Dương Tu
26/01/2019
Từ chuyện bác sĩ bị phạt 5 triệu đồng vì “nói xấu” bộ
trưởng y tế, sau đó ông này viết kiểm điểm (1) với tâm thế quỵ lụy của một thần
dân dưới chế độ phong kiến chứ không phải của một công dân dưới chế độ dân chủ
gấp vạn lần tư bản, mình cho rằng vấn đề ở Việt Nam hiện nay không còn là dân
trí nữa mà là dân khí (2).
Thật vậy, dân trí thấp kết hợp với dân khí èo uột tạo
ra sự tối tăm trong khi dân trí khá hơn trên nền tảng dân khí bạc nhược sẽ dẫn
đến sự bệnh hoạn.
Hình dưới đây thử mô phỏng 5 giai đoạn phát triển của
một xã hội như là kết quả của mối tương quan giữa dân trí và dân khí.
Xem biểu đồ : https://www.danluan.org/files/timgs/22538896_10155276254858757_5071011345234654062_o.jpg
Trước thời điểm A, cả dân trí lẫn dân khí đều ở mức
thấp trong một xã hội hoang dã. Vào giai đoạn này, rất có thể dân khí còn vượt
trội đôi chút so với dân trí nhờ bản năng hướng thiện và chống lại những điều
sai trái một cách tự nhiên của con người.
Giai đoạn tối tăm, sau đó là hậu tối tăm trung gian
chỉ kết thúc khi dân trí đạt đến một ngưỡng nhất định nhờ thông tin và tri thức
được trao đổi, lan truyền nhanh hơn và mạnh mẽ hơn. Điểm tới hạn B có lẽ tương ứng
với sự phổ biến rộng rãi của Internet tại Việt Nam từ đầu thập niên trước.
Nhưng không như kì vọng về một giai đoạn phát triển
cao hơn nhờ dân trí được nâng lên, hiện chúng ta đang sống trong thời kì tương
đối bệnh hoạn khi dân trí đủ cao trong khi dân khí lại không được cải thiện
tương xứng, khiến cho mức độ khác biệt giữa hai yếu tố này đạt giá trị cực đại.
Sự bệnh hoạn của giai đoạn này là hệ quả của việc
con người trở nên khôn lỏi hơn, biết cách sử dụng tri thức, thậm chí khéo léo
nhân danh những điều tốt đẹp để biện minh cho sự cơ hội, hèn nhát và nhu nhược
của họ.
Văn minh chỉ ló rạng từ điểm tới hạn C tại một thời
điểm nào đó trong tương lai khi dân khí vượt qua ngưỡng bạc nhược và èo uột để
tiệm cận với hoặc vượt lên trên dân trí: một người văn minh cần phải có ý thức
rõ ràng về phẩm giá, danh dự, quyền con người cũng như quyền công dân của anh
ta để hành xử chính trực, đàng hoàng với lòng tự trọng và kiêu hãnh, bất kể học
thức, địa vị hay mức độ nhận thức.
Nếu dân khí không được chấn hưng kịp thời, sự gia
tăng dân trí chỉ càng nhấn chìm thêm xã hội trong sự bệnh hoạn và đạo đức giả
triền miên.
References
Bác
sỹ bị phạt từng viết kiểm điểm mong Bộ trưởng Y tế "giơ cao đánh khẽ"
Dân
trí và Dân khí
No comments:
Post a Comment