"NHIÊN LIỆU HÀNG KHÔNG BỀN VỮNG" : NGÀY CÀNG NHIỀU CÔNG TY THAM GIA (Thanh Phuwowng - RFI)

 

Nhiên liệu hàng không bền vững”: Ngày càng nhiều công ty tham gia

 Thanh Phương  -  RFI

Đăng ngày: 15/07/2025 - 08:19

https://www.rfi.fr/vi/t%E1%BA%A1p-ch%C3%AD/t%E1%BA%A1p-ch%C3%AD-kinh-t%E1%BA%BF/20250715-nhi%C3%AAn-li%E1%BB%87u-h%C3%A0ng-kh%C3%B4ng-b%E1%BB%81n-v%E1%BB%AFng-ng%C3%A0y-c%C3%A0ng-nhi%E1%BB%81u-c%C3%B4ng-ty-tham-gia

 

Triển lãm hàng không và không gian le Bourget 2025 ( 16-22/06/2025 ) đã đặt trọng tâm vào mục tiêu phi carbon hóa hàng không để giảm bớt tác hại của ngành này đối với khí hậu của hành tinh chúng ta. Triển lãm đã là dịp để giới thiệu những tiến bộ trong việc sản xuất “nhiên liệu hàng không bền vững” ( SAF ), mà trong tương lai sẽ được sử dụng ngày càng nhiều, kết hợp với nhiên liệu hóa thạch để giảm bớt lượng khí thải gây hiệu ứng lồng kính phát ra từ máy bay.

 

HÌNH :

Một xe bồn chở nhiên liệu SAF cho chuyến bay biểu diễn của máy bay A380 của hãng Emirates. Sân bay Dubai, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, ngày 22/11/2023. AP - Kamran Jebreili

 

Giao thông hàng không trong những năm tới được dự báo là sẽ tiếp tục tăng đều đặn, với tổng số hành khách trên toàn thế giới trong năm 2025 ước tính sẽ là khoảng 5 tỷ người. Các hãng chế tạo máy bay liên tục nhận được đơn đặt mua hàng chục, thậm chí hàng trăm phi cơ mới từ các hãng hàng không để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng. Nhưng trong khi đó, các nhà công nghiệp phải làm sao thực hiện được cam kết đạt trung hòa carbon vào năm 2050, cho nên họ đang tăng tốc phát triển các loại nhiên liệu hàng không bền vững.

 

Đây là lần thứ tư Triển lãm Le Bourget dành riêng một khu mang tên Paris Air Lab để giới thiệu những sáng chế mới, những dự án mới cho giao thông hàng không tương lai, trong đó nhiên liệu hàng không bền vững được nêu bật. 

 

Trả lời RFI Việt ngữ tại khu Paris Air Lab năm nay, bà Julie Lhomme-Maublanc, đại diện công ty IFP Energies nouvelles (IFPEN), cho biết:

 

“Nhiên liệu hàng không bền vững là phương tiện thiết yếu để phi carbon hóa ngành hàng không ngày nay và tương lai. Nếu không có nhiên liệu hàng không bền vững, ta sẽ không thể thành công trong việc phi carbon hóa ngành này. Có nhiều cách để sản xuất các loại nhiên liệu hàng không bền vững. Ngày nay, đã có một số loại được pha trộn với nhiên liệu hóa thạch. Liên Hiệp Châu Âu đã đưa một quy định yêu cầu tăng dần việc kết hợp các loại nhiên liệu bền vững này với nhiên liệu mà máy bay đang sử dụng. Có bốn loại nhiên liệu hàng không bền vững. Đầu tiên phải kể đến loại gọi là HEFA, dùng dầu ăn đã qua sử dụng hoặc mỡ động vật để sản xuất nhiên liệu sinh học, hiện đang được sử dụng kết hợp vào dầu hỏa. Các loại nhiên liệu bền vững khác sẽ được phát triển. Theo quy định của Liên Âu, kể từ năm 2025, nhiên liệu bền vững phải chiếm tỷ lệ 2% trong nhiên liệu máy bay.” 

 

Trong số những loại nhiên liệu hàng không bền vững đang được phát triển, đầu tiên phải kể đến BTL, bà Julie Lhomme-Maublanc giải thích:

 

“BTL là viết tắt của “biomass to liquid”. Đó là quá trình chuyển đổi chất thải và cặn bã sinh khối thành nhiên liệu lỏng thông qua quá trình khí hóa, sau đó là quá trình tổng hợp Fischer-Tropsch, giúp tái tạo hydrocarbon tổng hợp, có thể được kết hợp dầu hỏa được sử dụng trong máy bay ngày nay. Những dự án sử dụng công nghệ này đang trong giai đoạn phát triển. Đáng chú ý là một dự án ở miền Nam nước Pháp, dự án BioTJet, sẽ sử dụng công nghệ này và trên nguyên tắc nhà máy sẽ hoạt động kể từ năm 2028-2030. Ta cũng có thể kết hợp điện ít carbon vào quá trình khí hóa, để tăng hiệu quả của quá trình này.” 

 

Loại nhiên liệu thứ hai đang được phát triển là ethanol, tương tự như ethanol, được sử dụng cho xe hơi, theo lời bà Julie Lhomme-Maublanc, đại diện công ty IFP Energies nouvelles: 

 

"Cơ sở là như nhau, có nghĩa là sản xuất loại ethanol thế hệ thứ hai hoặc ethanol tiên tiến. Nhiên liệu này cũng được sản xuất từ ​​chất thải và cặn bã lâm nghiệp hoặc nông nghiệp không cạnh tranh với các nguồn tài nguyên mà chúng ta sử dụng làm thực phẩm cho con người hoặc động vật. Sau khi được sản xuất, ethanol sẽ được chuyển đổi bằng một loạt quy trình để thu được một loại nhiên liệu mà chúng ta có thể kết hợp với nhiên liệu hóa thạch. 

Ở đây chúng tôi có trưng bày những chất thải và cặn bã, như rơm rạ, cặn bã từ tre, chất thải và cặn bã từ các hoạt động lâm nghiệp, như các mảnh vụn gỗ.” 

 

Cuối cùng, là loại nhiên liệu mang tên i-Fuel, được sản xuất từ khí CO2 được thu giữ bởi các nhà máy, như giải thích của bà Julie Lhomme-Maublanc:

 

“Nhóm nhiên liệu lớn thứ 4 là tất cả những gì chúng ta gọi là i-Fuel, cũng là nhiên liệu tổng hợp sẽ được sản xuất từ CO2, có thể là từ khói công nghiệp, vì vậy chúng ta cần xây dựng các hệ thống thu giữ CO2. Để sử dụng công nghệ này, chúng ta sẽ phải thiết lập các quy trình thu giữ CO2. Chúng ta sẽ thu giữ CO2 từ khói công nghiệp, từ khói phát ra từ các ngành công nghiệp sử dụng sinh khối, hoặc từ CO2 thu được trực tiếp từ khí quyển. Kể từ năm 2041, đây sẽ là điều bắt buộc, theo các quy định của Liên Hiệp Châu Âu. 

 

Nước Pháp có nhiều thế mạnh trong lĩnh vực nhiên liệu hàng không bền vững. Một số dự án hiện đang được phát triển. Bây giờ chúng ta thực sự cần chuyển sang giai đoạn công nghiệp, và điều đó đòi hỏi ngành này phải tự cải tổ cơ cấu để thực hiện được mục tiêu đó. Nhưng phải có sự hỗ trợ từ chính phủ và tất cả các bên liên quan để có thể có những nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học.”

 

Chính phủ Pháp trong tháng 6 vừa qua đã chính thức hóa chiến lược công nghiệp nhằm phát triển ngành nhiên liệu hàng không bền vững quốc gia có sức cạnh tranh, hướng tới đáp ứng nhu cầu trong nước và củng cố vị thế xuất khẩu của Pháp vào năm 2030. Chương dành cho nhiên liệu hàng không bền vững (SAF) của Hợp đồng chiến lược cho các hệ thống năng lượng mới (CSF NSE) đã được chính phủ Pháp chính thức ký kết vào ngày 18/06/2025 với các lãnh đạo công ty hàng không, công đoàn và ngành công nghiệp. Chương này xác định lộ trình cụ thể cho giai đoạn 2024-2027, với mục tiêu là đáp ứng đầy đủ nhu cầu SAF của Pháp, đồng thời tìm các cơ hội xuất khẩu.

 

Mục tiêu là vào năm 2030 Pháp sẽ tự cung tự cấp nhiên liệu hàng không bền vững, tích hợp cả nhiên liệu sinh học và nhiên liệu tổng hợp được sản xuất từ ​​hydro tái tạo và carbon dioxide thu được (eSAF và ebioSAF). Ngành công nghiệp Pháp đã bắt đầu đi theo hướng này, với một số nhà máy lọc dầu tham gia sản xuất nhiên liệu sinh học cho hàng không. Thách thức hiện nay là chuyển lộ trình này thành các dự án công nghiệp cụ thể có khả năng cạnh tranh trên thị trường toàn cầu.

 

Ngày càng có nhiều công ty đặt cược vào nhiên liệu hàng không bền vững. Cụ thể là tại Triển lãm hàng không và không gian Le Bourget 2025, hãng Haffner Energy của Pháp, chuyên về nhiên liệu sinh học, và hãng hàng không Luxaviation của Luxembourg đã công bố một thỏa thuận hợp tác trong khuôn khổ sáng kiến SAF Zero, một sáng kiến ​​đầy tham vọng nhằm đẩy nhanh quá trình sản xuất nhiên liệu hàng không bền vững. Mục tiêu của SAF Zero là tạo ra một nền tảng cho việc đầu tư và triển khai các dự án SAF quy mô lớn. Sự hợp tác giữa Luxaviation và Haffner Energy là một phần của phong trào rộng lớn hơn: Cả hai công ty đều là thành viên của dự án SkyPower, một sáng kiến ​​quốc tế để đẩy nhanh quá trình sản xuất và áp dụng SAF trên toàn thế giới. 

 

Trước đây rất thận trọng về SAF, tập đoàn dầu khí TotalEnergies Pháp trong tháng 6 vừa qua thông báo họ sẽ có thể sản xuất nửa triệu tấn nhiên liệu bền vững vào năm 2028 và 1,5 triệu tấn trên toàn thế giới vào năm 2030. TotalEnergies chi ra 400 triệu euro để chuyển đổi nhà máy lọc dầu Grandpuits tại vùng Seine-et-Marne thành "nền tảng không dầu hỏa". Một phần lớn trong khoản đầu tư này sẽ được dành cho SAF. Tập đoàn Pháp cũng đã đầu tư 340 triệu euro để chuyển đổi cơ sở La Mède thành nhà máy lọc dầu sinh học. Neste, công ty Phần Lan chuyên về công nghệ tái chế dầu ăn và mỡ động vật, có kế hoạch đạt được ngưỡng 1,5 triệu tấn ngay từ năm tới. Tập đoàn Shell của Anh thì dự kiến ​​sẽ cung cấp 800.000 tấn mỗi năm bắt đầu từ năm 2025 từ cơ sở Rotterdam của họ. 

 

Nhưng theo cảnh báo của nhật báo kinh tế Les Echos ngày 26/06/2025, rào cản chính đối với thị trường này vẫn là khả năng tiếp cận nguyên liệu thô. Do đó, ngành công nghiệp này đang nghiên cứu thế hệ nhiên liệu bền vững thứ hai hoặc thậm chí là thứ ba. Dự án nhà máy Lacq, cũng được công bố tại lễ khai mạc Triển lãm hàng không Paris, có kế hoạch huy động một tỷ euro  để sản xuất 110.000 tấn nhiên liệu tái tạo, bao gồm 75.000 tấn cho hàng không. Để so sánh, Neste đã đầu tư 1,9 tỷ euro vào việc mở rộng nhà máy lọc dầu Rotterdam, sẽ giúp tăng công suất của nhà máy thêm 1,3 triệu tấn mỗi năm. Đầu tư của tập đoàn Phần Lan này như vậy sẽ hiệu quả hơn gấp sáu lần.

 

 "Việc thu hồi chất thải, dầu đã qua sử dụng và lipid là điều cần thiết. Nhưng những nguồn tài nguyên này không phải là vô hạn", theo giải thích của ông Pascal Pénicaud, chủ tịch của Elyse Energy, công ty đang dẫn đầu dự án Lacq BioTJet. Với các đối tác của mình (Avril, Axens, BioneXt và IFP Investissements), Elyse Energy đang tập trung vào chế biến chất thải từ gỗ thành nhiên liệu bền vững. Tiềm năng này được cho là rất lớn và hiện chưa được khai thác hết, như chất thải từ ngành lâm nghiệp hoặc từ đồ nội thất. 

 

Trong mọi trường hợp, các khoản đầu tư cần thiết sẽ rất lớn. Công ty Pháp Global Bioenergies ước tính họ sẽ cần tới 200 triệu euro để đưa nhà máy tương lai vào hoạt động vào khoảng năm 2028-2029. Đây là số tiền tương đương mà chính phủ Pháp đã hứa cho tất cả hoạt động sản xuất nhiên liệu sinh học trong giai đoạn 2024-2030, trong kế hoạch phi carbon hóa ngành hàng không.