CHÍNH SÁCH THUẾ CỦA TRUMP CẢN TRỞ CHIẾN LƯỢC "XOAY TRỤC SANG CHÂU Á" CỦA MỸ (Thu Hằng / RFI)

 

Chính sách thuế của Trump cản trở chiến lược « xoay trục sang châu Á » của Mỹ

 Thu Hằng  -  RFI

Đăng ngày: 09/07/2025 - 14:10

https://www.rfi.fr/vi/ph%C3%A2n-t%C3%ADch/20250709-ch%C3%ADnh-s%C3%A1ch-thu%E1%BA%BF-c%E1%BB%A7a-trump-c%E1%BA%A3n-tr%E1%BB%9F-chi%E1%BA%BFn-l%C6%B0%E1%BB%A3c-xoay-tr%E1%BB%A5c-sang-ch%C3%A2u-%C3%A1-c%E1%BB%A7a-m%E1%BB%B9

 

Mỹ muốn tiếp tục « xoay trục sang châu Á » nhưng tổng thống Donald Trump cũng không nương tay với các đồng minh trong khu vực. Ngoại trừ mức thuế 20% đối với Việt Nam, các nước Đông Nam Á khác cũng như hai đồng minh Nhật Bản và Hàn Quốc đều chịu mức thuế đối ứng cao. Thông báo ngày 07/07/2025 của chủ nhân Nhà Trắng gây căng thẳng trong nội bộ ASEAN và gây khó khăn cho chuyến công du đầu tiên của ngoại trưởng Marco Rubio đến Đông Nam Á.

 

HÌNH :

Ngoại trưởng Malaysia Mohamad Hasan phát biểu trong một phiên họp toàn thể của cuộc họp các ngoại trưởng ASEAN và các cuộc họp liên quan tại Trung tâm Hội nghị ở Kuala Lumpur, Malaysia, ngày 9/7/2025. AP - Vincent Thian

 

Trên nguyên tắc, ngoại trưởng Mỹ đến Kuala Lumpur, Malaysia dự hội nghị ngoại trưởng ASEAN-Mỹ và Hội nghị ngoại trưởng Diễn đàn Khu vực ASEAN trong hai ngày 10-11/07. « An ninh là chủ đề chính », theo khẳng định của nhiều quan chức bộ Ngoại Giao Mỹ. Tuy nhiên, đại diện của ít nhất 8 nước bị Mỹ đánh thuế cao, cùng với hai nước đối tác Nhật Bản và Hàn Quốc, cũng tham dự hội nghị, và ngoại trưởng Mỹ chắc chắn sẽ bị chất vấn về chủ đề này.

 

Cần ASEAN về quân sự nhưng vẫn trừng phạt về thương mại

 

Chính quyền Donald Trump hy vọng những cuộc họp này sẽ dành ưu tiên cho vấn đề Biển Đông, nơi Trung Quốc ngày càng tỏ ra hung hăng với các nước láng giềng, cũng như cho việc hợp tác chống tội phạm xuyên quốc gia. Nhìn chung, Washington tìm cách thắt chặt mối quan hệ với các nước ở Ấn Độ-Thái Bình Dương để kiềm chế ảnh hưởng ngày càng lớn của Bắc Kinh. Cho dù cần đối tác ASEAN, cũng như đồng minh Nhật Bản và Hàn Quốc, tổng thống Trump vẫn  mạnh tay về thuế quan với các mức thuế đối ứng từ 25 đến 40%. Những giải thích của ngoại trưởng Marco Rubio về mối đe dọa Trung Quốc, theo trích dẫn của AP ngày 08/07, là không đủ sức thuyết phục.

 

Là nước giữ chức chủ tịch luân phiên ASEAN năm 2025, Malaysia kêu gọi « một khối đoàn kết », không phải nhắm vào Trung Quốc, mà là để đối phó với thuế quan của Mỹ. Theo nhận định của Tunku Hohd Mokhtar, giáo sư liên kết về khoa học chính trị tại Đại học Hồi giáo Quốc tế Malaysia, được trang South China Morning Post trích dẫn, « cách tiếp cận của ASEAN mang tính lưỡng dụng : Một mặt, sử dụng các cơ chế đa phương cho phép các nước thành viên đàm phán trực tiếp với Mỹ, mặt khác cách tiếp cận này cũng tác động đến sự đoàn kết của vùng về mặt thuế quan » trong khi các nước thành viên cũng cạnh tranh nhau về kinh tế trong vùng. Chỉ có ba nước ASEAN không bị tổng thống Mỹ nhắm đến là Brunei, Philippines và Singapore. Việt Nam mới đạt được thỏa thuận khung về thuế 20%, trong khi các nước còn lại có nguy cơ chịu mức thuế từ 25% (Malaysia) đến 40%.

Damien Duhamel, giám đốc liên kết của văn phòng tư vấn Eurogroup Consulting, nhận định « thông điệp (được Mỹ gửi đi) là rất rõ ràng : sự đoàn kết của ASEAN sẽ không bảo vệ được các thành viên khỏi đòn thuế quan » và chủ trương của Washington là « đúc kết thỏa thuận theo từng trường hợp ». Như vậy, có thể thấy Malaysia khó đạt được mong muốn kêu gọi các nước ASEAN thuyết phục Mỹ coi khối này là một thị trường chung duy nhất, vừa bảo vệ các nước thành viên trước những sức ép đơn phương, vừa được lợi từ sức mạnh kinh tế của thị trường gần 700 triệu dân với GDP lên tới 3.800 tỉ đô la.

 

Đẩy điều kiện đàm phán lên cao

 

Giới chuyên gia cũng nhận định thỏa thuận khung về thuế với Việt Nam cũng đẩy những tiêu chí của Mỹ lên cao. Hà Nội phải nhân nhượng rất nhiều, tăng nhập khẩu hàng Mỹ với mức thuế 0%. Indonesia cũng ra nhiều thông báo tương tự với hy vọng đạt được một thỏa thuận hợp lý. Ngoài ra, nước này cũng phải tính đến lời đe dọa « đánh thuế thêm 10% » những nước tham gia vào « mặt trận chống Mỹ » của khối BRICS, do Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc thành lập. Ngoài Indonesia là thành viên chính thức của BRICS, Thái Lan, Malaysia và Việt Nam cũng trở thành nước đối tác của nhóm những nền kinh tế mới nổi.

Tổng thống Trump chưa định đoạt mức thuế đối với Indonesia, Malaysia và Thái Lan, nhưng dù thế nào, theo Adib Zalkapli, tổng giám đốc phòng tư vấn địa chính trị Viewfinder Global Affairs, « không một nước Đông Nam Á nào có thể hy vọng giành thắng lợi hoặc nhận được toàn bộ kết quả mà họ đang đàm phán », vì nhiều yếu tố về thuế được quyết định vào ngày mà Trump gọi là « Ngày Giải phóng » sẽ vẫn được duy trì.