The Economist
Đỗ Đặng Nhật Huy, biên dịch
23/05/2025
https://nghiencuuquocte.org/2025/05/23/the-gioi-hom-nay-23-05-2025/
Chính quyền Trump đã rút quyền tuyển sinh viên nước ngoài của Đại học Harvard theo một số loại thị thực nhất định. Bộ trưởng an ninh nội địa Kristi Noem cho biết động thái này nhằm phản ứng việc Harvard không cung cấp thông tin về các cáo buộc hành vi sai trái của sinh viên quốc tế, và gọi đây là “một lời cảnh báo” gửi tới các cơ sở giáo dục khác. Harvard tuyên bố hành động này là “trái pháp luật.”
Hạ viện Mỹ đã thông qua dự luật ngân sách của đảng Cộng hòa với chỉ một phiếu chênh lệch, mang lại chiến thắng chính trị lớn cho Donald Trump. Dự luật kéo dài thời hạn cắt giảm thuế và giảm chi tiêu cho mạng lưới an sinh xã hội. Ước tính cho thấy nó sẽ làm tăng khoảng 3 nghìn tỷ USD vào nợ công liên bang trong vòng một thập niên tới. Dự luật hiện được chuyển lên Thượng viện, nơi vài thượng nghị sĩ Cộng hòa đã lên tiếng phản đối một số phần trong luật.
Một phán quyết với tỉ số 4-4 của Tòa án Tối cao Mỹ đã chặn kế hoạch mở trường công tôn giáo đầu tiên tại Oklahoma. Thẩm phán Amy Coney Barrett từ chối tham gia bỏ phiếu, khiến hội đồng rơi vào thế hòa. Kết quả này giữ nguyên phán quyết của tòa cấp dưới, vốn bác bỏ mô hình trường công nhưng do Giáo hội Công giáo điều hành. Dù không tạo ra tiền lệ toàn quốc, phán quyết cho thấy sự bất định pháp lý liên quan đến tài trợ công cho các trường tôn giáo.
Một thẩm phán đã dỡ bỏ lệnh cấm phút chót, mở đường cho thỏa thuận chủ quyền giữa Anh và Mauritius. Thỏa thuận cho phép Anh chuyển quyền sở hữu Quần đảo Chagos nhưng vẫn giữ quyền kiểm soát căn cứ quân sự Diego Garcia, hòn đảo lớn nhất trong quần đảo Ấn Độ Dương này. Có tiếng nói cho rằng cộng đồng người Chagos đã bị loại khỏi quá trình đàm phán.
Các tổ chức từ thiện đã có thể phân phát một số hàng viện trợ tại Gaza vào thứ Năm. Song Liên Hợp Quốc cảnh báo khối lượng hàng vẫn thấp hơn nhiều so với nhu cầu sau 11 tuần phong tỏa của Israel — chỉ 90 xe tải vào được Gaza, so với trung bình 600 xe mỗi ngày trong thời gian ngừng bắn từ tháng 1 đến tháng 3. Trong khi đó, không kích của Israel tiếp tục khiến ít nhất 50 người thiệt mạng.
Di cư ròng vào Anh đã giảm gần một nửa trong năm 2024, xuống còn 431.000 người, khi các quy định visa nghiêm ngặt hơn của chính phủ Bảo thủ trước đây bắt đầu phát huy hiệu quả. Số người đến theo visa lao động và du học giảm mạnh; trong khi số đơn xin tị nạn tăng lên 109.000 trong vòng 12 tháng đến tháng 3 năm 2025. Diễn biến này giúp giảm áp lực cho chính phủ Lao động, vốn cam kết sẽ tiếp tục thắt chặt chính sách nhập cư.
Cơ quan Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) đã cho phép Starship — tên lửa khổng lồ do công ty SpaceX của Elon Musk phát triển — tiếp tục bay thử sau vụ phóng thất bại hồi tháng 3. FAA cho biết chuyến bay thử tiếp theo có thể diễn ra sớm nhất vào tuần tới. Cơ quan này đang phối hợp với các quốc gia dọc theo quỹ đạo bay của tên lửa — bao gồm Anh, Mexico và Bahamas — vì mảnh vỡ có thể rơi vào lãnh thổ của họ nếu vụ thử thất bại.
Con số trong ngày: năm qua Việt Nam xuất khẩu 385 tỉ đô, tăng tám lần so với năm 2007.
TIÊU ĐIỂM
Mỹ chủ trì họp Hội đồng Nghị viện NATO
Hội đồng Nghị viện NATO sẽ nhóm họp vào thứ Sáu tại Dayton, Ohio, Mỹ. Đây là lần đầu tiên các nhà lập pháp từ các nước thành viên họp tại Mỹ kể từ năm 2003. Một tháng trước hội nghị thượng đỉnh NATO tại Hà Lan, các thành viên châu Âu sẽ tìm kiếm sự đảm bảo rằng Donald Trump không có ý định chấm dứt cam kết 76 năm của Mỹ đối với NATO.
Một trong các diễn giả sẽ là đại sứ Mỹ tại NATO, Matt Whitaker, cựu quyền bộ trưởng tư pháp và được cho là có ảnh hưởng với ông Trump. Gần đây ông cho biết Mỹ chưa quyết định liệu quân đội nước này có rút khỏi châu Âu hay không, nhưng khẳng định sẽ “không có khoảng trống an ninh.” Ông nói thêm rằng sẽ có những “cuộc đối thoại” với các đồng minh.
Hội đồng cũng sẽ thảo luận về yêu cầu của ông Trump đối với việc tăng chi tiêu quốc phòng châu Âu. Tổng thư ký NATO, Mark Rutte, được cho là đã kêu gọi các thành viên đạt mức 3,5% GDP cho chi tiêu quân sự “cứng” và 1,5% cho các khoản liên quan như hạ tầng và an ninh mạng trong bảy năm tới.
Cuộc chiến giành bầu trời Sudan
Theo tuyên bố của quân đội quốc gia Sudan, Khartoum đã hoàn toàn được giải phóng khỏi Lực lượng Hỗ trợ Nhanh (RSF). Phần lớn thủ đô Sudan đã rơi vào tay lực lượng bán quân sự nổi loạn này, vốn bị cáo buộc diệt chủng và tội ác chiến tranh, từ ngay sau khi nội chiến bùng nổ đầu năm 2023. Nhưng sự trở lại của Lực lượng Vũ trang Sudan (SAF) vào tháng 3 đã mở ra giai đoạn mới cho cuộc xung đột. Từ đó đến nay, họ đã dọn sạch các ổ kháng cự còn lại tại quận Omdurman, phía tây thủ đô.
Giờ đây, SAF quyết tâm chứng minh rằng bằng việc tái chiếm thủ đô, họ đã hoàn toàn kiểm soát đất nước. Hôm 19 tháng 5, giới lãnh đạo quân đội đã bổ nhiệm một thủ tướng dân sự. Nhưng chỉ mới đầu tháng này, RSF đã tiến hành tấn công bằng drone vào Port Sudan, một căn cứ ở phía đông của SAF, lần đầu tiên kể từ đầu chiến sự. Thông điệp rất rõ ràng: cuộc nội chiến vẫn chưa chấm dứt, và thậm chí còn đang mở rộng lên bầu trời.
Chuyện gì tiếp theo với dự luật ngân sách của Mỹ?
Phe Cộng hòa tại Hạ viện Mỹ bắt đầu kỳ nghỉ Memorial Day với một chiến thắng lớn. Sau phiên họp suốt đêm, vào thứ Năm họ đã thông qua “Một Dự luật To và Đẹp” nhằm tài trợ cho các ưu tiên của Donald Trump. Để xoa dịu các phe phái trong đảng, dự luật cần nhiều điều chỉnh phút chót, thỏa hiệp sâu rộng, và cả vài lời đe dọa từ ông Trump. Kết quả cuối cùng: dự luật được thông qua với tỷ lệ 215–214, không có phiếu ủng hộ nào từ đảng Dân chủ, hai nghị sĩ Cộng hòa bỏ phiếu chống và một người bỏ phiếu trắng.
Giờ đây dự luật sẽ được chuyển lên Thượng viện, nơi các nghị sĩ có thể sẽ chỉnh sửa mạnh tay. Các khoản cắt giảm đối với mạng lưới an sinh xã hội đang gây tranh cãi lớn. Phiên bản được Thượng viện thông qua sẽ quay lại Hạ viện để bỏ phiếu lần nữa — có thể rất khó khăn. Mike Johnson, chủ tịch Hạ viện từ đảng Cộng hòa, muốn toàn bộ quá trình hoàn tất trước ngày 4 tháng 7. Để thông qua “Một Dự luật To và Đẹp” đúng hạn, ông sẽ phải trải qua một cuộc chiến không mấy đẹp đẽ.
Thuế quan đè nặng lên thị trường nhà ở Mỹ
Dữ liệu doanh số bán nhà mới trong tháng 4, công bố vào thứ Sáu, sẽ cho thấy liệu chương trình kinh tế của Donald Trump đang định hình lại thị trường nhà ở Mỹ như thế nào. Doanh số trong tháng 3 tăng 7,4% so với cùng kỳ năm trước, nhưng các nhà kinh tế kỳ vọng đà tăng sẽ chậm lại. Mùa xuân là mùa cao điểm mua nhà, song năm nay người mua phải đối mặt với nhiều khó khăn. Thuế quan mà ông Trump áp lên hàng hóa Trung Quốc đã đẩy chi phí xây dựng tăng cao. Hiệp hội Các nhà xây dựng quốc gia Mỹ (NAHB) ước tính mỗi ngôi nhà mới phải gánh thêm hơn 10.000 USD vì thuế. Thuế áp lên đồ nội thất và trang trí cũng khiến chi phí nội thất tăng.
Người mua phải cân nhắc giữa những chi phí này cùng với lãi suất thế chấp — đang tăng trở lại kể từ đầu tháng 4. Nhiều người chọn hoãn mua: số đơn xin vay thế chấp giảm, và doanh số nhà hiện hữu trong tháng 3 giảm gần 6% so với cùng kỳ — mức giảm mạnh nhất kể từ năm 2022. Số liệu tháng 4 sẽ cho thấy liệu thị trường nhà mới có bắt đầu chững lại hay không.
---------------------------------------------------
---------------------
THÔNG QUA NGÂN SÁCH: TỔNG THỐNG HÀI LÒNG NHƯNG QUỐC GIA MẮC NỢ | CHÀO BÌNH MINH (05/23/2025)
https://www.youtube.com/live/TNY_ypREDhs
------------------------------
Khoảng cách từ miệng Trump đến ‘sự thật’ là 3,000 dặm
Mai Phi Long | Người Việt Daily News
May 23, 2025
https://www.youtube.com/live/daOBZSInbL0
3,273 views Premiered 3 hours ago #NgườiViệtOnline #tintứcthờisự
Khoảng cách từ miệng Trump đến ‘sự thật’ là 3,000 dặm
Harvard khởi kiện lệnh cấm nhận sinh viên ngoại quốc của Trump
Bắc Kinh lên tiếng: "Lệnh cấm Harvard của Trump làm hoen ố hình ảnh Mỹ!"
Bị lật tẩy đánh lận Congo phục kích Nam Phi, Trump tung hoả mù đòi áp thuế Apple và Liên Âu
-------------------------------------
Seoul bác bỏ thông tin Mỹ rút một phần binh sĩ ra khỏi Hàn Quốc
------------------------------------
Chính quyền Trump cấm Đại Học Harvard tuyển sinh viên nước ngoài
Phan Minh - RFI
Đăng ngày: 23/05/2025 - 11:30 - Sửa đổi ngày: 23/05/2025 - 12:16
Chính quyền Hoa Kỳ, hôm qua 22/05/2025, đã tước quyền của đại học Harvard tuyển sinh viên ngoại quốc. Trường đại học danh tiếng này có nguy cơ bị tổn thất lớn về tài chính và tương lai của trường bị đe dọa. Đại học Harvard đã lên tiếng phản đối quyết định mà họ cho rằng là “bất hợp pháp”, sẽ gây tổn hại không chỉ cho trường mà còn cho cả đất nước.
HÌNH :
Đại học Harvard, Cambridge, bang Massachusetts, Hoa Kỳ, ngày 16/04/2011. © RFI/Duc Tam
Quyết định của chính quyền được đưa ra trong bối cảnh tổng thống Donald Trump phẫn nộ với Harvard sau khi trường này từ chối tuân thủ yêu cầu giám sát việc tuyển sinh, đồng thời chủ nhân Nhà Trắng cũng cáo buộc Harvard thúc đẩy chủ nghĩa bài Do Thái và theo tư tưởng “woke”.
Từ Washington, thông tín viên Guillaume Naudin cho biết thêm chi tiết :
Bộ trưởng An Ninh Nội Địa Kristi Noem cáo buộc Harvard cho phép sinh viên nước ngoài “chống Mỹ và ủng hộ khủng bố” “quấy rối và hành hung người khác, gây ảnh hưởng xấu đến môi trường học tập từng được đánh giá rất cao của nhà trường”. Bà cũng cáo buộc Harvard hợp tác với đảng Cộng Sản Trung Quốc.
Trong nhiều tuần qua, chính quyền đã tiến hành một cuộc chiến thực sự về tài chính và quy chế với đại học này, cáo buộc Harvard để chủ nghĩa bài Do Thái phát triển trong khuôn viên trường và tạo thuận lợi cho các chương trình đa dạng, công bằng và hòa nhập trong khâu tuyển sinh.
Để trừng phạt trường vì không tuân thủ các yêu cầu, chính quyền đã cắt gần 3 tỷ đô la tài trợ liên bang. Phát ngôn viên của Harvard gọi đây là một quyết định bất hợp pháp. Mỗi năm có hơn 7.000 sinh viên nước ngoài tại Harvard, chiếm hơn một phần tư tổng số sinh viên. Họ phải trả học phí rất cao, thường là mức phí toàn phần, lên đến gần 60.000 đô la mỗi năm. Điều này đồng nghĩa với việc Harvard sẽ ngay lập tức mất đi một nguồn tài chính quan trọng khác.
Những sinh viên đã được tuyển từ 140 quốc gia hiện không còn lựa chọn nào khác ngoài việc xin chuyển trường hoặc mất quy chế hợp pháp và visa du học tại Mỹ.
Do có nhiều sinh viên du học tại Harvard nói riêng và Hoa Kỳ nói chung, Trung Quốc, hôm nay 23/05, đã chỉ trích Washington “chính trị hóa” ngành giáo dục sau khi sinh viên quốc tế mất quyền theo học tại Harvard. Phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung Quốc Mao Ninh cho rằng quyết định này sẽ làm tổn hại đến hình ảnh của nước Mỹ.
----------------------------------------
Biden chỉ là vật tế thần. Đảng Dân Chủ mới là vấn đề
Carlos Lozada - New York Times
Nguyễn Thị Kim Phụng, biên dịch
https://nghiencuuquocte.org/2025/05/22/biden-chi-la-vat-te-than-dang-dan-chu-moi-la-van-de/
Mùa hè năm 1973, giữa lúc vụ bê bối Watergate đang diễn ra, Thượng nghị sĩ Howard Baker của Tennessee đã đặt ra một câu hỏi đáng nhớ về Richard Nixon: “Tổng thống đã biết những gì, và biết khi nào?” Câu trả lời, nói một cách nhẹ nhàng, hóa ra là ông biết khá nhiều, và từ rất sớm.
Sau mỗi cuộc bầu cử tổng thống, cánh nhà báo lại vội vã viết sách về chiến dịch tranh cử – về các cuộc bầu cử sơ bộ và đại hội, cử tri và thăm dò ý kiến, đến các chiến lược và trò đấu đá nội bộ. Tuy nhiên, những cuốn sách về cuộc đua năm 2024 cũng gợi ra một biến thể mới cho câu hỏi của Baker: Đảng Dân chủ biết gì về sự suy giảm về thể chất và tinh thần của Joe Biden, và họ biết điều đó khi nào? Và, nếu lịch sử là một chỉ dẫn, vậy thì tại sao khi biết điều đó, nhiều người trong số họ lại chọn không lên tiếng?
Câu trả lời cho câu hỏi đầu tiên, một lần nữa, có lẽ là khá nhiều và khá sớm. Câu trả lời cho câu hỏi thứ hai phức tạp hơn, liên quan đến sự kết hợp sự phủ nhận, chia rẽ đảng phái, toan tính chính trị, và sự mù quáng kỳ lạ nảy sinh từ các truyền thuyết gia đình và thần thoại chính trị. Kết quả là một cuốn sách vận động tranh cử độc đáo, kể về một cuộc đua đã diễn ra cho đến khi nó đột ngột dừng lại – và về một đảng chính trị háo hức tìm kiếm vật tế thần cho những rắc rối trong bầu cử của mình, mà người đó không ai khác chính là Joseph Robinette Biden Jr.
Cuốn “Original Sin” của Jake Tapper và Alex Thompson đã trở thành tâm điểm chính trị của thời điểm này, thậm chí từ trước khi chính thức xuất bản vào ngày 20/05. (Phụ đề của cuốn sách là một tóm tắt dễ hiểu “Sự suy yếu của Tổng thống Biden, nỗ lực che đậy nó, và quyết định tái tranh cử tai hại.”) Các tác giả mô tả rằng, dù đã nhận thức ở mức độ khác nhau về sự yếu kém, hay quên, lú lẫn, và thiếu mạch lạc của Biden, nhưng Đảng Dân chủ, đội ngũ nhân viên Nhà Trắng, và cả chiến dịch tái tranh cử của ông đều kiên quyết giữ im lặng, và thay vào đó chọn cách chấp nhận và hợp lý hóa. Họ cũng mô tả cách vị tổng thống cùng với những người thân cận quá say mê với huyền thoại về Biden – người bất chấp mọi khó khăn, kiên cường trước nghịch cảnh, và là người duy nhất có khả năng đánh bại Donald Trump – đến mức mọi sự hoài nghi đều bị cấm.
Trong phần lời tựa của tác giả, Tapper và Thompson nhấn mạnh rằng cuốn sách dựa trên 200 nguồn tin – rất nhiều nhà lập pháp, nhân viên trong chiến dịch tranh cử, và quan chức chính quyền – hầu hết trong số họ chỉ đồng ý trò chuyện sau khi bầu cử kết thúc. “Một vài người đã nói với chúng tôi một cách đầy hối tiếc rằng họ đã không làm nhiều hơn, hoặc rằng họ đã chờ đợi quá lâu,” Tapper và Thompson viết. “Nhiều người tức giận và cảm thấy bị phản bội sâu sắc, không chỉ bởi Biden mà còn bởi những cố vấn thân cận, đồng minh và gia đình của ông ấy.” Trong các cuốn sách về chiến dịch tranh cử, cảm giác tội lỗi, hành động đổ lỗi, và thái độ chối bỏ trách nhiệm thường là những phản ứng tiêu chuẩn của phe thua cuộc.
“Original Sin” không xác định chính xác thời điểm sức khỏe của Biden bắt đầu suy yếu, ngoại trừ việc cho biết các dấu hiệu đã xuất hiện thường xuyên và kéo dài suốt nhiều năm, thường trở nên tồi tệ hơn vào những giai đoạn gia đình ông gặp biến cố. Đối với một số người, mọi chuyện có lẽ bắt đầu vào năm 2015, với sự ra đi của con trai cả của tổng thống. “Cái chết của Beau đã hủy hoại ông ấy,” một trợ lý cấp cao của Nhà Trắng nói với các tác giả. “Một phần trong ông ấy đã chết đi và không bao giờ quay trở lại sau khi Beau qua đời.” Những rắc rối pháp lý sau đó liên quan đến cậu con trai thứ hai, Hunter – đặc biệt là sự sụp đổ của thỏa thuận năm 2023 đối với các cáo buộc về thuế và súng – cũng trở thành một “bước ngoặt,” Tapper và Thompson viết, trích lời các trợ lý của Biden, “thời điểm tổng thống suy yếu một cách đột nhiên và nghiêm trọng.”
Thông tin về những lần Biden bị suy giảm sức khỏe chiếm phần lớn trong “Original Sin.” Năm 2019, trong một chuyến xe buýt ở Iowa, Biden đã phải chật vật mới nhớ được tên của Mike Donilon, một chiến lược gia vận động tranh cử và cố vấn Nhà Trắng đã làm việc với ông gần bốn thập kỷ. Tháng 03/2020, Biden quên mất những lời trong Tuyên ngôn Độc lập. (“Chúng tôi cho rằng những sự thật này là hiển nhiên. Mọi đàn ông và phụ nữ đều được tạo ra bởi, … bạn biết đấy,… bạn biết đấy… cái thứ đó.”) Một ngày nọ tại Nhà Trắng vào năm 2022, ông không thể nhớ ra tên cố vấn an ninh quốc gia của mình (Jake Sullivan, người mà ông gọi là Steve) và giám đốc truyền thông của mình (Kate Bedingfield, người mà ông gọi là Press), cả hai đều đang đứng gần ông. Và tại một buổi gây quỹ ở Hollywood vào năm 2024, Biden đã không nhận ra George Clooney – một trong những gương mặt dễ nhận biết nhất hành tinh – và phải được nhắc rằng ông ấy là ai.
Đây chỉ là một vài trong vô số các ví dụ mà Tapper và Thompson đã ghi nhận, tất cả đều diễn ra trước màn thể hiện ngập ngừng và lú lẫn của Biden trong buổi tranh luận với Trump vào ngày 27/06/2024. “Những gì thế giới chứng kiến trong cuộc tranh luận duy nhất của ông vào năm 2024 không phải là một điều bất thường,” Tapper và Thompson viết. “Đó không phải là do cảm lạnh; không phải do ông ấy chuẩn bị thiếu hoặc quá kỹ lưỡng. Cũng không phải do ông ấy chỉ hơi mệt mỏi thôi đâu.”
Các tác giả chỉ rõ một nhóm nhỏ các trợ lý thân cận của Biden – trong số đó có Donilon và Steve Ricchetti – vì đã khăng khăng rằng tổng thống vẫn ổn hoặc sức khỏe của ông không phải là vấn đề lớn. Khi Biden ra tranh cử vào năm 2019 và 2020, các trợ lý cấp cao xem tuổi tác của ông “chỉ đơn thuần là một điểm yếu chính trị, chứ không phải là hạn chế nghiêm trọng đối với khả năng của ông,” Tapper và Thompson viết. Bốn năm sau, họ tự nhủ rằng ngay cả một Biden bị suy yếu cũng sẽ tốt hơn Trump quay trở lại. “Biden, gia đình, và đội ngũ của ông ấy đã để lợi ích cá nhân và nỗi sợ hãi về một nhiệm kỳ nữa của Trump biện minh cho nỗ lực đưa một ông lão đôi khi mất trí vào Phòng Bầu dục thêm bốn năm nữa,” các tác giả viết.
Bất kỳ ai dám đặt câu hỏi hoặc tìm hiểu về năng lực thể chất hoặc tinh thần của Biden đều phải đối mặt với sự phản ứng gay gắt từ Nhà Trắng. Khi một phóng viên từ một hãng tin quốc gia bắt đầu hỏi về sự hay quên và hay nhầm lẫn của tổng thống, Ricchetti, người từng là cố vấn cho Biden, đã gọi cho cô ấy và nói rằng câu chuyện là sai sự thật, và ông biết điều đó vì ông vẫn liên tục họp với tổng thống. Nữ phóng viên, người mà các tác giả không nêu tên, hiểu rằng nếu cô ấy tiếp tục theo đuổi câu chuyện, cô sẽ bị gán mác là kẻ nói dối. (“Lời đe dọa ngầm đã có tác dụng,” Tapper và Thompson viết.) Và khi David Axelrod, cựu chiến lược gia của Barack Obama, công khai đặt vấn đề rằng tuổi tác của Biden là một gánh nặng, ông đã nhận được một cuộc gọi điện thoại giận dữ từ Ron Klain, chánh văn phòng của Biden. “Ai đủ sức đánh bại Trump? Tổng thống Biden là người duy nhất đã làm được điều đó. Tốt hơn hết là anh phải thực sự chắc chắn về một ứng viên khác trước khi nói rằng tổng thống nên từ chức. Tương lai của đất nước này phụ thuộc vào điều đó!”
Đó là một logic đau khổ – bám víu lấy một ứng viên có nhiều khiếm khuyết và đang suy yếu chỉ vì chiến thắng của ông ấy là điều cần thiết – nhưng điều này lại hợp lý nếu bạn cho rằng những thiếu sót của các đối thủ của Biden, chứ không phải của chính ông, mới là yếu tố quyết định. “Biden có suy nghĩ rằng những gì Trump đang nói là quá đáng và ngu ngốc đến mức nếu người dân Mỹ nhìn thấy hai người đứng cạnh nhau, họ sẽ nhận ra Trump không phù hợp,” Tapper và Thompson viết. Điều mà Biden và đội ngũ của ông dường như không hiểu là chiến dịch tranh cử của họ đang trở thành một cuộc trưng cầu dân ý về một mình Biden, và hai con số – giá cả hàng tạp hóa và độ tuổi của ứng viên – đều đang đi sai hướng.
Khi người dân Mỹ so sánh hai người đàn ông này, Biden mới là người ngày càng không có khả năng đảm đương công việc.
Tapper và Thompson ghi lại nhiều cách thức mà chiến dịch của Biden và Nhà Trắng đã áp dụng để che giấu tình trạng của tổng thống, ngay cả khi các dấu hiệu ngày càng rõ ràng. Đây có lẽ là phần hấp dẫn nhất trong câu chuyện của họ, cho thấy những nỗ lực che giấu không nhất thiết phải được lên kế hoạch; đôi khi chúng chỉ xảy ra một cách tự nhiên. Chẳng hạn, những người viết bài diễn văn của Nhà Trắng bắt đầu đơn giản hóa các văn bản mà họ chuẩn bị cho tổng thống. “Mọi thứ đều trở nên ngắn hơn: các bài phát biểu, đoạn văn, thậm chí là câu văn,” Tapper và Thompson báo cáo. “Vốn từ vựng bị thu hẹp dần.” Và nguyên nhân không phải là do mệnh lệnh từ cấp trên; những người viết bài diễn văn “cũng đang dần thích nghi với khả năng suy giảm của Biden.”
Biden bắt đầu phụ thuộc nhiều hơn vào máy nhắc chữ và thẻ ghi chú ngay cả đối với các cuộc họp đơn giản. Các thành viên trong nội các của ông hồi tưởng lại các cuộc họp “khủng khiếp,” “khó chịu,” và “đi theo kịch bản,” ngay từ những ngày đầu nhiệm kỳ. “Cứ như bạn đang nói chuyện với ông nội của mình vậy,” một cựu lãnh đạo của một quốc gia châu Âu đã gặp Biden vào năm 2021 cho biết. Và trong chuyến đi với tổng thống vào năm 2022, một thành viên nội các của Biden đã gạt bỏ khả năng ông tái tranh cử khi trò chuyện với một thành viên khác: “Không đời nào. Ông ấy quá già rồi.”
Sức mạnh của “Original Sin” nằm ở việc không ngừng tập hợp những câu chuyện nội bộ như vậy – những lời thú nhận, hối tiếc, và những lời trách móc trong Nhà Trắng và chiến dịch tranh cử – khi sức khỏe của tổng thống ngày càng sa sút. Trong cuốn “Fight: Inside the Wildest Battle for the White House,” được xuất bản vào tháng trước, Jonathan Allen và Amie Parnes đã cung cấp một số thông tin bổ sung, vượt ra ngoài những gì đã xảy ra và tập trung hơn vào lý do tại sao.
Đối với Allen và Parnes, những người cũng là đồng tác giả các cuốn sách về các cuộc đua tổng thống năm 2016 và 2020, động cơ của Biden khi tiếp tục cuộc đua lâu như vậy là vì lợi ích cá nhân. Họ trích lời Donilon nói chuyện với một đảng viên Dân chủ nổi tiếng: “Không ai có thể rời khỏi cuộc đua này. Không ai có thể rời khỏi ngôi nhà, máy bay, trực thăng này đâu.” Các tác giả chỉ ra Jill Biden, người đã ngăn cản chồng mình tranh cử vào năm 2004, nhưng giờ đây lại khó lòng buông bỏ. “Sau tám năm làm đệ nhị phu nhân và gần hai năm nữa làm đệ nhất phu nhân, những đặc quyền ở cấp cao nhất của quyền lực tại Washington đã hấp dẫn bà ấy,” Allen và Parnes viết.
Trong mắt một số đảng viên Dân chủ, việc che giấu sự thật về một Biden dang suy yếu đã trở thành một nhu cầu chính trị tự thỏa mãn. Sau cuộc tranh luận giữa Trump và Biden, một số đồng minh của Biden bắt đầu không chỉ tự hỏi liệu ông ấy có nên tiếp tục cuộc đua hay không, mà còn liệu ông ấy có đủ sức để tiếp tục làm tổng thống hay không. “Nhưng nếu các quan chức Đảng Dân chủ công khai đặt ra câu hỏi thứ hai, nếu họ nói với cử tri rằng tổng thống đương nhiệm không đủ khả năng điều hành đất nước, họ chắc chắn sẽ mất sạch cơ hội chiến thắng vào tháng 11, cho dù Biden hay một đảng viên Dân chủ khác đứng đầu liên danh tranh cử,” Allen và Parnes viết.
Và đó là một logic còn đau khổ hơn – nếu chúng ta thừa nhận rằng chúng ta không thể điều hành đất nước, thì họ sẽ không để chúng ta điều hành đất nước! – qua đó cho thấy cách mà các yêu cầu đảng phái có thể khiến một quốc gia rơi vào rủi ro. (Trong một dấu hiệu chứng minh sự ngờ vực của Đảng Dân chủ đối với vấn đề này đã trở nên sâu sắc như thế nào, chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt giai đoạn 4 của Biden, được công bố hôm Chủ Nhật 18/05, cũng làm dấy lên câu hỏi về thời điểm tổng thống lần đầu tiên biết về căn bệnh của mình.)
Trong “Original Sin,” Donilon nổi lên như nhân vật phản diện chính, còn trong “Fight,” người đó là Jennifer O’Malley Dillon, người từng giữ chức chủ tịch chiến dịch tranh cử của Biden (và sau đó là chiến dịch tranh cử của Harris). Theo Allen và Parnes, bà cũng là người khiến các nhà tài trợ của Đảng Dân chủ “tức giận” sau cuộc tranh luận định mệnh của Biden, khi né tránh các câu hỏi về năng lực trí tuệ của tổng thống và về các lựa chọn thay thế có thể xảy ra nếu ông ấy rời đi.
Sau cuộc tranh luận, gia đình Biden bắt đầu đưa ra những lời bào chữa mâu thuẫn với nhau, lập luận rằng các cố vấn đã để tổng thống “không được chuẩn bị” cho sự kiện này, nhưng chính họ cũng cho rằng “chuẩn bị quá kỹ” là vấn đề của Biden, rằng “đội ngũ đã nhồi nhét vào đầu ông quá nhiều sự kiện, số liệu, và kịch bản đến mức ông ấy chẳng còn có thể xử lý mọi thứ trong thời gian thực,” Allen và Parnes viết. (Tapper và Thompson đưa ra một lời giải thích đơn giản hơn: Biden đã ngủ rất nhiều trong những ngày ông ấy dành ra để chuẩn bị cho cuộc tranh luận.)
Vào cuối chiến dịch, khi tổng thống cân nhắc liệu có nên tiếp tục tham gia cuộc đua hay không, Donilon tiếp tục nói với ông rằng các cuộc thăm dò vẫn rất sít sao, rằng ông vẫn có khả năng cạnh tranh, ngay cả khi những người thăm dò ý kiến của chiến dịch không đồng tình. Tapper và Thompson báo cáo rằng nhiều đảng viên Dân chủ, bao gồm Obama, Ngoại trưởng Antony Blinken và Thượng nghị sĩ Chuck Schumer, lo lắng rằng Biden không nhận được thông tin chính xác từ các nhân viên chiến dịch của mình về những lo ngại của công chúng đối với màn trình diễn của ông. Những người thăm dò ý kiến phàn nàn rằng họ đã gửi dữ liệu của mình cho Donilon, người sẽ đưa ra quan điểm tích cực của riêng mình khi chia sẻ với Biden. Khi Schumer tiết lộ với Biden vào giữa tháng 7 rằng những người thăm dò ý kiến tin rằng ông chỉ có 5% cơ hội chiến thắng, Biden đã trả lời cụt lủn “Thật vậy ư?”
Đó là một trong những khoảnh khắc đáng lên án nhất mà tôi tìm thấy trong hai cuốn sách này: Đảng Dân chủ không chỉ che giấu công chúng về tình trạng của Biden, mà họ còn che giấu Biden về ý kiến của công chúng.
Lập luận cuối cùng mà Đảng Dân chủ đã sử dụng để giữ Biden trong cuộc đua thật khó hiểu khi xem xét người mà Biden sau này sẽ ủng hộ làm người thay thế ông. Các đồng minh của Biden cho rằng Đảng Dân chủ phải đồng cam cộng khổ với Biden, bởi vì cấp phó của ông, Kamala Harris, đơn giản là không đủ năng lực. “Các cố vấn của Biden không hoàn toàn tin tưởng bà ấy,” Tapper và Thompson viết, cho rằng bà quá thận trọng, không muốn đảm nhận các nhiệm vụ chính trị khó khăn và luôn phức tạp hóa các nhiệm vụ đơn giản. (Các tác giả báo cáo rằng trước bữa tiệc tối ở Washington với các nhà báo và người nổi tiếng, các trợ lý của Harris đã lo lắng đến mức tự mình tổ chức một bữa tiệc giả với các thành viên trong đội ngũ nhân viên của bà đóng vai khách mời.)
Vì thế, các đồng minh của Biden đã hạ thấp Harris trước những nhà tài trợ và những nhân vật nổi bật của đảng như Nancy Pelosi và Obama đã âm thầm bày tỏ sự hoài nghi về phó tổng thống, thể hiện rằng họ muốn có một quy trình mở để sắp xếp vị trí hàng đầu. Theo Allen và Parnes, Obama đã hình dung đến việc ghép đôi Thống đốc Gretchen Whitmer của Michigan làm tổng thống và Thống đốc Wes Moore của Maryland làm phó tổng thống, “một sự kết hợp vẫn cho phép Đảng Dân chủ tập hợp xung quanh một phụ nữ và một người da màu.”
Những oán hận dai dẳng của Biden đối với Obama – vì đã ưu tiên Hillary Clinton vào năm 2016, vì đã không ủng hộ ông trong cuộc bầu cử sơ bộ năm 2020 – có thể giải thích một phần lý do tại sao Biden lại ủng hộ Harris làm người thay thế mình. Đúng, sự đoàn kết của đảng trong việc tập hợp xung quanh một nữ phó tổng thống da đen là một yếu tố, nhưng phần “thỏa mãn nhất” trong lựa chọn của Biden là nó sẽ giúp ông làm suy yếu sếp cũ của mình, Allen và Parnes viết. “Vào thời điểm đó, bạn có rất ít thứ mà bạn có thể kiểm soát, và đó là thứ duy nhất mà ông ấy có thể kiểm soát, và ông ấy đã chọn chống lại Obama,” một người thân cận với cả hai người tiết lộ với các tác giả.
Chính từ những điều nhỏ nhen như vậy mà các liên danh tranh cử đã được hình thành và lịch sử bị đảo lộn.
Biden đã từng tưởng tượng mình là “cầu nối” cho thế hệ lãnh đạo Dân chủ mới. Allen và Parnes nhận định, “cuối cùng thì Biden đúng là một cây cầu – từ nhiệm kỳ Trump này sang nhiệm kỳ Trump khác.”
Có một giả định, ngầm hoặc rõ ràng, làm nền tảng cho những cuốn sách này: rằng bằng cách chờ đợi quá lâu để rời khỏi cuộc đua, hoặc bằng cách tìm kiếm một nhiệm kỳ thứ hai, Biden đã “trao thẳng cuộc bầu cử vào tay Trump,” như Tapper và Thompson viết.
Nhưng nếu Biden chịu rời khỏi sân khấu sớm hơn, thì liệu Đảng Dân chủ có nhất thiết giữ được Nhà Trắng không? Không khó để hình dung đảng này bằng cách nào đó tự hủy hoại mình trong một cuộc bầu cử sơ bộ chớp nhoáng. Bất kỳ ứng viên Dân chủ nào cũng sẽ phải vật lộn rất nhiều dưới sức nặng đến từ hồ sơ của Biden về lạm phát, biên giới và Afghanistan. Có lẽ các lực lượng chống các quan chức đương nhiệm trên toàn cầu vẫn sẽ áp đảo Đảng Dân chủ, bất kể Biden hay Harris hay Whitmer hay Josh Shapiro hay Pete Buttigieg hay Gavin Newsom hay một “Đảng viên Dân chủ ảo tưởng” nào đó trở thành ứng viên.
“Chúng ta đã bị Biden lừa dối với tư cách một đảng,” David Plouffe, người quản lý chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2008 của Obama và cố vấn cho cuộc đua của Harris năm ngoái, tuyên bố trong “Original Sin.” Có thể. Nhưng đổ lỗi cho Biden về mọi thứ thì quá đơn giản – Trump cũng làm điều tương tự cho bất cứ điều gì sai trái trong nhiệm kỳ thứ hai của mình – và để phần còn lại của đảng thoát tội quá dễ dàng.
Suốt một thời gian quá dài, Đảng Dân chủ chủ yếu xác định mình là một đảng chống Trump, liên tục nhắc đến những gì họ chống lại nhiều hơn là giải thích những gì họ ủng hộ. Các chiến dịch bầu cử sơ bộ thường mang đến cơ hội cho các cuộc tranh luận chính sách quan trọng và khả năng tự định nghĩa về mặt ý thức hệ, nhưng Đảng Dân chủ dường như không muốn theo đuổi một quá trình như vậy.
Vào năm 2020, Biden gần như không đại diện cho những ý tưởng, năng lượng, hay tương lai mới của đảng mình; ông đã thua đậm ở Iowa, New Hampshire và Nevada, trước khi hồi sinh chiến dịch của mình ở Nam Carolina. Nhưng ông đã giành được đề cử vì các lãnh đạo đảng đã tập hợp lại, trong tuyệt vọng, xung quanh một người mà họ nghĩ có thể đánh bại Trump. Ông là Chú Joe, một ông chú đáng tin cậy và quen thuộc, chứ không phải là một người theo chủ nghĩa xã hội cộc cằn đến từ Vermont. Bốn năm sau, khi Biden từ bỏ giấc mơ tái tranh cử, đảng của ông một lần nữa bỏ lỡ cơ hội để làm rõ lập trường của mình, và chỉ đơn giản là trao lại sứ mệnh cho bàn tay chìa ra gần nhất.
“Bà ấy đã không dành bốn năm trước đó để luyện tập, tham gia vào các cuộc phỏng vấn khó khăn, và giao lưu với những cử tri có thể có xu hướng nghi ngờ một người đến từ San Francisco sang trọng,” Tapper và Thompson viết về Harris. “Bà ấy chưa bao giờ tìm cách xóa bỏ các lập trường cực tả mà bà từng đưa ra để giành được đề cử vào năm 2020.” Như Allen và Parnes đã nói, Harris thiếu “một nguyên do cốt lõi cho chiến dịch tranh cử của mình.”
Thay vào đó, chiến dịch của bà tập trung vào những rủi ro mà Trump đặt ra: “Chúng ta sẽ không quay trở lại.”
Người Mỹ giờ đây đã biết thế nào là quay trở lại với chính quyền Trump – nhưng dường như họ vẫn chưa rõ mình nghĩ gì về phe đối lập Dân chủ của ông. Chiến thắng của Biden vào năm 2020 đã cho phép Đảng Dân chủ che đậy những khác biệt của họ, và sự sụp đổ của ông vào năm 2024 cho phép họ làm điều đó một lần nữa. Rốt cuộc thì đi tìm một vật tế thần vẫn dễ hơn là đi tìm bản sắc. Nhưng việc tự định hình bản sắc là một thách thức quan trọng đối với một đảng phải đưa ra nhiều hơn là chủ nghĩa chống Trump cuồng nhiệt, bất kể sự phản kháng có quan trọng đến mức nào.
Câu hỏi quan trọng mà đảng của Biden phải đối mặt không phải là về cựu tổng thống, mà là Đảng Dân chủ phải biết gì về chính mình, và khi nào họ mới biết điều đó?
-------------------------------
Carlos Lozada là một chuyên gia bình luận của New York Times, hiện sống có Washington, D.C. Gần đây nhất, ông là tác giả của cuốn “The Washington Book: How to Read Politics and Politicians.”
Nguồn: Carlos Lozada, “Biden Is a Scapegoat. The Democrats Are the Problem.,” New York Times, 20/05/2025
----------------------------------------
Mỹ mất gì nếu Trung Quốc chiếm được Đài Loan ?
Thanh Hà - RFI
Đăng ngày: 23/05/2025 - 15:27 - Sửa đổi ngày: 23/05/2025 - 17:05
https://www.rfi.fr/vi/ch%C3%A2u-%C3%A1/20250523-m%E1%BB%B9-m%E1%BA%A5t-g%C3%AC-n%E1%BA%BFu-trung-qu%E1%BB%91c-chi%E1%BA%BFm-%C4%91%C6%B0%E1%BB%A3c-%C4%91%C3%A0i-loan
Đài Loan là nỗi ám ảnh lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình vì ít nhất ba lý do. Quan trọng hơn cả là yếu tố địa chính trị : Chiếm được Đài Loan Bắc Kinh gỡ được nút thắt duy nhất để làm chủ phần lớn Thái Bình Dương, cô lập các đồng minh của Washington, đe dọa trực tiếp đến những lợi ích sống còn của Hoa Kỳ.
HÌNH :
Công nghiệp bán dẫn một lý do để Trung Quốc chiếm lĩnh Đài Loan. REUTERS - Florence Lo
RFI xin được giới thiệu bài viết của Pierre-Antoine Donnet, trên báo mạng chuyên về châu Á Asialyst. Ông nguyên tổng biên tập của hãng thông tấn Pháp AFP và từng là thông tín viên tại Bắc Kinh và là tác giả của nhiều cuốn sách về Trung Quốc và Đông Bắc Á. Năm 2024 2024 Pierre-Antoine Donnet ra mắt độc giả cuốn Chine, l'empire des illusions – Trung Quốc, đế chế của những ảo vọng (NXB Saint Simon) và Japon, l'envol vers la modernité- Nhật Bản, chắp cánh bước vào thời kỳ hiện đại, (NXB l’Aube)
******
Vì sao một « vẩy móng tay » với chưa đầy 24 triệu dân này lại có thể trở thành « nỗi ám ảnh » nhân vật quyền lực nhất Trung Quốc, người nắm quyền sinh sát với 1,4 tỷ dân trên địa cầu ? Từ nhiều thập niên qua, Lực Lượng Giải Phóng Nhân Dân Trung Quốc -tức quân đội nước này, đã có những bước chuẩn bị để thâu tóm Đài Loan và quá trình chuẩn bị đó đã được tăng tốc từ 2012 khi ông Tập Cận Bình lên cầm quyền.
Theo tác giả bài viết trên báo mạng Asialyst lý do đầu tiên khiến ông Tập quan tâm đến Đài Loan vì muốn đi vào lịch sử với thành tích « thống nhất đất nước », đem được vùng lãnh thổ này về với « đất mẹ ». Lý do thứ 2 là để chiếm đoạt công ty Đài Loan TSMC, con chim đầu đàn trong ngành công nghiệp bán dẫn của thế giới để qua đó Trung Quốc sẽ chót vót trên đỉnh cao kim tự tháp công nghệ high tech.
Bẻ khóa, tiến ra Thái Bình Dương
Tuy nhiên như vừa nói yếu tố địa chính mới là lý do quan trọng nhất trong những nước cờ của Đảng Cộng Sản Trung Quốc. « Đài Loan là một cánh cổng để tiếp cận với vùng biển rộng lớn nhất hành tinh, bao phủ từ sát cạnh Hoa Kỳ đến châu Mỹ Latinh, trải rộng mãi đến Nhật Bản và bán đảo Triều Tiên ».
Tác giả trích dẫn đại tá Grant Newsham, một sĩ quan Thủy Quân Lục Chiến Hoa Kỳ nay đã trở thành một nhà ngoại giao với kinh nghiệm nhiều năm tại Nhật Bản. Theo Newsham nếu « Đài Loan rơi vào tay cộng sản Trung Quốc nhiều điều sẽ xảy ra. Không một kịch bản nào thuận lợi cho Hoa Kỳ và thế giới tự do ». Đó là chưa kể đến số phận của gần 24 triệu dân trên hòn đảo này.
Tại sao nguy cơ chiến tranh tại Eo biển Đài Loan đang ngày càng cao hơn?
Bonny Lin, John Culver, và Brian Hart - Foreign Affairs
Viên Đăng Huy, biên dịch
22/05/2025
Nỗi lo của Bắc Kinh về tương lai có thể sớm dẫn đến một tính toán sai lầm chết người.
Tình hình căng thẳng ở eo biển Đài Loan đang gia tăng. Ngay cả trước khi Đài Loan bầu ông Lại Thanh Đức làm tổng thống vào tháng 1 năm 2024, Trung Quốc đã mạnh mẽ phản đối ông, gọi ông là “kẻ ly khai” và “kẻ gây chiến”. Trong những tháng gần đây, Bắc Kinh đã gia tăng các cuộc công kích bằng lời lẽ: vào giữa tháng 3, người phát ngôn Văn phòng Sự vụ Đài Loan của Trung Quốc gọi ông Lại là “kẻ phá hoại hòa bình eo biển” và cáo buộc ông đẩy Đài Loan đến “bờ vực chiến tranh nguy hiểm”. Hai tuần sau, khi Bắc Kinh tiến hành một cuộc tập trận quân sự quy mô lớn xung quanh Đài Loan, Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) đã lan truyền các hình ảnh biếm họa mô tả ông Lại như một con côn trùng. Còn có một hình ảnh còn vẽ đôi đũa gắp “ký sinh trùng” Lại ra khỏi một Đài Loan đang bốc cháy.
VIDEO :
Tại sao nguy cơ chiến tranh tại Eo biển Đài Loan đang ngày càng cao hơn?
https://www.youtube.com/watch?v=Eld4smLzhOU
Nỗ lực bôi xấu ông Lại phản ánh sự lo lắng sâu sắc của Bắc Kinh về tương lai quan hệ hai bờ eo biển, đặc biệt là điều mà Trung Quốc coi là mong muốn của ông Lại trong việc thúc đẩy Đài Loan độc lập. So với người tiền nhiệm Thái Anh Văn, ông Lại đã có lập trường mạnh mẽ và thách thức hơn trước các mối đe dọa ngày càng tăng từ Trung Quốc đối với hòn đảo, điều này thể hiện rõ trong lời lẽ và các biện pháp chính sách mới của ông. Vào tháng 3 vừa qua, ông Lại gọi Bắc Kinh là “thế lực ngoại bang thù địch” và công bố kế hoạch thực hiện 17 chiến lược toàn diện để bảo vệ hòn đảo khỏi sự xâm nhập của Trung Quốc.
Việc Trung Quốc bôi nhọ ông Lại gợi nhớ đến những lời lên án của Bắc Kinh đối với Trần Thủy Biển, tổng thống Đài Loan khoảng hai thập kỷ trước. Bắc Kinh gọi ông Trần là “kẻ ly khai ngoan cố” và “kẻ gây rối” đang “đi gần đến bờ vực, và không có dấu hiệu nào cho thấy ông ta sẽ ghìm cương ngựa”. Bắc Kinh đã gia tăng áp lực bên ngoài đối với ông Trần và hợp tác với các đảng đối lập ở Đài Loan để cản trở chương trình nghị sự chính trị của ông. Trung Quốc đã suýt chút nữa sử dụng vũ lực quân sự chống lại hòn đảo vào năm 2008 và có lẽ đã thực hiện nếu ông Trần thành công hơn trong việc giành được sự ủng hộ của công chúng Đài Loan cho cuộc trưng cầu dân ý của mình.
Thái độ hiện tại của Bắc Kinh đáng lo ngại sâu sắc đối với Washington. Trung Quốc không coi sự lãnh đạo của ông Lại chỉ đơn thuần là sự tiếp nối của bà Thái. Thay vào đó, Bắc Kinh coi ông Lại là một người gây rối giống như ông Trần và đang đối phó với ông tương tự như vậy. Kể từ khi ông Lại trở thành tổng thống, Bắc Kinh đã thể hiện sự sẵn sàng ngày càng tăng trong việc sử dụng sức mạnh quân sự để đe dọa và trừng phạt hòn đảo. Và hiện tại, họ đã chuẩn bị tốt hơn nhiều để sử dụng vũ lực chống lại Đài Loan so với 20 năm trước.
Những chia rẽ rõ ràng trong chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump về cách tiếp cận Đài Loan càng làm gia tăng những rủi ro này. Nếu Bắc Kinh nghi ngờ cam kết của Mỹ đối với hòn đảo, điều đó có thể khuyến khích Trung Quốc thực hiện các hành động cưỡng ép hơn nữa đối với Đài Loan. Tất cả những yếu tố này làm tăng đáng kể khả năng Bắc Kinh sẽ tính toán sai lầm – và rất có thể họ sẽ sử dụng vũ lực chống lại hòn đảo vào khoảng năm 2027, khi Trung Quốc tiến gần đến các cột mốc hiện đại hóa quân sự quan trọng và Đài Loan chuẩn bị cho cuộc bầu cử tổng thống tiếp theo.
Vòng xoáy leo thang
Những luận điệu chính thức của Trung Quốc từ lâu đã nhấn mạnh rằng việc thống nhất hòa bình với Đài Loan là điều không thể tránh khỏi. Nhưng trong những tháng gần đây, Bắc Kinh ngày càng lo ngại rằng ông Lại có ý định tách rời Đài Loan khỏi Trung Quốc một cách có hệ thống. Các phương tiện truyền thông Trung Quốc đã cáo buộc ông Lại quân sự hóa xã hội Đài Loan khi ông ưu tiên các nỗ lực tăng cường khả năng phòng thủ của Đài Loan, tái lập hệ thống tòa án quân sự để xử lý các vụ gián điệp và phản quốc của các quan chức quân đội Đài Loan, đồng thời đẩy nhanh quá trình huấn luyện và chuẩn bị cho khả năng Trung Quốc xâm lược Đài Loan. Bắc Kinh đặc biệt chỉ trích các nỗ lực của ông Lại nhằm ngăn chặn sự xâm nhập và chiến tranh nhận thức của Trung Quốc, cho rằng ông Lại đang ngăn cản việc nối lại du lịch, đàn áp và truy tố các nhóm và cá nhân thân Trung Quốc, ngăn cản người dân Đài Loan nộp đơn xin giấy tờ tùy thân của Trung Quốc, áp đặt các rào cản đối với hợp tác học thuật giữa các trường đại học ở Trung Quốc và Đài Loan, và thay đổi sách giáo khoa của Đài Loan để làm suy yếu sự gắn kết lịch sử và văn hóa.
Vào tháng 3, một phát ngôn viên của chính phủ Trung Quốc tuyên bố rằng 17 chiến lược của ông Lại nhằm “cản trở các hoạt động trao đổi và hợp tác trên eo biển Đài Loan”. Trung Quốc cũng lên án các nỗ lực của ông Lại nhằm khuyến khích các doanh nghiệp Đài Loan đầu tư nhiều hơn vào các quốc gia dân chủ, bao gồm cả Mỹ. Bắc Kinh cho rằng những biện pháp này đã thất bại và chế nhạo Đài Bắc khi Mỹ đe dọa áp đặt thuế quan cao đối với hòn đảo vào tháng Tư.
Nhiều nhà phân tích Trung Quốc tin rằng vị thế chính trị của ông Lại yếu hơn so với người tiền nhiệm Thái Anh Văn. Nhưng họ lo ngại rằng sự yếu kém này có thể khiến ông Lại trở nên táo bạo hơn, vì ông có thể muốn tăng cường đối đầu với Trung Quốc để cố gắng giành được sự ủng hộ của công chúng.
Dựa trên phân tích này về ông Lại và tình hình nội bộ ở Đài Loan, những tiếng nói diều hâu ở Trung Quốc đang thúc giục một cách tiếp cận ngày càng hung hăng hơn đối với Đài Loan. Một số người kêu gọi sử dụng vũ lực quân sự chống lại hòn đảo hoặc khôi phục cái gọi là các chiến dịch nội chiến, những cách thức phi hòa bình để Bắc Kinh thống nhất hòn đảo, chẳng hạn như áp đặt phong tỏa hàng hải đối với hòn đảo. Những người diều hâu khác đã công khai đặt câu hỏi liệu Bắc Kinh có thể tạo ra một cuộc khủng hoảng ở Đài Bắc tương tự như Sự kiện Tây An năm 1936 hay không, trong đó các tướng lĩnh phục vụ dưới quyền Tưởng Giới Thạch – người đứng đầu chính phủ Trung Hoa Dân Quốc và lực lượng Quốc dân đảng của họ – đã bắt giữ Tưởng và buộc ông ta phải liên minh với Đảng Cộng sản Trung Quốc để chống lại quân đội Nhật Bản đã xâm lược miền bắc Trung Quốc.
Một sự tương đồng đáng chú ý hơn có thể là một trong những giai đoạn nguy hiểm nhất trong nhiệm kỳ của ông Trần Thủy Biển. Để tăng tỷ lệ cử tri đi bầu trong cuộc bầu cử tổng thống Đài Loan vào tháng 3 năm 2008, ông Trần đã kết hợp cuộc bỏ phiếu đó với một cuộc trưng cầu dân ý phổ biến về việc liệu hòn đảo có nên gia nhập Liên Hợp Quốc dưới tên Đài Loan thay vì Trung Hoa Dân Quốc hay không.
Đề xuất này đã tiến rất gần đến việc vượt qua lằn ranh đỏ của Bắc Kinh: vào năm 2005, Bắc Kinh đã thông qua Luật Chống Ly khai, trong đó quy định quyền sử dụng vũ lực quân sự của Trung Quốc đối với Đài Loan trong một số điều kiện, bao gồm cả khi “xảy ra các sự kiện lớn dẫn đến việc Đài Loan ly khai khỏi Trung Quốc”. Khi luật được thông qua, một phát ngôn viên của chính phủ Trung Quốc gợi ý rằng một cuộc trưng cầu dân ý trên toàn đảo có thể được coi là một rắc rối lớn. Và vào năm 2007, sau khi ông Trần đề xuất cuộc trưng cầu dân ý, Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào đã cảnh báo Tổng thống Mỹ George W. Bush rằng Bắc Kinh hiểu cuộc trưng cầu dân ý ở Đài Loan theo cách này.
Bắc Kinh đã đưa ra những cảnh báo này kèm theo các động thái quân sự quan trọng. Trung Quốc đã tăng cường triển khai tên lửa đạn đạo tầm ngắn nhắm vào Đài Loan gấp bảy lần từ đầu nhiệm kỳ của ông Trần vào năm 2000 đến đầu năm 2008. Trước cuộc trưng cầu dân ý, chính quyền Bush đã phát hiện ra rằng PLA đã đặt các đơn vị tên lửa tầm ngắn di động gần eo biển Đài Loan trong tình trạng báo động cao. Cộng đồng quân sự và tình báo Mỹ tin rằng Trung Quốc có thể bắn tên lửa xung quanh Đài Loan, như họ đã làm trong cuộc khủng hoảng eo biển Đài Loan năm 1996 – hoặc tệ hơn, Trung Quốc thực sự có thể tấn công hòn đảo.
May mắn thay, cuộc khủng hoảng năm 2008 đã qua mà không đổ máu. Tỷ lệ cử tri đi bầu thấp đã làm mất hiệu lực cuộc trưng cầu dân ý của ông Trần, và ứng cử viên Quốc dân đảng đối lập đã đánh bại ứng cử viên của Đảng Dân Tiến của ông Trần trong cuộc đua tổng thống. Việc Mỹ triển khai lực lượng đáng kể gần Đài Loan cũng có thể đã khiến Bắc Kinh phải chững lại. Nhận thấy nguy cơ leo thang nghiêm trọng, Washington đã công khai phản đối cuộc trưng cầu dân ý của ông Trần và triển khai hai tàu sân bay ở phía đông bắc và đông nam Đài Loan, và một chiếc thứ ba gần Singapore, trước cuộc bỏ phiếu. Tuy nhiên, sự kiện này cho thấy Bắc Kinh nghiêm túc về việc sử dụng vũ lực nếu bị khiêu khích bởi những gì họ coi là các hoạt động “ủng hộ độc lập”.
Điềm gở
Kể từ cuộc khủng hoảng năm 2008, năng lực quân sự của Trung Quốc đã tăng trưởng đáng kể. Lục quân, hải quân và không quân của họ đã hiện đại hóa nhanh chóng, và lực lượng tên lửa thông thường của họ hiện có một loạt tên lửa tầm xa mạnh mẽ hơn nhiều, bao gồm cả tên lửa đạn đạo siêu thanh và chống hạm tiên tiến. Trung Quốc cũng đã tăng gấp đôi quy mô kho vũ khí hạt nhân của mình trong năm năm qua. Bên cạnh những tiến bộ về năng lực cứng, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã tiến hành các cuộc cải cách tổ chức sâu rộng để cho phép PLA thực hiện các hoạt động công nghệ cao phối hợp hơn, và ông đã tiến hành các chiến dịch chống tham nhũng chưa từng có để loại bỏ các trở ngại đối với khả năng sẵn sàng chiến đấu của quân đội.
Sự sẵn sàng sử dụng quân đội của Bắc Kinh cũng đang gia tăng. Trung Quốc từ lâu đã tiến hành các cuộc tập trận quân sự để rèn luyện năng lực và đe dọa Đài Loan. Trong nhiệm kỳ của Tổng thống Đài Loan Mã Anh Cửu từ năm 2008 đến 2016, Bắc Kinh đã hạn chế những hành động gây hấn này khi họ tìm cách khuyến khích sự gắn kết lớn hơn giữa hai bờ eo biển. Nhưng Trung Quốc đã nối lại các cuộc tập trận lớn khi bà Thái Anh Văn, người nhấn mạnh chủ quyền và an ninh của Đài Loan, kế nhiệm ông Mã. Vào tháng 8 năm 2022, vào cuối nhiệm kỳ của bà Thái, Trung Quốc đã tiến hành các cuộc tập trận lớn hơn và gây hấn hơn gần Đài Loan so với bất kỳ cuộc tập trận nào trước đây.
Giờ đây, tốc độ và quy mô các hoạt động quân sự của Trung Quốc đang gia tăng. Chưa đầy một năm sau khi ông Lại nhậm chức, Trung Quốc đã phá vỡ tiền lệ bằng cách tổ chức ba cuộc tập trận quy mô lớn, được đặt tên để nâng cao tầm quan trọng và phân biệt chúng với các cuộc tập trận nhỏ hơn.
Trong một thay đổi đáng kể, PLA hiện đang sử dụng các cuộc tập trận quân sự quy mô lớn như vậy để trừng phạt chính quyền của ông Lại vì các hành động chính trị trong nước. Tất cả các cuộc tập trận lớn trước đây của Trung Quốc – vào các năm 1995 đến 1996, 2022 và 2023 – đều được tiến hành sau khi các nhà lãnh đạo Đài Loan đến thăm Mỹ hoặc gặp gỡ các quan chức cấp cao của Mỹ. Tháng 12 năm ngoái, Trung Quốc đã tiến hành một cuộc tập trận lớn – nhưng không được đặt tên – sau khi ông Lại dừng chân ở Hawaii và Guam trong chuyến công du Thái Bình Dương. Nhưng cả ba cuộc tập trận quy mô lớn gần đây đều phản ứng lại các bài phát biểu hoặc tuyên bố trong nước của ông Lại.
Các hoạt động quân sự này đã trở nên hung hăng hơn, khó đoán hơn và phức tạp hơn rõ rệt. Trong cuộc tập trận tháng Tư, mang tên “Lôi Đình Eo Biển – 2025A”, các tàu hải quân của PLA được cho là đã tiến vào vùng biển cách bờ biển Đài Loan 24 hải lý. Trung Quốc đang tiến hành các hoạt động quy mô lớn xung quanh Đài Loan quanh năm và tăng cường các hoạt động ở phía đông Đài Loan. Phá vỡ thông lệ trước đây, PLA hiện cung cấp rất ít hoặc không có cảnh báo trước về các cuộc tập trận của mình. Điều này đã làm dấy lên lo ngại ở Washington và Đài Bắc về thời gian chuẩn bị mà Mỹ và Đài Loan có thể có nếu Trung Quốc quyết định sử dụng vũ lực để chiếm hòn đảo.
Trong một thay đổi khác so với những năm trước, các đợt tập trận gần đây đã chứng kiến lực lượng cảnh sát biển Trung Quốc phối hợp với hải quân để diễn tập phong tỏa Đài Loan. Lực lượng dân quân biển của Trung Quốc, một mạng lưới các tàu dân sự do nhà nước hậu thuẫn thường được triển khai để khẳng định các yêu sách lãnh thổ của Trung Quốc, cũng ngày càng tham gia nhiều hơn. Sự tham gia của các lực lượng mới này cho thấy Trung Quốc đang chuẩn bị tiến hành nhiều loại chiến dịch khác nhau, chẳng hạn như xâm lược, bao vây do hải quân PLA dẫn đầu và phong tỏa Đài Loan do cảnh sát biển Trung Quốc dẫn đầu.
Cuối cùng, Trung Quốc cũng đang hoạt động trên một phạm vi địa lý rộng lớn hơn: cuộc tập trận vào tháng 12 bao gồm một trong những đợt triển khai lực lượng hải quân lớn nhất từ trước đến nay từ cả ba bộ chỉ huy ven biển của PLA. Trung Quốc đã tiến hành các chiến dịch xung quanh Đài Loan và ở Biển Hoa Đông và Biển Đông, thể hiện khả năng thống trị các khu vực bên trong chuỗi đảo thứ nhất – một vòng cung các đảo và quốc gia ở Tây Thái Bình Dương kéo dài từ Nhật Bản đến các khu vực của Indonesia – và ngăn chặn các lực lượng bên ngoài can thiệp để hỗ trợ Đài Loan.
Ngoài các chiến dịch lớn như vậy, Trung Quốc hiện tiến hành các cuộc xâm nhập quân sự gần như hàng ngày vào vùng nhận dạng phòng không của Đài Loan, một khu vực tự tuyên bố mở rộng ra ngoài không phận chính thức của hòn đảo. Năm 2024, quân đội Trung Quốc đã thực hiện kỷ lục 3.075 lần xuất kích vào khu vực này, tăng hơn 80% so với năm 2023. Các hoạt động này nhằm mục đích làm mất tính hợp pháp các yêu sách của Đài Loan đối với vùng trời và vùng biển xung quanh và làm phức tạp khả năng giám sát và theo dõi các hoạt động xung quanh hòn đảo của Đài Loan.
Một số cuộc xâm nhập đường không này diễn ra như một phần của “các cuộc tuần tra sẵn sàng chiến đấu chung” bao gồm không chỉ các khí tài trên không mà còn các chiến dịch hàng hải phối hợp. Các cuộc tuần tra này hiện đang diễn ra gần như hàng tuần và mang lại cho Trung Quốc cơ hội nhanh chóng gia tăng áp lực đối với Đài Loan mà không cần đến các cuộc tập trận quy mô lớn hơn nhiều. Ví dụ, vài ngày sau khi ông Lại công bố 17 chiến lược của mình vào tháng 3, Trung Quốc đã tiến hành hai cuộc tuần tra sẵn sàng chiến đấu chung và sau đó, hai tuần sau đó, đã tổ chức cuộc tập trận “Lôi Đình Eo Biển-2025A”.
Yếu tố khó lường
Các quan chức Mỹ đang đưa ra cảnh báo về những hoạt động quân sự đáng chú ý này của Trung Quốc. Vào tháng Hai, Samuel Paparo, người đứng đầu Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương của quân đội Mỹ, khẳng định rằng “các cuộc diễn tập hung hăng của Trung Quốc xung quanh Đài Loan hiện nay không phải là các cuộc tập trận… Chúng là các buổi diễn tập”.
Tuy nhiên, khi Trung Quốc tăng cường các hoạt động quân sự chống lại Đài Loan, nhiều người ở Bắc Kinh không biết lập trường của Washington là gì. Bắc Kinh tương đối tự tin rằng chính quyền Trump muốn tăng cường cạnh tranh với Trung Quốc, đặc biệt tập trung vào quan hệ kinh tế. Các nhà phân tích Trung Quốc cũng thường tin rằng Trump sẽ cố gắng sử dụng Đài Loan như một quân bài trong cuộc cạnh tranh này, nhưng không có sự đồng thuận về cách ông ta sẽ làm điều đó.
Các chuyên gia Trung Quốc đánh giá rằng Trump và nhóm của ông ta có sự chia rẽ về vấn đề Đài Loan. Nhiều người tin rằng Trump muốn đàm phán các thỏa thuận với Trung Quốc và rằng ông ta cùng nhiều người ủng hộ muốn tránh các vướng mắc quân sự ở nước ngoài. Nhưng những người diều hâu về an ninh quốc gia trong chính quyền, chẳng hạn như Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio, vẫn tập trung vào việc kiềm chế sự gây hấn và ảnh hưởng của Trung Quốc. Các đối tác Trung Quốc lưu ý rằng đội ngũ an ninh quốc gia của Trump không tiếp thu những lo ngại của Trung Quốc về ông Lại, và họ lo ngại rằng khi nói đến chính sách hàng ngày đối với Đài Loan, chính quyền này có khả năng sẽ tăng cường quan hệ với Đài Bắc thông qua hợp tác sâu rộng hơn và tăng cường bán vũ khí.
Những đánh giá mâu thuẫn này khiến Bắc Kinh không chắc chắn về việc liệu Mỹ có bảo vệ Đài Loan khỏi các cuộc tấn công quy mô lớn hoặc các kịch bản cường độ thấp hơn hay không. Nhưng các quan chức Trung Quốc tin rằng, nếu không được kiểm soát, Mỹ có khả năng sẽ tiến gần hơn nữa đến Đài Loan. Điều đó tạo ra một động lực dễ dẫn đến tính toán sai lầm. Trung Quốc có thể xác định rằng họ cần đối xử với Đài Loan một cách quyết liệt hơn để làm rõ với đội ngũ an ninh quốc gia của Trump rằng họ sẽ không dung thứ cho việc quan hệ Mỹ-Đài Loan ngày càng gia tăng cũng như các động thái mà họ coi là gây hấn của Đài Loan. Trong khi đó, việc Trung Quốc nhận thấy rằng Trump không hoàn toàn sẵn lòng bảo vệ Đài Loan có thể khiến Bắc Kinh cân nhắc các hành động leo thang hơn nữa chống lại hòn đảo.
Sửa chữa sai lầm
Các nhà hoạch định chính sách của Mỹ và các đồng minh không được bỏ qua những thay đổi trong nhận thức của Trung Quốc về Đài Loan và các hành động của họ đối với hòn đảo. Khi nhiệm kỳ của ông Lại tiếp tục, Bắc Kinh và Đài Bắc có khả năng sẽ bước vào một tình huống nguy hiểm hơn. Các chuyên gia Trung Quốc tin rằng ông Lại có thể thực hiện các biện pháp quyết liệt hơn để thúc đẩy độc lập của Đài Loan vào năm 2027 trước thềm cuộc bầu cử tổng thống tiếp theo. Nếu ông Lại không được lòng cử tri trong các cuộc thăm dò, các nhà phân tích Trung Quốc lo ngại rằng ông có thể leo thang lập trường chống Bắc Kinh để giành được sự ủng hộ bầu cử, giống như ông Trần đã làm vào năm 2008. Bản thân Tập Cận Bình đã đặt ra thời hạn năm 2027 để PLA có khả năng dùng vũ lực chiếm Đài Loan. Với việc ông Tập thúc đẩy hiện đại hóa PLA, khó có khả năng các lãnh đạo quân sự của ông sẽ nói với ông vào năm 2027 rằng Trung Quốc không có khả năng thực hiện thành công các hoạt động quân sự quy mô lớn chống lại Đài Loan, nghĩa là ông Tập có thể cảm thấy tự tin hơn vào thời điểm đó – và sẵn sàng gây ra một cuộc khủng hoảng hoặc xung đột.
Sự kiên nhẫn càng suy giảm và ý định cứng rắn hơn của Bắc Kinh càng làm cho việc chính quyền Trump đảm bảo rằng Trung Quốc hiểu rõ quyết tâm của Mỹ và sự sẵn sàng của họ trong việc chống lại sự gây hấn của Trung Quốc trở nên quan trọng hơn. Mỹ phải thực hiện những nỗ lực lớn hơn để ngăn chặn một cuộc xung đột hoặc, nếu không thành công, để bác bỏ và đánh bại chủ nghĩa mạo hiểm quân sự của Trung Quốc. Bên cạnh việc xây dựng năng lực quân sự của chính mình – cũng như của Đài Loan và các đồng minh – và tăng đáng kể chi tiêu quốc phòng của các đồng minh và đối tác, Washington phải tích hợp tốt hơn các yếu tố khác nhau trong chính sách của Mỹ đối với Trung Quốc và Đài Loan để tăng cường răn đe và giảm thiểu rủi ro hiểu lầm từ các đối thủ tiềm năng.
Điều này quan trọng bởi vì Bắc Kinh không chỉ đánh giá quyết tâm của Mỹ bằng cách nhìn vào những gì Mỹ đang làm về quốc phòng. Ví dụ, khi các chuyên gia Trung Quốc theo dõi các cuộc đàm phán thương mại và thuế quan giữa Mỹ và Trung Quốc, một số người nhận thấy Washington đã nhanh chóng vừa tăng cường vừa tạm thời rút lui về thuế quan như thế nào. Điều này cho thấy Trump ban đầu chỉ đang giương oai và chính quyền hiện tại nhận ra rằng họ cần hợp tác với Trung Quốc, bất chấp việc họ tập trung vào cạnh tranh.
Khi Mỹ đang hành động nhanh chóng trên nhiều mặt trận, điều quan trọng là phải chú ý đến cách Bắc Kinh có thể xâu chuỗi các chính sách khác nhau của Mỹ để xây dựng một sự hiểu biết lớn hơn về chiến lược và ý định của Mỹ. Nếu Trung Quốc đang hiểu lầm Mỹ, thì điều cực kỳ quan trọng là chính quyền Trump phải sửa chữa và bác bỏ những cách giải thích của Trung Quốc, cả công khai lẫn riêng tư.
Nếu chính quyền Trump không muốn một cuộc khủng hoảng xảy ra, họ không nên để ngỏ cánh cửa như vậy cho Bắc Kinh. Tình hình eo biển Đài Loan vốn đã đủ bất ổn trong vài năm tới, vì vậy đừng để những nhận định sai lệch của Trung Quốc về việc Mỹ sẵn sàng làm gì – hoặc không sẵn sàng làm gì – làm mọi thứ thêm rối ren.
-----------------------------------------------------
BONNY LIN là Giám đốc Dự án Sức mạnh Trung Quốc và Cố vấn Cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS).
JOHN CULVER là Nghiên cứu viên Cấp cao Không thường trú tại Trung tâm Nghiên cứu Trung Quốc John L. Thornton thuộc Brookings. Ông từng là sĩ quan CIA trong 35 năm, bao gồm cả vị trí Sĩ quan Tình báo Quốc gia về Đông Á từ năm 2015 đến 2018.
BRIAN HART là Phó Giám đốc và Nghiên cứu viên của Dự án Sức mạnh Trung Quốc tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS).
Nguồn: Bonny Lin, John Culver, và Brian Hart, “The Risk of War in the Taiwan Strait Is High—and Getting Higher”, Foreign Affairs, 15/05/2025
-------------------------------------
Chiến tranh Ukraina: Châu Âu vỡ mộng lớn với Donald Trump
Anh Vũ - RFI
Đăng ngày: 23/05/2025 - 13:48 - Sửa đổi ngày: 23/05/2025 - 16:53
Chiến tranh Ukraina, chiến tranh thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc, châu Âu cùng những tác động kinh tế và địa chính trị trên thế giới vẫn là những chủ đề thời sự quốc tế được các báo Pháp ngày 23/05/2025 phản ánh nhiều.
HÌNH :
Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) tiếp tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky tại Nhà Trắng ngày 28/02/2025. © Ben Curtis / AP
Về chủ đề chiến tranh Ukraina, Le Figaro có bài : « Ukraina: Các nước châu Âu tỉnh ngộ khi bị Donald Trump đánh lừa ».
Bài viết phản ánh sự vỡ mộng của châu Âu về vai trò của Donald Trump trong cuộc chiến Ukraina. Ban đầu, nhiều quốc gia châu Âu kỳ vọng Trump sẽ gây áp lực với Vladimir Putin để buộc Nga chấp nhận một lệnh ngừng bắn. Tuy nhiên, Trump không những không ép Kremlin nhượng bộ mà còn tỏ ra do dự trong việc gia tăng trừng phạt. Những cuộc tiếp xúc giữa Mỹ và Nga chủ yếu giúp Nga kéo dài thời gian và duy trì quan hệ tích cực với Trump.
Putin vẫn giữ lập trường cứng rắn, đòi phi quân sự hóa Ukraina, thay đổi chính quyền Kiev và chấm dứt viện trợ phương Tây. Trong khi đó, Trump dường như hướng đến một chính sách « bình thường hóa » quan hệ với Nga, với mục tiêu hợp tác kinh tế và địa chính trị, đặc biệt ở Bắc Cực và các vùng xa xôi của Nga.
Các nước châu Âu, dù có những nỗ lực đàm phán, lại thiếu khả năng quân sự sau nhiều thập kỷ giải giáp vũ trang. Liên minh « tình nguyện » do Pháp và Anh khởi xướng để hỗ trợ Ukraina bị nghi ngờ về hiệu quả thực tế. Sự phụ thuộc vào Mỹ vẫn là vấn đề lớn, trong khi Trump không coi cuộc chiến ở Ukraina là ưu tiên, ông từng tuyên bố: « Đây không phải là cuộc chiến của tôi ».
Le Figaro nhận xét, khi đối mặt với sự từ chối thỏa hiệp của Vladimir Putin, Donald Trump có thể làm như những gì mà ông đã làm trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình với Bắc Triều Tiên: Bỏ qua chuyện đề này.
Trong khi đó sự liên kết của Nga với các quốc gia chuyên chế và « Nam bán cầu » (Global South) ngày càng sâu sắc. Trung Quốc, Iran và các nước vùng Vịnh tiếp tục hỗ trợ Nga, bất chấp nỗ lực của Trump nhằm tách Trung Quốc khỏi Nga.
Theo nhiều chuyên gia, chiến tranh đã trở thành « bình thường mới » đối với Nga. Ukraina chỉ là một bước trong kế hoạch lâu dài của Putin, có thể lan rộng đến các nước NATO. Châu Âu đang thua về chiến lược vì từng xem sự sụp đổ của Liên Xô là « hồi kết của lịch sử » .
Tờ báo dẫn nhận định một chuyên gia về khu vực này : Phương Tây, « đã thua cuộc chiến vì thiếu tầm nhìn chiến lược, vì họ coi sự kết thúc của Liên Xô là sự kết thúc của Lịch sử. Để đạt được hòa bình, sẽ không đủ nếu chỉ có một nước Nga không có Putin ».
Theo Le Figaro, châu Âu đang đứng trước nguy cơ bị bỏ rơi trong cuộc khủng hoảng Ukraina, khi không còn có thể dựa vào Mỹ và đối mặt với một nước Nga sẵn sàng kéo dài chiến tranh. Tương lai an ninh châu Âu sẽ phụ thuộc nhiều vào kết cục cuộc xung đột này.
Putin sẽ không nhượng bộ
Cũng liên quan đến cuộc chiến tranh Ukraina, nhật báo Le Monde có bài phóng sự dài với tiêu đề : « Putin sẽ không nhượng bộ vấn đề cốt lõi ».
Bài báo ghi lại quan điểm trái chiều của người dân Matxcơva về cuộc chiến ở Ukraina và các nỗ lực đàm phán quốc tế gần đây, đặc biệt là giữa Nga và Mỹ dưới thời Donald Trump.
Bài phóng sự của Le Monde ghi nhận, tại Matxcơva, người Nga đang ở giữa thái độ hoài nghi và lạc quan về cuộc chiến ở Ukraina. Các nhân chứng trong bài phóng sự là những công dân bình thường, họ có thể là những người ủng hộ tổng thống Nga hay là những người cam chịu đều tỏ tán đồng với lập trường cứng rắn của Kremlin.
Một bộ phận tầng lớp trung lưu giàu có và có học ủng hộ mạnh mẽ chiến dịch quân sự của Nga. Họ tin rằng phương Tây đang cố gắng đóng băng xung đột vì Nga đang chiếm ưu thế, và cho rằng không thể có hòa bình chừng nào « chế độ phát xít ở Kiev còn tồn tại. Họ vẫn nghi ngờ đối với Trump và phương Tây.
Một số khác được Le Monde phỏng vấn thuộc giới trí thức và có tư tưởng tự do, phản đối chiến tranh và mong đợi vào khả năng Trump giúp chấm dứt xung đột.
Tóm lai phóng sự của Le Mond cho thấy, tại Matxcơva, giữa bối cảnh tuyên truyền Nhà nước và đàn áp tiếng nói đối lập, người dân dao động giữa sự ủng hộ, hoài nghi, và mong muốn hòa bình, nhưng phần lớn đều không tin rằng Nga sẽ nhượng bộ trong các đàm phán.
Đối đầu Mỹ -Trung : Đất hiếm càng hiếm hơn
Trở lại với nhật báo Le Figaro với chủ đề cuộc chiến tranh thương mại. Trang kinh tế Le Figaro đề cập đến cuộc cạnh tranh chiến lược gay gắt Mỹ -Trung với bài có tựa đề : « Đất hiếm – trung tâm cuộc chiến toàn cầu giữa Trump và Tập Cận Bình ».
Bài báo tập trung phân tích vai trò chiến lược của các kim loại đất hiếm trong cuộc đối đầu kinh tế và địa chính trị giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc.
Đất hiếm đang là yếu tố cốt lõi trong cuộc cạnh tranh giữa các cường quốc và là thách thức lớn cho an ninh năng lượng, công nghiệp và quân sự phương Tây. Trung Quốc giữ ưu thế vượt trội, còn Mỹ và châu Âu vẫn đang loay hoay tìm cách giảm phụ thuộc, nhưng con đường này khó khăn và kéo dài.
Le Figaro ghi nhận, một vài năm trước, không ai ngoài các chuyên gia từng nghe đến « đất hiếm ». « Tuy nhiên, hiện nay những khoáng sản này lại là nguyên nhân chính gây ra các cuộc chiến tranh kinh tế và thương mại đang làm xé nát hành tinh này ».
Bằng chứng về tầm quan trọng của đất hiếm, theo Le Figaro, Donald Trump chỉ giảm bớt thái độ thù địch đối với Kiev sau khi đạt được thỏa thuận về việc khai thác các khoáng sản quan trọng ở Ukraina, nơi được cho là nắm giữ 5% trữ lượng đất hiếm của thế giới. Tổng thống Mỹ cũng không ngần ngại đe dọa sử dụng vũ lực để chiếm Groenland, hòn đảo Bắc Cực rộng lớn với lòng đất giàu đất hiếm và các kim loại quan trọng khác.
Đất hiếm cũng là đòn bẩy được Trung Quốc sử dụng vào ngày 4 tháng 4, hai ngày sau khi Donald Trump áp đặt mức thuế hải quan cắt cổ. Bắc Kinh đã quyết định hạn chế xuất khẩu những kim loại thiết yếu nhất này, đồng thời vẫn giữ miếng về chuyện này khi ký tạm ngừng cuộc chiến thuế quan với Washington hôm 12/05.
Dù không hiếm trong vỏ trái đất, nhưng việc khai thác và tinh luyện đất hiếm cực kỳ tốn kém, độc hại và phức tạp. Hoa Kỳ cũng như Châu Âu đã dần từ bỏ việc khai thác và tinh chế đất hiếm. Vì thế Trung Quốc chiếm lĩnh trận địa này và hiện chiếm khoảng 60% sản lượng khai thác và 90% năng lực tinh luyện đất hiếm toàn cầu.
Giờ đây đất hiếm được Trung Quốc sử dụng như một thứ vũ khí kinh tế, đặc biệt khi Donald Trump tuyên chiến thuế quan với cả thế giới chủ yếu nhắm vào Trung Quốc. Việc hạn chế xuất khẩu để trả đũa Mỹ trong căng thẳng thương mại, giúp Bắc Kinh kìm hãm mạnh mẽ sự phát triển công nghệ mới của Mỹ. Hơn thế nữa, là ngăn chặn sức mạnh quân sự của Hoa Kỳ.
Le Figaro cho thấy mức độ lệ thuộc của phương Tây vào đất hiếm Trung Quốc : Mỹ nhập khẩu hơn 80% đất hiếm từ Trung Quốc. Châu Âu nhập 46%, tăng so với năm trước.
Phương Tây thức tỉnh muộn. Le Figaro cho biết việc phục hồi chuỗi cung ứng phương Tây đang diễn ra chậm : Mỹ tái khởi động mỏ Mountain Pass nhưng vẫn phải gửi quặng sang Trung Quốc để tinh chế. Dự án khai thác mới (Mỹ, Úc, Thụy Điển, Pháp...) vẫn còn nhỏ lẻ và thiếu hiệu quả ngắn hạn. Dự án quốc tế như Quad Critical Minerals (Mỹ, Nhật, Ấn, Úc), robot tái chế của Apple, sáng chế của nhà khoa học Marie Perrin, và các chính sách hỗ trợ công nghiệp ở Liên Âu... là các bước đi nhằm giảm phụ thuộc. Tuy nhiên, theo giới chuyên gia, việc xây dựng lại chuỗi cung ứng riêng sẽ mất nhiều năm và tốn kém. Trung Quốc vẫn có thể gây bất ổn thị trường toàn cầu bằng cách thao túng giá và cung ứng.
Chính sách bảo hộ của Trump : Kinh tế châu Âu thấm mệt
Vẫn trong lĩnh vực kinh tế. Nhật báo Les Echos quan tâm đến những tác động đối với châu Âu từ chính sách bảo hộ và biệt lập của Donald Trump với bài viết : « Hiệu ứng Trump bắt đầu được cảm nhận thấy trong hoạt động kinh tế châu Âu ». Bài báo cho thấy chính sách bảo hộ thương mại của Trump đang gây tổn thương dần đến kinh tế châu Âu, đặc biệt trong lĩnh vực dịch vụ và xuất khẩu. Tuy chưa phải là một cú sốc lớn, nhưng tác động sẽ rõ rệt hơn trong những tháng tới, đặc biệt nếu Mỹ tiếp tục chính sách bảo hộ hiện nay.
Tờ báo nhận xét : Không phải là một cú hãm mạnh, nhưng nền kinh tế châu Âu đang dần chậm lại. Chỉ số S&P Global PMI thực hiện cho thấy đối với các công ty ở Lục địa già vào tháng 5. Chủ nghĩa bảo hộ của Donald Trump đang bắt đầu ảnh hưởng đến hoạt động kinh tế châu Âu. Những bất ổn trong chính sách của tổng thống Hoa Kỳ đã tạo ra tâm lý lo ngại và chần chừ trong giới doanh nghiệp. Chỉ số PMI (đo mức độ hoạt động của ngành sản xuất và dịch vụ rong nền kinh tế) của khu vực đồng euro đã giảm từ 50,4 điểm vào tháng 4 xuống còn 49,5 điểm trong tháng này.
Les Echos trích dẫn phân tích của giới chuyên gia dự báo châu Âu sẽ mất khoảng 37 tỷ euro xuất khẩu do chính sách bảo hộ của Mỹ. GDP có thể giảm khoảng 0,3%. Kỳ vọng tăng trưởng châu Âu năm 2025 là 1%, chủ yếu nhờ các nước miền Nam như Tây Ban Nha. Kinh tế Đức tiếp tục đình trệ năm thứ ba liên tiếp, chỉ có thể phục hồi nếu triển khai các biện pháp kích thích tài chính mạnh từ năm sau. Việc Trump tạm hoãn áp thêm thuế đến tháng 7 tạo ra kỳ vọng ngắn hạn, nhưng tình hình còn bấp bênh. Nếu Mỹ không gia hạn đình chỉ thuế, châu Âu có thể hứng chịu tác động lớn hơn nữa. Tuy nhiên Les Echos cũng cho biết, các chuyên gia dự đoán Trump có thể rút lại một số chính sách nếu kinh tế Mỹ gặp khó khăn nghiêm trọng.
Khi trí tuệ nhân tạo tràn vào điện ảnh
Chuyển qua lĩnh vực văn hóa. Liên hoan quốc tế điện ảnh Festival Cannes 2025 đang chuẩn bị bế mạc. Nhật báo Kinh tế Les Echos có bài : Kịch bản, quay phim, hậu kỳ…. khi Trí tuệ nhân tạo (AI) làm đảo lộn quy trình sản xuất phim .
Bài viết phân tích cách trí tuệ nhân tạo (AI) đang giúp làm một cuộc cách mạng trong điện ảnh liên quan đến toàn bộ quy trình sản xuất phim, từ kịch bản đến hậu kỳ và phân phối. Công cụ đã sẵn có từ ChatGPT, Midjourney hay Face Engine nhưng vẫn còn nhiều thách thức pháp lý và nghệ thuật khiến ngành điện ảnh thận trọng trong việc áp dụng rộng rãi.
Tại Festival Cannes 2025, chủ để này cũng đang cuốn hút đông thời cũng gây lo ngại cho những người hâm mộ môn nghệ thuật thứ 7.
Bài viết liệt kê các khâu trong quy trình sản xuất phim có thể tận dụng tiềm năng của AI.
Khâu kịch bản : AI như ChatGPT, Jasper.ai hỗ trợ biên kịch phát triển ý tưởng và cấu trúc cốt truyện. Một số công cụ như Cinelytic còn giúp đánh giá tiềm năng thành công của kịch bản.
Khâu tiền kỳ : AI hình sử dung các cảnh phim qua mô tả văn bản (Midjourney, Stable Diffusion). Các studio dùng AI để thiết kế bối cảnh, kiểm tra tính khả thi và tối ưu hóa kế hoạch quay.
Quay phim : AI tích hợp trong máy quay giúp tự động điều chỉnh thông số kỹ thuật. Trong lĩnh vực hoạt hình, AI giúp tiết kiệm chi phí lớn nhờ khả năng tự động hóa cao.
Hậu kỳ :AI hỗ trợ biên tập, đồng bộ lời thoại, chỉnh sửa hình ảnh, cải thiện âm thanh. Công nghệ như Face Engine cho phép biến đổi gương mặt, giúp nâng cao chất lượng hiệu ứng đặc biệt mà không tăng chi phí. AI cũng giúp dịch và lồng tiếng phim dễ dàng hơn.
Phát hành phim : AI có thể tự động tạo trailer, điều chỉnh nội dung quảng bá cho từng mạng xã hội và cá nhân hóa đề xuất phim trên nền tảng streaming để tăng tương tác người xem.
Quản lý kho phim: AI giúp phục hồi và tái phát hành phim cổ, đồng thời tự động hóa việc lập chỉ mục phim để nâng cao khả năng tìm kiếm và doanh thu từ các nền tảng số.
Thể thao : Roland -Garros 2025 và những con số
Nhật báo kinh tế dành trang sự kiện cho giải quần vợt quốc tế Roland-Garros, khai cuộc vào ngày Chủ nhật này. Les Echos cho hay, Rafael Nadal, mới giải nghệ, sẽ trở lại Roland-Garros 2025 để có buổi lễ vinh danh hoành tráng vào ngày 25 tháng 5, sau giải đấu cuối cùng đầy thất vọng của anh năm 2024. Những nhân vật tiêu biểu khác của quần vợt Pháp cũng sẽ được vinh danh : Mary Pierce, 25 năm sau danh hiệu của cô, vào ngày 5 tháng 6, và Richard Gasquet, trong giải đấu cuối cùng của anh.
Về giải đấu năm nay, tờ báo cho biết : Tuần lễ vòng loại ngày càng thu hút khán giả, với 75.000 vé bán ra năm 2024, dự kiến tăng lên 90.000 trong năm nay. Ban tổ chức cũng mở rộng độ phủ sóng quốc tế, đặc biệt tại Mỹ, nhờ hợp tác với Warner Bros Discovery (TNT Sports), giúp khán giả Mỹ xem được toàn bộ các trận đấu – thay vì chỉ cuối tuần như trước với NBC.
Mặc dù không đông đảo, khán giả Mỹ lại đóng góp doanh thu lớn thông qua mua sắm và các gói VIP (bao gồm vé, ăn uống, chỗ ở…). Doanh thu Roland-Garros năm 2024 đạt 346 triệu euro, chủ yếu từ bản quyền truyền hình (35%), gói VIP (hơn 20%), bán vé thường và tài trợ.
Về chi phí, tổng tiền thưởng cho các tay vợt năm nay tăng 5,2% lên 56,3 triệu euro. Người vô địch đơn nam và nữ sẽ nhận 2,55 triệu euro, còn người bị loại ngay vòng loại đầu tiên cũng nhận 21.000 euro.
----------------------------------------------
Tổng thống Nga thông báo thiết lập một vùng đệm ở biên giới Ukraina
Thanh Phương - RFI
Đăng ngày: 23/05/2025 - 11:04 - Sửa đổi ngày: 23/05/2025 - 11:38
Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm qua, 22/05/2025, thông báo quyết định thiết lập « một vùng đệm an ninh » dọc theo biên giới với Ukraina và cho biết quân đội Nga hiện đang thực hiện nhiệm vụ này.
HÌNH :
TT Nga, Vladimir Putin tại Matxcơva sau cuộc điện đàm với TT Mỹ, Donald Trump hôm 19/05/2025. AP - Vyacheslav Prokofyev
Theo hãng tin AFP, ông Putin đưa ra thông báo nói trên khi mở đầu cuộc họp hội đồng bộ trưởng Nga ngay sau khi trở về từ « một chuyến đi làm việc ở vùng Kursk ».
Trước đây, chủ nhân Điện Kremlin đã nhiều lần nêu lên khả năng thiết lập vùng đệm ở biên giới Ukraina và nay bắt đầu cho thực hiện dự án này. Tuy nhiên, ông Putin không cho biết chi tiết về « công trình phục hồi và tái thiết những gì đã bị phá hủy » tại ba khu vực biên giới Kursk, Belgorod và Briansk. Hiện giờ, địa điểm, diện tích của vùng đệm, cũng như thời điểm thiết lập chưa được xác định.
Thông báo về thiết lập vùng đệm ở biên giới Ukraina được đưa ra vào lúc đàm phán giữa Kiev và Matxcơva nhằm chấm dứt chiến tranh vẫn gặp bế tắc. Điện Kremlin hôm 22/05/2025 cho biết là hai bên chưa đạt được thỏa thuận về việc tổ chức vòng đàm phán thứ hai, mà theo báo chí Mỹ, có thể sẽ được tổ chức ở Vatican. Vào đầu tuần này, tổng thống Volodymyr Zelensky đã cáo buộc Nga cố tình kéo dài thời gian đàm phán về ngừng bắn để có thể tiếp tục cuộc chiến xâm lược Ukraina. Hôm Thứ Tư 21/005/2025 phát ngôn viên Điện Kremlin đã bác bỏ cáo buộc đó.
Trên mạng xã hội X, ngoại trưởng Ukraina Andrii Sybiha, đã bày tỏ sự phẫn nộ về quyết định của Putin thiết lập vùng đệm ở biên giới Ukraina, cho rằng quyết định này « rõ ràng đi ngược lại các nỗ lực vãn hồi hòa bình và cho thấy Putin đã và vẫn là lý do duy nhất khiến cho cuộc giết chóc tiếp diễn ».
Họp tại Canada, các bộ trưởng Tài Chính của nhóm G7 hôm 22/05/2025 tuyên bố muốn « gây áp lực tối đa » với Nga, đặc biệt là qua việc tăng cường các trừng phạt, nếu Matxcơva vẫn không chấp nhận ngừng bắn. Các bộ trưởng G7 còn quyết định rằng những nước nào « đã tài trợ hoặc cung cấp cho cỗ máy chiến tranh của Nga » đều sẽ không được tham gia vào công cuộc « tái thiết Ukraina » sau này.
Giao thông hàng không ở Matxcơva bị gián đoạn do drone Ukraina tấn công
Quân đội Ukraina, hôm qua 22/05, đã phóng hàng loạt drone nhắm vào Matxcơva, khiến giao thông hàng không ở thủ đô Nga bị gián đoạn nghiêm trọng. Bộ Quốc Phòng Nga cho biết các hệ thống phòng không đã bắn hạ và ngăn chặn tổng cộng 105 drone của Ukraina, trong đó có 35 chiếc nhắm trực tiếp vào Matxcơva.
Thị trưởng Matxcơva Sergei Sobyanin, được AFP trích dẫn, thông báo trên Telegram rằng lực lượng cứu hộ đã có mặt tại những khu vực mà mảnh vỡ drone rơi xuống. Buổi tối cùng ngày, ông cho biết thêm là 11 drone khác cũng đã bị đánh chặn khi đang bay về hướng thủ đô. Sáng nay 23/05, Nga tiếp tục đánh chặn 112 drone của Ukraina, với 24 chiếc bay về phía Matxcơva
Những cuộc tấn công bằng drone của Ukraina đã khiến cơ quan hàng không Nga Rosaviatsiya ra lệnh tạm ngưng các chuyến bay tại nhiều sân bay chính ở Matxcơva bao gồm Sheremetyevo, Vnukovo, Domodedovo và Zhukovsky.
Về phần mình, không quân Ukraina cho biết Nga đã phóng 128 drone tấn công Ukraina trong ngày 22/05 và đã bắn hạ 112 chiếc.
Từ khi Nga phát động chiến dịch quân sự tại Ukraina cách đây hơn 3 năm, hai bên gần như sử dụng drone tấn công qua lại hàng ngày. Tuy nhiên, những vụ tấn công nhắm trực tiếp vào Matxcơva vẫn còn hiếm hoi.
« Đức và các đồng minh kiên quyết bảo vệ từng tấc đất lãnh thổ NATO »
Thủ tướng Đức Friedrich Merz trong chuyến thăm Vilnius, thủ đô Litva, hôm qua, 22/05/2025, khẳng định « bảo vệ Vilnius cũng là bảo vệ Berlin ». Theo thủ tướng Đức, « bất cứ thế lực nào thách thức NATO, cần phải hiểu rằng chúng ta sẵn sàng. Bất cứ thế lực nào đe dọa một đồng minh NATO, cần hiểu rằng NATO sẽ cùng nhau bảo vệ từng tấc đất lãnh thổ của Liên minh Bắc Đại Tây Dương ».
Hãng tin Reuters cho biết chuyến đi của thủ tướng Đức diễn ra trong bối cảnh các lãnh đạo NATO sẽ họp trong hai ngày 24 và 25/06, để xác định các mục tiêu mới liên quan đến việc tăng gấp bội đầu tư cho quốc phòng của châu Âu, trong bối cảnh chính quyền Mỹ muốn giảm bớt đầu tư cho việc phòng thủ châu Âu.
--------------------------------------------
Chiến tranh Ukraina : Trừng phạt của Châu Âu chưa đủ mạnh để chặn đứng cỗ máy chiến tranh Nga
Thanh Phương - RFI
Đăng ngày: 23/05/2025 - 13:58
Các đồng minh châu Âu của Ukraina đang đe dọa sẽ thi hành "những lệnh trừng phạt to lớn" đối với Nga nếu nước này vẫn tiếp tục từ chối ngừng bắn. Nhưng thực sự các trừng phạt đó có tác dụng gì đối với Matxcơva?
HÌNH :
Lãnh đạo Ngoại Giao Liên Âu tại cuộc họp về Quốc Phòng của toàn khối. Ảnh tại Bruxelles, ngày 20/05/2025. AP - Virginia Mayo
Các trừng phạt đã ban hành
Kể từ khi tổng thống Vladimir Putin phát động cuộc chiến tranh xâm lược Ukraina vào ngày 24/02/2022, Liên Hiệp Châu Âu đã ban hành tổng cộng 17 "gói" trừng phạt đối với Nga. Khoảng 2.400 tổ chức và cá nhân đã bị trừng phạt, bao gồm cả tổng thống Putin. Tuy nhiên, những trừng phạt đó vẫn không ngăn chặn được cỗ máy chiến tranh của Điện Kremlin.
Gói trừng phạt mới nhất, được thông qua ngày 20/05/2025, chủ yếu nhắm vào đội tàu "ma" mà Nga sử dụng để lách các lệnh trừng phạt đối với hoạt động sản xuất và xuất khẩu dầu thô của Nga. Cùng lúc đó, Anh Quốc cũng công bố một loạt trừng phạt nhắm vào 18 tàu trong "hạm đội ma" này. Khoảng 342 tàu "ma" hiện đang nằm trong tầm ngắm của Liên Âu. Nhưng theo ước tính của bộ trưởng Quốc Phòng Estonia Hanno Pevkur, tổng số tàu "ma" của Nga là khoảng 500 chiếc, tức là vẫn còn hơn 150 chiếc "ngoài vùng phủ sóng". Thế mà hơn 60% lượng dầu thô xuất khẩu của Nga chính là được vận chuyển bằng đội tàu "ma" này.
Các trừng phạt đang được chuẩn bị
Một gói trừng phạt thứ 18 đang được chuẩn bị nhằm mục đích thắt chặt việc kiểm soát đội tàu "ma" của Nga. Liên Âu cũng đang tìm cách phòng chống tốt hơn những hành động lách lệnh trừng phạt và mỗi gói trừng phạt mới lại xác định thêm những thực thể hoặc cá nhân đang giúp Nga củng cố cỗ máy chiến tranh của mình. Các biện pháp trừng phạt bổ sung đối với ngành tài chính Nga cũng đang được xem xét.
Tuy nhiên, khả năng trừng phạt của Liên Âu lại tùy thuộc vào thiện chí của Hungary, quốc gia thân Nga nhất ở châu Âu. Cho đến nay, Hungary vẫn bật đèn xanh cho mỗi gói trừng phạt mới, nhưng các nhà ngoại giao ở Bruxelles lo ngại về khả năng thủ tướng Viktor Orban sẽ đổi ý, trong khi mỗi lệnh trừng phạt mới đều phải có sự nhất trí của 27 quốc gia thành viên Liên Âu.
Trừng phạt nào sẽ hiệu quả nhất?
Nguồn tài chính phục vụ cho cuộc chiến tranh xâm lược Ukraina chủ yếu là từ việc bán dầu khí, mang lại hơn 600 triệu euro mỗi ngày, theo ước tính mới nhất vào tháng 4 của CREA, một viện chuyên về các vấn đề năng lượng của Phần Lan.
Torbjörn Becker, giám đốc Viện Kinh tế Chuyển đổi Stockholm (SITE), chuyên theo dõi nền kinh tế Nga, cho biết tại Bruxelles tuần trước: "Từ 60 đến 90% tăng trưởng kinh tế của Nga phụ thuộc vào những diễn biến trên thị trường dầu hỏa quốc tế".
Tuy đã ban hành các lệnh trừng phạt, Liên Âu vẫn là khách hàng chính của khí đốt Nga, đứng đầu là Pháp. Vốn đã chặn hoàn toàn xuất khẩu dầu mỏ của Nga vào Liên Âu, 27 nước thành viên của khối này đã đề ra mục tiêu từ đây đến năm 2027 sẽ chấm dứt mua khí đốt của Nga. Trong thời gian từ đây đến đó, các nước châu Âu tìm cách tác động vào doanh thu của Nga từ dầu mỏ bằng cách áp dụng mức giá tối đa là 60 đô la/thùng. Theo số liệu chính thức, kể từ khi Liên Âu áp dụng mức giới hạn đó và lệnh trừng phạt đối với đội tàu "ma", doanh thu từ dầu mỏ của Nga đã giảm 38 tỷ euro. Nhưng ngưỡng 60 đô la này hiện là mức giá trung bình trên thị trường quốc tế, cho nên biện pháp này không còn hiệu quả như trước. Tại Bruxelles vào đầu tuần này, Ngoại trưởng Ukraina Andrii Sybiga cho rằng mức giá "hợp lý" sẽ là 30 đô la/thùng. Lãnh đạo ngành ngoại giao của Liên Hiệp Châu Âu Kaja Kallas cũng xác nhận rằng việc giảm ngưỡng giá dầu "sẽ có tác động rõ rệt đến nền kinh tế Nga". Nhưng quyết định như vậy tùy thuộc vào nhóm bảy nước công nghiệp phát triển nhất, tức nhóm G7, mà trong khối này thì không chắc Hoa Kỳ sẽ ủng hộ.
Hoa Kỳ có sẵn sàng?
Các nhà lãnh đạo châu Âu gần đây khẳng định họ đang phối hợp với Hoa Kỳ để tăng cường sức ép lên Nga. Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky hôm 21/05/2025 cũng nhấn mạnh là "mọi quyết định phải được phối hợp ( với Mỹ ) thì các lệnh trừng phạt mới có hiệu quả". Trong Quốc Hội Mỹ, hơn 80 thượng nghị sĩ Mỹ ủng hộ một dự luật ban hành những trừng phạt mới nhắm vào Nga. Các nghị sĩ này, thuộc cả hai phe Cộng Hòa và Dân Chủ, muốn gia tăng áp lực với tổng thống Vladimir Putin sau khi cuộc điện đàm giữa ông với tổng thống Donald Trump hôm thứ Hai (19/05) đã không đạt được một thỏa thuận ngừng bắn như hy vọng của Ukraina và các đối tác châu Âu.
Dự luật trừng phạt Nga bao gồm mức thuế 500% đối với dầu nhập khẩu từ Nga và mức thuế 500% đối với hàng nhập từ các quốc gia hiện vẫn tiếp tục nhập khẩu dầu khí từ Nga. Nhưng không có dấu hiệu nào cho thấy tổng thống Donald Trump sẵn sàng thi hành biện pháp đó.
*****
No comments:
Post a Comment