Tú
Anh – RFI
Đăng ngày 18-09-2019
Vụ
trung tâm lọc dầu và khu mỏ dầu hỏa lớn nhất của Ả Rập Xê Út bị oanh kích là một
đòn đau cho quân đội hoàng gia và thái tử nối ngôi Mohammed Ben Salman, người
mang tham vọng lãnh đạo hệ phái Suni « giải phóng » Iran khỏi chế độ
giáo quyền Shia bằng sức mạnh quân sự.
Thái tử Mohammed Ben Salman tham dự một sự kiện tại
Học Viện Hàng Không Vua Faisal, Riyad, Ả Rập Xê Út, ngày 23/12/2018Bandar
Algaloud/REUTERS
Với biệt danh « MBS », thái tử Mohammed Ben
Salman « nổi tiếng » trên thế giới sau vụ nhà báo đối lập Jamal
Khashoggi bị ám sát và thủ tiêu thi thể trong toà lãnh sự của Ả Rập Xê Út tại
Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, hồi tháng 10/2018.
Nhưng trước khi uy tín bị sụp đổ vì nghi án này, MBS
được Tây phương kỳ vọng là một nhà lãnh đạo thuộc thế hệ mới, là đồng minh đáng
tin cậy trong khu vực.
Một năm trước đó, 2017, MBS cho thực hiện một cuốn
phim tuyên truyền về uy lực của quân đội hoàng gia. Cũng tương tự như Kim Jong
Un biểu dương lực lượng trên màn ảnh nhỏ tấn công vào Washington và Nhà Trắng,
đoạn phim video của Ả Rập Xê Út bắt đầu bằng tuyên bố hùng dũng của thái tử nối
ngôi : « Chúng ta không chờ chiến tranh lan tới Ả Rập Xê Út, chúng ta sẽ
đánh trên đất Iran ». Hình ảnh tiếp theo là quân đội hoàng gia phản công,
ngăn chận từng tên lửa của Vệ Binh Cách Mạng trên không, đánh tan từng hạm đội
của Iran trên biển, ồ ạt đổ bộ phản công đến tận thủ đô Teheran, chế độ giáo
quyền tháo chạy trong tiếng hò reo vui mừng của người dân Iran.
21 tháng sau,
những gì xảy ra ở trung tâm lọc dầu Abqaiq và khu mỏ dầu Khourais gần đó là một
cú đấm thôi sơn vào uy tín của quân đội Ả Rập Xê Út. Hệ thống phòng không để lọt lưới hàng chục máy bay tự hành và tên lửa
gây thiệt hại nặng 50% cho con gà đẻ trứng vàng của vương quốc số một tại vùng
Vịnh. Một doanh nhân nước ngoài chia sẻ nhận xét như trên với báo Le Monde. Tuy
phe Huthi nổi dậy ở Yemen do Iran hỗ trợ lên tiếng nhận chiến công, nhưng
Washington cũng như Riyad đoan chắc chính Iran là thủ phạm.
Đây là cơ hội bằng vàng để Riyad phản công khai chiến
với Teheran.
Thế nhưng, thái tử MBS tỏ ra kín đáo không chỉ đích
danh Iran, cho dù trong triều đình không ai nghĩ khác.
MBS đơn thương độc mã
Trong bài « MBS bất lực », nhật báo độc lập của
Pháp đưa ra một số lý do. Trước hết, theo một nhà báo Ả Rập Xê Út xin được giấu
tên, vương quốc của ông đã bị « Iran sỉ nhục một cách nặng nề », thế mà
không có phản ứng : bởi vì thái tử Mohammed Ben Salman lâm vào thế « đơn
thương độc mã » đối diện với Iran.
Ngoài thái độ do dự của tổng thống Mỹ Donald Trump, Ả
Rập Xê Út cũng mất điểm tựa ở đồng minh thân cận nhất là Tiểu Vương Quốc Ả Rập
Thống Nhất. Từ sau loạt tàu dầu bị tấn công ở vịnh Ba Tư, Abou Dhabi không tích
cực ủng hộ chính sách « gây áp lực tối đa » của trục Washington-Riyad.
Nước Pháp, đồng minh quan trọng khác của Ả Rập Xê
Út, đang đóng vai trò trung gian hòa giải Mỹ-Iran, cũng chọn thái độ thận trọng.
Cho dù tổng thống Macron gọi điện ủng hộ vương triều, nhưng theo nhà phân tích
Yasmine Farouk, viện nghiên cứu Carnegie, thì không một nước nào sẵn sàng khai
chiến với Iran.
Trong bối cảnh này, một giải pháp quân sự, oanh kích
ồ ạt Iran, được xem là « ít có xác suất » xảy ra. Riyad vừa lúng túng về
chiến lược vừa không được hậu thuẫn chính trị quốc tế.
Mặc khác, trả đũa bằng quân sự sẽ đưa cả khu vực vào
một cuộc xung đột không lối thóat và thế giới rơi vào một cuộc khủng hoảng năng
lượng tương tự như năm 1979 vì cuộc cách mạng Iran và chiến tranh Iran-Irak.
Phản ứng trả đũa tối đa là « phản công mạng,
phong toả hệ thống vi tính của chính quyền Iran » hay là mua thêm tên lửa
phòng không.
Không ít nhà phân tích còn suy đoán nhân cơ hội này,
quốc vương Salman sẽ thay thế hay răn đe người con được trao quá nhiều quyền lực.
MBS biết đâu sẽ là nạn nhân « bị vạ lây » trong vụ oanh kích 14/09.
------------------------------------
LIÊN QUAN
Tú Anh – RFI
Đăng ngày 18-09-2019
.
Thanh Phương – RFI
Đăng ngày
17-09-2019
.
Thanh Phương – RFI
Đăng ngày 17-09-2019
VOA
Tiếng Việt
18/09/2019
.
VOA
Tiếng Việt
17/09/2019
No comments:
Post a Comment