Monday, January 14, 2019

THỔ NHĨ KỲ ĐAU ĐẦU VÌ CHÍNH SÁCH ĐIÊN ĐẢO CỦA MỸ TẠI SYRIA (Thanh Hà - RFI)




Thanh Hà – RFI
Đăng ngày 14-01-2019

Phải chăng giai đoạn quan hệ nồng ấm ngắn ngủi giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ đã qua ? Tháng trước, chính vì lời khuyên của Ankara mà Washington đã bất ngờ thông báo rút 2000 quân khỏi Syria.

Bộ trưởng Quốc Phòng Thổ Nhĩ Kỳ Hulusi Akar (P) gặp tướng Joseph Dunford, chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, Ankara, 8/1/2019. Turkish Defense Ministry/Turkish Military/Handout via REUTERS

Quyết định đột ngột này để ngỏ cánh cửa cho Thổ Nhĩ Kỳ rộng đường tấn công lực lượng dân quân Kurdistan tại Syria YPG, nhằm tiêu diệt mọi ý định ly khai của người Kurdistan tại Thổ Nhĩ Kỳ. Nhưng từ một tháng qua quan hệ giữa hai thành viên trong Liên Minh Bắc Đại Tây Dương NATO này không còn được mặn nồng. YPG đang trở thành cái gai giữa chính quyền Trump và Erdogan.

Tổng thống Mỹ, vốn có thói quen điều hành đất nước và kể cả chính sách ngoại giao qua mạng xã hội Twitter, ngày 13/01/2019, dọa sẽ « tàn phá kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ, nếu Ankara tấn công người Kurdistan ». Tuyên bố này được đưa ra đúng vào lúc ngoại trưởng Pompeo đang công du nhiều nước trong khu vực Trung Đông, để trấn an các đồng minh của Hoa Kỳ về căng thẳng với chính quyền Erdogan, về chính sách của Nhà Trắng trên hồ sơ Syria.

Đứng đầu trong số những đối tác của Mỹ cần được trấn an là người Kurdistan Syria từng sát cánh với Hoa Kỳ và liên quân quốc tế trong cuộc chiến chống tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo tại Syria, nay bị bỏ rơi. Lo ngại này của người Kurdistan tại Syria ngày càng gia tăng khi Ankara coi lực lượng dân quân YPG là một « nhóm khủng bố » thông đồng với đảng PKK của người Kurdistan tại Thổ Nhĩ Kỳ. Từ năm 1984, đảng PKK đã bị liệt vào danh sách đen, và bị coi là kẻ thù không đội trời chung của Ankara.

Ngày 19/12/2018 khi thông báo kế hoạch rút quân khỏi Syria, Ankara lập tức dọa mở chiến dịch quân sự ở miền bắc Syria để tiêu diệt lực lượng dân quân Kurdistan YPG. Thế nhưng, tuyên bố của tổng thống Trump đưa lính Mỹ can thiệp tại Syria « về nhà » sau đó đã liên tục được điều chỉnh lại. Bởi như đánh giá của các chuyên gia, ông Trump trước hết muốn chứng minh với công luận Mỹ, với thành phần cử tri ủng hộ ông, rằng Hoa Kỳ không có trách nhiệm đóng vai trò sen đầm quốc tế, không dùng tiền của người dân Mỹ để bảo đảm hòa bình cho một vùng đất xa xôi. Nhưng Nhà Trắng đã không đo lường được hết hậu quả khi quyết định để lại một chỗ trống tại Trung Đông. Riêng với Thổ Nhĩ Kỳ, Mỹ đòi Ankara hứa không tàn sát người Kurdistan, và thậm chí coi đấy là một trong những « điều kiện » để rút quân khỏi Syria.

Tổng thống Erdogan trực tiếp chỉ trích ông Trump bao che cho lực lượng vũ trang Kurdistan. Đành rằng về mặt chính thức, Ankara không thể đánh mất uy tín với quốc tế trên hồ sơ Kurdistan và đích thân ông Erdogan, trên nhật báo New York Times tuần trước, đã khẳng định là « không có vấn đề với người Kurdistan ở Syria ». Dù vậy, Thổ Nhĩ Kỳ chưa bao giờ che giấu ý định tiêu diệt mọi âm mưu hình thành một nhà nước Kurdistan ngay sát cạnh, bởi kịch bản đó châm thêm củi lửa cho tham vọng ly khai của cộng đồng Kurdistan đang sinh sống tại Thổ Nhĩ Kỳ.

Phát ngôn viên của tổng thống Erdogan, tuần trước, khi tiếp cố vấn An Ninh của Nhà Trắng, đã trực tiếp đòi Washington rút lại « toàn bộ vũ khí mà Hoa Kỳ đã cung cấp cho lực lượng YPG trong nỗ lực chống tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo ». Về phần ngoại trưởng Hoa Kỳ trong vòng công du Trung Đông, ông Pompeo nỗ lực trấn an các đồng minh, cả Ankara lẫn phe người Kurdistan.

Có điều, theo nhận định của giáo sư Jean Marcou, chuyên gia về khu vực Địa Trung Hải và Trung Đông, trường Khoa Học Chính Trị Grenoble, trên nhật báo Pháp, La Croix, số ra ngày 21/12/2018, vào lúc khủng hoảng Syria sắp bước vào hồi kết, Thổ Nhĩ Kỳ đòi được trả công : Đó là ngăn chặn bằng giá mọi ý đồ thành lập một nhà nước Kurdistan ngay sát cạnh.

Trong hoàn cảnh đó, chuyên gia Thomas Pierret thuộc Trung Tâm Khoa Học Quốc Gia Pháp CNRS lo ngại là « về lâu dài, Washington sẽ sẵn sàng hy sinh lực lượng YPG để đổi lấy quan hệ tốt đẹp với Thổ Nhĩ Kỳ, một đối tác chiến lược của Mỹ trong NATO ». Dù vậy trước mắt, những tuyên bố trống đánh xuôi, kèn thổi ngược về chiến lược của Mỹ tại Syria đang làm Thổ Nhĩ Kỳ đau đầu !


Thanh Hà – RFI
Đăng ngày 14-01-2019 

Thổ Nhĩ Kỳ phản ứng mạnh mẽ trước việc Nhà Trắng thay đổi thái độ trên hồ sơ người Kurdistan. Ankara ngày 14/01/2019 ra thông cáo "vẫn tấn công tiêu diệt" lực lượng YPG của người Kurdistan tại Syria, nhằm ngăn chận mọi mầm mống ly khai của người Kurdistan tại Thổ Nhĩ Kỳ. Đây là phản ứng tiếp theo đáp trả đe dọa của Donald Trump đòi "phá hủy" kinh tế của Thổ Nhĩ Kỳ, nếu người Kurdistan bị uy hiếp.

Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ John Bolton (T) và đồng nhiệm Thổ Nhĩ Kỳ Ibrahim Kalin, tại Ankara, 08/01/2019. Reuters

Đến nay chính quyền Ankara vẫn coi lực lượng dân quân YPG của người Kurdistan là một nhóm khủng bố. Nhưng nhóm này lại được Mỹ yểm trợ trong cuộc chiến chống tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo Syria.

Trên mạng xã hội Twitter, phát ngôn viên của tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ, ông Ibrahim Kalin, trực tiếp lưu ý Donald Trump rằng "quân khủng bố không thể là đối tác và đồng minh" của Ankara. Đối với Thổ Nhĩ Kỳ, không có "sự khác biệt nào giữa tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo và YPG", do vậy Ankara sẽ tiếp tục "tấn công vào các lực lượng này".

Vài giờ trước đó, tổng thống Donald Trump trên Twitter ngày 13/01/2019 đã đổi ý về chiến lược của Hoa Kỳ tại Syria. Qua mạng xã hội, nguyên thủ Hoa Kỳ cảnh báo Thổ Nhĩ Kỳ sẽ phải gánh chịu những hậu quả kinh tế "tàn khốc", nếu động đến người Kurdistan, đồng thời Nhà Trắng kêu gọi phía Kurdistan tránh mọi hành vi "khiêu khích Ankara".

Chính quyền của tổng thống Erdogan rất tức giận trước việc Washington liên tục điều chỉnh chiến lược tại Trung Đông từ gần một tháng qua, sau khi bất ngờ thông báo rút quân khỏi Syria, mở ra viễn cảnh Ankara rộng tay đàn áp lực lượng Kurdistan tại Syria, sát cạnh biên giới, nhằm tiêu diệt mọi mầm mống ly khai của cộng đồng Kurdistan tại Thổ Nhĩ Kỳ.

Ngày tàn của quân thánh chiến tại Syria
Về tình hình tại Syria, ông Moustafa Bali đại diện của lực lượng FDS, liên minh Ả Rập và Kurdistan được liên minh quốc tế yểm trợ, ngày 13/01/2019, tuyên bố tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo đang "sống những ngày cuối cùng tại căn cứ địa cuối cùng" trên lãnh thổ Syria. Phát ngôn viên của liên quân quốc tế, tướng Sean Ryan, cũng khẳng định với hãng tin Reuters là lực lượng Syria FDS đang "tiến nhanh và tiếp tục giải phóng những vùng lãnh thổ do quân thánh chiến kiểm soát", dù vậy theo tướng Sean Ryan, tiêu diệt Daech là mục tiêu trước mắt, tổ chức này vẫn "đe dọa ổn định trong khu vực về dài hạn. Cuộc chiến chống Nhà Nước Hồi Giáo vẫn chưa kết thúc".

---------------------------------

XEM THÊM

Tú Anh – RFI
Đăng ngày 11-01-2019






No comments: