Ngô Nhân Dụng
August
28, 2018
Năm
2000, Nghị Sĩ John McCain muốn được đảng Cộng Hòa đưa ra tranh cử tổng thống.
Ông bị George W. Bush đánh bại. Năm 2008, ông McCain được toại nguyện nhưng lại
thua Barack Obama. Ông thua một phần cũng vì di sản của ông Bush: Kinh tế Mỹ
đang rơi vào cơn “Đại Suy Thoái” và dân Mỹ bắt đầu chán cuộc chiến tranh Iraq bắt
đầu 5 năm trước đó.
Nhưng
trong tang lễ của cố nghị sĩ McCain, hai đối thủ cũ George W. Bush và Barack
Obama được mời tới đọc điếu văn. Họ sẽ bày tỏ lòng kính trọng đối với một con
người đặt danh dự và nghĩa vụ lên trên quyền lợi cá nhân mình, trong thời chiến
cũng như thời bình.
Người
dân Mỹ mang hoa và di ảnh Nghị Sĩ John McCain đặt trước văn phòng của ông ở
Phoenix, Arizona, hôm 26 Tháng Tám, 2018, bày tỏ lòng tiếc thương, một ngày sau
khi John McCain qua đời. (Hình: Getty Images)
George
W. Bush không quên rằng John McCain đã bỏ qua những đòn tranh cử (nhiều khi
không hoàn toàn trong sáng), mà ủng hộ hầu hết các quyết định quan trọng nhất của
vị tổng thống cùng đảng trong hai nhiệm kỳ.
Barack
Obama chịu ơn John McCain ngay trong lúc hai bên đang giành nhau Tòa Bạch Ốc.
Trong một cuộc tập họp vận động tranh cử, có người tới ủng hộ McCain đã nói rằng
ông Obama theo đạo Hồi và không sanh ở nước Mỹ. McCain không làm ngơ để cho lời
lăng mạ đó tiếp tục được truyền đi. Ông lên tiếng cải chính mạnh mẽ; nói rằng mặc
dù ông và Obama bất đồng chính kiến nhưng Obama vẫn là một con người đàng hoàng
đáng kính trọng!
Trong
một thời gian mà chính trường nước Mỹ tràn ngập những bản “tuýt” trong 140 chữ
chứa đầy những lời lăng mạ và vu khống, người ta có thể nhìn vào tấm gương John
McCain để nhớ lại “một nước Mỹ khác!” Ông John McCain yêu nước Mỹ cổ truyền đó.
Ông từng nói đã khám phá ra tình yêu nước của mình khi bị giam trong nhà tù ở một
nước khác.
Trong
một bài tưởng nhớ McCain, nhà báo David Brooks đã nhắc đến lời Javier Gomá
Lanzón, một triết gia Tây Ban Nha, nói rằng việc giáo dục về đạo đức hầu hết là
do sức mạnh của những tấm gương trong đời sống. Cuộc đời McCain là một tấm
gương đáng quý cho thanh niên nước Mỹ cũng như các nước khác.
Khi
đi lính, ông đã bị thương nặng trong một tai nạn cháy trên hàng không mẫu hạm;
nhưng lúc bình phục ông vẫn xung phong bay đi chiến đấu. Sau hơn 20 phi vụ bay
vào vùng trời quân địch ở Hà Nội, ông bị hỏa tiễn Nga bắn hạ, chịu tra tấn,
hành hạ. Khi cai ngục tính thả ông khi biết ông là con của vị đô đốc chỉ huy hạm
đội Mỹ ở Thái Bình Dương, John McCain đã từ chối.
Ông
tôn trọng quyền bình đẳng giữa những đồng ngũ cùng bị tù, theo quy tắc ai đau yếu
hơn hoặc làm tù binh sớm hơn phải được thả trước. Ông cũng không cho quân địch
một cơ hội lợi dụng danh nghĩa gia đình mình để tuyên truyền. Gia đình McCain
đã tham gia quân đội từ cuộc khởi nghĩa giành độc lập của nước Mỹ. Ông nội và
cha ông đều đã được phong hải quân đô đốc. Khi từ chối ân huệ của quân địch,
ông biết rằng sẽ bị trả thù; những trận đánh đập, tra tấn lại tiếp tục. Khí
phách đó làm gương cho mọi thanh thiếu niên bất cứ thời đại nào, ở nước nào.
Trong
cuộc đời chính trị, John McCain thường theo chủ trương của đảng Cộng Hòa, nhưng
do lòng tin vào các nguyên tắc bảo thủ nguyên thủy như Nghị Sĩ Barry Goldwater
mà ông kế nhiệm ở Arizona năm 1986, chứ không để tinh thần giáo điều và óc bè đảng
chi phối.
Khi
chạy đua với Tổng Thống George W. Bush năm 2000, ông vẫn khăng khăng giữ lập
trường chống việc trợ cấp cho các trại chủ trồng bắp ở Iowa, vì chính phủ can
thiệp vào giá cả, trái với quy tắc tự do kinh doanh và phí phạm ngân sách. Ông
biết lập trường bảo thủ ròng đó, dù biết rằng có thể mất phiếu của cử tri Iowa,
là xứ trồng bắp mà cũng là nơi bỏ phiếu bầu sơ bộ sớm nhất.
Ở
trong Thượng Viện Mỹ, ông thường đồng ý với đảng mình, như khi ông bỏ phiếu bác
bỏ dự luật cải cách y tế sau này thường gọi là ObamaCare. Nhưng đến khi đảng Cộng
Hòa muốn xóa bỏ đạo luật đó, năm 2017, thì McCain lại bỏ phiếu chống. Vì các cử
tri nghèo của ông ở Arizona sẽ bị mất nhiều quyền lợi y tế nhờ đạo luật đó, sau
5 năm thi hành; mà xóa luật đó đi thì họ sẽ mất mà không có gì thay thế.
Tinh
thần phi đảng phái đó thể hiện rõ nhất khi ông cộng tác với các nghị sĩ cả hai
đảng những lúc cần viết các đạo luật có ích lợi chung. Ông là đồng tác giả với
Nghị Sĩ Dân Chủ Russell Feingold, đưa ra dự luật cải tổ việc đóng góp vào quỹ
tranh cử, để chống lại ảnh hưởng của đồng tiền trên đời sống chính trị.
Ông
John McCain tích cực đóng vai giám sát của một đại biểu Quốc Hội. Ông đã đặt
nhiều câu hỏi cho Bộ Quốc Phòng Mỹ về một bản hợp đồng với công ty Boeing, thuê
hàng chục máy bay của Boeing để chở dầu cho Không Quân Mỹ. Ông thấy các điều kiện
thuê mướn có vẻ làm lợi cho Boeing quá đáng. Cuối cùng ông tấn công thẳng vào
Darlene Druyun, người phụ trách tiếp vận cho Không Quân. Các cuộc điều tra sau
đó đã đưa bà Druyun ra tòa lãnh chín tháng tù với tội đã chấp thuận bản hợp đồng
thuê với giá quá đắt, vì bà này muốn khi nghỉ hưu sẽ về làm việc cho công ty
Boeing.
John
McCain đã kết bạn được với các chính trị gia khác đảng, vì tinh thần công bình,
tương kính khiến mọi người tôn trọng nhân cách của ông. Nghị Sĩ Dân Chủ Russell
Feingold công nhận rằng McCain có thể là một vị tổng thống rất giỏi. Sau khi
hai người cùng đi vận động cho đạo luật cải cách tài chánh trong các cuộc bầu cử,
họ đã trở thành bạn thân mặc dù vẫn bất đồng chính kiến. McCain chủ trương phải
tăng ngân sách quốc phòng, bảo vệ một lực lượng quân sự mạnh nhất thế giới, còn
Feingold muốn dành tiền cho các dự án xã hội.
Nghị
Sĩ Feingold mới kể vài kỷ niệm với McCain cho thấy con người hài hước trong
ông. Một lần trong trụ sở Thượng Viện, hai người ngồi than với nhau về tình trạng
các bạn đồng viện hai đảng cách biệt quá. Feingold nói, “Mai mốt anh làm tổng
thống thì tôi sẽ cô đơn.” McCain gạt đi: “Không! Không! Tôi sẽ mời anh vô nội
các!” Cười một lát, McCain nói tiếp: “Nhưng anh không thể giữ Bộ Quốc Phòng được!”
Đạo
luật mang tên McCain-Feingold đã nổi tiếng. Một lần, ông McCain nói đùa: Nhiều
cử tri Wisconsin cứ tưởng rằng McCain là tên tục của Nghị Sĩ Feingold! Năm
2006, John McCain cầm đầu một phái đoàn qua Iraq, đã mời Feingold tham dự. Trên
chuyến máy bay về, mọi người bảo nhau tình hình xuống dốc ở đó và các kế hoạch
đối phó của quân đội Mỹ. Feingold đã lên tiếng phê bình rằng các kế hoạch đó là
vô vọng. Một vị thống đốc tiểu bang thuộc đảng Cộng Hòa khó chịu, hỏi McCain:
“Mang cái anh này đi với mình làm cái gì vậy?”McCain trả lời ngay: “Tôi mời
Russ đi cùng bởi vì hắn là đứa trước sau như một. Trước hay sau, lúc nào hắn
cũng sai hết!”
Một
điều McCain cũng trước sau như một là ông đề cao tự do dân chủ và không những
chống đối mà còn thù ghét các chế độ độc tài.
Năm
2005, khi qua Việt Nam nhân ngày 30 Tháng Tư, ông đã tỏ ý tiếc rằng trong cuộc
chiến tranh Việt Nam miền Bắc thắng trận là một kết thúc sai lầm. Cộng Sản Việt
Nam đã đỏ mặt khi nghe nhận xét đó, sau khi họ đã được ông McCain giúp trong việc
nối lại bang giao với Mỹ.
Ông
McCain luôn tin tưởng rằng việc nước Mỹ tham chiến ở Việt Nam để chống Cộng Sản
xâm lăng là chính đáng. Nhưng ông cũng tin rằng nếu được giao thương với nước Mỹ,
kinh tế Việt Nam sẽ lên, người dân đủ sống hơn thì mới đòi các quyền tự do dân
chủ.
Khi
đến Việt Nam ông luôn tiếp xúc với những người tranh đấu cho nhân quyền, như Luật
Sư Lê Quốc Quân mới kể lại. Ông không quên các quân nhân Việt Nam đã chiến đấu
cùng một phía với ông, cho nên ông tích cực vận động cho các chương trình ODP
cũng như HO.
Quý
vị có thể đọc những lời viết về cố Nghị Sĩ JohnMcCain của những người trong nước
như Lê Quốc Quân, Hoàng Hưng, Huy Đức, được dẫn trên nhật báo Người Việt.
Trong
số những người sẽ khiêng quan tài của ông John McCain khi hạ huyệt có những
chính khách thuộc hai đảng và bạn bè, nhưng cũng có một người Nga mới 38 tuổi.
Đó là một nhà báo đã chống đối chế độ độc tài tham nhũng của Vladimir Putin từ
khi cựu gián điệp KGB này bắt đầu mị dân, đàn áp các tiếng nói độc lập.
Vladimir
Kara-Murza đã làm cho báo Novye Izvestia từ năm 16 tuổi, rồi làm cho các đài
truyền thanh, truyền hình, làm phái viên của báo Kommersant tại London, rồi làm
phái viên ở Washington cho đài BBC. Ông đã sản xuất những phim tài liệu vạch rõ
hình ảnh thật của xã hội Nga dưới chế độ Putin, trong đó có một phim mang tên
nhà chính trị Nemtsov, người đã bị chết một cách mờ ám trước kỳ một bầu cử Quốc
Hội Nga. Ông bị cách chức sau khi làm trưởng văn phòng cho đài RTVi tại
Washington trong chín năm. Năm 2012, ông là một trong những người vận động Quốc
Hội Mỹ làm đạo luật “Magnitsky,” trừng phạt các lãnh tụ chính trị và đại gia
Nga đã giúp Putin đàn áp đối lập. Kara-Murza là một người được John McCain giúp
đỡ thành lập tổ chức “Open Russia.”
McCain
thù ghét các chế độ độc tài!
John
McCain tin tưởng rằng nước Mỹ phải đóng một vai trò làm gương cho cả thế giới về
những giá trị tiêu biểu của nước này: Dân chủ tự do; Quyền làm người; Quyền
bình đẳng giữa mọi người cũng như giữa các dân tộc. Cuộc đời ông là một tấm
gương trọng danh dự, bao dung, không mang thù hận cá nhân, đặt nghĩa vụ trên tư
lợi.
Ông
cũng có nhiều tật xấu, nhất là khi còn trẻ. Ở học viện hải quân, ông là một
sinh viên sĩ quan bị thi hành kỷ luật nhiều nhất, ra trường hạng thứ năm tính từ
dưới lên. Ông nóng tính, ham đánh bài, và còn nhiều nhược điểm khác. Nhưng giữa
những khuyết điểm đó, không ai phủ nhận được là một ông mang nhân cách chính trực
chói sáng. Chúng ta sẽ nghe những nhận xét về tư cách của John McCain từ miệng
các đối thủ cũ của ông như George W. Bush và Barack Obama. Họ sẽ nói những lời
thành thật tự đáy lòng. (Ngô Nhân Dụng)
No comments:
Post a Comment