LÁI XE QUÁ LÂU CHẲNG KHÁC GÌ TỰ . . . CẮT BỚT TUỔI THỌ (Mai Lâm – Saigon Nhỏ News)

 

Lái xe quá lâu chẳng khác gì tự… cắt bớt tuổi thọ

Mai Lâm  -  Saigon Nhỏ News

30 tháng 7, 2025

https://saigonnhonews.com/doi-song/suc-khoe/lai-xe-qua-lau-chang-khac-gi-tu-cat-bot-tuoi-tho/

 

Anh Peter Nguyễn, nhà ở Santa Ana, CA., tuy chưa đến tuổi, anh vẫn quyết định về hưu non, với lý do: “Mỗi ngày ngồi trên xe 3,4 tiếng đồng hồ lái đi, lái về công ty trên Los Angeles khiến sức khỏe của tôi giảm đi rất nhiều, thôi thì thà hưởng tiền hưu ít hơn một chút, mà còn sức khỏe để… hưởng già,” anh nói.

 

Bất kỳ ai từng dành nhiều thời gian ngồi sau tay lái sẽ biết rằng sự mệt mỏi của tài xế là điều hoàn toàn có thật.

 

Mặc dù lái xe là một hoạt động ít vận động, nhưng tài xế phải chịu áp lực tinh thần lớn. Việc ngồi nhiều giờ, ăn uống và nghỉ ngơi không điều độ, và hạn chế vận động thể chất  – tất cả đều làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như tăng huyết áp, tiểu đường và cholesterol cao.

 

Không cần phải lái xe đường dài sang các tiểu bang khác mới cảm nhận được sự mệt mỏi khi lái xe. Nếu bạn là tài xế xe thuê riêng, tài xế taxi hoặc nhân viên giao hàng, thì lịch trình làm việc từ chín giờ sáng đến năm giờ chiều chắc chắn không phải dành cho bạn. Mặc dù không có số liệu thống kê chính thức nào về số giờ làm việc hàng ngày, nhưng không có gì lạ khi thấy nhân viên giao hàng dành từ ít nhất 10 đến 12 giờ trên đường.

 

Thực tế, theo một nghiên cứu năm 2022 trên gần 1,000 nhân viên của Viện Nghiên Cứu Chính Sách thuộc Đại Học Quốc Gia Singapore, nhân viên chính thường làm việc khoảng 59 giờ mỗi tuần, tương đương với 12g một ngày.

 

“Những người lái xe bị mệt mỏi có thể biểu hiện các dấu hiệu như ngáp và chớp mắt thường xuyên, khó mở mắt, giảm khả năng tập trung và tỉnh táo,” Tiến Sĩ Licia Tan, chuyên gia tư vấn tại Khoa Y Học Lao Động, Bệnh Viện Đa Khoa Sengkang, cho biết.

 

Hành khách cũng có thể nhận thấy tài xế trở nên bồn chồn, lệch làn đường hoặc lái xe mất kiểm soát.

 

Lái xe là một nhiệm vụ đòi hỏi nhận thức cao, đòi hỏi sự tập trung liên tục, phản xạ nhanh và khả năng ra quyết định, tất cả những yếu tố này sẽ giảm đi khi tài xế mệt mỏi. Tất nhiên, tốc độ suy giảm trí nhớ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, sự khác biệt giữa mỗi người về khả năng tập trung liên tục, mệt mỏi, ngủ đủ giấc, trạng thái tâm lý, độ minh mẫn và điều kiện môi trường. Và vào những ngày đặc biệt nóng nực, tình trạng chảy máu chất xám thậm chí còn rõ rệt hơn.

 

Điều kiện thời tiết khắc nghiệt, chẳng hạn như nhiệt độ môi trường cao, cho thấy mối liên hệ tích cực với các triệu chứng mệt mỏi và có liên quan đến việc ra quyết định kém hơn và tai nạn giao thông đường bộ.

 

Hiện nay, không nhiều người lái xe liên tục 18 giờ (và bạn không nên làm vậy). Nhưng nếu bạn lái xe liên tục, hãy biết rằng tình trạng tỉnh táo kéo dài, làm suy yếu chức năng não bộ, tương đương với tình trạng say rượu.

 

Việc thức liên tục 18 giờ tương đương với việc có nồng độ cồn trong máu (BAC) là 0,05%, và 24 giờ tương đương với 0,10%, theo Tiến Sĩ Tan.

 

Tiến Sĩ Tan giải thích, có hai loại mệt mỏi.

 

- Trong tình trạng mệt mỏi chủ động, người lái xe phải nỗ lực tinh thần rất lớn để vượt qua các điều kiện khắc nghiệt bên ngoài như thời tiết xấu, đường xá nguy hiểm và mật độ giao thông cao.

 

- Mệt mỏi thụ động xảy ra khi người lái xe có ít việc phải làm trong thời gian dài. Điều này có thể xảy ra khi lái xe trên đường cao tốc với cài đặt phương thức kiểm soát hành trình chẳng hạn.

 

Cả hai đều sẽ khiến bạn kiệt quệ về mặt tinh thần nhưng theo những cách khác nhau. Trong tình trạng mệt mỏi chủ động, người lái xe phải nỗ lực tinh thần rất lớn để duy trì sự tập trung và điều này cuối cùng sẽ dẫn đến sự suy giảm sự tỉnh táo, bà nói. Trong khi đó, “sự đơn điệu của việc lái xe có thể làm lộ ra tình trạng buồn ngủ và ngủ gật tiềm ẩn, gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu suất lái xe.”

 

Tất nhiên, những tác nhân gây rối loạn điển hình bao gồm rượu bia và sử dụng điện thoại di động. Rượu bia chắc chắn là một trong những nguyên nhân chính gây ra tai nạn giao thông vì nó làm giảm sự tỉnh táo, suy giảm khả năng phán đoán, ảnh hưởng đến sự phối hợp vận động và làm chậm thời gian phản ứng. Những sự xao nhãng như sử dụng điện thoại di động làm tăng nguy cơ tai nạn bằng cách tiêu tốn sự chú ý về thị giác và tinh thần của bạn.

 

Lái xe có tác hại gì đến sức khỏe lâu dài?

 

Như đã đề cập, mặc dù phải chịu áp lực tinh thần lớn, nhưng xét cho cùng, lái xe là một hoạt động ít vận động. Nó bao gồm việc ngồi nhiều giờ, ăn uống và nghỉ ngơi không đều đặn, và hạn chế hoạt động thể chất – tất cả đều làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như tăng huyết áp, tiểu đường, cholesterol cao và béo phì.

 

Cũng có bằng chứng mạnh mẽ về sự đóng góp của các yếu tố nguy cơ như công thái học kém và ngồi lâu trong nhiều giờ liền với sự phát triển của các rối loạn cơ xương khớp như đau lưng dưới.

 

Rung động toàn thân (WVB), mà người lái xe hạng nặng gặp phải, là một mối lo ngại khác, Tiến sĩ Tan cho biết. Một số nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa việc tiếp xúc nhiều lần hoặc lâu dài với những rung động như vậy với các tác động tiêu cực đến sức khỏe như tổn thương thần kinh, thoái hóa cột sống, mất thăng bằng và tổn thương mạch máu ở cánh tay và bàn tay.

 

Có bốn lời khuyên để có sức khỏe tốt hơn:

 

-Duy trì phương pháp ăn uống cân bằng và giữ giờ ăn đều đặn: Chuẩn bị đồ ăn nhẹ bổ dưỡng như trái cây và các loại hạt không muối để dùng khi khó tiếp cận thực phẩm.

 

-Uống ít nhất hai lít nước mỗi ngày. Để một chai nước mát trong xe sẽ giúp bảo đảm bạn được cung cấp đủ nước. Mất nước có thể dẫn đến mệt mỏi, đau đầu và giảm khả năng tập trung.

 

-Sắp xếp nghỉ giải lao thường xuyên. Nếu có thể, hãy nghỉ giải lao từ năm đến 10 phút mỗi giờ. Hãy giãn cơ, đi bộ vài bước hoặc thực hiện một số động tác giãn cơ nhẹ nhàng để cải thiện lưu thông máu.

 

-Nếu không thẩ ngừng xe nghỉ ngơi, hãy thử các bài tập đơn giản khi ngồi như xoay cổ, nhún vai và duỗi chân tay trong xe.

 

Điều chỉnh ghế ngồi đúng cách để đạt được tư thế công thái học nhất cũng có thể giúp giảm căng thẳng cơ xương khớp.

 

(theo CNA)