính quyền Trump đã có một thái độ rất khác và nhiều người lo ngại diễn
biến này sẽ gây trở ngại tiến trình củng cố quan hệ giữa hai nước, đặc biệt là
mức thuế đối ứng 46% mà vị tống thống đang tạm hoãn.
Ông
Frank Snepp cho rằng các nhà ngoại giao, quan chức Mỹ ở Việt Nam, đặc biệt là Đại
sứ Marc Knapper vẫn nên tham dự lễ kỷ niệm 30/4 và dùng nó để lần nữa nhấn mạnh
tầm quan trọng của việc hòa giải với tất cả các bên, không chỉ giữa Mỹ và Việt
Nam mà còn giữa những người Việt Nam với nhau.
"Ông
Knapper nên làm vậy vì điều đó mang ý nghĩa quan trọng trong nỗ lực của Mỹ nhằm
kiềm chế ảnh hưởng của Trung Quốc. Vì những lý do chính trị chính đáng, chúng
ta nên tiếp tục tiến trình hòa giải."
"Tôi
thật sự hy vọng ông Trump sẽ thay đổi cách mà ông ta đang làm. Bởi nếu ông
Trump thật sự quan tâm đến việc kiềm chế Trung Quốc như ông ấy tuyên bố thì Việt
Nam là một đồng minh chiến lược trong nỗ lực ấy," ông Snepp nói.
Trong
khi những nhà ngoại giao Mỹ được cho là sẽ tránh tham dự lễ kỷ niệm thì vào
ngày 25/4, một nhóm gồm 118 quân nhân Trung Quốc đã đến TP HCM để tham gia diễu
binh tại lễ kỷ niệm 50 năm kết thúc chiến tranh.
Chiếc
máy bay chở quân nhân Trung Quốc đáp ở TP HCM vào 25/4 để tham gia diễu binh
chào mừng ngày 30/4
Lãnh
đạo Hà Nội cũng đã 'mắc sai lầm'
Ngoài
quyết định được cho là "sai lầm" của Mỹ, ông Snepp cho rằng giới lãnh
đạo Hà Nội cũng "mắc sai lầm" trong việc tuyên truyền ngày 30/4.
"Một
trong những vấn đề lớn với nỗ lực hòa giải là Hà Nội vẫn khăng khăng dựng nên một
hình ảnh sai lệch về cuộc chiến. Họ vẫn muốn tuyên bố rằng chủ nghĩa dân tộc đã
chiến thắng, rằng lòng yêu nước chỉ thuộc về phía cộng sản, về bên thắng cuộc.
Đó là cách làm rất tệ trong việc xây dựng cầu nối hòa hợp hòa giải."
"Giới
lãnh đạo Hà Nội, những người chiến thắng, nghĩ điều đó sẽ khiến những người
phía Việt Nam Cộng hòa cảm thấy thế nào? Đó là một điều sai trái."
"Đảng
Cộng sản Việt Nam nên hiểu rằng, cách tốt nhất để hòa giải với cựu thù là ngừng
sỉ nhục họ [Mỹ và VNCH] và thôi giả vờ rằng mình mới là tốt đẹp nhất. Hãy thôi
độc quyền về phẩm hạnh, thể hiện rằng chỉ Hà Nội là phía duy nhất có lòng yêu
nước, có lý tưởng cao đẹp."
"Họ
có thể tự nói với nhau như vậy, có thể tự huyễn hoặc bản thân về chủ nghĩa dân
tộc, nhưng không nên hô hào, khoét sâu vào vết thương của bên thua cuộc. Tôi
nghĩ vào năm 1986, khi đất nước mở cửa thì lẽ ra Hà Nội nên mở rộng vòng tay đối
với cộng đồng người Việt hải ngoại. Nhưng giáo điều của cộng sản đã ngăn trở và
vì vậy, họ không hiểu rằng hòa hợp, hòa giải thực sự phải được thực hiện bằng một
tinh thần sẵn sàng nhượng bộ."
Trên
thực tế, diễn ngôn chống Mỹ, lên án "ngụy quân-ngụy quyền" luôn là một
phần quan trọng các chiến dịch tuyên truyền cho "Ngày giải phóng miền Nam,
thống nhất đất nước" hằng năm. Trong sách giáo khoa và các hoạt động ngoại
khóa của học sinh, kể cả lớp mẫu giáo, không hiếm những nội dung, những tiểu phẩm
mô tả "tội ác của Mỹ-ngụy".
Mới
đây, một tấm áp phích có hình ảnh chim bồ câu đứng trên chiếc mũ lính Mỹ bị thủng
và lá cờ Mỹ nằm dưới đất kèm thông điệp chào mừng ''kỷ niệm 50 năm giải phóng
miền Nam, thống nhất đất nước'' trên nền lá cờ Mặt trận Dân tộc giải phóng được
dựng tại khu vực Hồ Gươm đã gây tranh cãi. Sau đó, chính quyền Hà Nội đã cho
tháo dỡ và thay bằng một tấm áp phích khác.
Năm
2020, nhà báo Huy Đức, người hiện đang ngồi tù với bản án "lợi dụng các
quyền tự do dân chủ", đã từng viết rằng lễ kỷ niệm 45 năm kết thúc chiến
tranh, lãnh đạo Việt Nam vẫn theo cách tuyên truyền cũ với "xe tăng, pháo
lớn nổ đinh tai nhức óc".
Ông
Huy Đức dẫn lại chuyện cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt đã kêu gọi đừng kỷ niệm 30/4
theo cách làm cũ và "đừng tiếp tục nã xe tăng đại bác vào quá khứ",
nã vào người anh em.
Thủ
tướng Võ Văn Kiệt nổi tiếng với câu nói "một sự kiện liên quan đến chiến
tranh khi nhắc lại có hàng triệu người vui mà cũng có hàng triệu người buồn. Đó
là một vết thương chung của dân tộc cần được giữ lành thay vì lại tiếp tục làm
nó thêm rỉ máu".
Tại
TP HCM, chính quyền đã lên lịch dày đặc các hoạt động kỷ niệm, bao gồm bắn đại
bác vào các ngày 25, 27 và 30/4 tại Công viên Bến Bạch Đằng. Bên cạnh đó là các
cuộc diễu binh, màn trình diễn của tiêm kích, trực thăng cùng các đợt bắn pháo
hoa. Đại Nội Huế thông báo sẽ mở cửa miễn phí một số khu vực và bắn súng thần
công về đêm mừng lễ 30/4.
Dàn
đại bác ở bến Bạch Đằng
Đội
hình trực thăng kéo cờ Tổ quốc và cờ Đảng Cộng sản
Bên
cạnh việc cho rằng chính quyền Hà Nội đã chọn sai cách tiếp cận trong tiến
trình hòa giải, ông Frank Snepp còn đề cập đến chiến lược ngoại giao "sai
lầm" mà các lãnh đạo cộng sản đang theo đuổi với Tổng thống Mỹ Donald
Trump.
Theo
ông Snepp, Việt Nam không chỉ đang thực hiện đối thoại song phương - điều bình
thường mà các quốc gia nào cũng làm - mà họ còn nhằm vào việc thỏa mãn lợi ích
của riêng ông Trump.
"Lãnh
đạo Việt Nam đang mắc một sai lầm lớn khi họ đưa ra đủ loại ưu đãi cá nhân cho
ông Trump để thuyết phục ông ta nối lại quan hệ hoặc tiếp tục làm mặn nồng mối
quan hệ đôi bên."
Phát
biểu của ông Frank Snepp gợi lại cách tiếp cận mang tính o bế ông Trump của Hà
Nội, chẳng hạn cử các doanh nhân hàng đầu tới khu dinh thự Mar-a-Lago của ông
Trump ở Florida, ký kết các thỏa thuận hợp tác với tập đoàn The Trump
Organization.
"Họ
để ông ta xây khách sạn, sân gôn mang tên Trump tại Việt Nam. Hành động đó có
tên gọi là hối lộ. Với Mỹ và trong ngoại giao, chúng ta không nên làm vậy dù
tôi đồ rằng ông Trump có thể dễ bị xiêu lòng, bị mua chuộc."
"Đó
là một cách tiếp cận tồi tệ. Chính quyền Việt Nam nên làm điều mà họ giỏi nhất:
nhấn mạnh tầm quan trọng của Việt Nam và nhấn mạnh rằng Washington cần duy trì
mối quan hệ tốt đẹp với Hà Nội để kiềm chế ảnh hưởng của Trung Quốc, một sức ảnh
rất nguy hiểm đối với cả Việt Nam lẫn Mỹ," ông Snepp nhận xét.
Ông
Frank Snepp là nhà phân tích đứng đầu của CIA về chiến lược của Bắc Việt trong
Chiến tranh Việt Nam, từng đảm nhận nhiệm vụ đưa cựu Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu
ra sân bay rời Việt Nam sang Đài Loan vào ngày 25/4/1975 trước khi Sài Gòn sụp
đổ. Sau khi trở về Mỹ, ông đã viết cuốn sách Decent Interval, với
nhan đề ngụ ý về việc Mỹ muốn có một khoảng cách thời gian hợp lý giữa việc rút
quân và sự sụp đổ của Việt Nam Cộng hòa, để Mỹ không bị coi là đã bỏ rơi đồng
minh hoặc thua trận một cách trực tiếp.
---------------------
Tin
liên quan
·
Tổng thống Trump
yêu cầu quan chức không dự kỷ niệm 30/4 ở Việt Nam, điều này có ý nghĩa
gì?
23
tháng 4 năm 2025
·
Việt Nam phản hồi
việc 'quan chức Mỹ không tham dự kỷ niệm 30/4'
24
tháng 4 năm 2025
·
Doanh nghiệp Việt
Nam 'không trụ nổi' nếu ông Trump áp thuế 46%
25
tháng 4 năm 2025
No comments:
Post a Comment