Chiến
tranh thương mại : Trung Quốc đã được trang bị tốt hơn để đối đầu với Donald
Trump ?
Anh
Vũ -
RFI
Đăng
ngày: 11/04/2025 - 14:59
Leo
thang căng thẳng giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ hiện nay có hơi hướm của cuộc
chiến thương mại năm 2018 với việc hai bên liên tiếp đua nhau tăng mức thuế
quan. Tuy nhiên, tình hình hiện nay lại rất khác trên nhiều phương diện, dường
như đang mang lại lợi thế cho Bắc Kinh.
HÌNH
:
Tổng
thống Mỹ Donald Trump (P) và chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong lần gặp
nhau tại Bắc Kinh, ngày 09/11/2017. AP - Andy Wong
Lặp
lại nhưng không hẳn giống hoàn toàn. Sự leo thang căng thẳng thuế quan hiện nay
giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc có nét gì đó quen thuộc. Hai siêu cường đã đụng độ
trên đấu trường thương mại vào năm 2018 trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của
Donald Trump.
Khi
đó cũng vậy, Bắc Kinh và Washington đã “ăn miếng trả miếng”, thuế đáp thuế. Họ
đang đi theo một kịch bản rất giống nhau từ khi tổng thống Mỹ hôm thứ Tư, ngày
2 tháng 4, tuyên bố áp đặt các hàng rào thuế đối với hàng nhập khẩu vào Mỹ từ hầu
như khắp nơi trên thế giới.
Donald
Trump bắt đầu bằng việc áp thuế đối ứng 34% đối với tất cả các sản phẩm nhập khẩu
từ Trung Quốc, vốn đã phải chịu mức thuế 20%. Hai ngày sau, Bắc Kinh quyết định
đáp trả tương ứng, khiến tổng thống Mỹ tức giận, lao vào cuộc đua đẩy mức thuế
quan đánh vào hàng hóa từ Trung Quốc lên đến mức kỷ lục, đến giờ là 145%. Tôn
Hân (Xin Sun), chuyên gia về kinh tế Trung Quốc tại King's College London, nhận
xét : " Trung Quốc là quốc gia duy nhất công bố
các biện pháp trả đũa nhanh chóng như vậy".
Sự
trở lại của luật trả đũa
Có
vẻ như Bắc Kinh không mấy ấn tượng với các con số của mức thuế Mỹ mà chỉ cam
đoan Trung Quốc đã sẵn sàng "chiến đấu đến cùng", Bộ
Thương Mại Trung Quốc tuyên bố hôm thứ Hai (07/04).
Như
vậy là cái logic leo thang và luật trả đũa (luật Talion) giữa hai nước dường
như đã quay trở lại. Tuy nhiên, ông Tôn Hân khẳng định rằng việc so sánh có giới
hạn vì "tình hình rất khác biệt" với hai nước, có những thuận
lợi và bất lợi khác với năm 2018.
Trước
hết là tình hình kinh tế của Trung Quốc. “Trung Quốc hiện yếu hơn, và thuế
quan sẽ khiến bối cảnh kinh tế càng thêm khó khăn, đặc biệt nếu xảy ra suy
thoái kinh tế toàn cầu,” Johannes Petry, chuyên gia về kinh tế chính trị và
thị trường tài chính Trung Quốc tại Đại học Goethe, Frankfurt, Đức nhận định.
Năm 2024, Trung Quốc khó khăn lắm mới đạt mức tăng trưởng 5%, như mục tiêu
chính thức mà Bắc Kinh đặt ra. Mức khá thấp so với tiêu chuẩn Trung Quốc, vốn
lâu nay đã quen với tỷ lệ tăng trưởng hai con số.
Theo
chuyên gia này, chỉ cần phân tích tình hình kinh tế hiện tại cũng đã có thể cho
thấy rằng “Trung Quốc đang ở thế yếu hơn”. Đặc biệt là trong bối cảnh
chính quyền lo ngại về các bất ổn xã hội do làn sóng bất mãn từ người dân, những
người đang đối mặt với thất nghiệp mức sống đi xuống. Ngay sau đại dịch
Covid-19, đã từng xảy ra các cuộc biểu tình. Marc Lanteigne, chuyên gia về
Trung Quốc tại Đại học Bắc Cực của Na Uy cho rằng : “chính quyền sẽ
chịu áp lực rất lớn trong việc giảm thiểu tác động kinh tế từ cuộc chiến thương
mại này”.
Donald
Trump cũng được tự do hành động nhiều hơn so với năm 2018: không còn ai trong nội
các để kiềm chế tham vọng áp thuế của ông. Trong nhiệm kỳ đầu, một số cố vấn có
xu hướng ôn hòa hơn, vẫn được gọi bằng biệt danh những « người lớn
trong nhà » như chánh văn phòng John Kelly hay cố vấn an ninh quốc gia
H.R. McMaster, đã ngăn Trump không đi quá xa.
"Thế
kẻ khùng" đối với sự chuẩn bị của Trung Quốc
Lần
này không còn như vậy nữa, chính phủ là một câu lạc bộ những người hâm mộ
Donald Trump. Các nước , đặc biệt là Trung Quốc, bị hứng đòn thuế quan của
Mỹ vì thế không thể hy vọng có sự hiện diện của một người điều hòa nào đó trong
giới thân cận với ông chủ Nhà Trắng. Hơn bao giờ hết, Donald Trump có thể áp dụng
" thế kẻ khùng ", một chiến lược ngoại giao được cựu
tổng thống Hoa Kỳ Richard Nixon ưa chuộng, đó là chiến lược khiến người đối thoại
tin rằng mình có khả năng làm bất cứ điều gì.
Trong
cơn sốt áp thuế hải quan đánh vào khắp mọi nơi, Washington cũng đã quyết định đặc
biệt nhắm vào các quốc gia - chẳng hạn như Mêhicô và Việt Nam - mà các nhà xuất
khẩu Trung Quốc đã sử dụng làm trung gian để né tránh thuế hải quan của Mỹ hồi
năm 2018.
Tuy
nhiên, theo nhận định của Marc Lanteigne, Donald Trump lần này phát động tấn
công một đối thủ đã “ được chuẩn bị kỹ lưỡng hơn so với năm 2018, ít nhất
là vì họ không bị bất ngờ”.
Nhà
phân tích chính trị này cho biết thêm là thực tế, sau khi Joe Biden đắc cử vào
năm 2020, “Bắc Kinh nhận thấy Hoa Kỳ vẫn tiếp tục duy trì phần lớn các mức
thuế quan mà Donald Trump đã thiết lập. Điều này đã khiến chính quyền Trung Quốc
tin rằng họ cần phải chuẩn bị để tách xa hơn nữa về kinh tế với Mỹ”.
Một
phần của nhiệm vụ đó đã đạt được : “Vào năm 2018, gần 20% hàng xuất khẩu
của Trung Quốc được đưa sang thị trường Mỹ, nhưng hiện nay con số này chỉ còn
khoảng 14%,” theo đánh giá của chuyên gia Tôn Hân. Ông Johannes Petry
cho biết thêm rằng sự định hướng lại thương mại của Trung Quốc trong vài năm
qua có nghĩa là "buôn bán với các nước đang trỗi dậy có sức nặng
hơn là làm ăn với các nước G7"..
Ngoài
ra, Trung Quốc hiện có thể có nhiều phương tiện hơn so với Mỹ để hạn chế thiệt
hại kinh tế do cuộc chiến thương mại. “ Phạm vi hành động tài chính và
tiền tệ của chính phủ Trung Quốc vẫn còn lớn để cứu nền kinh tế khi cần thiết,” chuyên
gia Johannes Petry khẳng định.
Trong
khi đó, tại Mỹ, thâm hụt ngân sách đã tăng từ mức dưới 4% năm 2018 lên hơn 6%
vào năm 2024. Điều này khiến chính quyền Mỹ hiểu rằng, nếu xảy ra suy thoái
kinh tế, họ sẽ không còn nguồn dự trữ tương tự như năm 2018.
Leo
thang đến mức nào?
Ngoài
ra, “lần này Donald Trump đã ra đòn rất mạnh ngay từ đầu với các mức
thuế quan này”, theo nhận xét của Tôn Hân. Theo chuyên gia này, “những sản
phẩm bị đánh thuế trên 50% đã không còn khả năng cạnh tranh trên thị trường Bắc
Mỹ, nên nếu Donald Trump quyết định tiếp tục tăng mức thuế quan, thì cũng sẽ
không tạo ra khác biệt lớn”.
Trung
Quốc đã giữ được nhiều phương án linh hoạt hơn để gia tăng áp lực. Ví dụ, Bắc
Kinh đã bắt đầu áp dụng các biện pháp hạn chế đối với “một số loại đất
hiếm, và vẫn còn có thể đưa thêm nhiều loại đất hiếm vào danh sách này”,
chuyên gia Tôn Hân khẳng định. Hoa Kỳ hiện nhập khẩu tới 80% nhu cầu đất hiếm từ
Trung Quốc.
Lựa
chọn chính của Mỹ để duy trì chủ trương trong làn sóng căng thẳng leo thang
này, ngoài việc tiếp tục tăng thuế cao hơn, theo đánh giá của Johannes Petry,
có thể Washington sẽ “áp đặt các lệnh trừng phạt tài chính và kinh tế tương
tự như những gì đã làm với Nga”. Tuy nhiên, theo các chuyên gia được France
24 phỏng vấn, dù không thể loại trừ hoàn toàn khả năng này, đó vẫn sẽ là biện
pháp cuối cùng.
Theo
đánh giá của Marc Lanteigne, “nếu Donald Trump không áp thuế với hầu hết các
đồng minh của mình, có lẽ ông ấy đã có thể trông cậy vào họ để gia tăng áp lực
với Trung Quốc”.
Thực
tế, thái độ của các quốc gia khác đối với hai cường quốc này vẫn là ẩn số lớn
nhất trong cuộc chiến thương mại mới. Theo ông Tôn Hân, “nếu Hoa Kỳ thành
công trong việc buộc các nước khác từ bỏ thuế quan, nếu họ đứng về phía Mỹ
trong cuộc chiến chống Trung Quốc, thì đó sẽ là kịch bản tồi tệ nhất đối với Bắc
Kinh”.
Nếu
Trung Quốc tránh được điều này, thì rõ ràng họ sẽ ở một vị thế tốt hơn so với
năm 2018. Và đó chính là lý do mà, theo Marc Lanteigne, Trung Quốc đã quyết định
phản ứng nhanh chóng và quyết liệt: “Họ không thể để bị nhìn nhận là yếu
đuối”. Chuyên gia Tôn Hân kết luận : “Đây cũng là một
thông điệp gửi đến các quốc gia khác rằng Trung Quốc sẽ không dung thứ cho kiểu
hành xử thương mại như vậy”.
(Theo
france24.com)
------------------------------
Các
nội dung liên quan
THUẾ
QUAN - TRUNG QUỐC TRẢ ĐŨA MỸ
Chiến
tranh thương mại leo thang giữa Trung Quốc và Mỹ, chứng khoán thế giới tiếp tục
giảm mạnh
MỸ
- TRUNG - THƯƠNG MẠI
Tổng
thống Mỹ dự tính tăng thuế nhập khẩu hàng Trung Quốc lên 25%
No comments:
Post a Comment