NỘI DUNG :
Thụy My - RFI
Trọng Nghĩa - RFI
.
=====================================================
.
BẤM ĐƯỜNG
LINK ĐỂ XEM SỐ THỐNG KÊ MỚI NHẤT
*************
Thụy My - RFI
Đăng ngày: 17/02/2020 - 16:14
Làm thế nào có thể hiện diện tại Liên
Hiệp Quốc với tư cách người bảo vệ trật tự và luật pháp quốc tế, nếu không tôn
trọng Nhà nước pháp quyền tại chính nước mình ? Đó là vấn đề của
Trung Quốc. Và là vấn đề của tất cả chúng ta, nếu nạn dịch corona biến thành đại
dịch.
Thời sự nước Pháp hôm nay 17/02/2020 tập trung vào vụ
ứng cử viên vào chức đô trưởng Paris của đảng Cộng Hòa Tiến Bước (LREM) cầm quyền
Benjamin Griveaux phải từ chức sau khi bị tung clip nhạy cảm, bộ trưởng Y Tế
Agnès Buzyn thay thế trong lúc chỉ còn một tháng nữa là đến kỳ bầu cử. Bên cạnh
đó là hồ sơ cải cách chế độ hưu : Quốc Hội bắt đầu họp phiên toàn thể để xem
xét hôm nay, trong khi có đến 41.000 đề nghị sửa đổi.
Về quốc tế, hai chủ đề được báo chí Pháp chú ý nhiều
nhất là dịch virus corona, và sự đối đầu Mỹ-Trung trong hội nghị an ninh tại
Munich (München). Les Echos có một phóng sự dài mô tả «
Cuộc sống tại Bắc Kinh trong thời kỳ virus corona ». Le Monde thì cho
biết « Cảnh sống khép kín đầy khủng hoảng trên chiếc tàu du lịch
Diamond Princess ». Le Figaro nói về « Bài học của một
Tchernobyl dịch tễ ».
Không thể chấp nhận một nửa sự thật, trước tính mạng 1,4
tỉ người
Nhà bình luận Dominique Moisi đặt câu hỏi trên Les
Echos « Chuyện gì đã thực sự xảy ra ở Trung Quốc ? ». Dù không muốn bi
kịch hóa tình hình, nhưng việc Bắc Kinh giữ bí mật số liệu khiến khó thể đánh
giá đúng tầm mức của nạn dịch.
Tác giả nhắc lại việc trong dịch SARS năm 2003, thủ
tướng Pháp thời đó là Jean-Pierre Raffarin vẫn giữ nguyên kế hoạch đến thăm
Trung Quốc, và được Bắc Kinh coi là người thân thiết. Tuy nhiên tình bạn không
có nghĩa là đồng lõa. Khi tính mạng của 1 tỉ 400 triệu người (và có thể hơn nữa)
bị đe dọa, thì không thể chấp nhận một nửa sự thật, và trong trường hợp của Tổ
Chức Y Tế Thế Giới (WHO), là phê phán nửa chừng.
Những gì xảy
ra trên thực tế tại Hoa lục ? Y học chưa biết con virus sẽ
biến thể ra sao, cộng với thói quen giấu diếm của chế độ Bắc Kinh, khiến khó thể
trả lời được câu hỏi này. Nhiều tuần lễ quý giá đã mất đi, gây hậu quả không thể
khắc phục được, tạo ra nỗi sợ hãi và chính quyền liền kiểm soát hầu như toàn bộ
thông tin.
Để biện minh cho sự tập trung quyền lực, các nhà lãnh
đạo Trung Quốc nêu cao tinh thần đoàn kết phía sau Đảng. Và như thế, theo họ phải
duy trì bí mật tình hình, không có tự do báo chí và các quyền tự do công dân.
Tuy nhiên Les Echos nhấn mạnh, nhân danh đoàn kết quốc gia, Bắc
Kinh siết chặt Hồng Kông và cứng rắn với Đài Loan, dẫn đến phong trào phản
kháng ở cựu thuộc địa Anh ; còn người Đài Loan đặt tự do, Nhà nước pháp quyền
lên trên sự gắn bó với « mẫu quốc ».
Tư cách ở Liên Hiệp Quốc ?
Bài viết cho rằng nếu nói về một «
Tchernobyl Trung Quốc », hoặc so sánh cái chết của bác sĩ Lý Văn Lượng
(Li Wenliang) với vụ tự thiêu của người bán hàng Tunisie gây ra Mùa Xuân Ả Rập
có thể đôi chút cường điệu. Tập Cận Bình không phải là Gorbatchev hay Ben Ali,
Trung Quốc không phải là Tunisia, cũng không trong tình trạng như Liên Xô cuối
thập niên 80. Tuy nhiên trước một nạn dịch quy mô như thế, sự thiếu vắng Nhà nước
pháp quyền và đối lập khiến việc ngăn chận dịch bệnh cũng khó như tạo được niềm
tin nơi người dân.
Tác giả Dominique Moisi cho biết, tháng 5/1986, khoảng
15 ngày sau thảm họa Tchernobyl, ông có mặt ở Matxcơva vì công việc. Rất nhiều
lần, ông bị người dân chận lại hỏi với vẻ sợ hãi : « Ông là người
phương Tây, có thể nói cho chúng tôi biết có thể ăn uống những thứ gì ? Chính
quyền nói dối chúng tôi ».
Nhà nghiên cứu dự báo một khi ra khỏi khủng hoảng
virus corona, đảng Cộng Sản Trung Quốc vẫn tiếp tục độc quyền lãnh đạo, dù thời
gian đầu giọng điệu có bớt vênh vang. Tuy nhiên một câu hỏi căn bản được đặt
ra.
Chủ nghĩa
toàn trị tuyệt đối bản thân nó ẩn chứa những nghịch lý. Làm thế nào có thể hiện
diện tại Liên Hiệp Quốc với tư cách người bảo vệ trật tự và luật pháp quốc tế,
nếu không tôn trọng Nhà nước pháp quyền tại chính nước mình ? Đó là vấn đề của Trung Quốc. Và là vấn đề của chúng ta, nếu nạn dịch corona
biến thành đại dịch.
Virus corona thách thức mô hình toàn trị của Trung Quốc
Cũng trên Les Echos, chuyên gia tư vấn
Jean-Joseph Boillot nhận định « Mô hình Nhà nước toàn trị theo kiểu
Trung Quốc bị con virus thách thức ».
Hãy còn quá sớm để đánh giá tác động kinh tế ngắn và
trung hạn của nạn dịch virus corona, nhưng đã có thể đặt câu hỏi về nguyên nhân
và hậu quả với thế giới. Cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 là hồi kết
cho toàn cầu hóa quá tự do, và chủ trương tất cả cho thị trường. Còn cuộc khủng
hoảng Trung Quốc năm 2020 là hồi chuông báo tử cho mô hình phát triển dưới thể
chế độc tài.
Trong khi video về việc xây dựng cấp tốc một bệnh viện
1.000 giường có thể khiến một số người ngưỡng mộ mô hình Nhà nước toàn trị,
thông tin về nạn dịch xảy ra ở Vũ Hán từ ngày 08/12/2019 đã khẳng định giả thiết
của nhà kinh tế tên tuổi Amartya Sen về mối quan hệ giữa dân chủ và nạn đói.
Đói kém không phải do thiếu lương thực, mà do chế độ độc tài kiểm soát thông
tin.
Thứ đến, mô hình phát triển kiểu Bắc Kinh – đô thị
hóa, kỹ nghệ hóa, kế hoạch hóa…đại quy mô – mang lại nghịch lý : tàu cao tốc,
Con đường tơ lụa mới là lý tưởng để phát tán bệnh truyền nhiễm.
Khủng hoảng tính chính danh của đảng Cộng Sản
Trước mắt tỉ lệ tăng trưởng của Trung Quốc trong những
năm tới sẽ sụt xuống dưới 4%, và hậu quả trong trung hạn được minh họa trong
chính chữ Hán « nguy cơ » - vừa nguy hiểm vừa là cơ hội. Đây
là sự khủng hoảng tính chính danh của một chế độ hứa hẹn thịnh vượng đổi lấy tự
do, mà Hồng Kông và Đài Loan chỉ là bề nổi phía trên cơn sóng ngầm Tây Tạng và
Tân Cương.
Từ một năm qua, người dân Trung Quốc rất bất mãn trước
khủng hoảng dịch heo : 300 triệu con heo bị tiêu diệt, khiến giá thịt heo mà họ
vốn ưa thích tăng vọt. Nhưng câu trả lời của Nhà nước là đầu tư cho những nhà
máy kiêm nông trại 12 tầng lầu, để mặc các hộ chăn nuôi gia đình tự xoay sở,
trong khi dân chúng mong muốn một cuộc sống « xanh và sạch »,
thuận với thiên nhiên.
Nhìn chung trên toàn cầu, cuộc khủng hoảng mô hình Bắc
Kinh sẽ làm tăng quá trình phi toàn cầu hóa, tái chuyển dịch sản xuất. Những nước
đang phát triển chẳng hạn ở châu Phi sẽ thoát được chế độ thực dân mới, còn với
những nước phát triển, có thể hạn chế được tình trạng tiêu dùng quá lố, bất chấp
hệ quả xã hội, môi trường. Như vậy con virus corona chưa hẳn chỉ mang lại toàn
tin xấu.
« Ăn cắp », « nói dối »…Hoa
Kỳ và Trung Quốc đấu khẩu kịch liệt tại Munich
Về quan hệ Mỹ-Trung, đặc phái viên của Le
Figaro cho biết « Tại Munich, sự đối địch giữa Hoa Kỳ và Trung
Quốc nổ ra công khai ». Hội nghị về an ninh lần thứ 56 là dịp để
Washington và Bắc Kinh đấu khẩu kịch liệt.
Người Trung Quốc là bọn ăn cắp, còn người Mỹ là những
kẻ nói dối. Những từ ngữ nặng nề như thế đã được tung ra giữa đôi bên. Năm nay,
đoàn đại biểu Mỹ đến Munich rất hùng hậu với ít nhất ba bộ trưởng và khoảng 40
dân biểu gồm đủ mọi khuynh hướng chính trị. Bất chấp nỗ lực đối phó với virus
corona của Bắc Kinh, cả Cộng Hòa lẫn Dân Chủ Mỹ đều tố cáo mối đe dọa từ Trung
Quốc đang đè nặng lên thế giới tự do.
Loạt đạn dữ dội nhất là từ bộ trưởng Quốc Phòng Mark
Ester, ngay từ sáng thứ Bảy 15/2, ông đã tấn công vào sự độc tài của đảng Cộng
Sản Trung Quốc. Rằng đảng « đi về một hướng sai lạc, có thái độ võ biền
hung hăng. Trung Quốc xử sự theo kiểu phá hoại và đe nẹt trong khu vực. Chúng
ta cần phải thức tỉnh ».
Bị chạm nọc, ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị trả
đũa, cho rằng cáo buộc trên là « dối trá », do « Hoa Kỳ
không chấp nhận sự thành công của một nước xã hội chủ nghĩa ».
Ngoài việc bành trướng trên Biển Đông với việc quân đội
Trung Quốc đe dọa tất cả các nước láng giềng và xung đột thương mại, Washington
còn lo ngại trước tham vọng công nghệ của Bắc Kinh, đặc biệt là dự án «
Made in China 2025 ». Ông Mark Esper phẫn nộ : « Trung Quốc tiếp
tục chính sách đi ăn cắp. Họ đánh cắp công nghệ ! »
Vương Nghị tự ca tụng : « Chúng tôi có đảng
Cộng Sản hùng mạnh, có 5.000 năm lịch sử, không sức mạnh nào trên thế giới ngăn
được chúng tôi ». Nhưng Mark Esper đáp trả : « Phương Tây có một
tương lai rạng ngời và sẽ chiến thắng. Thượng Đế sẽ phù hộ cho thế giới tự do
và Hoa Kỳ ».
Pháp : Phía sau việc tung video riêng tư của ứng cử viên
LREM
Về thời sự Pháp, Libération chạy tựa
trang nhất « Tòa đô chính Paris : Buzyn cứu viện LREM ». Tương
tự, trang nhất của Le Figaro đăng chân dung bộ trưởng Y Tế -
bây giờ đã thành « cựu » với tựa đề « Giữa khủng hoảng,
Macron đẩy bà Agnès Buzyn tranh cử ở Paris ». « Cú sốc sau sự suy sụp của
Benjamin Griveaux » - tựa chính của Le Monde. La Croix đăng
ảnh ông Benjamin Griveaux nhìn từ phía sau lưng trên nền tối sẫm, với hàng tít «
Nền dân chủ bị gài bẫy ».
Le Figaro cho biết «
Các nhà điều tra tìm kiếm những gì phía sau các video riêng tư của ông Griveaux
». Cuối tuần qua, cảnh sát bắt đầu thẩm vấn Piotr Pavlenski, nhà hoạt
động Nga 35 tuổi tị nạn chính trị tại Pháp, và người phụ nữ sống chung với ông
ta từ một năm qua là Alexandra de Taddeo, sinh viên luật 29 tuổi.
Pavlenski nhanh chóng tự nhận mình là người phát tán
video nhạy cảm trên trang web pornopolitique.com của ông ta lập ra, khiến ứng cử
viên chức đô trưởng Paris, ông Griveaux phải rút lui. Nhân vật tự nhận là
« nghệ sĩ hoạt động chính trị » đã từng có vô số hành động gây
sốc như tự may miệng, đốt một chi nhánh Ngân hàng Pháp ở Paris…
Người tình Alexandra de Taddeo của Pavlenski hồi
tháng 5/2018 từng trao đổi với ông Griveaux qua các ứng dụng bảo mật, các tin
nhắn tự xóa sau vài giây. Nhưng cô này chụp lại màn hình, và chờ đến hai năm
sau mới tung ra, vào lúc chỉ còn một tháng nữa là đến cuộc bầu cử đô trưởng.
Bên cạnh đó còn có Juan Branco, luật sư 29 tuổi, luôn chống đối ông Macron, là
bộ óc của phe Áo Vàng, và từng hiện diện khi phe này phá sập cánh cửa của cơ
quan nơi ông Griveaux làm việc.
Luật sư của Benjamin Griveaux cho biết không hề tin
rằng Pavlenski hành động một mình. Có bàn tay của Matxcơva chăng ? Nhiều tờ báo
không quên nêu ra giả thiết này.
--------------------------------------
Trọng Nghĩa - RFI
Đăng ngày: 17/02/2020 - 11:22
Số
nạn nhân của virus corona tại Trung Quốc vẫn tiếp tục gia tăng. Theo số liệu mới
nhất ngày hôm nay 17/02/2020 của Ủy Ban Y Tế Quốc Gia Trung Quốc, số ca tử vong đã lên đến 1.765
người, trong lúc số bệnh nhân đã vượt mức 70.000, chính xác là 70.548 trường hợp.
96% các ca tử vong và đa số các vụ lây nhiễm đều ở tỉnh
Hồ Bắc, với Vũ Hán bị coi là tâm điểm của dịch bệnh. Để đối phó, chính quyền
Trung Quốc vừa tăng cường thêm các biện pháp phong tỏa áp dụng trên toàn tỉnh Hồ
Bắc, trong đó có quyết định cấm mọi hoạt động di chuyển của toàn bộ người dân
trên địa bàn tỉnh.
Từ
Bắc Kinh, thông tín viên RFI Liu Zhifan giải thích:
Các biện pháp kiểm soát ngặt nghèo tiếp tục được
tăng cường ở Hồ Bắc, nơi hàng chục triệu cư dân đã bị buộc phải tự cô lập từ gần
một tháng nay, đặc biệt là tại thành phố Vũ Hán, cái nôi của dịch bệnh.
Kể từ nay, chỉ có xe cảnh sát và xe cứu thương mới
được phép lưu thông trên các tuyến đường của tỉnh, cũng như những phương tiện vận
chuyển hàng hóa được coi là thiết yếu.
Đồng thời, các biện pháp cách ly nhắm vào 200.000 thị
xã vùng nông thôn Hồ Bắc sẽ được củng cố thêm : 24 triệu dân ở các nơi này sẽ
không được quyền rời khỏi nhà, trừ trường hợp thực sự cần thiết, và không được
đi gần người khác ở ngoài đường, phải giữ một khoảng cách tối thiểu là 1,50 m.
Để thực thi các biện pháp nghiêm khắc đó, chính quyền
đã sử dụng phương thức “cây gậy và củ cà rốt”.
Tại thị trấn Hiếu Cảm (Xiaogan), các hoạt động công
cộng như đánh mạt chược và cờ bạc rất phổ biến tại Trung Quốc đều bị cấm, với mức
phạt nặng có thể lên đến 10 ngày tù giam.
Còn tại Hoàng Cương (Huanggang), một thị trấn giáp
Vũ Hán, cư dân được yêu cầu khai báo việc họ có triệu chứng bệnh do virus
corona hay không. Nếu khai báo, họ sẽ được thưởng 500 nhân dân tệ (khoảng 60
euro), và sẽ được điều trị ngay lập tức.
Mọi cách thức như đã được tung ra để ngăn chặn một dịch
bệnh đã cướp đi gần 1.700 sinh mạng ở tỉnh Hồ Bắc.
Ở cấp độ Nhà nước, Ngân Hàng Trung Ương Trung Quốc
vào hôm nay đã quyết định cắt giảm lãi suất cho vay trung hạn để tìm cách giảm
bớt tác hại của dịch virus Covid-19 đối với các doanh nghiệp.
Ngoài ra, theo Tân Hoa Xã, cũng vì dịch bệnh, Quốc Hội
Trung Quốc sẽ tính đến khả năng hoãn khóa họp thường niên, trên nguyên tắc sẽ mở
ra vào tháng 03/2020
Chuyên gia WHO đến Bắc Kinh
Hôm nay, 17/02/2020, các chuyên gia quốc tế của Tổ
Chức Y Tế Thế Giới (WHO) được cử đến Bắc Kinh để thảo luận với các đồng nhiệm
Trung Quốc, về diễn biến dịch bệnh Covid-19. Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio
Guterres đang trong chuyến công tác tại Pakistan, đã bày tỏ tin tưởng vào ''nỗ
lực khổng lồ'' của chính quyền Trung Quốc, cho phép dần dần đẩy lùi nạn dịch.
Tuy nhiên, WHO tối qua một lần nữa tuyên bố tình
hình lây lan virus là ''không thể dự báo trước''. Tổng giám đốc IMF Kristalina
Georgieva hôm qua thì tỏ ra nghi ngờ về tốc độ chính quyền Trung Quốc ngăn chặn
dịch bệnh, cũng như bản chất thực sự của virus. Ghi nhận trước hết của lãnh đạo
IMF là khủng hoảng dịch đã tác động đến các chuỗi cung ứng trên toàn thế giới.
No comments:
Post a Comment