TIN TỔNG HỢP VIỆT NAM & QUỐC TẾ NGÀY 01/07/2025
Ông Tô Lâm liệu
có sang Mỹ gặp ông Trump khi hạn áp thuế quan cận kề?
BBC News Tiếng Việt
1
tháng 7 2025, 17:05 +07
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cz099mg5ej3o
Chỉ
còn khoảng hơn một tuần nữa là đến thời hạn các mức thuế quan của Tổng thống Mỹ
Donald Trump áp dụng đối với hơn 180 quốc gia và vùng lãnh thổ sẽ có hiệu lực
trở lại.
Ông
Trump cho biết ông không có kế hoạch gia hạn thêm thời hạn áp thuế quan vào
ngày 9/7, sau 90 ngày trì hoãn.
"Chúng
tôi sẽ xem mỗi quốc gia đối xử với chúng tôi như thế nào, họ có tốt hay không,
một số quốc gia chúng tôi không quan tâm, chúng tôi sẽ đưa mức thuế thật
cao", ông Trump nói trong chương trình Sunday Morning Futures, phát sóng
hôm 29/6 (giờ Mỹ) của đài Fox News.
Việt
Nam, quốc gia mà Mỹ có thâm hụt thương mại lớn thứ ba toàn cầu, chỉ sau Trung
Quốc và Mexico, đã tiến hành ba vòng đàm phán thuế
quan với
Washington, nhưng hai bên vẫn chưa công bố chính thức về việc đạt được một mức
thuế quan nào.
Giữa
tháng 6/2025, hãng thông tấn Reuters dẫn lời các quan chức am
hiểu vấn đề nói rằng Tổng Bí thư Tô Lâm sẽ sang Mỹ gặp Tổng thống Donald Trump,
có thể là vào cuối tháng Sáu.
==============
UNESCO trao Bằng công
nhận Công viên địa chất toàn cầu Lạng Sơn
TTXVN
Thứ
bảy, 28/06/2025
https://nguoidothi.net.vn/unesco-trao-bang-cong-nhan-cong-vien-dia-chat-toan-cau-lang-son-48844.html
Danh
hiệu Công viên địa chất toàn cầu đánh dấu một bước ngoặt quan trọng đưa tỉnh Lạng
Sơn gia nhập Mạng lưới Công viên địa chất toàn cầu UNESCO gồm 229 điểm đến thuộc
50 quốc gia trên thế giới.
https://uploads.nguoidothi.net.vn/content/3a4ec14b-846f-4759-b32d-bc3d531cd2bd.jpg
Ông
Jonathan Wallace Baker, Trưởng Đại diện Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của
Liên hợp quốc (UNESCO) (bên phải) trao Bằng công nhận Công viên địa chất toàn cầu
UNESCO Lạng Sơn cho lãnh đạo tỉnh Lạng Sơn. Ảnh: Anh Tuấn/TTXVN
Chiều
28.6, Ủy ban Nhân dân tỉnh Lạng Sơn tổ chức đón nhận Danh hiệu Công viên địa chất
toàn cầu UNESCO Lạng Sơn.
Danh
hiệu này đánh dấu một bước ngoặt quan trọng đưa tỉnh Lạng Sơn gia nhập Mạng lưới
Công viên địa chất toàn cầu UNESCO gồm 229 điểm đến thuộc 50 quốc gia trên thế
giới.
Trao
Bằng công nhận Danh hiệu Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn cho lãnh đạo
tỉnh Lạng Sơn, ông Jonathan Wallace Baker, Trưởng Đại diện Tổ chức Giáo dục,
Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) tại Việt Nam nhấn mạnh, Công
viên địa chất toàn cầu là một mô hình tiêu biểu, nơi con người chung sống hài
hòa với thiên nhiên, giảm thiểu tác động tiêu cực, nâng cao sinh kế, thúc đẩy
phát triển kinh tế-xã hội.
Với
những giá trị riêng có, Công viên địa chất Lạng Sơn giúp chúng ta hiểu thêm về
quá trình tiến hóa qua hàng triệu năm và hàng chục triệu năm, hiểu được những
giá trị này rất quan trọng đối với sự sống và tương lai. Nghiên cứu về những
giá trị của sự sống, sự hình thành địa chất qua sự hình thành, tiến hóa của
công viên địa chất giúp các nước đưa ra những cách thức ứng phó với thách thức
do thiên tai gây ra như biến đổi khí hậu.
“Thiên
nhiên là di sản chung, là nền tảng của hòa bình dài hạn, do đó chúng ta cần
chung tay bảo vệ,, ông Jonathan Wallace Baker khẳng định.
Phát
biểu tại buổi lễ, ông Ngô Lê Văn, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, Chủ nhiệm Ủy ban
Công tác về các tổ chức phi chính phủ nước ngoài cho rằng, Công viên địa chất
toàn cầu UNESCO Lạng Sơn là minh chứng rõ nét cho nỗ lực gìn giữ và quảng bá di
sản văn hóa Việt Nam cùng với các di sản văn hóa phi vật thể như tín ngưỡng thờ
Mẫu, hát Then của người Tày, Nùng, Thái.
========================
The Economist
Đỗ
Đặng Nhật Huy, biên
dịch
https://nghiencuuquocte.org/2025/07/01/the-gioi-hom-nay-01-07-2025/
Các
thượng nghị sĩ Mỹ bắt đầu bỏ phiếu cho “Dự luật To lớn và Tuyệt
đẹp” của Donald Trump – một gói cắt giảm thuế quy mô lớn. Trong một phiên họp đặc
biệt gọi là vote-a-rama, họ đang tranh luận về hàng loạt sửa đổi đối
với dự luật gần 1.000 trang và tiến hành bỏ phiếu liên tiếp. Đảng Cộng hòa hy vọng
thông qua luật trước ngày 4 tháng 7, nhưng chỉ có thể mất tối đa ba phiếu ở Thượng
viện. Có vẻ họ đã mất hai phiếu.
Ông Trump đã
ký sắc lệnh hành pháp dỡ bỏ phần lớn trừng phạt của Mỹ đối với Syria. Ông từng
tuyên bố sẽ rút lại trừng phạt vào tháng 5, và vừa ban hành một lệnh miễn trừ
kéo dài 180 ngày cho phép giao thương tạm thời với chính phủ Syria. Các biện
pháp trừng phạt nhắm vào Bashar al-Assad – cựu tổng thống bị lật đổ – vẫn sẽ được
giữ nguyên, cùng với các biện pháp đối với những ai hậu thuẫn quân đội Syria, vốn
chỉ có thể được dỡ bỏ bởi Quốc hội.
Ông
Trump chỉ trích Nhật Bản, nói nước này “được nuông chiều” vì từ chối
mua gạo Mỹ. Nhật hiện đang vận động Mỹ không tăng thuế đối với hàng hóa Nhật từ
ngày 9 tháng 7. Ông Trump gợi ý rằng việc Nhật miễn cưỡng nhập khẩu gạo Mỹ – dù
đang thiếu gạo – sẽ dẫn đến mức thuế cao hơn. Trong khi đó, một quan chức Nhà
Trắng cho biết Mỹ sẽ công bố một loạt thỏa thuận thương mại sau ngày 4 tháng 7.
Mark
Zuckerberg cho biết Meta sẽ thành lập một bộ phận mới tập
trung vào “siêu trí tuệ,” theo Bloomberg. Alexandr Wang – thần đồng
AI vừa được Meta đầu tư 14 tỷ USD vào công ty khởi nghiệp – sẽ lãnh đạo nhóm
này. Ông Zuckerberg cũng thông báo Meta đã chiêu mộ được nhiều nhân sự từ các đối
thủ như OpenAI và Google. Trong một bản ghi nhớ nội bộ, ông nói với nhân viên bằng
sự khiêm tốn đặc trưng: “Đây sẽ là khởi đầu của một kỷ nguyên mới cho nhân loại.”
Bộ
ngoại giao Nga triệu tập Rakhman Mustafayev – đại sứ Azerbaijan –
để phản đối các “hành động không thân thiện” của chính phủ nước này. Quan hệ
hai bên đã xấu đi từ cuối năm ngoái và đang leo thang trong những ngày gần đây.
Chính phủ Azerbaijan đã hủy bỏ một loạt sự kiện văn hóa Nga sau khi cáo buộc
Nga ám sát ngoài pháp luật hai công dân Azerbaijan ở Yekaterinburg, một thành
phố Nga.
Việc
cắt giảm viện trợ nước ngoài của chính quyền Trump có thể khiến
14 triệu người thiệt mạng trước năm 2030, theo một nghiên cứu mới đăng trên tạp
chí Lancet. Dựa trên dữ liệu tử vong từ 133 quốc gia, nghiên cứu
đánh giá tác động từ việc Mỹ rút lui khỏi các chương trình y tế toàn cầu.
Nghiên cứu cho thấy USAID – cơ quan viện trợ của Mỹ – đã góp phần ngăn ngừa khoảng
92 triệu ca tử vong từ 2001 đến 2021.
TIÊU
ĐIỂM
Bộ
Tứ nhóm họp
Vào
thứ Ba, ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio sẽ tiếp đón những người đồng cấp của ông từ
Ấn Độ, Nhật Bản, và Úc. Đây sẽ là cơ hội để Mỹ chuyển chú ý sang châu Á và cuộc
cạnh tranh với Trung Quốc, vốn được cho là ưu tiên cao hơn so với các cuộc chiến
ở châu Âu và Trung Đông. Quan hệ đối tác “Bộ Tứ” nhằm kéo Ấn Độ xích lại gần
hơn với các đồng minh của Mỹ ở châu Á, mặc dù Ấn Độ theo đuổi chính sách “đa
liên kết” (nước này vẫn thân thiện với cả Nga và Iran). Các bộ trưởng sẽ chuẩn
bị cho hội nghị thượng đỉnh của lãnh đạo các nước thành viên tại Delhi trong
năm nay.
Họ
cũng sẽ có nhiều điều cần bàn. Ấn Độ cảm thấy khó chịu trước việc Mỹ khoe
khoang rằng đã làm trung gian chấm dứt giao tranh giữa họ và Pakistan hồi tháng
6. Úc lo lắng trước việc Lầu Năm Góc xem xét lại thỏa thuận AUKUS về tàu ngầm hạt
nhân và các loại vũ khí khác. Nhật Bản bực bội vì Mỹ gây sức ép buộc phải tăng
chi tiêu quốc phòng. Tất cả đều lo ngại về những lời đe dọa tăng thuế từ phía Mỹ.
Các vị khách cũng muốn biết về tình hình của ông Rubio: ông sẽ còn giữ một lúc
hai vai trò ngoại trưởng và cố vấn an ninh quốc gia bao lâu nữa?
Chiến
dịch của Nga ở Ukraine đang chững lại?
Trong
khi thế giới dõi theo tình hình ở Trung Đông, Nga vẫn tiếp tục chiến dịch mùa
hè của mình tại Ukraine – nhưng kết quả không đồng đều. Tuần trước, tổng tư lệnh
Ukraine Oleksandr Syrsky tuyên bố rằng sau hai tháng, chiến dịch của Nga đang
“chững lại” và nỗ lực tạo vùng đệm quanh khu vực Sumy ở đông bắc đang “sụp đổ.”
Ông cho biết Nga vẫn chưa chiếm được trung tâm hậu cần Pokrovsk, nơi đang tập
trung khoảng 110.000 binh sĩ Nga.
Ngày
càng có nhiều cuộc tấn công của Nga được thực hiện bởi lính đi xe máy nhằm gây
hỗn loạn phía sau chiến tuyến của Ukraine, dù phần lớn đều bị drone tiêu diệt.
Ukraine ước tính Nga đang sản xuất tên lửa đạn đạo nhiều hơn 66% so với một năm
trước và dự kiến tăng sản lượng drone tự sát từ 2.000 lên 5.000 chiếc mỗi
tháng. Hôm Chủ nhật, Nga đã phóng hơn 500 vũ khí trên không vào các thành phố
Ukraine – cuộc tấn công lớn nhất kể từ đầu chiến tranh. Những đợt oanh tạc như
vậy đang trở nên thường xuyên – và chết chóc hơn.
Sóng
gió đến với gia tộc Shinawatra
Hai
vụ kiện diễn ra vào thứ Ba có thể chấm dứt triều đại chính trị kéo dài gần 25
năm của gia đình Shinawatra tại Thái Lan. Tòa án hiến pháp sẽ xem xét đơn kiến
nghị yêu cầu phế truất Paetongtarn Shinawatra – nữ thủ tướng 38 tuổi – chưa đầy
một năm sau khi bà nhậm chức. Bà bị cáo buộc vi phạm đạo đức vì đã chỉ trích
các tướng lĩnh của mình trong một cuộc điện thoại rò rỉ với ông Hun Sen, cựu thủ
tướng Campuchia, và gọi ông là “bác.” Giữa hai nước đang có căng thẳng biên giới.
Cha
của bà Paetongtarn cũng sẽ ra hầu tòa với cáo buộc xúc phạm hoàng gia trong một
cuộc phỏng vấn vào năm 2015. Nếu bị kết tội, Thaksin Shinawatra có thể đối mặt
với án tù lên tới 15 năm. Nhưng yếu tố chính trị – chứ không phải pháp lý – sẽ
quyết định kết quả. Nếu các thế lực bảo thủ trong quân đội và hoàng cung cho rằng
họ không thể chấp nhận phong cách dân túy và phô trương của gia đình Shinawatra
nữa, thì khả năng hai cha con bị kết tội là rất cao.
Hội
nghị về lạm phát ở eurozone
Ban
lãnh đạo Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB), cùng với một nhóm nhỏ nhà báo, học
giả, và nhà phân tích thị trường tài chính, sẽ tụ họp tại thị trấn trên cao
Sintra, Bồ Đào Nha, trong tuần này cho hội nghị thường niên của họ. Các phiên
thảo luận sẽ xoay quanh thị trường lao động, thương mại, và chính sách tiền tệ.
Song họ cũng sẽ bàn xem liệu lạm phát có quay trở lại châu Âu hay không – điều
phụ thuộc phần nào vào số liệu công bố hôm nay.
Tuần
trước, Pháp ghi nhận lạm phát hàng năm bất ngờ tăng lên 0,8% trong tháng 6. Tuy
con số này chưa đáng lo (mục tiêu của ECB là 2%), giá dịch vụ đã tăng 2,4% so với
năm ngoái – cao hơn mức 2,1% của tháng 5. Tại Tây Ban Nha, lạm phát cơ bản hàng
năm đã tăng lên 2,2%. Trong khi đó, lạm phát tại Đức giảm nhẹ xuống 2,7% từ mức
2,8% của tháng trước. Nếu eurozone công bố lạm phát cao hơn, điều đó có thể khiến
ECB phải cân nhắc lại việc cắt giảm lãi suất – vốn đang rất được thị trường kỳ
vọng.
-------------------------
The
Economist
-=================
Elon Musk thề trừng
phạt những ai ủng hộ dự luật ông Trump
1
tháng 7 2025, 12:20 +07
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c0l447y5n93o
Tỷ
phú Elon Musk tiếp tục chỉ trích dự luật cắt
giảm
thuế và chi tiêu quy mô lớn của Tổng thống Mỹ Donald Trump, Reuters đưa
tin.
Vào
hôm 30/6 giờ Mỹ, ông thậm chí còn tuyên bố sẽ khiến các nhà lập pháp đã ủng hộ dự luật này mất ghế, đặc biệt là
những người từng vận động tranh cử với lời hứa hạn chế chi tiêu của chính phủ.
Sau
nhiều tuần tương đối im lặng kể từ cuộc tranh cãi với ông Trump về dự luật, ông
Musk đã tái gia nhập cuộc tranh luận vào ngày 28/6 khi Thượng viện xem xét gói
dự luật. Ông gọi đó là "hoàn toàn điên rồ và mang tính phá hoại"
trong một bài đăng trên nền tảng mạng xã hội X.
Đến
hôm 30/6, ông gia tăng chỉ trích, nói rằng các nhà lập pháp đã vận động tranh cử
với cam kết cắt giảm chi tiêu nhưng lại ủng hộ dự luật thì "nên cúi đầu xấu
hổ!".
"Và
họ sẽ thua trong vòng bầu cử sơ bộ năm tới, dù đó có là điều cuối cùng tôi làm
trên đời này đi chăng nữa," ông Musk tuyên bố.
Giám
đốc điều hành của Tesla và SpaceX một lần nữa kêu gọi thành lập một đảng chính
trị mới. Ông cho rằng khoản chi tiêu khổng lồ của dự luật cho thấy "chúng
ta đang sống trong một quốc gia độc đảng – ĐẢNG PORKY PIG!!" (ám chỉ các đảng
viên Cộng hòa là heo).
"Đã
đến lúc cần một đảng chính trị mới thực sự quan tâm người dân," tỷ phú
công nghệ viết.
Những
lời chỉ trích của ông Musk về dự luật đã gây ra rạn nứt trong mối quan hệ của
ông với vị tổng thống Mỹ, đánh dấu một sự thay đổi đáng kể sau khi tỷ phú công
nghệ này đã chi gần 300 triệu USD cho chiến dịch tái tranh cử của ông Trump và
từng dẫn đầu Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) gây tranh cãi của chính quyền – một
sáng kiến cắt giảm chi phí liên bang.
Elon
Musk, người giàu nhất thế giới, lập luận rằng dự luật sẽ làm tăng đáng kể nợ quốc
gia và xóa bỏ những khoản tiết kiệm mà ông cho rằng mình đã đạt được thông qua
DOGE.
Hiện
vẫn chưa rõ về tầm ảnh hưởng của ông Musk đối với Quốc hội hay ý kiến của ông
có tác động như thế nào đến việc thông qua dự luật.
Tuy
nhiên, các đảng viên Cộng hòa đã bày tỏ lo ngại rằng cuộc tranh cãi lúc có lúc
không của ông với Tổng thống Trump có thể làm tổn hại đến cơ hội bảo vệ thế đa
số của họ trong cuộc bầu cử năm 2026.
Sự
rạn nứt này cũng đã dẫn đến sự biến động cho Tesla khi cổ phiếu của công ty chứng
kiến những thay đổi giá thất thường, khiến khoảng 150 tỷ USD giá trị thị trường
cổ phiếu bốc hơi, dù sau đó đã phục hồi.
==============================
Bộ
Tứ « QUAD » họp tại Washington vào lúc quan hệ giữa Mỹ và các đối tác
căng thẳng
Minh Anh|Chi
Phương - RFI
Đăng
ngày: 01/07/2025 - 11:30 - Sửa đổi ngày: 01/07/2025 - 14:51
Hôm nay,
01/07/2025, ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio tiếp các đồng cấp Ấn Độ, Nhật Bản và
Úc, trong khuôn khổ cuộc họp Đối thoại An ninh Bốn bên – QUAD nhằm tăng cường
các nỗ lực chống lại đà ảnh hưởng của Trung Quốc.
HÌNH :
Ngoại
trưởng Bộ Tứ QUAD tại trụ sở bộ Ngoại Giao Mỹ, Washington, Hoa Kỳ, ngày
21/01/2025. REUTERS - Elizabeth Frantz
Theo
Reuters, cuộc họp Bộ Tứ năm nay diễn ra trong bối cảnh đặc biệt : Các đồng
minh và Mỹ có những căng thẳng do chính Washington gây ra bởi cuộc chiến thuế
quan và nhiều bất đồng song phương
Tuy
Úc, Nhật Bản và Ấn Độ có cùng mối bận tâm như Mỹ về sự trỗi dậy mạnh mẽ của
Trung Quốc, nhưng các biện pháp thuế quan của chính quyền Donald Trump không
nương tay với ba nước đồng minh.
Ngoài
ra, quan hệ song phương giữa Mỹ với từng nước, cũng đang xấu đi vì nhiều vấn đề.
Nhật Bản đồng minh chủ chốt của Mỹ tại vùng Ấn Độ - Thái Bình Dương, đã hoãn cuộc
họp 2+2 giữa các bộ trưởng Quốc Phòng và Ngoại Giao, trên nguyên tắc diễn ra
hôm nay, do những áp lực của Washington về chi tiêu cho quốc phòng đối với
Tokyo.
Chính
quyền Donald Trump khiến Úc lo lắng khi tuyên bố xem xét lại kế hoạch
« AUKUS », dự trù cung cấp tầu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân cho
Canberra.
Về
phần mình, Ấn Độ phản đối tuyên bố của tổng thống Trump khi ông tự khẳng định
đã đóng vai trò trung gian hòa giải, góp phần chấm dứt cuộc xung đột giữa New
Dehli và Islamabad xảy ra tại vùng Kashmir hồi tháng 5/2025.
Đây
là cuộc họp QUAD thứ hai dưới sự chủ trì của ngoại trưởng Rubio. Kỳ họp lần này
còn là cơ hội để Mỹ đưa trở lại vấn đề Trung Quốc thành trọng tâm của các cuộc
thảo luận, sau một thời gian phải tập trung vào nhiều hồ sơ địa chính trị khác,
mà vụ việc gần đây nhất là cuộc xung đột giữa Israel và Iran.
Hoa
Kỳ chính thức dỡ bỏ trừng phạt Syria
Tổng
thống Hoa Kỳ Donald Trump hôm qua, 30/06/2025, đã ký một nghị định chính thức dỡ
bỏ các trừng phạt của Washington đối với Syria.
Theo
AFP, quyết định này đã được ông Trump thông báo hôm 13/05, trong chuyến thăm đến
Riyad, khẳng định rằng điều này sẽ mang lại "cơ hội lớn cho chính
quyền mới ở Damas". Từ hơn một tháng qua, Hoa Kỳ đã dần nới lỏng
hầu hết các lệnh trừng phạt, để tạo điều kiện cho Syria quay trở lại hệ thống
tài chính quốc tế và dần cho phép các đầu tư mới vào Syria.
Theo
phát ngôn viên của Nhà Trắng Karoline Leavitt, nghị định được ký hôm qua, là một
nỗ lực nhằm ủng hộ và thúc đẩy Syria tái lập ổn định, hòa bình. Nghị định nêu
ra các biện pháp tích cực mà chính quyền mới tại Syria đã thực hiện kể từ khi
chế độ Assad sụp đổ.
Lãnh
đạo ngoại giao Syria, Assaad al-Chibani, trên mạng xã hội hoan nghênh quyết định
của Hoa Kỳ, là một bước ngoặt quan trọng, giúp Syria phục hồi kinh tế, và các hạ
tầng quan trọng, tạo điều kiện cần thiết khuyến khích những người Syria từng phải
di tản có thể trở về nước.
Hiện
Hoa Kỳ vẫn xếp Syria vào trong danh sách các nước hỗ trợ khủng bố, nhưng ngoại
trưởng Marco Rubio có thể cân nhắc, xem xét lại điều này.
Quyết
định của Hoa Kỳ được đưa ra cùng ngày khi Israel cho biết quan tâm đến việc
bình thường hóa quan hệ với Syria và Liban, trong khuôn khổ thỏa thuận Abraham
2020.
===========================
Cuộc chiến với Iran
chỉ là để thỏa mãn cái tôi của Trump
Stephen M. Walt
- Foreign Policy
Nguyễn
Thị Kim Phụng, biên
dịch
https://nghiencuuquocte.org/2025/06/30/cuoc-chien-voi-iran-chi-la-de-thoa-man-cai-toi-cua-trump/
Cuộc
tấn công của Israel và Mỹ chống lại Iran thực ra không có mục đích như chúng ta
tưởng.
Trước
hết, hãy bắt đầu bằng việc làm rõ cuộc chiến của Thủ tướng Israel Benjamin
Netanyahu và Tổng thống Mỹ Donald Trump với Iran – đúng vậy, nó là một cuộc chiến
– không phải vì điều gì. Nó không phải để cho nước Mỹ trở nên an toàn hơn, thịnh
vượng hơn, hay được tôn trọng và ngưỡng mộ hơn trên toàn thế giới. Và dù Trump
có tuyên bố gì trên Truth Social, hay những người ủng hộ trung thành của ông có
nói gì đi chăng nữa, thì cuộc chiến cũng không nhằm làm cho Trung Đông ổn định
hơn, hoặc thậm chí là bảo vệ Israel trong dài hạn.
VIDEO
:
Cuộc
chiến với Iran chỉ là để thỏa mãn cái tôi của Trump
https://www.youtube.com/watch?v=oaDl2xbJfeA
Đầu
tiên, Iran không ở bờ vực sở hữu vũ khí hạt nhân, như Giám đốc Tình báo Quốc
gia Tulsi Gabbard đã nói với Quốc hội Mỹ trước khi Nhà Trắng buộc bà phải nhượng
bộ và rút lại tuyên bố. Và ngay cả khi Tehran có sở hữu bom một ngày nào đó,
thì các nhà lãnh đạo của họ cũng không thể sử dụng nó chống lại Mỹ hay Israel
mà không ‘tự sát,’ bởi vì Israel có hàng chục quả bom hạt nhân của riêng mình,
còn Mỹ thì có hàng nghìn quả. Các nhà lãnh đạo Iran biết rõ điều này.
Hơn
nữa, như Kenneth Waltz đã lập luận trong bài báo cuối cùng được xuất bản của
mình, Trung Đông có thể ổn định hơn nếu Iran sở hữu vũ khí răn đe của riêng
mình. An ninh của họ sẽ được tăng cường (nghĩa là họ sẽ ít cần dựa vào các lực
lượng ủy nhiệm), và khả năng Israel tấn công bất cứ ai họ muốn, vào bất cứ khi
nào họ muốn sẽ bị hạn chế. Trong trường hợp bạn chưa nhận ra, thì không phải
Iran đang ném bom Gaza không ngừng nghỉ suốt hai năm qua – bên cạnh các cuộc
không kích nhắm vào Lebanon, Syria, và Yemen – hay đang thực hiện chính sách
thanh lọc sắc tộc âm thầm ở Gaza và Bờ Tây. Chấm dứt các hoạt động này sẽ góp
phần rất lớn vào việc ổn định toàn bộ khu vực. Đúng là có lý do chính đáng để đặt
câu hỏi về lập luận của Waltz, nhưng chí ít thì lập luận này cũng hợp lý như
tuyên bố rằng một quả bom của Iran sẽ là một thảm họa làm thay đổi thế giới và
phải được ngăn chặn bằng mọi giá.
Dù
sao đi nữa, nếu mục tiêu của cuộc chiến là ngăn Iran sở hữu bom hạt nhân, thì
nhiều khả năng nó sẽ có tác dụng ngược lại. Trump và những người phát ngôn của
ông đã liên tục tuyên bố rằng cuộc tấn công của Mỹ là một thành công tuyệt đối
và đã phá hủy cơ sở hạ tầng hạt nhân của Iran, nhưng các đánh giá thiệt hại ban
đầu lại kết luận rằng việc thả tất cả những quả bom phá hủy boong-ke đó chỉ làm
chậm nỗ lực của Iran thêm vài tháng. Không chỉ các cấu trúc chính trong cơ sở
Fordow vẫn tồn tại, mà Iran dường như còn kịp phân tán và giấu một phần hoặc
toàn bộ uranium làm giàu ở mức cao nhất của mình và vẫn duy trì khả năng làm
giàu thêm nữa. Các cuộc tấn công dường như cũng củng cố tinh thần của những người
theo đường lối cứng rắn ở Iran, những người từ lâu đã phản đối việc đàm phán với
Mỹ và ủng hộ việc tự chế tạo bom của riêng họ, và Trump chỉ khiến cho lập luận
của họ trở nên thuyết phục hơn nhiều. Nếu Iran thực sự có được bom trong tương
lai, Trump và Netanyahu sẽ phải chịu phần lớn trách nhiệm.
==================================
Con đường nào để đạt
được hòa bình ở Trung Đông?
Viên Đăng Huy, biên dịch
30/06/2025
https://nghiencuuquocte.org/2025/06/30/con-duong-nao-de-dat-duoc-hoa-binh-o-trung-dong/
Donald
Trump đã đánh cược. Nhưng liệu ông ấy có thắng? Ông đã ném bom chương trình hạt
nhân của Iran và ngay lập tức áp đặt lệnh ngừng bắn giữa Israel và Iran, mà
không có bất kỳ thương vong nào từ phía Mỹ. Đây là lời biện minh cho những người,
bao gồm cả tờ báo này, lo sợ rằng Iran sẽ phản ứng mạnh mẽ.
Tuy
nhiên, rủi ro chỉ là một nửa của bài toán: yếu tố còn lại là liệu Mỹ có thể lợi
dụng một cuộc tấn công để ngăn chặn Iran chế tạo vũ khí hạt nhân hay không.
Cách tốt nhất để đạt được điều đó bây giờ là ông Trump đạt được một thỏa thuận
hạt nhân toàn diện với chế độ này. Ông có thể củng cố điều đó bằng cách thúc đẩy
Trung Đông giải quyết các vấn đề của mình thông qua thương mại và đầu tư, thay
vì chuẩn bị cho các cuộc chiến tranh. Đó là những nhiệm vụ khó khăn, nhưng nếu
ông Trump thậm chí hoàn thành một phần trong số đó, ông sẽ giành được một phần
thưởng mà những người tiền nhiệm của ông đã bỏ lỡ.
Những
nỗ lực của ông nên bắt đầu bằng việc đánh giá mức độ thiệt hại mà 14 quả bom
xuyên phá hầm ngầm và khoảng 30 tên lửa hành trình của mình đã gây ra cho ba cơ
sở ở Iran. Đúng như tính cách của mình, ông Trump tuyên bố đã “xóa sổ” chương
trình của Iran. Trong vòng vài ngày, ông đã bị mâu thuẫn bởi một đánh giá rò rỉ
từ Cơ quan Tình báo Quốc phòng cảnh báo rằng chương trình hạt nhân của Iran chỉ
bị chậm lại vài tháng. Nhưng đó là đánh giá sơ bộ và “có độ tin cậy thấp”. Và rồi,
chính nhận định đó lại bị phản bác.
Cuộc
tranh cãi nảy lửa đang diễn ra không được làm lu mờ sự thật cốt lõi. Việc ném
bom đơn thuần khó có thể phá hủy hoàn toàn tất cả các cơ sở của Iran một cách
có thể kiểm chứng được, và không đời nào có thể xóa bỏ kiến thức hạt nhân của
nước này. Mục đích của nó là làm chậm chương trình hoặc tốt hơn là thuyết phục
Iran rằng vũ khí hạt nhân không đáng để theo đuổi. Bất kể mức độ thiệt hại đã
gây ra là bao nhiêu, ông Trump giờ đây cần phải chấp nhận rằng sự thật này phải
được chính thức hóa trong một thỏa thuận hạt nhân.
Tổng
thống Trump còn nhiều thứ khác ngoài các máy bay ném bom của Mỹ để giúp ông. Cuộc
đột kích của ông là đỉnh điểm của một chiến dịch kéo dài 20 tháng đầy bất ngờ của
Israel, chiến dịch này đã phá vỡ chiến lược kéo dài hai thập kỷ của Iran nhằm mở
rộng ảnh hưởng không tốt của họ khắp Trung Đông. Chương trình hạt nhân của Iran
đã tiêu tốn hàng chục tỷ USD nhưng thay vì ngăn chặn một cuộc tấn công từ bên
ngoài, nó lại chính là nguyên nhân gây ra cuộc tấn công đó. Iran còn chi thêm
hàng chục tỷ nữa để xây dựng mạng lưới dân quân và các nhóm thân cận khắp Trung
Đông. Một mục đích khác cũng là để ngăn chặn Israel tấn công Iran, nhưng sau
khi bị Hamas tấn công vào ngày 7 tháng 10 năm 2023, Israel đã phá hủy mạng lưới
ủy nhiệm của Iran.
Sau
khi bị làm cho bẽ mặt, chế độ Iran đang đứng trước ba lựa chọn. Iran có thể
theo đuổi việc chế tạo bom hạt nhân, nhưng nếu bị phát hiện, đất nước sẽ bị cô
lập và đối mặt với một loạt các cuộc tấn công khác. Điều đó cũng có thể làm cho
người dân Iran bình thường tức giận, những người đã phải chịu đựng gian khổ và
sự đàn áp ngay cả khi thuế của họ bị một chế độ phung phí mà lại không thể bảo
vệ họ. Giải pháp thay thế là các sĩ quan quân đội, những người ngày càng gạt bỏ
các giáo sĩ sang một bên, phải nhận ra rằng việc tiến hành một cuộc đấu tranh
cách mạng chống lại Israel và Mỹ là một cuộc chiến mà Iran không thể thắng – và
rằng sự thịnh vượng cũng như sự sống còn của chính họ sẽ được đảm bảo tốt hơn
thông qua việc đối thoại hòa bình.
Ông
Trump có thể tác động đến các lựa chọn của chế độ bằng cách đưa ra một thỏa thuận
hạt nhân vì lợi ích của tất cả mọi người. Mỹ nên yêu cầu Iran từ bỏ kho uranium
được làm giàu cao và chấp nhận các cuộc thanh tra quốc tế chặt chẽ. Iran nên được
phép làm giàu uranium ở cấp độ dùng cho lò phản ứng, nhưng phải tuân thủ các điều
khoản chặt chẽ, theo đó nước này phải tham gia vào một liên minh các quốc gia
hoạt động ở bên ngoài. Đổi lại, các cuộc đàm phán sẽ tập trung vào việc dỡ bỏ
các lệnh trừng phạt của châu Âu và Mỹ, cũng như các mối đe dọa.
Đừng
nghĩ rằng điều này sẽ dễ dàng. Câu hỏi cấp bách là điều gì đã xảy ra với 400kg
uranium được làm giàu cao của Iran, số lượng đã trở thành mục tiêu trong các cuộc
tấn công của Mỹ. Không ai tin Iran nói thật. Nhưng đối với chính quyền Iran, sẽ
rất khó để chứng minh thứ mà họ không có, và các thanh tra viên quốc tế cũng
khó mà kiểm kê từng kilogram uranium sau một cuộc ném bom trên diện rộng như vậy.
Về phần mình, Iran cũng chẳng tin ai, kể cả các thanh tra viên. Nguy cơ là các
cuộc đàm phán sẽ sa lầy vào những lời cáo buộc lẫn nhau.
Đó
là lý do tại sao ông Trump cũng nên thay đổi động cơ thúc đẩy Iran phát triển hạt
nhân bằng cách cố gắng thiết lập một hướng đi mới cho Trung Đông. Israel hiện
là cường quốc quân sự thống trị trong khu vực. Sau ngày 7 tháng 10, nhiều người
Israel đã kết luận rằng để tồn tại trong một khu vực đầy rẫy hiểm nguy, cần phải
dùng vũ lực không ngừng. Lực lượng vũ trang của họ tấn công các mục tiêu ở
Lebanon và Syria ngay khi có dấu hiệu đe dọa. Các phe phái cực hữu trong chính
phủ muốn sử dụng sự thống trị này để sáp nhập lãnh thổ Palestine ở Gaza và Bờ
Tây.
Sau
chiến thắng trước Iran, Israel nên lật sang trang mới giống như cách họ đã làm
với Ai Cập sau cuộc chiến năm 1973 và như cách họ bắt đầu bình thường hóa quan
hệ với một số quốc gia Ả Rập trong Hiệp định Abraham vào năm 2020. Mục tiêu bây
giờ nên là một thỏa thuận tương tự với Ả Rập Xê Út. Nhưng điều đó sẽ đòi hỏi một
lệnh ngừng bắn ở Gaza, sự thừa nhận của Israel về nguyên tắc hai nhà nước và một
sự chuyển dịch khỏi tình trạng chiến tranh vĩnh viễn.
Việc
đưa ra một thỏa thuận hạt nhân và bình thường hóa sẽ rất khó khăn — đặc biệt đối
với một tổng thống có sự chú ý ngắn ngủi và có xu hướng thay đổi. Tuy nhiên,
ông Trump có những điểm mạnh. Ông thống trị Đảng Cộng hòa, vì vậy Binyamin
Netanyahu, Thủ tướng Israel, sẽ khó có thể vượt mặt ông trong Quốc hội. Sau khi
giúp đỡ Israel, ông Trump đã có được quyền lực để buộc các bên phải hợp tác —
như ông đã làm trên bãi cỏ Nhà Trắng vào ngày 24 tháng 6 khi ông giận dữ yêu cầu
Israel tuân thủ lệnh ngừng bắn của mình.
Nếu
ông Trump không còn hứng thú, điều này hoàn toàn có thể xảy ra, thì giải pháp
thay thế sẽ rất tồi tệ. Nếu chương trình hạt nhân của Iran lại trở thành mối đe
dọa, Israel sẽ tấn công Iran một lần nữa. Nhưng một chiến dịch thứ hai hoặc thứ
ba sẽ khó khăn hơn về mặt kỹ thuật và ngoại giao so với lần đầu tiên. Iran sẽ
rút ra được bài học và thế giới sẽ mất kiên nhẫn trước việc sử dụng chiến tranh
lặp đi lặp lại như một giải pháp tạm thời. Mỹ, buộc phải ủng hộ Israel ngay cả
khi không chiến đấu cùng, sẽ thấy rằng Trung Đông hút cạn các nguồn lực quân sự
và sự tập trung chính trị mà họ muốn hướng tới châu Á. Cuối cùng, việc ném bom
có thể trở nên vô ích, tạo ra một rạn nứt giữa Mỹ và Israel. Ông Trump đã đánh
cược. Nếu muốn thắng, nhiều thử thách cam go đang chờ đợi ông phía trước.
===========================
Bà Paetongtarn bị
đình chỉ chức vụ, dấu chấm hết cho gia tộc Shinawatra?
BBC News Tiếng Việt
1
tháng 7 2025
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c8xvvyxl5nqo
Thủ
tướng Paetongtarn Shinawatra vừa bị Tòa án Hiến pháp Thái Lan đình chỉ chức vụ.
Liệu đây có phải là điểm khởi đầu cho sự sụp đổ?
Các
thẩm phán Tòa án Hiến pháp đã bỏ phiếu 9-0 để chấp nhận cân nhắc đơn kiến nghị
bãi nhiệm của các thượng nghị sĩ và bỏ phiếu với tỷ lệ 7-2 để đình chỉ chức vụ
của bà Paetongtarn.
Hiện
bà Paetongtarn vẫn tạm thời giữ vai trò bộ trưởng Văn hóa trong chính phủ liên
minh – chức vụ kiêm nhiệm đã được nhà vua phê chuẩn chỉ vài giờ trước khi tòa
ra phán quyết.
Tiến
sĩ Pavin Chachavalpongpun, nhà nghiên cứu về chính trị và quan hệ quốc tế tại
Viện nghiên cứu về Đông Nam Á thuộc Đại học Kyoto ở Nhật Bản, trả lời BBC
News Tiếng Việt ngày 1/7:
"Quyết
định này cho thấy Tòa án Hiến pháp sẵn sàng kiểm soát mạng lưới quyền lực của
gia tộc Shinawatra một lần nữa. Nó chắc chắn mở đường cho việc bà Paetongtarn bị
phế truất trong tương lai.
"Việc
được Hoàng gia phê chuẩn nội các mới giúp Pheu Thai có thêm chút thời gian để
thở, nhưng sức khỏe đảng này hiện đang rất mong manh. Pheu Thai đã đánh mất định
hướng rõ ràng và đối mặt với sự bất mãn ngày càng tăng từ cả cử tri lẫn các phe
phái trong liên minh. Nếu bà Paetongtarn bị phế truất, Pheu Thai có thể sẽ gặp
khó trong việc duy trì đoàn kết nội bộ," ông Pavin nhận định.
Nhà
báo Pravit Rojanaphruk - cây bút chuyên mục của tờ Khaosod English - nhận định
với BBC News Tiếng Việt rằng những ngày tại vị của bà
Paetongtarn "đang đếm ngược" sau khi Tòa án Hiến pháp đã bỏ phiếu với
tỷ lệ 7-2 để đình chỉ chức vụ bà.
"Điều
này đồng nghĩa với khả năng cao rằng ít nhất 5 trong số 9 thẩm phán của tòa sẽ
tuyên bà có tội trong khoảng một tháng tới," ông nói.
Dấu
chấm hết của gia tộc Shinawatra?
Từ
trái qua: Thaksin, Paetongtarn, Yingluck - ba người trong dòng họ Shinawatra
làm thủ tướng
Phán
quyết của Tòa án Hiến pháp ngày 1/7 là đòn giáng trí mạng vào uy tín vốn đã bị
tổn hại nặng nề của bà Paetongtarn sau vụ rò rỉ đoạn ghi âm cuộc trò chuyện
với ông Hun Sen.
Một
cuộc khảo sát dư luận theo quý do
Viện Phát triển Quốc gia (NIDA) trên toàn quốc từ ngày 19 - 25/6 cho thấy các
chỉ số đáng quan ngại cho bà Paetongtarn. Theo đó, tỷ lệ ủng hộ bà đã giảm xuống
còn 9,2%, so với con số 30,9% hồi tháng Ba.
Các
cuộc biểu tình lớn nổ ra ở thủ đô Bangkok vào ngày thứ Bảy của hai tuần vừa rồi
(21 và 28/6) với các biểu ngữ cáo buộc nữ thủ tướng "bán nước",
"phản quốc", và yêu cầu "hãy từ chức", với gần 10.000 tham
gia đã minh họa sự phẫn nộ của công chúng nhằm vào bà Paetongtarn.
---------------------------
Thủ
tướng Thái Lan bị tạm thời đình chỉ chức vụ sau cuộc điện đàm với Hun Sen
Chi
Phương - RFI
Đăng
ngày: 01/07/2025 - 14:03 - Sửa đổi ngày: 01/07/2025 - 16:18
Tòa Bảo Hiến
Thái Lan hôm nay, 01/07/2025, đã đình chỉ chức vụ thủ tướng của bà Paetongtarn
Shinawatra. Chính trường Thái Lan đã chao đảo trong những ngày gần đây. Nhiều lời
kêu gọi bà từ chức đã được đưa ra sau khi bà chỉ trích quân đội trong cuộc điện
đàm giữa bà và cựu lãnh đạo Cam Bốt Hun Sen bị rò rỉ. Nữ lãnh đạo thuộc gia tộc
Shinawatra cũng bị phe đối lập đả kích mạnh mẽ vì giọng điệu quá tôn kính với
Hun Sen, khiến Thái Lan « mất mặt ».
Thủ
tướng Thái Lan bà Paetongtarn Shinawatra, ngày 15/06 vừa qua đã điện đàm với chủ
tịch Thượng Viện Cam Bốt, ông Hun Sen để thảo luận về căng thẳng tại biên giới
giữa hai nước. Cuộc điện đàm này bị rò rỉ và thủ tướng Thái Lan bị cáo buộc là
đã « cúi mình » trước Cam Bốt, thể hiện giọng điệu « phục
tùng » khi gọi ông Hun Sen là « chú », gọi quân đội là
phe « thù địch ». Hơn 30 thượng nghị sĩ đã nộp đơn kiện bà với cáo buộc
« thiếu trung thực », và « vi phạm tiêu chuẩn đạo đức »,
theo Hiến Pháp Thái Lan.
Các
thẩm phán của Tòa bảo Hiến Thái Lan đã biểu quyết hôm nay, với 7 phiếu thuận và
2 phiếu chống, thông qua quyết định tạm thời đình chỉ chức vụ của thủ tướng
Paetongtarn Shinawatra, theo Bangkok
Post,
trong lúc tòa xem xét đơn kiện yêu cầu bãi nhiệm bà liên quan đến cuộc điện đàm
với Hun Sen.
Chuyên
gia về chính trị quốc tế tại Viện nghiên cứu về Đông Nam Á tại đại học Kyoto,
ông Pavin Chachavalpongpun, trả lời RFI Tiếng Việt qua email, nhận định rằng, phán
quyết của Tòa Bảo Hiến « một lần nữa khẳng định vai trò dai dẳng của
tư pháp trong việc tạo dựng quyền lực tại Thái Lan. Quyết định này phản ánh một
thực tế thường xuyên xẩy ra, đó là sự can thiệp của tư pháp nhắm vào các nhân vật
liên quan đến gia tộc Shinawatra, làm dấy lên nghi vấn về tính chọn lọc trong
thực thi công lý và mức độ độc lập thực sự của ngành tư pháp Thái Lan. Hệ quả tất
yếu là sự bất ổn đối với chính phủ do đảng Pheu Thai lãnh đạo, đồng thời làm
gia tăng những bất ổn trên chính trường Thái Lan, có thể thổi bùng sự bất mãn
trong dân chúng, trước tình trạng các chính quyền dân cử liên tục bị gián đoạn. »
Trên
mạng xã hội Facebook, nhà nghiên cứu người Thái Lan đặt câu hỏi “bao nhiêu lần
Tòa Bảo Hiến từng là nơi gây ra bất ổn chính trị? Ông cho rằng phán quyết nói
trên cho thấy Tòa Bảo Hiến Thái Lan đã “làm việc cho Hun Sen”, dường như trở
thành “một công cụ chính trị của Khmer, bởi cựu lãnh đạo Cam Bốt từng
nói rằng thủ tướng Thái Lan nên từ chức.”
Nữ
thủ tướng Thái Lan có 15 ngày để đưa ra bằng chứng biện hộ cho mình. Trong thời
gian này, phó thủ tướng Suriya Jungrungreangkit sẽ làm quyền thủ tướng.
Sau
khi quyết định này được đưa ra, bà Paetongtarn Shinawatra đã lên tiếng xin lỗi
nếu cách tiếp cận của bà « không thỏa đáng », và khẳng định « chỉ
nghĩ đến việc ngăn ngừa xung đột và thương vong » với Cam Bốt.
==============================
Đạt Lai Lạt Ma chuẩn
bị công bố người kế vị, Trung Quốc theo dõi sát sao
BBC News Tiếng Việt
1 tháng
7 2025, 10:10 +07
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cly22npzne4o
Đạt
Lai Lạt Ma sẽ phát biểu tại một cuộc họp lớn kéo dài ba ngày của các nhân vật
tôn giáo Phật giáo trong tuần này, trước sinh nhật lần thứ 90 của ông, khi các
tín đồ đang chờ đợi vị lãnh tụ tinh thần Tây Tạng chia sẻ thông tin về việc kế
vị – một động thái có thể khiến Trung Quốc khó chịu.
Bắc
Kinh xem Đạt Lai Lạt Ma – người đã rời Tây Tạng năm 1959 sau một cuộc nổi dậy
thất bại chống lại sự cai trị của Trung Quốc, là một phần tử ly khai và tuyên bố
họ sẽ chọn người kế vị ông, theo hãng tin Reuters.
Tuy
nhiên, Đạt Lai Lạt Ma nói rằng người kế vị của ngài sẽ được sinh ra bên ngoài
Trung Quốc và kêu gọi các tín đồ từ chối bất kỳ ai do Bắc Kinh chọn lựa.
Theo
tín ngưỡng của Phật giáo Tây Tạng, các vị Lạt Ma giác ngộ sẽ tái sinh để tiếp tục
sứ mệnh tâm linh của họ.
Đạt
Lai Lạt Ma thứ 14 sẽ tròn 90 tuổi vào hôm 6/7 và ông đã nói rằng sẽ tham vấn
các cao tăng và những người khác vào thời điểm này để chia sẻ những dấu hiệu có
thể giúp xác định người kế vị – có thể là một bé trai hoặc bé gái – sẽ được tìm
thấy ở đâu sau khi ông viên tịch.
============================
Cuộc chiến kế vị sẽ định
hình tương lai của Tây Tạng
Saransh Sehgal
- The Diplomat
Nguyễn
Thị Kim Phụng,
biên dịch
https://nghiencuuquocte.org/2025/07/02/cuoc-chien-ke-vi-se-dinh-hinh-tuong-lai-cua-tay-tang/
Với việc
Bắc Kinh mong muốn kiểm soát quá trình tái sinh đã có hàng thế kỷ nay của người
Tây Tạng, một vấn đề tâm linh đã bị gắn liền với một cuộc xung đột địa chính trị
phức tạp.
Khi
Đức Đạt Lai Lạt Ma thứ 14 chuẩn bị bước sang tuổi 90 vào ngày 06/07 sắp tới, sự
chú ý của thế giới đang đổ dồn vào vị lãnh đạo tinh thần của Tây Tạng. Đối với
hầu hết những người sống thọ, sinh nhật thứ 90 có lẽ là thời điểm để suy ngẫm.
Nhưng đối với vị tu sĩ Phật giáo nổi tiếng nhất thế giới, đây là một khoảnh khắc
sẽ để lại hệ quả sâu sắc, vì ngài có thể tiết lộ kế hoạch lựa chọn người kế vị
mình, một động thái chưa từng có trong truyền thống Phật giáo Tây Tạng.
VIDEO
:
Cuộc chiến kế
vị sẽ định hình tương lai của Tây Tạng
https://www.youtube.com/watch?v=rn3s9EosKKs
Vấn
đề này vượt ra ngoài ý nghĩa tâm linh; nó đã trở thành một cuộc xung đột địa
chính trị phức tạp, với việc Bắc Kinh khao khát kiểm soát quá trình tái sinh đã
tồn tại từ hàng thế kỷ nay và tương lai của Tây Tạng.
Theo
truyền thống, việc tìm kiếm hóa thân của Đức Đạt Lai Lạt Ma chỉ bắt đầu sau khi
Đức Đạt Lai Lạt Ma hiện tại qua đời. Các cao tăng sẽ diễn giải các dấu hiệu,
tham khảo ý kiến các nhà tiên tri, và tìm kiếm khắp khu vực Tây Tạng để tìm một
đứa trẻ thể hiện những phẩm chất của Đức Đạt Lai Lạt Ma tiền nhiệm. Quá trình
này có thể mất nhiều năm, thường để lại một khoảng trống về mặt tâm linh và
lãnh đạo.
Nhưng
lần này, Đức Đạt Lai Lạt Ma, Tenzin Gyatso, đã chọn thay đổi tất cả, ẩn ý rằng
ngài có thể chỉ định người kế vị khi vẫn còn sống và đứa trẻ đó có thể được
sinh ra bên ngoài Tây Tạng, cam kết rằng người kế vị ngài sẽ không được sinh ra
dưới sự kiểm soát của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ). “Vì mục đích của một
hóa thân là tiếp nối công việc của người tiền nhiệm, nên Đức Đạt Lai Lạt Ma mới
sẽ được sinh ra ở thế giới tự do,” Đức Đạt Lai Lạt Ma viết trong cuốn sách gần
đây của mình, Voice of the Voiceless (Tiếng nói của những người không
có tiếng nói.)
Đây
là một hành động bác bỏ trực tiếp nhắm đến Bắc Kinh, những người vốn từ lâu đã
khẳng định rằng chỉ họ mới có quyền chấp thuận hóa thân của các lạt ma Tây Tạng.
Trung Quốc đã tự mình lựa chọn một Ban Thiền Lạt Ma, lãnh đạo tinh thần cao thứ
hai trong Phật giáo Tây Tạng và là nhân vật chủ chốt trong việc xác định Đức Đạt
Lai Lạt Ma tiếp theo, đồng thời giam giữ cậu bé được Đức Đạt Lai Lạt Ma và những
tín đồ của ngài công nhận.
===================================
Chủ nghĩa dân túy
không chết vì nó biết mặt vest và nói tiếng Anh
Tú Lê
01/07/2025
Không
phải mọi điều trông có vẻ văn minh đều là dấu hiệu của tiến bộ. Một kẻ đội mũ đỏ,
khoác vest, phát biểu bằng tiếng Anh trôi chảy trên bục Nhà Trắng không đồng
nghĩa với việc hắn đại diện cho ánh sáng của tự do và lý trí. Ngược lại, đôi
khi chính cái vỏ ngoài hào nhoáng ấy mới là thứ khiến chúng ta lầm tưởng, để rồi
mở toang cánh cửa cho chủ nghĩa dân túy bước vào như một vị cứu tinh.
Chủ
nghĩa dân túy không chết, không lùi tàn, cũng không mang dáng hình thô ráp như
thời các nhà độc tài thế kỷ 20. Nó tinh vi hơn, biết sử dụng mạng xã hội, biết
vận dụng hệ thống pháp lý, biết cách làm bạn với truyền hình thực tế và thao
túng cảm xúc đại chúng. Nó không còn cần đến quân đội hay trại tập trung để kiểm
soát – mà chỉ cần một đám đông đủ phẫn nộ và một hệ thống chính trị đủ mệt mỏi.
Donald
Trump không phải là Hitler, nhưng ông chính là minh chứng sống cho sự thích
nghi của chủ nghĩa dân túy trong thế giới hiện đại. Một chủ nghĩa biết cười, biết
giễu nhại giới trí thức, biết đánh vào nỗi sợ mất gốc, mất trắng, mất quyền của
tầng lớp trung lưu da trắng ở nước Mỹ. Một chủ nghĩa không cần tuyên ngôn, mà
chỉ cần một chiếc mũ đỏ với khẩu hiệu rút gọn đến mức ngắn gọn hơn cả một dòng
tweet: Make America Great Again.
Những
người biện hộ cho Trump thường lấy lý do: Ông không hề giết ai, không bỏ tù ai,
không kiểm duyệt báo chí, vẫn có bầu cử và tam quyền phân lập. Đúng. Nhưng đó
chỉ là bằng chứng rằng sự phá hoại không nhất thiết phải mang hình hài của súng
đạn và trại giam. Một kẻ lãnh đạo có thể làm xói mòn nền dân chủ không phải bằng
cách giật sập nó trong một đêm – mà bằng cách khiến người ta mất niềm tin vào
nó mỗi ngày.
Ngày
ông kích động đám đông tấn công Quốc hội, ông không cần ra lệnh cụ thể. Chỉ cần
gieo mầm nghi ngờ đủ lâu, lặp lại hàng trăm lần rằng “bầu cử bị đánh cắp”, rằng
“truyền thông là kẻ thù của nhân dân”, rằng “chỉ tôi mới có thể cứu nước Mỹ”,
thì cuối cùng, sự thật cũng bị hoài nghi và công lý cũng bị định nghĩa lại. Đó
không phải là lật đổ một thể chế bằng vũ lực, mà là bẻ cong nó bằng hoài nghi
và sợ hãi.
Sự
nguy hiểm của chủ nghĩa dân túy kiểu Trump nằm ở chỗ: Nó không đến như một bóng
ma – mà đến như một người bạn. Nó không hét lên “Tôi là độc tài!”, mà thì thầm
“Tôi hiểu bạn. Tôi cũng ghét bọn kia. Tôi sẽ trả lại cho bạn những gì đã mất”.
Và thế là hàng triệu người lao vào vòng tay ấy, không phải vì họ ngu dốt, mà vì
họ tuyệt vọng.
Những
ai cho rằng chủ nghĩa dân túy là một “ảo giác” nhất thời, là một cơn sốt cảm
xúc rồi sẽ qua, là chưa hiểu rằng nó chính là triệu chứng của một nền dân chủ
đã để lại quá nhiều người phía sau. Nhưng thay vì điều chỉnh, thay vì mở rộng
không gian đối thoại, hệ thống ấy lại để mặc cho sự giận dữ tích tụ, rồi được một
kẻ như Trump chuyển hóa thành quyền lực cá nhân.
Sự
thật là: Chủ nghĩa dân túy không đến từ tầng lớp thấp nhất, mà từ những người từng
có vị trí trong hệ thống và cảm thấy mình đang bị gạt bỏ. Họ không cần học
Marx, không cần đọc chính trị, họ chỉ cần một người nói rằng nỗi bất mãn của họ
là chính đáng – và rằng kẻ thù không phải là giới siêu giàu, mà là nhập cư,
truyền thông, người da màu, phụ nữ “quá thức tỉnh”.
Và
vì vậy, họ bầu cho Trump. Không phải vì họ muốn một nhà độc tài, mà vì họ muốn
ai đó phá tan cái trật tự đang vận hành mà họ thấy bất công.
HÌNH : https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2025/07/1-3-1024x604.jpg
Chủ
nghĩa dân túy hiện đại không cần giày đinh, không cần vũ khí, không cần sắc lệnh
ban đêm. Nó chỉ cần một chiếc micro, một tài khoản mạng xã hội và một đám đông
cảm thấy bị phản bội. Trong một thế giới nơi thông tin bị vỡ vụn, sự thật trở
nên tương đối, và cảm xúc được ưu tiên hơn lý trí – thì kẻ biết kể câu chuyện
giỏi nhất sẽ chiến thắng, bất kể câu chuyện ấy đúng hay sai.
Và
khi một người như Donald Trump có thể quay trở lại làm tổng thống sau tất cả những
gì đã xảy ra, thì điều cần báo động không phải là bản thân ông ta – mà là những
gì xã hội đã dung túng, bỏ qua, hợp lý hóa để ông ta có thể trở lại.
Chủ
nghĩa dân túy không chết. Nó chỉ thay đổi ngôn ngữ. Và giờ đây, nó biết cách mặc
vest, nói tiếng Anh trôi chảy, mỉm cười trên truyền hình và tự nhận mình là đại
diện của “ý chí nhân dân”.
Còn
chúng ta – những người tin vào dân chủ – nếu chỉ phản biện bằng niềm tin mơ hồ
rằng “rồi lẽ phải sẽ thắng”, mà không lên tiếng, không bảo vệ thể chế bằng lý
trí và bằng phản biện, thì chính ta đang để nó chết dần trong tay những kẻ biết
nói dối mà không cần nói sai.
==============================
Trump chỉ đạo tước
quyền công dân di dân nhập tịch ngay cả vụ kiện dân sự
Mai Phi Long - Người Việt Daily News
Jul
1, 2025
https://www.youtube.com/watch?v=MTJ6QZ6iM3w
1,744
views Premiered 36 minutes ago #NgườiViệtOnline #tintứcthờisự
Trump chỉ
đạo tước quyền công dân di dân nhập tịch ngay cả vụ kiện dân sự
Một công
văn mới được ban hành vào ngày 11 Tháng Sáu, 2025, dưới sự chỉ đạo của Tổng Thống
Trump và Bộ Trưởng Tư Pháp Bondi, đang vẽ ra một bức tranh đáng lo ngại về việc
tước quyền công dân. T
ừ việc
khai gian Medicaid, Medicare hay mượn tiền PPP thời COVID-19 đến các vụ tranh
chấp dân sự, gian lận trong các giao dịch cá nhân hoặc kinh doanh thông thường.
Điều này có nghĩa là một tranh chấp dân sự, một vụ kiện về gian lận trong kinh
doanh, có thể dẫn đến việc mất đi quốc tịch Mỹ.
===============================
Thấy gì từ một ‘liên
minh cử tri’ ủng hộ Trump đang sụp đổ?
Trúc Phương/Người Việt
June
29, 2025 : 7:38 PM
https://www.nguoi-viet.com/binh-luan/thay-gi-tu-mot-lien-minh-cu-tri-ung-ho-trump-dang-sup-do/
Điều từng
khiến nước Mỹ và cả thế giới sửng sốt chính là cách Donald Trump chiến thắng
trong cuộc bầu cử 2024: Ông được sự hậu thuẫn từ những nhóm cử tri từng là
thành trì vững chắc của đảng Dân Chủ. Cử tri da màu. Người Latino. Tầng lớp lao
động trong thành phố. Giới trẻ. Những người chưa từng đi bầu. Một liên minh tưởng
chừng bất khả thi.
https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2025/06/Trump-sup-do-1920x1280.jpg
Người
dân Villa Parke ở Pasadena California, xuống đường cầu nguyện cho những người gần
đây bị cảnh sát ICE bắt giữ và trục xuất theo chính sách của Tổng Thống Trump.
(Hình mminh họa: Madison Swart/Hans Lucas/AFP qua Getty Images)
Tâm
lý bất mãn lan tràn
Giờ
đây, chỉ sau vài tháng, sự bất mãn đang lan tràn. Họ đã đặt cược vào Trump, tin
vào những lời hứa về việc Trump giúp làm cho cuộc sống trở nên dễ chịu hơn và
điều chỉnh những chính sách mà họ cho là quá đà hoặc sai lầm thời Biden. Bây giờ,
họ cảm thấy bị lừa dối, phản bội, và thất vọng trước một chính quyền dường như
áp dụng cách tiếp cận cực đoan hơn nhiều so với những gì họ kỳ vọng.
Một
phóng sự của tờ Vox thuật:
“Tháng
Chín, 2024, Sharita White, một phụ nữ da màu 37 tuổi ở Philadelphia, quyết định
bầu cho Trump. Cuộc sống của bà dưới thời Biden trở nên khó khăn hơn bao giờ hết:
chồng qua đời, bà mất việc, và phải chuyển cả gia đình đến một khu phố ở Philly
khét tiếng tội phạm và nghiện ngập fentanyl. Nuôi một đứa con mắc bệnh mãn
tính, khoản ngân sách eo hẹp cho thực phẩm trong gia đình từng được trợ giúp bởi
các khoản kích cầu thời đại dịch rồi bị teo tóp từ từ, cùng tình trạng lạm phát
tăng đẩy giá cả sinh hoạt lên ngưỡng không thể chịu nổi.”
Tháng
Mười Một, 2024, Sharita cùng hàng triệu cử tri da màu, gốc Latin, và cử tri trẻ
đã phá vỡ truyền thống ủng hộ Dân Chủ để bỏ phiếu cho Trump. Những cử tri như
Sharita đã tạo nên một làn sóng đỏ lịch sử ở các thành trì của đảng Dân Chủ
trên khắp nước Mỹ, giúp Trump giành chiến thắng áp đảo ở các bang chiến trường
và lần đầu tiên thắng cả phiếu phổ thông. Nhưng chỉ vài tháng sau, Sharita cho
biết bà cảm thấy mọi thứ tồi tệ hơn. “Giá cả cứ tăng mãi, chẳng có dấu hiệu nào
cho thấy mọi thứ tốt lên,” bà nói với phóng viên Vox vào Tháng Năm. Bà hối hận
vì bỏ phiếu cho Trump.
Trump
đang chứng kiến sự sụt giảm mạnh nhất trong tỷ lệ ủng hộ từ chính các nhóm cử
tri từng bỏ phiếu cho ông:
================================
‘USA’ không còn là
‘nhãn hiệu cầu chứng tại tòa’
Trúc Phương/Người Việt
June
30, 2025 : 6:42 PM
https://www.nguoi-viet.com/binh-luan/usa-khong-con-la-nhan-hieu-cau-chung-tai-toa/
“USA, USA,
USA…” tiếng kêu gào vang dội trong các cuộc vận động náo nhiệt đầy khí thế từ
những người ủng hộ Trump giờ đây nghe mỉa mai hơn bao giờ hết…
https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2025/06/Du-Khach-Vao-My-1920x1329.jpg
Du
khách chụp hình lưu niệm trên Đại Lộ Hollywood Blvd, Hollywood, California.
(Hình minh họa: Valerie Macon/AFP via Getty Images)
Từ
biểu tượng tự do trở thành pháo đài
Hè
năm nay, ngành du lịch Mỹ đứng trước viễn cảnh cực kỳ ảm đạm. Theo Hội Đồng Du
Lịch và Lữ Hành Thế Giới (WTTC), chi tiêu của du khách quốc tế tại Mỹ dự kiến
giảm $12.5 tỷ, tương đương 7%, vào năm 2025. Đây là một con số đáng báo động, bởi
lẽ Mỹ là nền kinh tế du lịch và lữ hành lớn nhất toàn cầu.
Bà
Julia Simpson, giám đốc điều hành WTTC, không ngần ngại chỉ ra “thủ phạm” chính
là các chính sách hắc ám của chính quyền Donald Trump.
Bà
nhấn mạnh: “Trong 184 quốc gia được khảo sát, Mỹ là quốc gia duy nhất chứng kiến
sự sụt giảm tuyệt đối trong chi tiêu của du khách quốc tế. Mỹ đang đánh mất
vương miện của mình. Dự kiến, chi tiêu du khách quốc tế tại Mỹ sẽ giảm xuống dưới
$169 tỷ trong năm nay, từ mức $181 tỷ năm 2024, và thấp hơn 22% so với đỉnh điểm
năm 2019.
Sự
thay đổi trong quy định nhập cảnh Mỹ đang gây ra nhiều bất an. Đức thậm chí đưa
ra khuyến cáo du lịch tới Mỹ, nhấn mạnh rằng thị thực hoặc giấy miễn thị thực
hoàn toàn không giúp bảo đảm quyền nhập cảnh, sau khi xảy ra chuyện một số công
dân Đức bị câu lưu tại biên giới. Quy định mới của chính quyền Trump yêu cầu tất
cả người nước ngoài từ 14 tuổi trở lên phải đăng ký và lấy dấu vân tay nếu lưu
trú quá 30 ngày, trong đó có cả Canada – những người trước đây có thể lang
thang ở Mỹ tới sáu tháng mà không cần thị thực.
“Dù
90% chi tiêu du lịch và lữ hành của Mỹ đến từ khách nội địa, nhưng du khách
Canada chi xài gấp ba so với người Mỹ khi đi nghỉ ở Mỹ, và du khách từ các quốc
gia khác chi tiêu gấp bảy đến tám lần. Thế mà giờ đây, lượng khách từ Canada và
Mexico, hai nguồn khách quốc tế lớn nhất của Mỹ, đã giảm khoảng 20% so với cùng
kỳ năm trước. Lượng khách từ Anh, Đức và Hàn Quốc cũng có xu hướng giảm,” theo
The New York Times.
Du
khách nước ngoài hủy du lịch Mỹ chủ yếu xuất phát từ tâm lý ghét Trump. The New
York Times tường thuật: “Monique Dubas, 35 tuổi, một kỹ sư từ Paris, đã hủy
chuyến đi New York vào Tháng Sáu để thể hiện sự đồng cảm với một nhà khoa học
Pháp bị từ chối nhập cảnh vào Mỹ vào Tháng Ba (sau khi nhân viên di trú Mỹ xét
điện thoại của ông và ‘phát hiện’ những tin nhắn chỉ trích Trump).”
Cô
Dubas bày tỏ: “Điều này là sai trái và không thể chấp nhận.” Sau khi phải trả
phí hủy đặt phòng, Monique Dubas đổi điểm đến sang Mexico. “Tôi yêu nước Mỹ
nhưng có nhiều nơi hấp dẫn hơn để đi,” Dubas nói.
Canada
là nguồn thu bị mất mát lớn nhất. Lượng khách Canada vào Mỹ đã giảm đáng kể
trong tháng thứ tư liên tiếp, khi người Canada tiếp tục tẩy chay Mỹ để phản ứng
với thuế quan và đặc biệt vụ Trump đòi sáp nhập Canada thành tiểu bang thứ 51.
Giới
kinh doanh du lịch Mỹ đang lập chiến lược tiếp thị phối hợp để gỡ gạc tình
hình, đặc biệt trong bối cảnh nước Mỹ kỷ niệm 250 năm Tuyên Ngôn Độc Lập vào
năm tới, FIFA World Cup 2026 và Thế Vận Hội Hè 2028. Tuy nhiên, chính họ cũng gặp
khó khăn và nguyên nhân cũng bởi Trump.
Brand
USA, một tổ chức tiếp thị phi lợi nhuận vốn được chính phủ liên bang tài trợ một
phần, gần đây đã “rúng động” khi chính quyền Trump đột ngột bãi nhiệm năm thành
viên hội đồng quản trị. Sự việc xảy ra ngay trong thời điểm Brand USA chuẩn bị
“một chiến dịch du lịch toàn cầu táo bạo” dự kiến thực hiện vào Tháng Sáu để
“giới thiệu những điều tốt đẹp nhất ở nước Mỹ, từ các cộng đồng nhỏ, nông thôn
đến các điểm đến mang tính biểu tượng.”
Các
cơ quan du lịch tại các điểm đến nổi tiếng như New York và California hiện
không mấy lạc quan. Cả New York và California đều tung ra các chiến dịch thu
hút du khách. Visit California hợp tác với Expedia trong chương trình
“California yêu Canada,” giảm giá tới 25% cho người Canada. Tương tự, New York
City Tourism and Conventions thực hiện chiến dịch “With Love + Liberty, New
York City”…
Khi
một thương hiệu quốc gia tự lột bỏ vương miện
Không
chỉ vấn đề du lịch, hàng loạt thương hiệu khổng lồ của Mỹ cũng đang bị ảnh hưởng
nghiêm trọng. Trong nhiều thập niên, sức mạnh mềm của Mỹ – từ Hollywood,
McDonald’s đến các bản hit của Beyoncé và Taylor Swift – không chỉ tạo ra ảnh
hưởng văn hóa toàn cầu, mà còn giúp hàng hóa Mỹ bám rễ sâu rộng tại các thị trường
nước ngoài.
Hình
ảnh một nước Mỹ sôi động, phóng khoáng, “đất hứa” của chủ nghĩa tiêu dùng từng
khiến hàng triệu người thế giới say mê mọi thứ mang thương hiệu Mỹ. Coca-Cola
chẳng hạn. Khi bức tường Berlin sụp đổ, họ lập tức đến Đông Berlin, phát nước
ngọt miễn phí cho người dân như một màn trình diễn ngoạn mục của chủ nghĩa tư bản.
Người dân Đông Đức đã uống thứ “nước” của nước Mỹ đó như “uống lấy tự do.”
Bây
giờ, hàng loạt thương hiệu Mỹ – từ xe điện Tesla đến rượu Jack Daniel’s – đang
bị người tiêu dùng Châu Âu, Canada và nhiều nơi khác quay lưng. Không phải vì sản
phẩm tệ đi mà vì Donald Trump.
==========================
Công
nghiệp quốc phòng của Ukraina : Những cơ hội cho doanh nhân Pháp
Thanh
Hà - RFI
Đăng
ngày: 01/07/2025 - 12:07
Pháp
có thể mang lại những gì cho các tập đoàn công nghiệp vũ khí của Ukraina ? Họ
tìm kiếm gì và có thể học hỏi được những kinh nghiệm nào từ một quốc gia đang
phải đối mặt với chiến tranh ? Phương Tây đánh cược vào một đối tác không chỉ
là một « kho lương thực của thế giới », mà còn từng là « kho vũ
khí » của Liên Xô. Tuy đang sa lầy trong chiến tranh, nhưng Ukraina đã khẳng
định thế thượng phong trong lĩnh vực công nghệ chế tạo drone.
HÌNH
:
Drone
Ukraina FPV. Ảnh ngày 23/05/2025 AP - Iryna Rybakova
Tháng
05/2025 hơn 500 doanh nghiệp tham dự diễn đàn Liên Âu-Ukraina về công nghệ quốc
phòng, tổ chức tại Bruxelles. Ba tuần lễ sau đó, Paris thông báo kế hoạch một
hãng xe hơi của Pháp chế tạo drone ngay trên lãnh thổ Ukraina, và được biết đó
là hãng xe nổi tiếng Renault. Thông báo dự án hôm 06/06/2025, bộ trưởng Quân Lực
Sébastien Lecornu đã nói đến « Một chương trình chưa từng có ». Còn trong
mắt các tập đoàn công nghiệp vũ khí thì Ukraina được ví như một
« phòng thí nghiệm nơi cho ra đời những sản phẩm phù hợp nhất với thực tế »
của chiến tranh. Do phải đối mặt với quân đội Nga từ tháng 02/2022 ngành công
nghiệp quốc phòng Ukraina, mà đặc biệt là trong lĩnh vực chế tạo drone đã chứng
minh được khả năng sáng tạo, với những phương tiện hạn hẹp để có được những sản
phẩm « hiệu quả » nhất và « hoàn toàn thích ứng với những đòi hỏi
trên thực địa ». Đó là điểm quan trọng nhất thu hút các tập đoàn và công ty khởi
nghiệp của Pháp trong lĩnh vực quốc phòng.
Drone
và « chiến tranh du kích công nghệ »
Trong
một bài tham luận đăng trên tạp chí chuyên về địa chính trị Revue des Conflits, hồi tháng 03/2025
hai đồng tác giả, Arnaud Dassier và Mat Hauser ghi nhận drone của Ukraina đã
« cho thấy tính hiệu quả trong mọi lĩnh vực (tình báo, tấn công sâu, tấn
công chiến thuật, phá hủy tàu thuyền, v.v.). Chúng cũng cho phép Ukraina tiến
hành một dạng ‘chiến tranh du kích công nghệ’ đủ mạnh để chặn đứng đà tiến của
Nga » đặc biệt là các loại drone biển rất hiệu quả ở Hắc Hải.
Arnaud
Dassier là một doanh nhân rất năng động tại Ukraina từ 2005, còn Mat Hauser là
đồng sáng lập viên công ty chuyên thu thập các thông tin về kinh tế Stratéon,
trụ sở tại Paris và Stratéon tập trung quan sát những cơ hội kinh doanh tại
Ukraina.
Trên
đài truyền hình Pháp France 24 hôm 13/05/2025, Mat Hauser, giải thích vì sao
các nhà sản xuất vũ khí của Pháp xem Ukraina là địa bàn hoạt động đầy hứa hẹn.
«
Chúng tôi quan niệm, do hoàn cảnh chiến tranh đẩy đưa, Ukraina đang chiếm lợi
thế cực kỳ lớn trong lĩnh vực quốc phòng. Đây là cơ hội cho phép các công ty của
Pháp học hỏi những kinh nghiệm của Ukraina đã được cọ sát với thực tế. Các
doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp và công nghệ quốc phòng của
chúng ta - còn được biết đến dưới tên gọi là một BIDT -tức là nền tảng công
nghiệp và công nghệ quốc phòng, đang rất chú ý đến những chuyển động tại
Ukraina. Sau hơn 3 năm chiến tranh, các doanh nghiệp Ukraina đã liên tục phải
thích nghi với tình huống, phải đổi mới với rất nhiều phát minh về sản phẩm, và
cũng đã phải tổ chức lại dây chuyền sản xuất sao cho có những thành phẩm nhanh
hơn, hoạt động hiệu quả và luôn luôn bắt kịp những chuyển biến trên thực địa …
Đương nhiên đây là những kinh nghiệm rất quý giá đối với Pháp trong lĩnh vực
này ».
Một
điểm quan trọng khác thôi thúc các doanh nghiệp trong ngành của Pháp nhanh
chóng tìm kiếm các đối tác Ukraina, do trong những điều kiện khan hiếm tất cả
các « đầu vào/input » (vốn, nhân lực, thiết bị điện tử ...) vậy mà phía
Ukraina vẫn đáp ứng nhu cầu của quân đội, cung cấp 1,4 triệu drone trong
năm 2024 và có thể sẽ là 4 triệu drone trong năm nay. Trong khi đó Pháp mới chỉ
đề ra mục tiêu chế tạo 700 chiếc một năm.
Nền
tảng vững chắc về công nghệ quốc phòng
Khi
còn thuộc về Liên Xô, Ukraina từng là « kho đạn » của Matxcơva, cung
cấp đến 30 % vũ khí đủ loại, từ đạn dược đến thiết giáp và tên lửa cho Liên
Bang Xô Viết. Giới trong ngành nhắc lại « Ukraina từng là một tên tuổi
trong số các nền công nghiệp quốc phòng, trong một thời gian dài đây không chỉ
là một vựa ngũ cốc của khối các nước xã hội chủ nghĩa mà còn từng được mệnh
danh là kho vũ khí của Liên Xô, rồi của nước Nga khi Liên Xô tan rã. Kể từ 2015
sau khi Nga chiếm bán đảo Crimée, Ukraina mới bắt đầu ngừng cung cấp vũ khí cho
Matxcơva ».
Ukraina
cần vốn và công nghệ mới
Trên
đài France24, Mat Hauser lưu ý, nhờ quá khứ đó mà Ukraina đã có sẵn nhiều nền tảng
vững chắc trong lĩnh vực công nghệ quốc phòng, có nhiều trường đại học rất tốt
để đào tạo ra các kỹ sư chuyên môn. Có điều do không còn có thể xuất khẩu cho
khách hàng duy nhất là Nga từ 10 năm qua, nên các nhà sản xuất của Ukraina hơn
bao giờ hết cần tìm kiếm những thị trường mới. Đương nhiên là trong giai đoạn
hiện tại, chiến tranh đã hủy hoại một phần các cơ sở của Ukraina, và những nhà
máy còn hoạt động là nhằm đáp ứng nhu cầu quân sự để đối đầu với lực lượng của
Nga. Nhưng theo nhà quan sát này, các tập đoàn Âu Mỹ thực sự « nhìn xa hơn sau
cuộc chiến với câu hỏi là làm thế nào để đổi mới nền công nghiệp quốc phòng của
Ukraina ».
Đồng
sáng lập viên Stratéon, Mat Hauser phân tích : « Ngân sách quốc
phòng của Kiev hiện tại là 50 tỷ đô la cho tài khóa 2025, đó là một số tiền rất
lớn nhưng vẫn chưa đủ cho phép mua tất cả những quân cụ nếu như Ukraina khai
thác 100 % các khả năng sản xuất. Cụ thể là nếu như mỗi nhà máy có khả năng sản
xuất ra 100 khẩu súng thì trên thực tế họ chỉ huy động các nguồn lực để sản
xuất ra 30 khẩu, vừa đủ cho nhu cầu của bên bộ Quốc Phòng. Họ dừng lại ở đó vì
có sản xuất thêm nữa thì cũng không biết để làm gì khi mà Nhà nước không có
phương tiện để mua thêm, khi mà các nhà máy Ukraina không được quyền xuất khẩu
70 cây súng còn lại cho bất kỳ một quốc gia nào khác. Từ khi có chiến tranh năm
2022 tổng thống Zelensky ban hành lệnh cấm xuất khẩu vũ khí để đối phó với quân
Nga ».
Kiev
cần thu hút đầu tư và công nghệ để trở thành một nguồn cung cấp vũ khí cho thế
giới
Các
doanh nghiệp Ukraina sắp được cởi trói
Giới
hạn này bị coi là một trở lực để các tập đoàn vũ khí Ukraina phát triển và vươn
mình ra thế giới. Nhưng Mat Hauser tiết lộ, Kiev đang chuẩn bị một dự luật
để tháo gỡ nút thắt đó. Điều này đã lập tức thu hút chú ý của các doanh nhân
Pháp và châu Âu, đặc biệt là nhân diễn đàn về công nghiệp quốc phòng giữa Liên
Hiệp Châu Âu và Ukraina hồi giữa tháng 5/2025 tại Bruxelles. Trong chiều
hướng đó, Ukraine sẽ sớm mở cửa cho đầu tư nước ngoài. Vì vậy, các công ty Mỹ,
Anh và Đức đã bắt đầu định vị để mua lại các công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực
này.
« Dự
luật này hiện tại chưa được thông qua. Nhưng nhiều người quan niệm là để phát
triển, các nhà sản xuất của Ukraina cần đi tìm những thị trường mới để xuất khẩu
bởi vì không thể chỉ sản xuất để phục vụ nhu cầu nội địa. Lĩnh vực tiêu biểu nhất
nói lên điều này là ngành chế tạo drone và đây cũng là chủ đề được mọi người
chú ý đến nhiều hơn cả, nhưng thực ra còn phải kể đến những lĩnh vực từ chế tạo
xe bọc thép, đạn dược, đến sản xuất bộ đàm với khả năng bảo mật cao hay các sản
phẩm gây nhiễu sóng… Chắc chắn là một khi kết thúc chiến tranh, Ukraina vẫn
cần có được một mạng lưới công nghiệp quốc phòng vững chắc. Đây sẽ là một điều
mang tính sống còn vì 2 lý do : một là phải tạo điều kiện để cho
các những người lính khi giải ngũ - mà trong số này có nhiều kỹ sư, hội nhập trở
lại vào đời sống chính trị của đất nước. Lý do thứ hai là cho dù có vãn hồi hòa
bình, Ukraina ý thức được rằng Nga vẫn là một mối đe dọa cận kề nên cần có một
nền công nghiệp quốc phòng mạnh mẽ để tự vệ ».
Anh,
Mỹ được coi là đã nhanh chân chen vào Ukraina. Còn các công ty Pháp thì sao ?
Mat Hauser trả lời :
«
Có nhiều cách để tiếp cận thị trường Ukraina. Đương nhiên các hãng lớn chủ
trương mở công ty liên doanh. Thí dụ như đại tập đoàn Rheinmetall của Đức đã ký
hợp đồng cộng tác với Ukraina cùng chế tạo xe bọc thép. Còn các hãng nhỏ thì
quan tâm nhiều đến các công ty khởi nghiệp Ukraina. Gần đây, một hãng của Pháp
trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo phục vụ các hoạt động quân sự đã liên hệ để cộng
tác và chia sẻ kinh nghiệm với Ukraina… Nhìn chung, có khá nhiều đơn vị của Mỹ,
của Đức, Anh, Đan Mạch, Hà Lan và một vài hãng của Nhật đã đầu tư vào các công
ty khởi nghiệp của Ukraina, Pháp hơi chậm chân … Hình thức đầu tư này mang tính
rủi ro cao bởi vì như vừa nói hiện tại các doanh nghiệp của Ukraina chưa được
phép xuất khẩu tức là chỉ để phục vụ thị trường nội địa. Chiến tranh kết thúc,
coi như họ mất việc. Hơn nữa chắc chắn trong số các công ty khởi nghiệp đang mọc
lên, nhiều thực thể sẽ không tồn tại được một khi chấm dứt chiến tranh, thị trường
vũ khí của Ukraina sẽ phải được tổ chức lại và những thực thể yếu kém nhất sẽ bị
loại bỏ một cách tự nhiên. Thành thử đầu tư nhiều vào Ukraina cũng là một bài
toán đầy mạo hiểm ».
Ukraina
có khả năng sản xuất nhanh, nhiều và có chất lượng
Vũ
Khí - Quốc Phòng : Ukraina, « một dạng Trung Quốc thứ hai » đe
dọa châu Âu ?
Theo
đồng sáng lập công ty chuyên thu thập các thông tin về kinh tế hướng về
Ukraina, nếu như Pháp « chậm chân hay bỏ lỡ cơ hội » hơp
tác với các nhà sản xuất vũ khi Ukraina, thì mối nguy hiểm hơn nữa là sắp tới «
nguy cơ vũ khí và thiết bị quân sự giá rẻ của Ukraina đe dọa hàng của châu Âu
và Pháp ».
« Phía
Pháp còn hơi rụt rè và chậm trễ trong việc dấn thân vào Ukraina và điều này
nguy hiểm ở hai khía cạnh : một là Pháp không nắm bắt được tiềm năng của
thị trường Ukraina, và hai là trong tương lai, thậm chí là với sự hỗ trợ của
các doanh nghiệp phương Tây khác, Pháp có nguy cơ bị hàng của Ukraina cạnh
tranh.
Tôi
xin giải thích : Trong ba năm vừa qua, Ukraina đã có những bước tiến rất
xa về công nghệ chế tạo drone, về kỹ thuật …. Vậy nếu không cộng tác với họ để
nắm bắt được những kinh nghiệm quý giá đó thì thật là phí ! Nhưng
thành thực mà nói, đã có không ít liên hệ giữa các doanh nghiệp của Pháp và
Ukraina. Hơn nữa Ukraina từng được mệnh danh là kho vũ khí của Liên Xô tức là họ
đã có hẳn những nền tảng và cơ sở vững chắc về quốc phòng. Ukraina có thể sản
xuất vừa nhiều vừa rẻ. Cho nên với vốn đầu tư nước ngoài, họ sẽ phát triển rất
nhanh. Ngay cả trên thị trường sản xuất các hệ thống pháo tự hành 155mm mà hiện
nay hệ thống CAESAR của Pháp nổi tiếng và phương Tây đã cung cấp cho Ukraina,
không loại trừ khả năng Ukraina cũng sẽ có một hệ thống pháo tự hành với chất
lượng gần được như của Pháp, nhưng với giá chỉ bằng một nửa, thậm chí là 1/3 so
với giá mỗi chiếc Caesar. Điều đó có nghĩa là hàng của Ukraina sẽ cạnh tranh trực
tiếp với vũ khí của Pháp. Tất cả vấn đề nằm ở chỗ đó, thành thử chúng ta nên cộng
tác với họ hơn là để họ trở thành những đối thủ cạnh tranh sau này ».
======================================
Tham
nhũng giữa thời chiến : Ukraina đối mặt với kẻ thù từ bên trong
Anh Vũ - RFI
Đăng
ngày: 01/07/2025 - 14:55
Vụ bắt giữ
phó thủ tướng Ukraina Oleksiï Tchernichov hôm 27/06/2025 với cáo buộc tham
nhũng không chỉ là một cú sốc chính trị lớn, mà còn là lời cảnh báo nghiêm trọng
về mức độ nghiêm trọng của nạn tham nhũng trong bộ máy chính quyền Kiev, kể cả ở
những cấp cao nhất và gần gũi với tổng thống Volodymyr Zelensky.
HÌNH
:
Ảnh
tư liệu : Phó thủ tướng Ukraina Oleksiï Tchernichov, lúc còn là bộ trưởng Phát
triển Khu vực Ukraina, trước Cổng Brandenburg ở Berlin, Đức, ngày 07/06/2022.
AP - Fabian Sommer
Tchernichov
không phải là một quan chức bình thường. Là người thân cận của tổng thống
Zelensky, từng giữ vai trò tổng giám đốc tập đoàn năng lượng Nhà nước Naftogaz,
một thế lực kinh tế lớn tại Ukraina, và mới được bổ nhiệm vào vị trí phó thủ tướng
phụ trách bộ “Đoàn Kết Quốc Gia”, ông từng được xem là ứng viên tiềm
năng cho vị trí thủ tướng.
Việc
một nhân vật như vậy bị bắt vì chiếm đoạt bất động sản và gây thiệt hại khoảng
20 triệu euro cho Nhà nước không chỉ đặt ra câu hỏi về sự liêm chính của cá
nhân ông, mà còn làm dấy lên nghi vấn về toàn bộ hệ thống tuyển chọn và kiểm
soát quyền lực trong nội bộ chính quyền Zelensky.
Vụ
việc xảy ra trong bối cảnh có tin đồn về khả năng Kiev cải tổ nội các vào
tháng giữa 7. Nhiều người cho rằng đây không đơn thuần là việc “làm
trong sạch hàng ngũ”, mà là kết quả của đấu đá chính trị nội bộ, một cách
loại bỏ ứng viên nặng ký cho chiếc ghế thủ tướng trong tương lai.
Dù
tổng thống Zelensky chưa đưa ra phát ngôn chính thức, việc ông từng công khai bảo
vệ Tchernichov trước đó có thể làm giảm mức độ tin cậy vào cam kết chống tham
nhũng mà ông từng mạnh mẽ đưa ra với người dân và cộng đồng quốc tế, đặc biệt
là các đối tác phương Tây đang viện trợ cho Ukraina trong cuộc chiến tranh hiện
nay.
Vụ
việc đã chia rẽ xã hội dân sự Ukraina. Nhật báo Pháp la Croix, trích dẫn nhà
nghiên cứu chính trị Ukraina Dmitry Vasylev khẳng định : “Đây là một
tín hiệu tuyệt vời cho thấy chính quyền không cố gắng che giấu vấn đề tham
nhũng bất chấp chiến tranh”, tuy nhiên ông thừa nhận rằng vụ bê bối này
đang gây tác động xấu trong dư luận và các đối tác nước ngoài mà Ukraina phụ
thuộc. Trong khi đó, Daria Kaleniouk, giám đốc Trung tâm Hành động Chống
tham nhũng (Ukraina), nhận định : “Trên hết, đây là bằng chứng nữa
cho thấy giới tinh hoa của chúng ta không thể ngừng ăn cắp bất chấp tình hình cấp
bách của cuộc chiến tranh đang diễn”. Mặc dù các cáo buộc chống lại Oleksiï
Tchernichov đã có từ trước cuộc xâm của Nga, nhưng nó vẫn được lặp lại trong
hàng loạt vụ bê bối, đặc biệt là trong lĩnh vực quốc phòng kể từ năm 2022.
Vụ
việc vừa xảy ra đã phơi bày một sự thật đáng lo ngại là ngay cả khi đất nước
Ukraina đang phải chiến đấu sinh tử vì chủ quyền, chính quyền Kiev phải đôn đáo
khắp nơi tìm kiếm nguồn tiền viện tợ từ các đồng minh, thì một bộ phận không nhỏ
trong giới lãnh đạo vẫn không cưỡng lại cám dỗ của quyền lợi cá nhân.
Điều
khôi hài trong vụ này là Oleksiï Tchernichov là người được giao trọng trách giữ
gìn sự “đoàn kết quốc gia”. Hàng loạt các cuộc thăm dò dự luận gần
đây ở Ukraina đều cho thấy tham những vẫn nằm trong số những mối lo ngại của
người dân Ukraina. Một khảo sát của Viện nghiên cứu Xã hội học Quốc tế tại
Kiev, công bố đúng ngày Tchernichov bị bắt giữ, cho thấy 41% người dân Ukraina
lo ngại đất nước đang trượt theo hướng chế độ độc đoán. Nạn tham nhũng, tình trạng
thiếu minh bạch và các biểu hiện đấu đá quyền lực vẫn được xem là những yếu tố
cấu thành một chế độ toàn trị.
Nếu
chính quyền Kiev không nhanh chóng có hành động quyết liệt và minh bạch, không
chỉ trừng phạt mà còn cải tổ thể chế kiểm soát quyền lực, thì nguy cơ mất lòng
tin từ trong nước đến quốc tế là hoàn toàn hiện hữu. Và trong bối cảnh
Ukraina vẫn phụ thuộc nặng nề vào nguồn viện trợ phương Tây, sự suy giảm niềm
tin này có thể kéo theo hậu quả nghiêm trọng hơn cho đất nước rất nhiều so với
một vụ bê bối cá nhân.
Như
vậy, hiện nay Ukraina phải đối mặt cùng lúc với hai cuộc chiến : Chống Nga
xâm lược và nạn tham nhũng từ bên trong.
No comments:
Post a Comment