Lê Phan
February 16, 2020
Trong mùa Tết vốn thường rất bận rộn có một điều gì
không bình thường xảy ra ở nhà hàng Peking Duck House ở khu Chinatown lịch sử của
thành phố New York là không có một đoàn người xếp hàng chờ.
Ông Kenny Au, quản lý ở nhà hàng vốn bình thường có
một danh sách người chờ và đám đông tràn ra sắp hàng ngoài cửa tiệm, than phiền:
“Đã là một sự sụt giảm khách hàng đáng kể
cho chúng tôi.” Đằng sau ông là một căn phòng với những bàn ăn trưng bày lịch
sự nhưng hầu hết không có khách cho một bữa ăn trưa. Ông Au công nhận “Rất nhiều người sợ và họ không muốn nguy hiểm
cho mình.”
Ở đầu bên kia của lục địa Hoa Kỳ, khi đi qua khuôn
viên trường đại học hay ngồi trong lớp học, cô Rosen Huỳnh cố gắng hết sức
để không ho.
Lo sợ về virus Corona đã lan tràn quanh thế giới, và
nhiều người như cô Rosen đã đột nhiên bị nhắc nhở đến nguồn gốc Đông Á của
mình. Mỗi cái ho, mỗi tiếng húng hắng, cô sinh viên 22 tuổi nói, có vẻ đã dẫn đến
những cái liếc mắt nghi ngờ hay cái nhìn la lạ.
Cô Huỳnh, sống ở Monterey Park, nói “Tôi không biết người ta nhìn tôi vì tôi ho
hay vì tôi là người Á Châu đang ho, nhưng họ nghĩ tôi có thể có virus Corona.
Tôi có cảm tưởng mỗi lần tôi ho, người ta lại cảm thấy khó chịu vì điều đó.
Đáng lẽ tôi không phải cảm thấy như vậy.”
Virus và bệnh tật thường tạo nên hốt hoảng. Nhưng
virus Corona đã tạo nên một chuyện khác nữa ngoài thông tin sai lạc và tin đồn
thất thiệt: Kỳ thị, cảm tưởng bài Trung Hoa, và do đó lây sang những người
Á Châu khác. Người ta đã có những tấn công tàn nhẫn ở các nơi công cộng, kể cả
cái nhìn nghi ngờ và những lời nói độc địa; họ đã thấy người ta cuống quýt tránh
né họ.
Một sinh viên viết trên Snapchat “Đang học Calc 151
với toàn người Á Châu trong lớp… Tôi hy vọng không bị virus Corona… đang tính
chuyện bỏ lớp này.”
Một bác sĩ ở Ontario nói con trai của bà đã bị chặn
lại ở trường bởi những đứa học trò khác muốn “thử nghiệm” xem nó có virus hay
không chỉ vì nó có nửa máu người Hoa.
Loại coronavirus mới, vốn tạo nên một loại bệnh đường
hô hấp và sưng phổi, đã lây nhiễm trên 24 quốc gia trên thế giới, với nay đã có
bốn trường hợp tử vong bên ngoài Trung Quốc, một ở Hồng Kông, một ở
Philippines, một ở Nhật Bản và một ở Pháp.
Những con số thống kê mới nhất của Bắc Kinh hôm Thứ
Bảy cho thấy có 66,492 trường hợp nhiễm bệnh với 1,523 người chết hầu hết ở Hồ
Bắc. Bên ngoài Hoa lục, đã có khoảng 500 trường hợp ở 24 quốc gia và lãnh địa.
Tổng Giám Ðốc Tổ Chức Y Tế Thế Giới, Bác Sĩ Tedros Adhanom Ghebreyesus nói toàn
thế giới phải chuẩn bị vì không thể nói dịch bệnh sẽ lan đi đâu. Trong hoàn cảnh
như vậy, hốt hoảng cũng hiểu được.
Nhưng bên cạnh đó, những thông tin sai lạc kể cả
khuyến cáo tránh thức ăn Á Châu và những khu vực có người Á Châu đã được phổ biến,
và những video chiếu cảnh người Á Châu ăn dơi kèm theo những đồn đoán không
đúng về nguồn gốc của virus cũng như những bình luận vô nhân đang lan truyền
trên Internet.
Một làn sóng những cuộc thảo luận độc địa và những lời
nói khôi hài có tính cách miệt thị về người Hoa hay người Á Châu nói chung đang
ngày càng loan truyền trên internet, dựa trên những thành kiến liên hệ người
Hoa và người Á Châu với thức ăn bệnh tật và dơ bẩn, theo các chuyên gia.
Một số người ở California cảm thấy mối lo sợ kỳ thị
chủng tộc quanh virus này đã được xác nhận khi cuối Tháng Giêng dương lịch,
trung tâm dịch vụ y tế của đại học UC Berkeley nói bài ngoại đối với người Á
Châu là “một phản ứng bình thường” trong một thông tin đưa lên Instagram tập
trung vào việc gọi là “điều hòa nỗi sợ và lo lắng” liên quan đến căn bệnh giống
cúm này. Ngay lập tức viện đại học bị một làn sóng chỉ trích.
Michelle Lee tweet một cách mỉa mai: “Cảm thấy nỗi sợ nhẹ mà người ta có về tôi ở
chốn công cộng suốt tuần.” Angie Chen, phụ tá cho một thành viên Hội Ðồng
Thành Phố Berkeley và mới tốt nghiệp trường nói thông điệp này là “công khai và
kinh khủng” trong sự thiệt hại cho người da màu, và còn đáng kể hơn nữa vì hơn
40% sinh viên năm đầu tiên của trường là gốc Á châu. Và thêm “Người ta có thể hơi lo, điều đó là đúng.
Nhưng gộp chung bài ngoại với tất cả những thứ như lo lắng và cảm thấy bất lực,
chính thức hóa những phản ứng này cho virus.”
Trước phản đối, viện đại học vội xóa thông điệp này
và xin lỗi. Một tuyên bố của Tang Center viết: “Chúng tôi rất lấy làm tiếc về sự hiểu nhầm nó đã tạo nên.”
Andrew Nguyễn, 22 tuổi, nhân viên bán hàng của Aape,
một tiệm bán quần áo ở West Hollywood, đang tính tiền cho một khách hàng khi một
người nhìn ông một cách miệt thị. Khi ông thò tay vào bịch để scan nhãn hiệu
trên cái mặt nạ mà người này mua (loại mặt nạ thời trang chứ không phải y tế)
ngón tay anh đụng vào miếng vải.
Người khách hàng bảo: “Có thể lấy cho tôi cái mới được
không?”
Andrew hỏi lại “Tại sao?”
Người kia trả lời “Vì anh đã đụng vào nó.”
Chuyện này xảy ra khi những video về cảnh người Á
Châu ăn những món thịt lạ đang lan tràn trên Internet vào đầu Tháng Hai, và
Andrew bảo: “Tôi có cảm tưởng chắc là ông ta đã thấy một trong những đoạn video
đó.”
Đọc những lời bình luận độc địa trên những bài báo về
virus đã làm cho cô Katherine Lu lo ngại. Cô không sợ bản thân mình sẽ phải trải
qua một kinh nghiệm kỳ thị vì cô sống ở Los Angeles và ít khi phải dùng phương
tiện chuyên chở công cộng.
Cô nói: “Nếu
tôi sống ở những thành phố lớn nơi chuyên chở công cộng là tối cần thiết cho cuộc
sống hàng ngày, tôi sẽ lo ngại là người ta lo sợ không muốn chia sẻ cùng không
gian với tôi, chỉ vì màu da của tôi. Virus Corona chỉ là một cơ hội cho họ có
thể bày tỏ kỳ thị chủng tộc một cách mà có thể biện minh được.”
Đó cũng là lúc mà Bác Sĩ Nancy Messonnier, giám đốc
Trung Tâm Quốc Gia về Chủng Ngừa và các bênh đường hô hấp của các trung tâm
CDC, tuyên bố “Đừng giả định là nếu ai đó
gốc Á, họ có virus Corona.”
Nhưng nhiều người đã hốt hoảng; kêu gọi tự áp đặt
hay áp đặt cho toàn cộng đồng những cấm vận không dựa trên những khuyến cáo của
các viên chức y tế quốc gia.
Một sinh viên viết trên một trang Facebook nơi các
sinh viên trường đại học UC Santa Barbara dùng để mua bán đồ cho nhau “Đóng cửa tạm thời UCSB trước khi một người
trong chúng ta chết vì virus Corona,” với link cho một kiến nghị trên
Change.org.
Và tiếp “Chúng
ta có một số lớn những người thường xuyên đến từ Trung Quốc và những người viếng
thăm Trung Quốc vốn có tiềm năng gây bệnh cho mọi người.”
Post này sau đó bị xóa nhưng trang trên Change.org vẫn
còn và có được 1,100 chữ ký.
Giáo Sư Gilbert Gee, giáo sư của Trung Tâm Y Tế Công
Cộng Fielding của trường UCLA giải thích: “Chúng
ta có khuynh hướng lẫn lộn những người đau ốm với toàn thể những nhóm người, và
điều đó là cho nó có tính cách phân biệt đối xử. Khi đưa ra với toàn thể một
nhóm người thì đó là kỳ thị.”
Nhưng kỳ thị không có gì mới mẻ. “Nạn da vàng” đến từ
Âu Châu từ thế kỷ thứ 19. Mà không phải chỉ người Hoa. Hồi đầu thập niên 1930,
Los Angeles và các viên chức y tế công cộng của California đã đưa một nghị quyết
lên Quốc Hội Hoa Kỳ đề nghị trục xuất tập thể những người Philippines. Họ lý luận
là mức nhiễm bệnh lao phổi cao trong số người Philippines đã làm quá tải hạ tầng
cơ sở y tế công cộng.
Thành ra nếu như một số dự phóng, dịch
bệnh coronavirus sẽ lan tràn khắp thế giới, chúng ta, những người Việt trong cộng
đồng nên chuẩn bị tinh thần không những cho những kỳ thị cá nhân mà còn cho
toàn thể cộng đồng. (Lê Phan)
No comments:
Post a Comment