Tin mới nhất ngày hôm nay: đại sứ Canada tại China cuối cùng đã phải từ nhiệm theo yêu cầu. Từ cả đôi phía, đối lập và cầm quyền.
Chức vụ đi kèm bổn phận là thế.
Tam quyền phân lập là thế.
Đa đảng dân chủ nên phải thế.
+++
SỰ
KIỆN
Mối quan hệ giữa Canada và China không khiến công luận
quốc tế để tâm trước ngày 1/12/2018, khi phó tổng giám đốc Huawei bị bắt tại
Canada theo yêu cầu dẫn độ của Mỹ.
Bà Meng Wanzhou bị bắt giam và hầu toà vì bộ máy
pháp lý Mỹ tố tội lừa đảo nhiều ngân hàng quốc tế để vi phạm lệnh cấm vận Iran
của Mỹ ban hành.
Canada bắt giữ bà Meng vì nước này có cam kết dẫn độ
ký với tư pháp Mỹ từ lâu năm. Phía Mỹ được hạn 60 ngày để nộp cho phía Canada bằng
chứng buộc tội để toà án Canada xem xét yêu cầu dẫn độ có đủ nghiêm túc không.
Hạn này kết thúc ngày 30/1/2019. Và Meng Wanzhou sẽ phải tái hầu toà ngày
6/2/2019.
Từ giữa tháng 12/2018 bà Meng được tại ngoại sau khi
nộp tiền bảo lãnh, và cam kết không tẩu thoát. Tuần này, cha đẻ bà Meng đã có lời
cám ơn Canada đối xử nhân đạo với con mình trong quá trình chờ xử án.
Phía Mỹ tuần này cũng đã khẳng định sẽ tiếp tục yêu
cầu dẫn độ (xem bài Hội đã đăng
https://www.facebook.com/1077299275746095/posts/1374220149387338/).
https://www.facebook.com/1077299275746095/posts/1374220149387338/).
PHÂN
QUYỀN VÀ NHÂN QUYỀN
Việc bắt bà Meng không chắc chắn là không liên quan
đến cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung, xảy ra khi tổng thống Mỹ Donald Trump bắt đầu
cuộc đàm phán với China. Ngày 1/12/2018, đại diện văn phòng tổng thống Trump đã
tuyên bố có biết trước kế hoạch bắt bà Meng, sau đó bản thân ông Trump lại nói
không biết trước.
Nếu ông Trump không biết trước kế hoạch này thì điều
đó không mâu thuẫn với nguyên tắc tam quyền phân lập. Mâu thuẫn là khi sau đó
ông Trump tuyên bố nếu cần ông có thể xem xét can thiệp. Tuyên bố này ngạo mạn,
bất cẩn và bị phản đối, vì trong chế độ pháp quyền (rules of law), chính quyền
không có bổn phận - mà còn phải tuyệt đối tránh - can thiệp vào pháp lý.
Phía China mau chóng bắt giữ nhiều công dân Canada,
với cáo buộc lỏng lẻo: gây nguy hại cho an ninh quốc gia China. Hai nhân vật
quan trọng nhất, Michael Kovrig và Michael Spavor, một người là cựu nhân viên
ngoại giao và người kia là doanh nhân. China dùng các công dân Canada bị “bắt
cóc” này để gây áp lực đòi chính phủ Canada thả bà Meng.
Thủ tướng Canada Justin Trudeau đã im lặng nhiều
ngày tuy hai nhân vật này có quan hệ với Đảng tự do của ông. Ông Trudeau đã từng
bị tai tiếng về quan hệ quá thân mật với China.
Thủ tướng chậm lên tiếng nhưng nhiều quan chức
Canada đã tuyên bố rằng, chiểu theo nguyên tắc phân quyền, chính phủ không có
quyền hạn thả bà Meng. Đây là quyền hạn của toà án, sẽ xét xử theo hồ sơ phía Mỹ
sẽ nộp, và luật sư của bà Meng sẽ có cơ hội bảo vệ thân chủ.
Song song đó, bà Chrystia Freeland, bộ trưởng ngoại
giao Canada kêu gọi các nước đồng minh gây áp lực lên chính phủ China, đòi trả
tự do cho các công dân Canada bị China bắt giữ thiếu bằng cứ và đối xử vô nhân
đạo. Mỹ, Úc, Anh, Đức, Pháp và Liên hợp châu Âu đã lên tiếng ủng hộ, đòi China
trả tự do ngay cho các công dân Canada bị bắt giữ vô lý.
Bộ ngoại giao China lên tiếng nạt nộ bà Freeland
không biết làm ngoại giao, phát ngôn nóng vội, và đại sứ China tại Canada, ông
Lu Shaye cáo buộc nước này và các nước đồng minh là “đám da trắng phân biệt chủng
tộc” (white supremacists - bóng gió đến chủ nghĩa phát xít giết hại người Do
Thái, và những người Mỹ phân biệt chủng tộc điên cuồng), vi phạm pháp quyền, nhất
bên trọng nhất bên khinh.
Luận điệu này China thường xử dụng để la làng và dễ
thuyết phục dân China và gốc China, kể cả những người đã bỏ nước ra đi.
Tất nhiên đại sứ China chỉ lừa mị được người ngây
thơ hoặc mê mụ chủ nghĩa dân tộc. Phía Canada dễ dàng chứng minh rằng quyền cá
nhân của bà Meng đã được toà án Canada xem xét và bà ta được tại ngoại, được có
luật sư, được gặp lãnh sự ngay từ ngày bị bắt. Trong khi đó, theo báo cáo của đại
sứ Canada tại China và phái đoàn dân biểu Canada đi China, hai công dân Canada
không những chưa được tại ngoại, mà còn bị cấm không được có luật sư, mỗi ngày
bị hỏi cung 4 giờ và cả tháng mới được tiếp xúc 1 lần với đại diện lãnh sự
Canada.
Khi quan chức China mở miệng nói chuyện nhân quyền,
báo chí phương tây cả cười hỏi lại: “Hả? Nhân quyền ư? Tụi tôi hồ sơ đầy ngập
chuyện “bảo đảm” nhân quyền ở China đây!”
Một cựu đại sứ Canada phân tích: khi China dùng bộ
ngoại giao và đại sứ nạt nộ các bước cờ của Canada thì có nghĩa Canada đang
trên nước cờ và đánh đúng điểm yếu của China, rất sợ suy giảm quan hệ ngoại
giao và uy tín dày công gầy dựng trên thế giới, nhất là với các nước giàu mạnh.
Tuy nhiên, không thể coi thường China trên bất kỳ
lĩnh vực nào. Ngày 17/1/2019, đại sứ Canada tại China về nước gặp hội đồng bộ
trưởng họp kín báo cáo với thủ tướng và chính phủ nhiều thông tin về áp lực ngoại
giao của China. Báo chí chỉ được biết vài thông tin về tình hình của hai công
dân bị giam giữ như kể trên.
Sau đó, ngày 23/1/2019, ông đại sứ Canada tại China,
John Mc Callum, trong cuộc họp với báo chí Canada và China đã nêu ra những luận
điểm giúp bà Meng chống lệnh dẫn độ, như thể ông ta là một luật sư bảo vệ cho
bà Meng.
Chủ tịch đảng Bảo thủ, ông Andrew Scheer ngay lập tức
yêu cầu thủ tướng Trudeau cách chức ông Mc Callum vì thứ nhất, ông này đánh lộn
chính trị, ngoại giao và pháp lý và thứ nhì, ông ta quên rằng ông ta là người đại
diện cho đất nước Canada chứ không đại diện cho quyền lợi của công ti viễn
thông của quân đội China tức Huawei!
Thủ tướng Trudeau không đi vào nội dung phát ngôn của
ông Mc Callum, mà viện lý do đang đàm phán giành tự do cho công dân Canada,
cách chức đại sứ lúc này là hạ kế.
Ông Mc Callum đã phải xin lỗi báo chí đã phát biểu
sai chức năng, sai nguyên tắc.
Hai hôm sau, ông Mc Callum, rất thân cận với thủ tướng
Trudeau, lại xảy miệng. Ông tuyên bố: “Nếu Mỹ thôi không đòi dẫn độ bà Meng thì
rất tốt cho Canada”. Ông cũng thêm: “Đời tôi đã hoàn toàn thay đổi vì cái ngày
1/12”.
Ông nói vậy tại một bữa tiệc gây quỹ hôm qua.
Hôm nay ông đã phải từ chức. Vì thủ tướng Trudeau hết
khả năng bao bọc cho ông, đã yêu cầu để khỏi phải cách chức ông ta.
Đảng đối lập Bảo thủ, ông Andrew Scheer cáo buộc thủ
tướng yếu kém, gây tì vết cho danh dự Canada khi dùng một đại sứ không biết phận
sự của mình phải bảo vệ quyền lợi và công dân nước nào.
Báo chí cũng cho biết ông Mc Callum có vợ gốc China,
và ba con trai ông đều có vợ người China.
Chả trách ông kêu đời ông hoàn toàn đảo ngược từ hôm
1/12. Ông làm đại sứ để đại diện cho ai vậy?
ĐA
ĐẢNG, DÂN CHỦ TẠO CÂN BẰNG QUYỀN LỰC
Vì tam quyền phân lập nên chính phủ không có cách nào ra lệnh cho toà án.
Vì đa đảng nên thủ tướng không thể đậy điệm mãi sơ xảy
của người dưới quyền, dù thân bao nhiêu.
Vì dân là người thực bỏ phiếu, và báo chí tự do
đăng, bình tin, tự do tham khảo các chuyên gia ngoại giao, luật, địa chính trị...
nên tiếng nói phản biện có diễn đàn mà phán xét hành vi của chính quyền dưới mọi
góc độ.
Vì dân chủ nên giả thử như thủ tướng Trudeau có yêu
quý thân thiện với China bao nhiêu, muốn người dân Canada gốc China tập trung
phiếu bỏ cho ông vào kỳ bầu cử mùa thu năm nay bao nhiêu, hay sợ China xì thông
tin đã được phía đó ưu ái tài trợ những gì... ông ta cũng không thể coi cử tri
và báo chí và đối lập như cỏ rác. Ông ta vẫn phải có những quyết định lôgic,
theo các quy tắc ứng xử của người đứng đầu chính phủ.
AN
NINH QUỐC GIA
Bất kể lời đe doạ của ông Lu Shaye đại sứ China rằng
không hợp tác sẽ phải chịu hậu quả, bất kể can gián của ông đại sứ Canada tại Bắc
Kinh Mc Callum về nước báo cáo với hội đồng bộ trưởng họp kín, ngày 18/1/2019
chính phủ Canada đã tuyên bố giữ nguyên lệnh cấm Huawei đặt công nghệ 5G tại
Canada.
“Chúng tôi không bao giờ tự cho phép lơ là an ninh
quốc gia”, bộ trưởng an ninh công cộng tuyên bố. “Chúng tôi nghiên cứu kỹ lưỡng
các nguy cơ và sẽ có quyết định phù hợp để đảm bảo an ninh của đất nước”.
Các nghiên cứu mật vẫn đang tiếp nối từ nhiều năm.
Và từ hồi tháng 10/2018 bộ an ninh công cộng đã gặp các trường đại học để thông
báo cho họ về nguy cơ khi nhận tài trợ của Huawei và của China.
Trước Canada, Mỹ, Nhật, Úc, New Zealand đã cấm
Huawei lắp đặt hệ thống 5G.
Một người bạn của tác giả là giáo sư đại học y cho
biết, từ mười năm nay, ông và nhiều giáo sư đầu ngành từ chối không nhận nghiên
cứu sinh China vì họ ăn cắp kết quả và quy trình khoa học.
Từ ngày 7/1/2019, trường đại học Oxford lừng danh của
Anh quốc đã dừng mọi chương trình và dự án do Huawei tài trợ. Các trường đại học
Canada chưa nhận lời trả lời phỏng vấn của báo chí về nguy cơ Huawei đánh cắp
thông tin, kết quả, quy trình khoa học.
CHINA,
MỐI HOẠ PHẢI CẢNH GIÁC
Như trên đây đã trình bày, đại sứ China rất có khả
năng mị dân. Ông ta đã vênh mặt cười ruồi khi phóng viên hỏi: “Để giải quyết
căng thẳng, thủ tướng Trudeau có nên đàm thoại trực tiếp với chủ tịch tổng bí
thư Xi Jinping (Tập Cận Bình) không?”. Đại sứ Lu Shaye cười cợt với trợ tá trước
ống kính báo chí, tuyên bố buổi họp báo kết thúc mà không trả lời câu hỏi đó.
Thái độ kẻ cả này sau đó được phân tích trên truyền
thông, rằng thủ tướng Trudeau và Canada sao dám mơ đàm thoại với hoàng đế Tập,
chỉ có Putin hay Trump mới nên nghĩ tới giải pháp cỡ đó.
Truyền thông China nhắm tới người gốc hoa ở ngoài
biên giới cũng như công luận là một ưu tiên của tuyên giáo China. Họ chi nhiều
để cấy vào não người nghe những ưu việt của sản phẩm, đất nước họ, quan hệ
thương mại, ngoại giao hữu hảo với họ. Họ có nhiều tờ báo đa ngữ cho mục đích
này. Và người Canada gốc China khi được phỏng vấn về tình hình căng thẳng giữa
hai nước gần đây, số lớn nói yêu quý đất nước Canada hiền hoà nhưng đứng về
phía Huawei và China vì Huawei và China bị đối xử không công bằng.
Số nhỏ có thấy Canada tôn trọng pháp luật và nhân
quyền khi thực thi hiệp ước dẫn độ bà Meng thì cũng không muốn lộ mặt trên truyền
thông vì sẽ bị gia đình và cộng đồng hoa ngữ trù dập.
KẾT
LUẬN
Ở sát nách China hay ở tít tận phía đối ngược trên địa
cầu, đừng lơ là dã tâm của China.
Và ai là người canh giữ cho quyền lợi quốc gia? Công
dân tỉnh táo, báo chí, đảng đối lập! Và cả người cầm quyền, khi họ được dân chọn
và tự biết là họ cần dân ủng hộ.
Xoá bỏ độc tài, chúng ta sẽ xây dựng được tất cả những
cơ chế lành mạnh đó!
20190126
TD
TD
H1: Lu Shaye, đại sứ China tại Canada cáo buộc nước
này và các nước đòi tự do cho công dân Canada là “phân biệt chủng tộc”.
H2: Báo China đa ngữ quảng bá tính nhân đạo của công
nghệ 5G. (Mỹ, Úc, Nhật, New Zealand và Canada cấm Huawei triển khai hệ thống 5G
tại các nướ này. Vì Huawei là cánh ta nối dài của quân đội nhân dân Trung Hoa).
H3: Tuy yêu quý Canada hiền hoà bình an đón tiếp họ,
rất đông dân gốc China chọn đứng về phía Huawei và China, do kết quả truyền
thông China nhắm tới đối tượng sống ngoài lãnh thổ.
----------------------------------
CÙNG CHỦ ĐỀ
CBC
News | DCVOnline
Posted on January
26, 2019 by editor
.
Leyland
Cecco | DCVOnline
Posted on January
25, 2019 by editor
.
Huawei: Đại sứ Canada gửi
tín hiệu gì cho Mỹ và Trung Quốc? (BBC) - Đại sứ
Canada tại Trung Quốc John McCallum nói ‘thật tuyệt’ nếu Mỹ bỏ yêu cầu dẫn độ
lãnh đạo Huawei.
No comments:
Post a Comment