Hòa hợp dân tộc: 100
tiếng nói đồng bào – Bài 3: Cây tre Việt Nam - di sản chọn phe
Tiến sĩ Nguyễn Phương Mai
Gửi cho BBC News Tiếng Việt từ Sydney, Úc
2 tháng 5 năm 2025
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cq80jglk37jo
Ghi chú của tác giả: Loạt bài viết này chia sẻ những kết quả sơ bộ của
một nghiên cứu độc lập, tập trung vào chủ đề hòa hợp dân tộc trong ba khía cạnh:
hiện trạng, nguyên nhân và giải pháp. Con số 100 tượng trưng cho trăm trứng từ
bào thai của mẹ Âu Cơ. Một trăm người Việt tuổi từ 25 đến 99, từ đủ mọi nẻo đường
của cuộc sống đã góp tiếng nói vào dòng chảy của những câu chuyện này.
Những phần trong ngoặc kép là lời của nhân vật.
Tất cả đều ẩn danh. Mọi liên tưởng chỉ là trùng lặp tình cờ và không chính xác.
Bài 1: Cuộc chiến ký ức
Bài 2: Hòa giải đã lỡ, hòa hợp
đang chờ
Đại đa số những người được phỏng vấn cho rằng
gọi đúng tên cuộc chiến là điểm then chốt để có thể hàn gắn dân tộc một cách thực
sự.
Cuộc chiến được nhắc đến với nhiều tên gọi:
"chiến tranh ủy nhiệm," "kháng chiến chống Mỹ"/"cuộc
chiến vệ quốc", "cuộc chiến chống cộng" và "nội chiến."
Yếu tố nội chiến
Hơn một nửa số người được phỏng vấn cho rằng
cuộc chiến 1954-1975 là sự kết hợp giữa "chiến tranh ủy nhiệm" và
"nội chiến" (hoặc "có yếu tố nội chiến"). Hai giai đoạn được
nhấn mạnh là trước khi Mỹ đổ quân vào Việt Nam và sau khi Mỹ rút quân,
"hoàn toàn chỉ có người Việt trên chiến trường".
Từ khóa "nội chiến" xuất hiện trong
hơn 90% buổi chia sẻ. Một số lượng lớn nhân vật có xuất thân đảng viên, chính
trị gia và quân nhân cho rằng việc chấp nhận "yếu tố nội chiến" là
"chỉ dấu quan trọng nhất để có thể bắt đầu hòa giải một cách thực sự".
"Nhà văn Nguyên Ngọc từng kể rằng, trong
chiến tranh, ông Võ Chí Công lúc ấy là chính ủy quân khu, đã họp anh em thảo luận
một ngày. Ông hỏi cuộc chiến này có phải nội chiến không. Đám cán bộ anh nào
cũng lên gân: Ta đánh ngoại xâm, đám miền nam là tay sai. Ông Công nói: 'Theo
tôi là có tính chất nội chiến'."
"Người miền Nam thua vì họ biết đó là nội
chiến, họ biết người Việt đang bắn vào người Việt. Nên họ nói là bắn Việt Cộng,
bắn cộng sản." "Bộ đội thắng vì họ tin mình chống ngoại xâm."
"Đừng nói là tất cả thanh niên miền Nam
đi lính là do bị bắt quân dịch. Họ cũng có lý tưởng đó. Lý tưởng chống cộng.
Cho nên tụi tui đánh Mỹ dễ hơn đánh ngụy."
"Việc vác các khái niệm khoa học và công
pháp quốc tế ra để chứng minh đây có phải là nội chiến hay không, chính quyền
Sài Gòn có chính danh hay không là rất vô ích."
"Cách hiểu của người dân rất đơn giản. Họ
nhìn vào màu da của các xác chết trên chiến trường. Họ nhìn lên bàn thờ nơi di ảnh
người quá cố có hai sắc quân phục khác nhau."
"Phạm Văn Hạng từng nhặt những mẩu
xương, khúc thịt, đoạn ruột của tử sĩ vương vãi trên chiến trường để tạo thành
một bức tranh thương đau của cuộc chiến. Tác phẩm đó khủng khiếp đến mức chính
quyền Sài Gòn bắt phải dỡ đi."
"Chỉ khi nào ta giải thiêng được vinh
quang, ta hiểu rằng nồi da xáo thịt nên chẳng thể mừng vui, thì ta mới có thể
xóa bỏ hận thù."
Suy cho cùng, "cuộc cách mạng nào mà
chẳng ăn thịt con mình" (Georges Danton).
No comments:
Post a Comment