Chiến tranh Việt
Nam và cuộc xung đột trong gia đình McNamara qua lời kể của người con trai
BBC News Tiếng Việt
26
tháng 4 năm 2025
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c93gj9zkekjo
"Thật
tiếc rằng cha tôi đã không có được sự tự tin hoặc sự bình yên trong lòng
để chia sẻ với tôi một vài tấn bi kịch mà ông đã đối mặt," ông Craig
McNamara nhớ lại mối quan hệ giữa ông và cha.
Chiến
tranh Việt Nam đã gây ra những sứt mẻ trong gia đình của "Kiến trúc sư chiến
tranh" Robert McNamara
Khi
đọc cuốn sách Because
Our Father Lied (Tạm
dịch: Vì cha chúng tôi đã nói dối, xuất bản năm 2022) của
ông Craig McNamara, có thể cảm nhận thấy sự tiếc nuối của tác giả về việc
không thể nói về Chiến tranh Việt Nam với cha mình, ông Robert S. McNamara –
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ giai đoạn 1961-1968, dưới thời các tổng thống
John F. Kennedy và Lyndon B. Johnson.
Cuốn
sách cũng là lời phê bình của người con trai đối với cha mình, về việc dù đã biết
Mỹ không thể thắng trong Chiến tranh Việt Nam nhưng không chịu nói ra.
"Việc
một người con công khai chỉ trích cha mình không hề phổ biến trong xã hội Mỹ. Vậy
nên trường hợp của tôi có lẽ cũng khá khác biệt," ông Craig chia sẻ
với BBC News Tiếng Việt vào ngày 16/4.
Ông
Craig ước rằng cha ông có cơ hội đọc cuốn sách của ông.
"Giá
như cha tôi còn sống ngày hôm nay để tôi có thể chia sẻ cuốn sách này với ông.
Tôi nghĩ nó sẽ khiến ông ấy rất buồn. Qua nỗi buồn ấy, tôi nghĩ chúng tôi có
thể có một cuộc trò chuyện."
"Tận
sâu trong lòng, tôi cảm thấy rằng cha tôi hẳn đã mang trong mình một nỗi xấu
hổ rất lớn vì những quyết định của bản thân. Và cách duy nhất để đối diện với
nỗi xấu hổ ấy là giải tỏa nó - bằng việc trò chuyện, thấu hiểu và nhận lỗi
cho những quyết định mà ta cảm thấy đã sai."
"Tôi
ước gì cha tôi có được cơ hội ấy."
Ông
Robert McNamara được mệnh danh là "Kiến trúc sư chiến tranh Việt
Nam". Thượng Nghị sĩ Dân chủ Wayne Morse của bang Oregon vào tháng 4/1964
đã gọi Chiến tranh Việt Nam là "McNamara's War," tức Cuộc chiến của
McNamara.
Trong
khi đó, ông Craig luôn phản đối cuộc chiến này. Trong sách, ông Craig đã kể về
cách mình nổi loạn:
"Tôi
không thể hiện gì ở trường nội trú. Nhưng vào mùa hè, trong phòng ngủ
của tôi ở nhà - nơi cha tôi có thể nhìn thấy - tôi đã bắt đầu có những hành động
phản kháng đầu tiên. Trên tầng ba ở nhà chúng tôi tại phố Tracy Place, tôi
treo ngược quốc kỳ Mỹ trên bức tường phía đầu giường."
Sau
này, khi đã vào đại học, ông Craig thường xuyên tham gia biểu tình phản đối chiến
tranh. Lúc bấy giờ, ông Robert đã rời Lầu Năm Góc.
Ông
Robert McNamara (giữa) cùng con trai Craig McNamara (phải) và con gái Cathy
McNamara vào năm 1966
Hiện
tại, ông Craig và vợ đang là chủ một trang trại lớn, chủ yếu sản xuất
quả óc chó hữu cơ, ở thành phố Winters, bang California.
Ông
Craig chia sẻ rằng thoạt tiên ông định viết về tương lai của ngành nông
nghiệp trong thời kỳ biến đổi khí hậu, nhưng khi đặt bút viết thì
ông mới nhận ra rằng mọi thứ ông viết đều về quan hệ của ông với cha
– điều đã chịu nhiều tác động từ Chiến tranh Việt Nam.
"Kể
từ lúc tôi mới 13, 14 tuổi, Chiến tranh Việt Nam ảnh hưởng rất nhiều
tới cách tôi nhìn cuộc đời."
"Cha
tôi thường xuyên tới Việt Nam để giám sát cuộc chiến lúc ông ấy làm bộ trưởng
Quốc phòng. Mỗi lần về, ông thường mang theo hiện vật chiến tranh. Một trong
những thứ khiến tôi cảm thấy nặng nề nhất là một lá cờ Việt Cộng lấy
được từ một binh sĩ Việt Cộng tử nạn trong Trận Ia Đrăng (14/11/1965 –
18/11/1965)."
Lá
cờ này được treo trong nhà ông cho mãi tới gần đây, khi ông có một
chuyến đi tới Việt Nam để trả lại hiện vật này cho phía Việt Nam.
"Thực
ra tên tôi là Robert Craig McNamara, nhưng tôi thường dùng tên Craig. Đó
là tên thời con gái của mẹ tôi. Tôi cảm thấy rất vinh dự khi dùng tên
này, và có lẽ, một phần là vì tôi muốn tách bạch bản thân mình với
Robert McNamara," ông bất chợt nói.
Ông
Craig McNamara cùng vợ, bà Julie McNamara, và hai người cháu
Im lặng
"Qua
năm tháng, tôi nghĩ tới cha mình mỗi ngày, bằng tình yêu xen lẫn sự
phẫn nộ. Cứ mỗi lần tôi đề cập đến Việt Nam, ông ấy lại lảng tránh. Chúng
tôi chưa bao giờ có một cuộc tranh luận nào về nó [Chiến tranh Việt
Nam]," ông viết trong cuốn hồi ký.
Cuốn
sách phần nào giúp truyền tải nỗi buồn, và có lẽ là cả sự bất bình, của
Craig khi mà cha ông luôn tránh nói chuyện về Chiến tranh Việt Nam.
"Tôi
biết về những quyết định của cha mình chủ yếu thông qua một nguồn
khác. Với tôi, đó là một bi kịch," ông Craig kể với BBC News Tiếng
Việt.
"Thật
đáng tiếc khi cha và tôi không tự tạo ra cơ hội và không gian để trực tiếp
trò chuyện với nhau, để ông có thể lắng nghe những nỗi lo tôi dành cho ông,
cũng như tình yêu và nỗi thất vọng của tôi đối với ông, và để ông cũng có cơ
hội giải thích cho tôi hiểu vì sao ông lại làm những gì ông đã làm".
Ông
Robert thậm chí cũng không kể với con trai việc mình là mục tiêu của một vụ
ám sát hụt.
Đó
là vào tháng 5/1964, khi biết tin Bộ trưởng Robert McNamara sẽ tới Việt
Nam, lực lượng biệt động Sài Gòn đã lập kế hoạch ám sát ông. Vụ
ám sát bất thành, người thợ điện Nguyễn Văn Trỗi bị bắt vào ngày
9/5/1964, ba ngày trước khi Bộ trưởng Quốc phòng Robert tới Sài Gòn,
và sau đó bị xử bắn vào ngày 15/10 cùng năm.
Craig
lúc đó 13 tuổi, học lớp 8 và được nghe tin này từ cô giáo dạy môn
lịch sử. Về nhà, cậu bé Craig đã khóc với mẹ, người không tỏ vẻ
sợ hãi hay giận dữ.
"Không
bao giờ chúng tôi nói về chuyện ấy nữa," ông nhớ lại. Lúc bấy
giờ, Craig nghĩ rằng việc không nói về Chiến tranh Việt Nam là cách
cha mẹ bảo vệ mình.
Người
thợ điện Nguyễn Văn Trỗi (áo trắng) ngay trước khi bị xử tử vào ngày 15/10/1964
Nhưng
bất chấp những nỗ lực cách ly của ông bà Robert McNamara, cuộc chiến bên ngoài
vẫn không ngớt tràn vào ngôi nhà của họ.
Mùa
hè năm 1967, trong một chuyến leo núi với gia đình ở thị trấn Aspen,
bang Colorado, Craig đã giáp mặt một nhóm nhà hoạt động tới chất vấn
Bộ trưởng Robert McNamara.
Trong
khi cha và mẹ ở bên trong ngôi nhà thuê, Craig, khi đó 17 tuổi, đã quyết
định ở bên ngoài để đối diện với nhóm người trên.
"Tôi
không biết cha tôi đã cảm thấy thế nào. Tôi chỉ có thể đoán rằng đó là sự pha
trộn giữa giận dữ, sợ hãi, trốn tránh, buồn bã và hối hận. Tôi biết mình cảm thấy
thế nào: bị bỏ rơi và cô đơn," Craig mô tả trong cuốn hồi ký.
Khi
được hỏi vì sao ông quyết định ra ngoài để nói chuyện với những nhà hoạt động,
ông giải thích:
"Tôi
muốn cho những người biểu tình ấy biết rằng tôi cũng là một trong số họ. Rằng
tôi cũng phản đối cuộc chiến và tôi sẽ đồng hành cùng họ trong hành trình tìm
kiếm sự thật và chấm dứt chiến tranh."
"Mặt
khác, tôi vẫn là con của cha tôi."
Sau
đó gần 40 năm, vào năm 2003, khi gia đình đang dùng bữa tại một khách sạn,
một người đàn ông đã tiếp cận Craig, thể hiện sự khinh bỉ đối với
ông Robert McNamara, mô tả cựu bộ trưởng Quốc phòng là một "con
quỷ thực sự".
Dường
như đó là những bất trắc đi kèm với cái họ McNamara.
"Trên
hộ chiếu, bằng lái xe, hay ở bất cứ đâu — như khi tôi tới nhà hàng, khách sạn,
hoặc đi du lịch — mỗi khi người ta thấy tên tôi, câu hỏi đầu tiên thường là:
'Ông có phải họ hàng không?'
"Ý
họ là 'ông có phải họ hàng của Robert McNamara không?' Tôi sẽ trả lời
'có', không hề che giấu."
Nhưng
chuyện này không xảy ra thường xuyên.
'Tôi
nhận được một cuộc điện thoại...'
Bộ
Quốc phòng dưới thời ông Robert McNamara đã bị chỉ trích về nhiều chiến
dịch, như McNamara's 100.000, Agent Orange và cả cách đo lường thành công của
quân đội Mỹ.
Ông
Robert luôn bị ám ảnh bởi những con số và nghiên cứu thống kê – mọi thứ phải được
định lượng và đo lường.
"Cái
gì đo được thì nên đo" là câu nói của ông về Chiến tranh Việt Nam. Phương
pháp body count (đếm xác) - xác định số lượng quân địch thiệt mạng - là một chỉ
số gây tranh cãi gắn liền với tên tuổi Robert McNamara.
Phương
pháp này bị cáo buộc đã gây ra áp lực cho lính Mỹ, khiến họ phóng đại số liệu
thực tế và tính cả dân thường vào.
Trong
cuốn tự truyện It Doesn't Take A Hero (Tạm dịch: Không cần phải là anh hùng),
tác giả Herbert Norman Schwarzkopf, một sĩ quan từng tham chiến tại Việt Nam và
về sau được thăng lên đại tướng lục quân, kể rằng áp lực gia tăng body count đã
khiến một vị tướng phụ trách sư đoàn của ông "nghĩ rằng họ cần tiêu diệt
nhiều lính Việt Cộng hơn".
Việc
Tổng thống Mỹ John F. Kennedy phê duyệt việc bắt đầu thả chất độc da cam/dioxin
xuống Việt Nam vào năm 1961 cũng xuất phát từ khuyến nghị chung từ Bộ Quốc
phòng và Bộ Ngoại giao, theo tài liệu OPERATION RANCH HAND. The Air
Force and Herbicides in Southeast Asia, 1961-1971 (Tạm dịch: CHIẾN DỊCH
RANCH HAND. Không quân và Thuốc diệt cỏ ở Đông Nam Á, 1961-1971).
VIDEO
: Tóm tắt Chiến tranh Việt Nam
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c93gj9zkekjo
Nhìn
lại những chương trình này, và cả về lượng bom mà Mỹ đã thả xuống Việt Nam, ông
Craig nói rằng "rất khó để đặt những quyết định ấy bên cạnh người cha mà
tôi yêu quý."
"Đó
là những quyết định tội ác chiến tranh kinh hoàng. Và việc biết rằng cha tôi,
ngài tổng thống, Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân, Đại tướng Westmoreland,...
tất cả đều góp phần vào những quyết định này là một vết nhơ trong lịch sử toàn
cầu của chúng tôi."
"Điều
đó vẫn khiến tôi rất buồn."
Theo
một bài viết trên báo The Guardian vào năm 2002, chính ông Robert
McNamara đã nói rằng cần có một phiên tòa hình sự quốc tế cho Mỹ, dù rằng điều
này có thể đồng nghĩa với việc hồ sơ của chính ông bị suy xét.
Project
100.000, còn được biết tới là McNamara's 100.000, ra đời vào năm 1966,
là chương trình tuyển mộ những người từng được đánh giá là không đạt tiêu chuẩn
về thể chất và tinh thần để chiến đấu ở Việt Nam.
"Những
người nghèo ở Mỹ... đã không có cơ hội nhận phần tương xứng trong sự sung túc của
quốc gia này, nhưng họ có thể được trao cơ hội phục vụ đội ngũ quốc phòng của đất
nước và được trao cơ hội trở về cuộc sống dân sự với những kỹ năng và năng lực
có thể giúp đảo ngược vòng xoáy suy tàn của họ và gia đình," ông Robert
McNamara nói khi công bố McNamara's 100.000.
Những
người lính này, được gọi là New Standards Men (Những người đàn ông theo
tiêu chuẩn mới), được đánh giá là không mang lại quá nhiều giá trị cho quân đội
Mỹ chiến đấu ở Việt Nam.
McNamara's
100.000,
tương tự như những chương trình nói trên, đã hứng chịu nhiều chỉ trích, nhưng
đôi khi cũng có bất ngờ.
"Tuần
trước, tôi nhận được một cuộc điện thoại từ một người đàn ông ở bang Arkansas.
Ông ấy giới thiệu bản thân rồi hỏi rằng tôi đã bao giờ nghe đến 'McNamara's
100.000' chưa.
"Tôi
nói mình đã từng nghe. Thế là ông ấy kể rằng mình từng là một trong số những
người lính ấy. Sau đó ông ấy kể cho tôi nghe câu chuyện cuộc đời và lý do tại
sao gọi cho tôi. Ông ấy gọi để cảm ơn cha tôi và cảm ơn tôi. Đó là một câu chuyện
rất cảm động.
"Khi
học tới bậc trung học, ông ấy đã bỏ ngang. Ông ấy ghét trường học, ghét gia
đình, ghét cuộc sống của mình, và ông ấy đã có giấy hoãn nghĩa vụ quân sự vì lý
do sức khỏe, nên ông ấy không nhập ngũ. Nhưng rồi vì McNamara's 100.000 mà ông ấy
đã nhập ngũ và chiến đấu ở Việt Nam. Điều đó đã mãi mãi thay đổi cuộc đời ông ấy
theo hướng tích cực."
"Thật
khó để hiểu điều đó, nhưng tôi chấp nhận câu chuyện và nhận lời cảm ơn của ông ấy."
'Không
thể thắng được'
Ông
Robert McNamara giữ chức bộ trưởng Quốc phòng giai đoạn 1961-1968, dưới
thời các tổng thống John F. Kennedy và Lyndon B. Johnson.
Tới
năm 1968, ông được cho là đã bị Tổng thống Johnson sa thải do không còn
mặn mà ủng hộ Mỹ tham chiến ở Việt Nam.
Trước
đó, ông đóng vai trò lớn tới mức ở Mỹ có những người gọi Chiến
tranh Việt Nam là McNamara's War, tức Cuộc chiến của McNamara.
Kể
từ khi Tổng thống Johnson nhậm chức vào năm 1963, Mỹ đã tăng cường
hiện diện ở Việt Nam, một phần là do tác động từ Robert McNamara.
Tuy
nhiên, sự hoài nghi của ông Robert McNamara đã nhen nhúm từ vài năm
trước khi ông rời Lầu Năm Góc, thể hiện qua những biên bản ông gửi cho
Tổng thống Johnson trong các năm 1964, 1965, 1966, 1967.
Sự
phản đối của ông Craig có lẽ cũng đã tác động phần nào tới cựu bộ
trưởng Quốc phòng.
Trong
cuốn The War Within: America's Battle over Vietnam (Tạm dịch: Chiến
tranh nội tại: Cuộc chiến của nước Mỹ về Việt Nam), tác giả Tom Wells
đã dẫn lời ông Paul Warnke, Tổng Cố vấn pháp lý Bộ Quốc phòng
(1966-1967) và Trợ lý bộ trưởng Quốc phòng về các vấn đề an ninh quốc tế
(1967-1969), như sau:
"Tôi
khá chắc rằng sự phản đối mạnh mẽ của chính con cái đối với cuộc chiến đã gây
ra tác động rất rõ rệt lên ông ấy. Đặc biệt là Craig, tôi nghĩ vậy. Cậu ấy
kịch liệt phản đối cuộc chiến và không hề đồng tình với cha mình."
Craig
được cha bế khi còn nhỏ, ảnh chụp năm 1951
Cá
nhân ông Craig tin rằng cha mình đã biết Chiến tranh Việt Nam là "không thể
thắng được" từ năm 1965.
Ông
đọc cho chúng tôi nghe một đoạn trong cuốn In Retrospect: The Tragedy
and Lessons of Vietnam (Tạm dịch: Nhìn lại: Bi kịch và những bài học từ
Chiến tranh Việt Nam) do cha ông viết và được xuất bản năm 1995:
"Thoạt
nhìn, Trận Ia Đrăng có vẻ là một chiến thắng quân sự vững chắc của Mỹ. Binh
lính Mỹ, như dự đoán, đã chiến đấu dũng cảm và kiên cường. Tuy nhiên, Bắc Việt
mới là bên quyết định địa điểm, thời điểm và thời lượng giao tranh. Việc này
ngày càng diễn ra thường xuyên hơn khi cuộc chiến tiếp diễn."
Rồi
ông nói:
"Lý
do tôi đọc đoạn đó là vì từ những nghiên cứu mà tôi đã thực hiện để viết cuốn hồi
ký của mình, tôi nhận thấy rằng vào lúc ấy, tức tháng 11/1965, cha tôi đã nhận
ra rằng cuộc chiến ở Việt Nam là một cuộc chiến mà Mỹ không thể giành chiến thắng."
"Đây
là một nhận thức rất quan trọng.
"Nếu
Robert McNamara đã nhận ra vào cuối năm 1965 rằng cuộc chiến không thể thắng, vậy
tại sao ông vẫn tiếp tục giữ chức bộ trưởng Quốc phòng? Tại sao không công khai
phản đối chiến tranh, từ chức khỏi chính quyền Johnson, liên kết với Bobby
Kennedy, Martin Luther King để phản đối cuộc chiến? Tại sao ông ấy không làm
như vậy? Đó là câu hỏi mà tôi đã tự hỏi và tôi nghĩ câu trả lời liên quan đến
lòng trung thành."
Vào
thập niên 90, Robert McNamara đã giải thích rằng "lòng trung
thành" là điều ngăn cản ông công khai phản đối và bày tỏ sự ngờ
vực về cuộc chiến ở Việt Nam nhiều năm qua.
Chúng
tôi đã hỏi Craig rằng liệu ông có tin câu trả lời này hay không. Thay
vì trả lời trực tiếp, Craig trích dẫn câu nói của cha ông trong một
cuộc phỏng vấn đăng vào tháng 5/1968 trên tạp chí Life:
"Ở
Washington, có một khái niệm về lòng trung thành vượt trội (higher
loyalty). Theo tôi, đó là một tư tưởng lạc lối — cái ý niệm cho rằng bổn phận
phục vụ quốc gia vượt lên trên bổn phận phục vụ tổng thống, và rằng việc làm
như vậy là chính đáng. Nếu tư tưởng đó được chấp nhận, nó sẽ hủy hoại nền dân
chủ. Bạn cần từ bỏ một phần bản thân, một phần quan điểm."
Câu
nói này cho thấy quan điểm của cựu Bộ trưởng Quốc phòng Robert
McNamara - phục vụ tổng thống mới là lối đi đúng đắn, là đúng bổn
phận.
Ngược
lại, ông Craig cho rằng trách nhiệm của công bộc là phục vụ Hiến
pháp chứ không phải tổng thống, viện dẫn lời tuyên thệ nhậm chức
của quan chức cấp cao ở Mỹ – "Tôi xin thề sẽ ủng hộ và bảo vệ Hiến
pháp Hoa Kỳ chống lại tất cả kẻ thù, cả từ bên ngoài lẫn bên trong."
Và
đó có lẽ chính là sự khác biệt lớn nhất giữa hai người đàn ông
trong gia đình McNamara.
VIDEO
: Tháng 4/1975: Tường thuật của BBC
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c93gj9zkekjo
Chữ
'nếu' ở thì quá khứ
Vào
năm 1961, khi đang là chủ tịch công ty ô tô Ford, ông Robert McNamara thực ra
đã có quyền lựa chọn một trong hai chức vụ là bộ trưởng Quốc phòng và bộ trưởng
Tài chính. Nếu ông chọn Bộ Tài chính, lịch sử thế giới có thể đã rất khác.
"Ông
sẽ là một bộ trưởng tài chính tuyệt vời. Đó là nơi phù hợp năng lực của ông.
Ông là một người thông minh, giỏi với các con số, ông là một nhà quản lý đầu tư
và tài chính tuyệt vời."
"Tôi
không biết tại sao. Tôi không biết tại sao ông không nhận chức vụ đó."
"Quay
lại thời điểm ấy, thực ra ông đã từ chối tất cả các đề nghị của Tổng thống
Kennedy. Ban đầu, ông nói mình là chủ tịch của Ford, có nghĩa vụ với Ford. Tuy
nhiên, cha tôi là một công chức điển hình, ông tin vào xã hội."
"Vì
vậy, tôi nghĩ Tổng thống [Kennedy] có lẽ đã nói rằng 'này ông McNamara, ông
cũng có nghĩa vụ với đất nước bằng sự phục vụ của mình, ông là một người tài giỏi'.
Lúc ấy, hẳn là tổng thống đã đề nghị ông giữ chức bộ trưởng quốc phòng."
"Nếu
cha tôi làm bộ trưởng tài chính, có lẽ cuộc đời đã không nhiều thách thức tới vậy.
Nhưng tôi nghĩ thách thức chính là cốt lõi. Thử thách khiến chúng ta khiêm nhường
và giúp xây dựng lòng chính trực. Tôi nghĩ đó cũng là những giá trị mà cha tôi
có," ông Craig nói.
Tới
thời điểm hiện tại, Craig vẫn thấy có lỗi và hối tiếc vì những quyết định của
cha ông và khi nhìn vào những vết sẹo chiến tranh để lại cho Mỹ và Việt Nam.
Tổng
thống Lyndon B. Johnson (trái) trao Huân chương Tự do cho Bộ trưởng Quốc phòng
sắp mãn nhiệm Robert McNamara tại Washington DC vào ngày 28/2/1968.
Tháng
2/1968, Robert McNamara chính thức rời Bộ Quốc phòng Mỹ. Sau đó hai tháng, ông
trở thành chủ tịch Ngân hàng Thế giới. Ông qua đời vào năm 2009, tức 41 năm sau
khi rời Lầu Năm Góc và 34 năm kể từ lúc Chiến tranh Việt Nam kết thúc.
"Trên
cương vị chủ tịch Ngân hàng Thế giới, thế giới của cha tôi rộng mở. Ông và mẹ
tôi đã đi đến hầu hết các quốc gia trên thế giới. Tôi nghĩ đó là một cơ hội tuyệt
vời để ông tìm cách, trong khả năng của mình, bỏ lại sau lưng Chiến tranh Việt
Nam."
"Dù
vậy, ông không bao giờ thực sự thoát khỏi nó. Cho đến tận ngày mất – ngày
6/7/2009 - ông vẫn mang theo trong mình những bi kịch của cuộc chiến."
"Không
có thêm cơ hội cho chúng tôi nói chuyện. Chúng tôi chưa bao giờ có được cuộc
trò chuyện mà tôi hằng mong muốn - về những quyết định của ông về Chiến tranh
Việt Nam. Chúng tôi vẫn tiếp tục duy trì niềm vui chung đối với núi non: vẫn
cùng nhau đi bộ đường dài, leo núi và trượt tuyết.
"Nhưng
chúng tôi không bao giờ nói về Việt Nam. Điều đó không bao giờ thay đổi."
Tổng
thống Kennedy đã tặng ông Robert McNamara quyển lịch này để kỷ niệm sự kiện Khủng
hoảng tên lửa Cuba vào năm 1962. Sau khi ông Robert qua đời, ông Craig đã mua lại
kỷ vật này với giá 100.00 USD từ một buổi bán đấu giá. Nó là một trong số ít kỷ
vật của cha mà ông Craig sở hữu.
---------------------
Tin
liên quan
·
Chiến tranh Việt
Nam: Bản tin cuối cùng dang dở từ Sài Gòn
24
tháng 4 năm 2025
·
Tác giả chùm ảnh
ngày 30/4 kể lại khoảnh khắc Sài Gòn sụp đổ
22
tháng 4 năm 2025
·
Chiến tranh Việt
Nam: Trung Quốc đã tham gia như thế nào?
21
tháng 4 năm 2025
·
Tổng thống Trump
yêu cầu quan chức không dự kỷ niệm 30/4 ở Việt Nam, điều này có ý nghĩa
gì?
23
tháng 4 năm 2025
·
Trung Quốc tham gia
diễu binh kỷ niệm 50 năm thống nhất Việt Nam, thông điệp là gì?
20
tháng 4 năm 2025
·
50 năm kết thúc chiến
tranh: Đại sứ Ted Osius kể về công cuộc hòa giải giữa Mỹ và Việt Nam
18
tháng 4 năm 2025
No comments:
Post a Comment