Thanh Hà – RFI
Đăng ngày 14-01-2019
Phải
chăng giai đoạn quan hệ nồng ấm ngắn ngủi giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ đã qua ? Tháng
trước, chính vì lời khuyên của Ankara mà Washington đã bất ngờ thông báo rút
2000 quân khỏi Syria.
Bộ trưởng Quốc Phòng Thổ Nhĩ Kỳ Hulusi Akar (P) gặp tướng Joseph Dunford,
chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, Ankara, 8/1/2019. Turkish
Defense Ministry/Turkish Military/Handout via REUTERS
Quyết định đột ngột này để ngỏ cánh cửa cho Thổ Nhĩ
Kỳ rộng đường tấn công lực lượng dân quân Kurdistan tại Syria YPG, nhằm tiêu diệt
mọi ý định ly khai của người Kurdistan tại Thổ Nhĩ Kỳ. Nhưng từ một tháng qua
quan hệ giữa hai thành viên trong Liên Minh Bắc Đại Tây Dương NATO này không
còn được mặn nồng. YPG đang trở thành cái gai giữa chính quyền Trump và
Erdogan.
Tổng thống Mỹ, vốn có thói quen điều hành đất nước
và kể cả chính sách ngoại giao qua mạng xã hội Twitter, ngày 13/01/2019, dọa sẽ
« tàn phá kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ, nếu Ankara tấn công người Kurdistan ».
Tuyên bố này được đưa ra đúng vào lúc ngoại trưởng Pompeo đang công du nhiều nước
trong khu vực Trung Đông, để trấn an các đồng minh của Hoa Kỳ về căng thẳng với
chính quyền Erdogan, về chính sách của Nhà Trắng trên hồ sơ Syria.
Đứng đầu trong số những đối tác của Mỹ cần được trấn
an là người Kurdistan Syria từng sát cánh với Hoa Kỳ và liên quân quốc tế trong
cuộc chiến chống tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo tại Syria, nay bị bỏ rơi. Lo ngại
này của người Kurdistan tại Syria ngày càng gia tăng khi Ankara coi lực lượng
dân quân YPG là một « nhóm khủng bố » thông đồng với đảng PKK của người
Kurdistan tại Thổ Nhĩ Kỳ. Từ năm 1984, đảng PKK đã bị liệt vào danh sách đen,
và bị coi là kẻ thù không đội trời chung của Ankara.
Ngày 19/12/2018 khi thông báo kế hoạch rút quân khỏi
Syria, Ankara lập tức dọa mở chiến dịch quân sự ở miền bắc Syria để tiêu diệt lực
lượng dân quân Kurdistan YPG. Thế nhưng, tuyên bố của tổng thống Trump đưa lính
Mỹ can thiệp tại Syria « về nhà » sau đó đã liên tục được điều chỉnh lại. Bởi
như đánh giá của các chuyên gia, ông Trump trước hết muốn chứng minh với công
luận Mỹ, với thành phần cử tri ủng hộ ông, rằng Hoa Kỳ không có trách nhiệm
đóng vai trò sen đầm quốc tế, không dùng tiền của người dân Mỹ để bảo đảm hòa
bình cho một vùng đất xa xôi. Nhưng Nhà Trắng đã không đo lường được hết hậu quả
khi quyết định để lại một chỗ trống tại Trung Đông. Riêng với Thổ Nhĩ Kỳ, Mỹ
đòi Ankara hứa không tàn sát người Kurdistan, và thậm chí coi đấy là một trong
những « điều kiện » để rút quân khỏi Syria.
Tổng thống Erdogan trực tiếp chỉ trích ông Trump bao
che cho lực lượng vũ trang Kurdistan. Đành rằng về mặt chính thức, Ankara không
thể đánh mất uy tín với quốc tế trên hồ sơ Kurdistan và đích thân ông Erdogan,
trên nhật báo New York Times tuần trước, đã khẳng định là « không có vấn đề với
người Kurdistan ở Syria ». Dù vậy, Thổ Nhĩ Kỳ chưa bao giờ che giấu ý định tiêu
diệt mọi âm mưu hình thành một nhà nước Kurdistan ngay sát cạnh, bởi kịch bản
đó châm thêm củi lửa cho tham vọng ly khai của cộng đồng Kurdistan đang sinh sống
tại Thổ Nhĩ Kỳ.
Phát ngôn viên của tổng thống Erdogan, tuần trước,
khi tiếp cố vấn An Ninh của Nhà Trắng, đã trực tiếp đòi Washington rút lại «
toàn bộ vũ khí mà Hoa Kỳ đã cung cấp cho lực lượng YPG trong nỗ lực chống tổ chức
Nhà Nước Hồi Giáo ». Về phần ngoại trưởng Hoa Kỳ trong vòng công du Trung Đông,
ông Pompeo nỗ lực trấn an các đồng minh, cả Ankara lẫn phe người Kurdistan.
Có điều, theo nhận định của giáo sư Jean Marcou,
chuyên gia về khu vực Địa Trung Hải và Trung Đông, trường Khoa Học Chính Trị
Grenoble, trên nhật báo Pháp, La Croix, số ra ngày 21/12/2018, vào lúc khủng hoảng
Syria sắp bước vào hồi kết, Thổ Nhĩ Kỳ đòi được trả công : Đó là ngăn chặn bằng
giá mọi ý đồ thành lập một nhà nước Kurdistan ngay sát cạnh.
Trong hoàn cảnh đó, chuyên gia Thomas Pierret thuộc
Trung Tâm Khoa Học Quốc Gia Pháp CNRS lo ngại là « về lâu dài, Washington sẽ sẵn
sàng hy sinh lực lượng YPG để đổi lấy quan hệ tốt đẹp với Thổ Nhĩ Kỳ, một đối
tác chiến lược của Mỹ trong NATO ». Dù vậy trước mắt, những tuyên bố trống đánh
xuôi, kèn thổi ngược về chiến lược của Mỹ tại Syria đang làm Thổ Nhĩ Kỳ đau đầu
!
Thanh Hà – RFI
Đăng ngày 14-01-2019
Thổ
Nhĩ Kỳ phản ứng mạnh mẽ trước việc Nhà Trắng thay đổi thái độ trên hồ sơ người
Kurdistan. Ankara ngày 14/01/2019 ra thông cáo "vẫn tấn công tiêu diệt"
lực lượng YPG của người Kurdistan tại Syria, nhằm ngăn chận mọi mầm mống ly
khai của người Kurdistan tại Thổ Nhĩ Kỳ. Đây là phản ứng tiếp theo đáp trả đe dọa
của Donald Trump đòi "phá hủy" kinh tế của Thổ Nhĩ Kỳ, nếu người
Kurdistan bị uy hiếp.
Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ John Bolton (T) và đồng nhiệm Thổ Nhĩ Kỳ
Ibrahim Kalin, tại Ankara, 08/01/2019. Reuters
Đến nay chính quyền Ankara vẫn coi lực lượng dân
quân YPG của người Kurdistan là một nhóm khủng bố. Nhưng nhóm này lại được Mỹ yểm
trợ trong cuộc chiến chống tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo Syria.
Trên mạng xã hội Twitter, phát ngôn viên của tổng thống
Thổ Nhĩ Kỳ, ông Ibrahim Kalin, trực tiếp lưu ý Donald Trump rằng "quân
khủng bố không thể là đối tác và đồng minh" của Ankara. Đối với Thổ
Nhĩ Kỳ, không có "sự khác biệt nào giữa tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo và
YPG", do vậy Ankara sẽ tiếp tục "tấn công vào các lực lượng
này".
Vài giờ trước đó, tổng thống Donald Trump trên
Twitter ngày 13/01/2019 đã đổi ý về chiến lược của Hoa Kỳ tại Syria. Qua mạng
xã hội, nguyên thủ Hoa Kỳ cảnh báo Thổ Nhĩ Kỳ sẽ phải gánh chịu những hậu quả
kinh tế "tàn khốc", nếu động đến người Kurdistan, đồng thời
Nhà Trắng kêu gọi phía Kurdistan tránh mọi hành vi "khiêu khích
Ankara".
Chính quyền của tổng thống Erdogan rất tức giận trước
việc Washington liên tục điều chỉnh chiến lược tại Trung Đông từ gần một tháng
qua, sau khi bất ngờ thông báo rút quân khỏi Syria, mở ra viễn cảnh Ankara rộng
tay đàn áp lực lượng Kurdistan tại Syria, sát cạnh biên giới, nhằm tiêu diệt mọi
mầm mống ly khai của cộng đồng Kurdistan tại Thổ Nhĩ Kỳ.
Ngày
tàn của quân thánh chiến tại Syria
Về tình hình tại Syria, ông Moustafa Bali đại diện của
lực lượng FDS, liên minh Ả Rập và Kurdistan được liên minh quốc tế yểm trợ,
ngày 13/01/2019, tuyên bố tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo đang "sống những
ngày cuối cùng tại căn cứ địa cuối cùng" trên lãnh thổ Syria. Phát
ngôn viên của liên quân quốc tế, tướng Sean Ryan, cũng khẳng định với hãng tin
Reuters là lực lượng Syria FDS đang "tiến nhanh và tiếp tục giải phóng
những vùng lãnh thổ do quân thánh chiến kiểm soát", dù vậy theo tướng
Sean Ryan, tiêu diệt Daech là mục tiêu trước mắt, tổ chức này vẫn "đe dọa
ổn định trong khu vực về dài hạn. Cuộc chiến chống Nhà Nước Hồi Giáo vẫn chưa kết
thúc".
---------------------------------
XEM
THÊM
Tú Anh – RFI
Đăng ngày 11-01-2019
No comments:
Post a Comment