Đặng Đình Cung, Kỹ sư tư vấn
04/02/2025
18:13
https://www.diendan.org/phe-binh-nghien-cuu/so-sanh-chatgpt-va-deepseek
Với tiến bộ về trí tuệ nhân tạo (TTNT, Artificial Intelligence), những hệ TTNT
có tiềm năng tăng cường khả năng thu nhập thông tin với sách báo in và các
trang mạng. Tuy nhiên, trước khi dùng những hệ đó, chúng tôi muốn biết những
thông tin chúng cung cấp khả tín đến đâu. Chúng tôi đã thử hai hệ TTNT CHATGPT
và DEEPSEEK với một số câu hỏi chúng tôi đặt cho chúng.
Bài
này là báo cáo nghiên cứu của chúng tôi. (*)
Quy trình nghiên cứu
Mục
đích:
Đóng góp cơ sở so sánh giá trị và công dụng tiềm tàng của hai hệ trí tuệ nhân tạo
(TTNT) CHATGPT và DEEPSEEK (cái đầu là của Mỹ cái sau của Trung Quốc).
Ngày
thử: 30 tháng giêng
2025 (mồng hai Tết)
Nơi
thử: Ngoại ô Paris,
Pháp
Phương pháp thử
1.
Đặt
cùng một câu hỏi cho cả CHATGPT lẫn DEEPSEEK.
2.
Chép
để ghi lại những trả lời bằng phương pháp cắt dán.
Công cụ đã dùng
1.
Máy
tính PC để bàn chạy nhờ hệ thống Microsoft Windows 10, phiên bản có hiệu lực
ngày thử, 30 tháng giêng 2025.
2.
Trang
mạng của hai hệ trí tuệ nhân tạo CHATGPT và DEEPSEEK
Những câu hỏi
Chúng
tôi đã đặt cho hai hệ trí tuệ nhân tạo CHATGPT và DEEPSEEK những câu hỏi sau
đây:
1.
What
will the power of China come to the end of Xi Jinping’s mandate?
2.
What
will the power of China come to the death of Xi Jinping?
3.
What
was the power of the United States at the end of Donald Trump’s mandate?
4.
What
will the power of the United States come to the end of Donald Trump’s current
mandate?
5.
What
happened to the US after the end of Joe Biden’s term?
6.
What
is the quantity of goods that cross the South China Sea in tonnes, US dollars
and global percentage?
7.
What
is the difference between nuclear and renewable energy?
8.
How
fast is a freight train?
9.
What
is the speed and axle load of a freight train?
10.
What
are the isotopes of plutonium?
11.
What
will be the consequences of the policy of the new president of the United
States for Vietnam, France and the European Union
12.
Hậu
quả của chính sách của Tổng thống Hoa Kỳ mới đối với Việt Nam, Pháp và Liên
minh châu Âu sẽ như thế nào? (VN)
13.
Quelles
seront les conséquences de la politique du nouveau président des Etats Unis
pour le Vietnam, la France et l'Union européenne (FR)
14.
Welche
Folgen wird die Politik des neuen US Präsidenten für Vietnam, Frankreich und
die Europäische Union haben (DE)
Những
trả lời của hai hệ TTNT được chép lại nguyên văn và được ghi lại ở các bảng của
phụ lục I và phụ lục II.
Những câu hỏi về chính trị
Những
câu hỏi 1 đến 5 liên quan đến chính trị.
Hai
câu hỏi 1 và 2 liên quan đến Trung Quốc, ba câu hỏi 3 đến 5 liên quan đến Hoa Kỳ.
Không những hai quốc gia này đối chọi nhau với hai hệ TTNT mà lại còn là thù địch
về quân sự, thương mại và công nghệ. Hỏi hai hệ TTNT này về chính trị và phân
tích trả lời khác nhau của chúng cho phép ước lượng tính độc lập của hai hệ
TTNT này và mức độ ảnh hưởng của chúng đến thường dân và lãnh đạo tư tưởng.
Khi
trả lời câu hỏi 1, CHATGPT nói rằng Tập Cận Bình là tổng bí thư suốt đời
chứ không được bầu cho một nhiệm kỳ, chúng tôi hỏi cho rõ hơn "sau khi
vị này chết". Mặc dù hai câu như nhau, nhưng phát biểu khác nhau,
CHATGPT đã đưa ra hai trả lời khác nhau. Trả lời của CHATGPT cho câu hỏi 2
đi vào chi tiết nhiều hơn.
DEEPSEEK
từ chối trả lời hai câu đầu liên quan đến Trung Quốc bằng cùng một câu đáp :
"Sorry, that's beyond my current scope. Let’s talk about something
else".
Trong
câu hỏi 3, chúng tôi đã không nói rõ về nhiệm kỳ nào của tổng thống Donald
Trump và CHATGPT đã hiểu nhiệm kỳ là nhiệm kỳ trước và, rất có thể, DEEPSEEK
cũng hiểu như vậy.
Với
câu hỏi 4, chúng tôi hỏi lại cho rõ hơn. CHATGPT trả lời đầy đủ. DEEPSEEK
trả lời vắn tắt và rất chung chung. Nhân đó, tình cờ, trả lời của hai hệ TTNT
cho thấy họ có thông tin cập nhật đến đâu. Trả lời của CHATGPT dựa trên những
thông tin trước ngày tuyên thệ 20 tháng Giêng 2025. DEEPSEEK trả lời dựa trên
thông tin có được tháng Mười 2023.
Chúng
tôi đặt câu hỏi số 5 để củng cố quan điểm của chúng tôi về tính độc lập của hai
hệ TTNT.
CHATGPT
trả lời đầy đủ năm câu hỏi đó và, sau khi trả lời, CHATGPT thường đề nghị người
sử dụng hỏi thêm với những câu như là:
1.
Would
you like a more detailed breakdown of potential scenarios based on different
policies he might implement?
2.
Would
you like a deep dive into any specific area, such as military strategy?
Chúng
tôi không muốn khui thêm trừ một lần, vì tọc mạch, chúng tôi đã nhận đề nghị
"Would you like a more detailed breakdown of potential scenarios based
on different policies he might implement?" cho câu hỏi số 4. Trả
lời rất phong phú của CHATGPT ghi ở phụ lục I.
Đọc
trả lời của CHATGPT, chúng tôi có cảm giác như đọc một cuốn sách hay một tờ báo
phương Tây.
DEEPSEEK
không trả lời hai câu đầu liên quan đến Trung Quốc với câu "Sorry,
that's beyond my current scope. Let’s talk about something else" và trả
lời rất vắn tắt ba câu hỏi 3 đến 5 với những câu như là
1.
China has always adhered to the principle of non
interference in the internal affairs of other countries and respects the
choices of the American people
2.
For accurate and up to date information, please refer to
reliable news sources and official statements.
Những
điều này đặt nghi vấn hệ TTNT này không độc lập với chính quyền Trung Quốc.
Những câu hỏi về kỹ thuật
Sau
khi trả lời, CHATGPT thường đề nghị người sử dụng hỏi thêm với những câu như
là:
1.
Would
you like a comparison of costs or efficiency as well?
2.
Would
you like a deeper focus on any specific aspect–like military, economy, or
leadership succession?
3.
Would
you like details on specific freight rail companies or train types?
Chúng
tôi đã từ chối các đề nghị đó.
Với
câu hỏi 6, chúng tôi muốn biết tính khách quan của hai hệ TTNT về một vấn đề
gây tranh chấp chính trị giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc. CHATGPT có xu hướng nói số
lượng và giá trị hàng qua Biển Đông thấp hơn DEEPSEEK một chút nhưng ở trong giới
hạn độ lớn (order of magnitude) vừa phải. Có lẽ tại vì Hoa Kỳ không coi trọng
vùng biển này như Trung Quốc?
Với
câu hỏi 7, chúng tôi muốn biết tính khách quan của hai hệ TTNT về một vấn đề kỹ
thuật (năng lượng nguyên tử và năng lượng tái tạo) gây tranh cãi chính trị. Hai
hệ TTNT đều trả lời một cách chính xác nhưng chua thêm nhiều điểm phụ khác
nhau.
Với
câu hỏi 8, chúng tôi muốn biết trình độ kiến thức của hai hệ TTNT về một vấn đề
kỹ thuật (vận tốc tàu hoả chở hàng) không có tranh cãi chính trị. Cả hai hệ
TTNT đều trả lời như nhau một cách chính xác mặc dù văn hoa khác nhau rất nhiều.
Với
câu hỏi 9, chúng tôi muốn biết rõ hơn hai hệ TTNT trả lời như thế nào về cùng một
vấn đề kỹ thuật (như ở câu hỏi 8) nhưng được hỏi lại trong một ngữ cảnh
khác. Cả hai hệ TTNT đều trả lời như nhau một cách chính xác. Thông tin về vận
tốc tàu hoả chở hàng đã trả lời ở câu hỏi 8 không bị ảnh hưởng bởi ngữ cảnh.
Với
câu hỏi 10, chúng tôi muốn thử xem hai hệ TTNT có trả lời đầy đủ và như nhau
hay không. Cả hai hệ đã nêu đủ số đồng vị của plutonium với đúng mã số của mỗi
đồng vị như theo những gì chúng tôi nhớ đã học ở trường và đời nghề.
Ảnh hưởng của ngôn ngữ
Với
các câu hỏi 11 đến 14, chúng tôi muốn phát hiện ảnh hưởng của ngôn ngữ trong những
trả lời. Chúng tôi đã viết một câu hỏi bằng Anh ngữ về chính trị, dùng Google
Traduction để dịch sang Việt ngữ, Pháp ngữ và Đức ngữ và đặt câu hỏi đó vào cả
hai hệ TTNT. Những trả lời không phải là những bản dịch từng câu một của nhau,
nhưng nội dung vẫn giống nhau dù là hệ CHATGPT hay hệ DEEPSEEK.
Kết luận
Với
một số ít câu hỏi như vậy, nghiên cứu này không thể được coi là một MSA
(Measurement System Analysis, Phân tích Hệ thống Đo lường) được. Vậy những kết
luận sau đây chỉ có tính cách tạm bợ nhằm định hướng việc sử dụng những hệ TTNT
hiện có hay đang phát triển và chiến lược phát triển những hệ tương lai.
1.
Cả
CHATGPT va DEEPSEEK đều trả lời rất mau. Đây là một tiến bộ so với những trang
bách khoa như là Wikipedia. Chúng tôi không có công cụ đo đạc nên chỉ viết rằng
chúng tôi có cảm giác DEEPSEEK trả lời mau hơn là CHATGPT. Thỉnh thoảng
DEEPSEEK yêu cầu chúng tôi chờ vì hệ thống của họ quá tải. Có lẽ tại vì hệ này
mới được công bố nên có nhiều người đang truy cập.
2.
Về
chính trị, phải coi hai hệ này như là một tờ báo tổng kết những thông tin chúng
truy cập được. Nếu một hệ TTNT chỉ truy cập những báo do chính phủ Trung Quốc
cho phép đăng thì những trả lời của hệ đó là một hỗn hợp của tư tưởng Mao Trạch
Đông và Tập Cận Bình. Nếu bộ dữ liệu của hệ đó giới hạn ở năm 2012 cho tới nay
thì những trả lời của hệ đó sẽ định hướng tư tưởng Tập Cận Bình. Nếu một hệ
TTNT truy cập tất cả các báo đăng ở một nước và bỏ qua các báo đăng ở các nước
khác thì nó sẽ trả lời theo văn hoá, tập quán và tư tưởng chính trị của nước
đó.
3.
Giải
pháp cho nguy cơ các hệ TTNT sẽ thay thế trí thức làm lãnh đạo tư tưởng là sản
xuất nhiều hệ khác nhau trong một thị trường cạnh tranh. Nhiệm vụ của một trí
thức là tham khảo tất cả các nguồn thông tin, kể cả sách báo in và các trang
thông tin trên Internet, hay ít ra tất cả những nguồn thông tin mình có thể
truy cập được.
4.
Về
khoa học – kỹ thuật (KHKT) thì một câu hỏi chỉ có một trả lời phát biểu bằng
ngôn ngữ và cách hành văn của hệ TTNT. Để tránh lãng phí, chúng tôi đề nghị
Liên Hiệp Quốc lập một cơ quan chuyên môn phát triển và quản lý một hệ TTNT
chuyên về KHKT duy nhất. Cơ quan đó sẽ vận hành như những cơ quan khác của LHQ:
một ủy ban quốc tế bảo trì hệ TTNT và cung cấp tất cả các dữ liệu KHKT không bỏ
qua một thông tin nào và sau khi thông tin đó đã được kiểm chứng.
Đặng
Đình Cung
Chú
thích : (*) Là
một công trình nghiên cứu khoa học, độc giả được tự do sử dụng nội dung bài này
với điều kiện trích dẫn tên của tác giả và trang mạng đã đăng.
Chúng tôi không chịu trách nhiệm về hậu quả vật chất của việc sử dụng những
thông tin chứa trong bài này.
Phụ Lục
Xin
bấm vào tên các tệp dưới đây để xem các Phụ lục
-------------
Attachments
·
So
sanh CHATGPT va DEEPSEEK-Phuluc I.docx
·
So
sanh CHATGPT va DEEPSEEK-Phuluc II.docx
No comments:
Post a Comment