Tú
Anh – RFI
Đăng
ngày 08-08-2018
Kinh tế Iran dưới sức ép của Donald Trump,
thương mại Pháp thâm thủng nghiêm trọng, một người thợ làm vườn ở California
làm run rẩy tập đoàn hóa chất đa quốc gia Monsanto là những tựa lớn của báo chí
Pháp hôm nay bên cạnh hồ sơ « Trịnh Xuân Thanh bị Hà Nội đánh thuốc mê
và bắt cóc », chiếm một phần ba trang quốc tế của Le Monde.
Ảnh chụp qua màn hình TV : Trịnh Xuân Thanh
xuất hiện trên truyền hình Việt Nam nhận tự về nước đầu thú, ngày 03/08/2017.REUTERS/Kham
Cảnh sát Đức nắm đủ
chứng cớ vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh
Slovakia
dính líu vào vụ bắt cóc một người Việt ở Đức. Trịnh Xuân Thanh rời châu Âu
trong chiếc máy bay của bộ Nội Vụ Slovakia tựa của Le Monde. Nhật báo độc lập
mô tả vụ việc này như một tiểu thuyết gián điệp với những nhân vật có thật như
(cựu) bộ trưởng Nội Vụ Robert Kalinak, bộ trưởng Công An Tô Lâm, cố vấn thủ tướng
Slovakia Lê Hồng Quang và Trịnh Xuân Thanh, một cán bộ cao cấp của đảng Cộng Sản
Việt Nam bị thất sủng.
Theo
các nhà điều tra Đức, nhờ vào sự giúp đỡ - tự nguyện hay không - của chính quyền
Slovakia hồi tháng 07 năm 2017 mà mật vụ Việt Nam đã bắt cóc thành công nhân vật
này lúc đó đang tị nạn tại Berlin. Hai tuần sau, Trịnh Xuân Thanh xuất hiện tại
Việt Nam và sau đó, lãnh bản án chung thân với tội danh tham nhũng.
Tuy nhiên,
cảnh sát Đức không tin vào luận điểm của Hà Nội, theo đó Trịnh Xuân Thanh «
tự ý về Việt Nam để được xét xử ». Trong bản báo cáo, cảnh sát Đức ghi rõ «
ông Thanh bị cưỡng chế rời không gian Schengen trên một chiếc phi cơ của chính
phủ Slovakia ». Ba ngày sau khi mật vụ Việt Nam bắt cóc Trịnh Xuân Thanh ở
Berlin, văn phòng bộ Nội Vụ Slovakia chấp thuận một yêu cầu của bộ trưởng Công
An Việt Nam Tô Lâm.
Thông
tin này, có dính líu đến cựu bộ trưởng Nội Vụ Robert Kalinak, do báo chí Đức
loan tải, đã làm Slovakia, quốc gia thành viên của Liên Hiệp Châu Âu từ năm
2004, chới với, kinh ngạc. Bởi vì tai tiếng này xảy ra chỉ 5 tháng sau vụ phóng
viên điều tra tham nhũng Jan Kuciak bị bắn chết. Nhà báo Jan Kuciak bị giết
trong khi điều tra những mối quan hệ giữa xã hội đen và chính phủ liên minh dân
túy cánh tả và cực hữu.
Trước sức
ép của công luận qua các cuộc xuống đường trên khắp nước lên án đích danh, bộ
trưởng Nội Vụ Robert Kalinak phải từ chức vào ngày 12/03/2018.
Tô Lâm xin Slovakia
giúp máy bay ?
Trở lại
vụ Trịnh Xuân Thanh vào thời điểm tháng 07 năm 2017, theo lời giải thích của
ông Robert Kalinak thì ông được « ông Tô Lâm cho biết đang ở Praha chờ
máy bay về Việt Nam nhưng chuyến bay bị hủy nên cần giúp đỡ máy bay để về gấp ».
Thế là bộ Nội Vụ Slovakia cấp ngay cho ông Tô Lâm một chiếc phi cơ của bộ, bay
đến Praha đón nhóm người Việt rồi bay về Bratislava thủ đô của Slovakia. Sau một
cuộc tiếp xúc ngắn giữa Robert Kalinak và đồng nhiệm Tô Lâm tại một khách sạn,
chiếc máy bay nói trên cất cánh bay sang Matxcơva. Đó là lời giải thích của cựu
bộ trưởng Nội Vụ Slovakia.
Thế
nhưng, báo chí Slovakia được một nhân chứng, sĩ quan cảnh sát Slovakia có nhiệm
vụ bảo vệ an ninh cho đoàn Việt Nam. Viên cảnh sát này cho biết nhận được lệnh
từ vụ trưởng vụ Lễ Tân của bộ Nội Vụ cho một người đàn ông độ 40 tuổi, bước
chân loạng choạng, có hai người kèm hai bên, lên xe từ bãi đậu xe của bộ Nội Vụ
chở ra phi trường Bratislava, lên máy bay đậu sẵn chở phái đoàn Việt Nam sang
Matxcơva.
Thám tử
điều tra của Đức gần như chắc chắn người đàn ông này là Trịnh Xuân Thanh, bị
đánh ma túy nửa tỉnh nửa mê. Hai người đi kèm dìu hai bên là mật vụ Việt Nam.
Chiếc xe « van » của toán đặc nhiệm Việt Nam đậu trước khách sạn
Bôrik vào lúc Robert Kalinak và Tô Lâm gặp nhau đã được dữ liệu định vị GPS xác
nhận. Chiếc xe này mang biển số Cộng Hoà Séc, trước đó được phát hiện ở Đức và ở
nơi xảy ra vụ bắt cóc.
Một chi
tiết khác, Lê Hồng Quang, một doanh nhân Việt mang quốc tịch Slovakia, cố vấn
thủ tướng thời đó là Robert Fico, cũng có mặt trong chuyến bay từ Praha về
Bratislava cùng với bộ trưởng Công An Việt Nam Tô Lâm. Lê Hồng Quang khi đó
đang là đại biện ngoại giao sứ quán Slovakia tại Hà Nội.
Ẩn số
Câu hỏi đặt ra là vì sao vào thời điểm
diễn ra vụ bắt cóc, bộ trưởng Robert Kalinak không chút thận trọng trước yêu cầu
xin máy bay « trên trời rơi xuống » của đồng nhiệm Tô Lâm ?
Chính phủ Đức đã thông báo cho
tất cả các nước thành viên trong không gian Schengen, trong đó có Slovakia, vụ
Trịnh Xuân Thanh bị bắt cóc. Đã thế, chuyến thăm của Tô Lâm được tổ chức vào giờ
chót, ba người đi hạng doanh nhân, một người đi hạng phổ thông vì hết chỗ. Bốn
vé máy bay của phái đoàn được đặt mua vào ngày hôm trước ở Cộng hoà Séc, theo
báo Dennik N.
Cứu danh dự Slovakia
Tổng thống
Andrej Kiska, độc lập, cố gắng làm trong sạch hóa chế độ, yêu cầu điều tra đến
nơi đến chốn và thúc giục đương kim bộ trưởng Nội Vụ từ chức vì bà này bị nghi
ngờ cản trở điều tra để bao che cho người tiền nhiệm. Tai tiếng vụ Trịnh Xuân
Thanh làm cho tổng thống Kiska lo âu cho danh tiếng của Slovakia trên trường
ngoại giao châu Âu.
*
Trung Quốc gì cũng
mua để phục hồi sinh lý : Sau tê giác đến da lừa
"Da
lừa của Kenya giao cho yêu tinh Trung Quốc", đó là tựa bài phóng sự của
Le Monde kèm theo bài xã luận tố cáo Bắc Kinh hủy diệt sinh thái châu Phi.
Sau khi
sát hại gần hết giống lừa tại Hoa lục, từ 11 triệu con xuống còn 5 triệu, Trung
Quốc tấn công vào Kenya. Quốc gia này là nước cuối cùng tại châu Phi còn bán da
lừa cho Bắc Kinh mà hệ quả là chỉ trong vòng 8 năm, động vật kéo xe của dân
nghèo đã giảm 50% từ 1,8 triệu xuống 900 ngàn. Trung Quốc mua da lừa để cà
thành bột trị bệnh thiếu máu và tăng cường sinh lực tình dục.
Thấy
đoàn động vật của mình sắp bị diệt chủng, nhiều nước châu Phi như Niger,Burkina
Faso và Botswana cấm xuất khẩu sang Trung Quốc. Theo Le Monde, trong thế cờ
kinh tế và đại chính trị, vụ da lừa chỉ là một chuyện nhỏ mà nạn nhân là loài
gia súc bị hy sinh làm thần dược nhưng trên thực tế cho thấy châu Phi đã
thành « vùng đất hứa » : "Trung Quốc khai thác tài
nguyên thiên nhiên, dầu hỏa, uranium, kim loại tối cần để phát triển kinh tế mà
còn biến châu lục đen này thành thị trường tiêu thụ hàng biến chế của Trung Quốc.
Trong vòng không đầy 20 năm, trao đổi thương mại giữa Trung Quốc và châu Phi đã
từ 10 tỷ đôla lên 200 tỷ".
Trước
những mối lợi trước mắt, liệu Kenya có đủ sức khước từ để bảo vệ đoàn gia súc của
mình hay không ? Từ hai thập niên nay, Trung Quốc là thị trường số một tiêu thụ
ngà voi châu Phi cho dù từ 1989, cộng đồng quốc tế ngăn cấm. Đến năm 2015, Tập
Cận Bình, cảm thấy cần phải đánh bóng thể diện quốc gia, đã ra lệnh cấm bán ngà
voi. Thế nhưng lừa thì sao ?
*
Iran dưới sức ép củaDonald
Trump
Trong
bài xã luận « đánh cược Ba Tư », Le Figaro đặt câu hỏi « liệu
trừng phạt có làm chế độ lung lay hay không ? ». Theo nhật báo cánh hữu,
khác với Bắc Triều Tiên khép kín, Iran là một cường quốc cấp vùng, có quan hệ
khắp Trung Cận đông do vậy ván cờ áp lực của Donald Trump có nhiều rủi ro. Tuy
nhiên, không ai rõ là tổng thống thứ 45 của Mỹ tính gì. Ông đe dọa rồi lại mở
cánh cửa đối thoại khi lệnh trừng phạt có hiệu lực. Điều rõ ràng duy nhất là
Donald Trump nhắc nhở thế giới ai là « chủ nhân » và đẩy châu
Âu vào thế phản đối vô vọng. Còn theo đặc phái viên ở Teheran, Iran đang «
sắp chết ngạt ». Một trường hợp cụ thể là dưới sức ép của Mỹ, các ngân hàng
nước ngoài từ chối tài trợ nhập khẩu, ngân hàng trung ương không có tiền mặt. Đồng
tiền mất giá làm một doanh nhân bị lỗ 2 triệu đôla sau khi bán ra 200 thùng
hàng mới nhập từ châu Á.
*
Châu Âu trả đũa yếu ớt
Tin bi
quan thứ nhất tràn ngập báo chí Pháp là nhập siêu tăng kinh khủng : 33 tỷ euro
trong sáu tháng đầu năm.
Tin bi
quan thứ hai là trước lệnh trừng phạt Iran của Mỹ, Bruxelles gần như vô kế khả
thi để bảo vệ doanh nghiệp châu Âu.
Iran :
Liên Hiệp Châu Âu cố gắng chận lệnh trừng phạt của Mỹ, La Croix loan tin nhưng
không mấy tin tưởng với tiểu tựa : Giới doanh nghiệp hoài nghi hiệu năng của luật
châu Âu.
Les
Echos cũng đưa tựa : Trả đũa yếu xìu của Bruxelles. Tại sao ? Bởi vì «
luật ngăn chận trừng phạt » ban hành năm 1996 chưa bao giờ được sử dụng.
Nguyên tắc là bảo vệ các công ty châu Âu bị Mỹ trừng phạt nhưng lại có điều khoản
trừng phạt công ty tuân thủ lệnh cấm vận.
Về thời
sự châu Á, Le Monde trở lại số phận của sắc tộc Rohingya - Miến Điện. Trong số
hơn nửa triệu người tị nạn tại Bangladesh, có thể 100 ngàn người sẽ bị đưa ra một
hải đảo trong vịnh Bengal. Tuy nhiên, Liên Hiệp Quốc kêu gọi Dacca suy xét lại
bởi vì đây là nơi thường xuyên bị lũ lụt.
Trung
Đông, ngoài Iran, vụ ám sát tiến sĩ vật lý người Syria tên Aziz Asber được Le
Monde chú ý. Nhà khoa học này ít được biết đến nhưng là cột trụ của chương
trình vũ khí chiến lược của Damas. Một nhóm thánh chiến tự nhận là thủ phạm gài
mìn ám sát tối thứ Bảy nhưng theo Le Monde « đây là lần đầu tiên một
chuyên gia vũ khí Syria bị thanh toán theo cách thức gần giống như chiến thuật
của tình báo Israel ». Trái lại, đối lập Syria cho rằng giám đốc cơ quan
nghiên cứu khoa học Syria bị chế độ thanh toán.
Các tài
liệu mật của Pháp cho rằng chính cơ quan nghiên cứu khoa học này đóng vai trò
then chốt trong việc chế tạo vũ khí hóa học mà quân đội Syria sử dụng tấn công
đối lập võ trang và thường dân trong những vùng do đối lập kiểm sóat.
*
Châu chấu đá xe
Monsanto
Liberation
giới thiệu chân dung của một người Mỹ da đen, thợ làm vườn, đang làm rung chuyển
tập đoàn hóa chất Mỹ Monsanto. Dewayne Johnson, 46 tuổi, bị ung thư sau ba năm
sử dụng thuốc diệt cỏ, kiện tập đoàn hóa chất ra toà. Sau một tháng xét xử, toà
án Caliornia sắp công bố phán quyết. Luật sư Brent Wisner của nguyên đơn có lập
luận vững như bê tông :" tập đoàn hóa chất này chống lại khoa học
và chỉ lưu tâm đến lợi nhuận kinh tế mà thôi". Luật sư cho biết là
Monsanto có trong tay 3,1 tỷ đôla tiền mặt. Do vậy, ông sẽ hỏi thẩm phán «
làm cách nào để trừng phạt một tập đoàn có nhiều tiền như thế ? Phạt bao nhiêu
thì tập đoàn giàu có như thế xem là không đáng kể ? » Vị luật sư này
cho biết tại Mỹ hiện có 4000 đơn kiện đang được thụ lý.
No comments:
Post a Comment