Nguyễn Thị Bích Hậu
16/07/2025
https://baotiengdan.com/2025/07/16/nguyen-manh-huy/
Người
đàn ông trong hình và vợ con với vẻ thành đạt và hạnh phúc này chính là Nguyễn
Mạnh Huy, người nổi tiếng vô cùng ở Miền Nam.
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2025/07/1-64-1024x582.jpg
Nguyễn
Mạnh Huy và gia đình. Nguồn: Nguyễn Mạnh Huy
Năm
1987, bạn Huy này đã được vào đại học sau bốn lần thi đậu mà không được trường
nào nhận vào học, chỉ vì lý lịch xấu, cha là sĩ quan chế độ cũ chết trận.
Huy
năm 1987 can đảm gửi một tâm thư tha thiết cho báo Thanh Niên.
“Tôi
tốt nghiệp cấp III năm 1981 và dự thi vào trường ĐH Bách khoa Đà Nẵng đạt số điểm
26,5 điểm (điểm chuẩn 17). Nhưng ban tuyển sinh tỉnh không cho tôi đi học vì lý
do lý lịch.
Cha
tôi đi lính ngụy chết trận năm 1965. Mẹ làm thư ký đánh máy cho Ty Thông tin chế
độ cũ.
Tôi
rất buồn, nhưng với ước mơ được vào đại học để có cơ hội rèn luyện kiến thức,
góp trí tuệ xây dựng đất nước, tôi đã nộp đơn thi lại lần nữa.
Năm
đó tôi thi vào trường ĐH Nông nghiệp IV và đạt số điểm 22,5 điểm (điểm chuẩn là
16). Nhưng, một lần nữa, tôi cũng không được đi học vì lý lịch như năm trước.
Tôi
tha thiết được học tập không phải để sau này làm ông này ông kia có chức có quyền,
nhưng vì khả năng và nhiệt tình tuổi trẻ muốn được cống hiến cho đất nước,
nhưng động cơ trong sáng đó đã hai lần bị gạt bỏ chỉ vì tôi trót mang một lý lịch
của cha mẹ sinh ra tôi.
Tôi
bi quan nghĩ rằng, đó là số phận nên đành chấp nhận. Sau đó, tôi xin đi làm ở
HTX mộc Đa Hưng Quy Nhơn. Suốt trong bốn năm lao động tôi cố gắng học nghề, đồng
thời tôi vẫn không quên ôn tập bài vở với một hy vọng bé nhỏ, có một ngày nào
đó, có một sự nới rộng nào đó, tôi sẽ từ người thợ mộc được cắp sách bước vào
ngưỡng cửa đại học đã khép lại với tôi từ mấy lâu nay.
Năm
nay, tôi đọc báo thấy nhiều vấn đề cần đổi mới trong công tác tuyển sinh, trong
đó có việc xét xếp đối tượng và điểm chuẩn. Hy vọng lại bùng lên trong tôi,
khát khao được đi học sống lại trong lòng tôi mãnh liệt. Tôi quyết chí thi lại
một lần nữa.
Tôi
xin nghỉ làm và dồn hết tâm trí vào việc luyện thi. Năm nay tôi thi vào trường
ĐH Bách Khoa TP.HCM. Tôi đạt số điểm là 22 (điểm chuẩn cho nhóm IV là 20). Tôi
thấp thỏm hy vọng. Nhưng tuyệt vọng thay, tôi cũng nhận được câu trả lời như 4
năm về trước”.
25/10/1987-
trích nhật ký của Huy:
“Tôi
muốn học! Tôi kêu đòi được học! Dù phải cực khổ tới đâu tôi cũng xin chịu. Ước
mơ đó đâu có gì to tát, không phải tại tôi! Tôi đã làm hết sức mình. Vì sao đời
tôi và số phận cả một lớp trẻ phải mang trên vai gánh nặng của cuộc chiến tranh
đã qua rồi mười ba năm trước”.
Bức
thư đầy nước mắt này đã làm cho tòa soạn báo Thanh niên khi đó vô cùng xúc động
và từ đó nhiều bài báo đã ra đời. Chuyện đến tai Bộ trưởng Trần Hồng Quân, và
ông sau đó đã tuyên bố trường hợp Nguyễn Mạnh Huy đã được Bộ và UBND tỉnh Nghĩa
Bình xem xét và quyết định cho đi học.
Nguyễn
Mạnh Huy đã mở đường cho việc cải cách chế độ tuyển sinh gắn với chủ nghĩa lý lịch
sau 12 năm ròng. Tất cả là vì sự dũng cảm của Huy và sự giúp đỡ của báo Thanh
niên và các báo khác lúc bấy giờ.
Huy
vào học đại học và ra trường làm trong nghề in, để tri ân báo chí. Và sau Huy,
biết bao thanh niên miền Nam đã được học đại học mà không cần quan tâm tới lý lịch.
Câu
chuyện này cho thấy việc tuyển sinh đại học dựa vào lý lịch đã có thể thay đổi,
thì tới một ngày nào đó, sẽ có việc tuyển sinh đại học không chỉ dựa vào điểm số,
mà còn dựa vào cả đạo đức, tài năng và những cống hiến cho cộng đồng.
Chỉ
là ai sẽ bắt đầu như Nguyễn Mạnh Huy.
______
Nguyễn
Mạnh Huy: Báo Thanh Niên và tôi
17-12-2015
Hồi
tưởng lại những ngày tháng cách đây 28 năm, tôi cứ ngỡ như mình nằm mơ. Sau khi
thi đậu lần thứ 3 mà vẫn không được đi học đại học vì lý lịch, tôi gần như tuyệt
vọng và bi quan cho số phận của mình.
Hồi
tưởng lại những ngày tháng cách đây 28 năm, tôi cứ ngỡ như mình nằm mơ. Sau khi
thi đậu lần thứ 3 mà vẫn không được đi học đại học vì lý lịch, tôi gần như tuyệt
vọng và bi quan cho số phận của mình.
Nếu
không có Báo Thanh Niên, chắc có lẽ tôi không bao giờ được bước chân vào giảng
đường.
Tôi
tốt nghiệp trung học năm 1981, cùng năm, tôi dự thi vào Trường ĐH Bách khoa Đà
Nẵng, Khoa Cơ khí. Năm đó tôi thi được 26,5 điểm (điểm đậu vào ngành tôi dự thi
là 17 điểm).
Trước
khi đi thi, tôi cũng nghe phong thanh về chuyện lý lịch và nghĩ đến hoàn cảnh của
tôi (cha đi lính quốc gia, chết trận; mẹ là nhân viên của chính quyền cũ) tôi
lo sợ rằng tôi có thể sẽ không được đi học. Năm đó, lần đầu tiên điểm thi được
công bố công khai ở ban tuyển sinh tỉnh. Khi biết điểm thi, tôi rất mừng và chờ
đợi. Nhưng thời gian cứ trôi qua, các bạn đủ điểm đậu đã có giấy báo đi học,
còn tôi chờ hoài mà không thấy giấy báo. Sốt ruột, tôi đến ban tuyển sinh hỏi về
trường hợp của tôi, họ đã trả lời rằng trường hợp của tôi không được đi học vì
lý do trong lý lịch có cha đi lính ngụy chết trận. Dù đã linh tính, nhưng tôi
đã cực kỳ hụt hẫng khi bao nhiêu kỳ vọng, bao nhiêu mong ước của tuổi trẻ bỗng
chốc tiêu tan. Nhiều đêm tôi không ngủ được và nghĩ sao cuộc đời mình gặp cả bất
hạnh và cả bất công.
Những
năm đó gia đình tôi rất nghèo. Nhà tôi ở sâu trong một xóm lao động ở Quy Nhơn,
nổi tiếng về những tệ nạn xã hội, với tên gọi là “Xóm vườn bông”. Má tôi khi đó
đi bán vải dạo hoặc bán quần áo cũ để nuôi anh em tôi. Tôi còn nhớ khi tôi học
năm lớp 9, má tôi nói gia đình khó khăn quá thôi con nghỉ học rồi theo học nghề
chụp ảnh (vì nghề chụp ảnh lúc đó làm cũng rất có tiền) chứ đi học má không
nuôi nổi. Thương má, tôi nghỉ học và xuống tiệm chụp hình của một người quen học
nghề chụp ảnh. Thế nhưng, tôi rất thích học chữ, nên thực sự không hào hứng với
công việc này. Rất may là sau khoảng 2 tuần, ông chủ tiệm chụp hình nhận thấy
và nói với má tôi là “thôi bà cho nó về đi học đi, chứ tâm trạng nó như thế này
thì học nghề không được đâu”.
Tôi
nói với má tôi, thôi để con đi học, để má đỡ vất vả, mùa hè nghỉ học con sẽ đi
bán thuốc lá dạo để kiếm tiền thêm phụ má. Hè năm đó, tôi theo đứa em họ đi bán
thuốc lá dạo ở nhà ga, bến xe. Chắc tôi mát tay nên bán cũng được lắm, vì vậy hết
hè năm lớp 9, tôi kiếm cũng được kha khá, đủ tiền phụ má tôi cho tôi đi học lớp
10. Những năm sau, do cuối cấp, cần tập trung cho kỳ thi đại học nên tôi không
đi bán thuốc lá dạo nữa mà chỉ dạy kèm vào ban đêm, và má tôi thương con nên
cũng cố gắng hết sức. Vì biết hoàn cảnh mình nhà nghèo, tôi nghĩ chỉ có học mới
giúp mình thoát nghèo, cộng thêm tuổi trẻ thì nhiều hoài bão, nên tôi rất quyết
tâm để thi đậu đại học.
Năm
1981, cùng lúc khi biết mình bị lý lịch không được đi học, hoàn cảnh kinh tế
gia đình tôi ngày càng khó khăn hơn do tình hình buôn bán của má tôi không được
thuận lợi, cuộc sống chật vật quá, nên má tôi đã dẫn các em tôi về quê ngoại sống.
Bên cạnh tôi khi đó còn có bà nội và hai chú nhà ở gần bên (anh tôi lúc đó đang
bươn chải ở Sài Gòn). Nhưng bà nội thì đã già, hai chú thì gia đình cũng nghèo
mà còn các con nhỏ nữa làm sao cưu mang mình được, thế là tôi đi ăn nhờ ở nhà
hàng xóm một thời gian ngắn. Cũng may là lúc đó phía sau nhà tôi có ông anh làm
kẹo mè xửng, tôi qua xin phụ làm, không cần lấy tiền công, chỉ cần ngày ăn 3 bữa
là được rồi. Thương tình, ảnh nhận tôi; hai anh em hì hụi làm ăn, cũng gần cả
năm cho đến khi tôi đi thi đại học lại lần thứ 2 (làm một thời gian tôi quen
nghề làm kẹo nên ngoài làm cho anh hàng xóm, tôi còn đi làm thêm ở các xưởng
làm kẹo khác nên cũng có thu nhập để dành có chi phí cho việc đi thi lần 2).
(Còn
tiếp)
______
Phần 2:
Báo Thanh Niên và tôi: Bước ngoặt của cuộc đời
19-12-2025
Năm
ấy, Báo Thanh Niên , tuy chỉ mới ra đời chưa đầy 2 năm nhưng thể hiện tầm vóc của
một tờ báo lớn, thật dũng cảm, cố gắng vượt qua những áp lực rất lớn, kiên trì
đấu tranh đòi lẽ công bằng trong tuyển sinh.
Năm
ấy, Báo Thanh Niên, tuy chỉ mới ra đời chưa đầy 2 năm nhưng thể hiện tầm vóc của
một tờ báo lớn, thật dũng cảm, cố gắng vượt qua những áp lực rất lớn, kiên trì
đấu tranh đòi lẽ công bằng trong tuyển sinh.
https://thanhnien.mediacdn.vn/Uploaded/ngocthanh/2015_12_18/nguyen-manh-huy_NWDM.jpg?width=500
Nguyễn
Mạnh Huy (thứ 5 từ trái sang) nhận bằng thạc sĩ quản trị kinh doanh quốc tế – Ảnh:
Nhân vật cung cấp
Khi
vẫn nhận câu trả lời cay nghiệt là không được đi học, tôi cảm thấy hụt hẫng
cùng cực, gần như tuyệt vọng, tự nhủ chắc có lẽ nên quay trở lại làm thợ mộc và
từ bỏ hẳn ước mơ vào đại học.
Nhưng
quả thật rủi may khó đoán, đôi khi có những hành động không hy vọng, chỉ mang
tính cầu may, lại trở thành bước ngoặt đời người. Khi đó tôi có một người bạn
buôn bán dược phẩm, hay vào Sài Gòn lấy thuốc về Quy Nhơn bán. Khi biết bạn ấy
lại sắp vào Sài Gòn, tôi sực nhớ có lần tôi đọc được bài báo nói về trường hợp
của một học sinh ở Bình Thuận tên Dương Thị Hà My thi đậu vào trường trung cấp
nhưng địa phương không cho đi học, Báo Thanh Niên đã can thiệp và bạn ấy cuối
cùng đã được đi học, nên tôi vội viết một lá thư trình bày hoàn cảnh và những nỗ
lực của mình, nhờ người bạn mang vào gửi cho Báo Thanh Niên, với một hy vọng nhỏ
nhoi là biết đâu mình sẽ được tờ báo can thiệp giống như trường hợp của Hà My.
Người
bạn vào Sài Gòn, công việc nhiều chiếm hết thời gian nên quên mất. Đến ngày cuối,
trước khi về lại Quy Nhơn, bạn mới sực nhớ, nên chạy vội đến Báo Thanh Niên và
gửi thư cho cô tiếp tân của Báo. Cô ấy đọc thư và đã khóc vì thương cảm, rồi tức
tốc chuyển cho Ban Công tác bạn đọc. Niềm tin và hy vọng của tôi đã không đặt
nhầm chỗ. Với bản lĩnh của những người làm báo chân chính, với tinh thần dám
nghĩ, dám làm và đấu tranh để xóa bỏ những bất công, các anh chị ở Báo Thanh
Niên đã không ngại ngần, quyết liệt cùng với dư luận lên tiếng bênh vực và đòi
quyền đi học cho tôi và những bạn trẻ khác cùng cảnh ngộ.
Tôi
thật sự khâm phục và biết ơn sự can đảm, dám đương đầu với áp lực rất lớn khi
đó và sự kiên trì đấu tranh vì lẽ công bằng trong tuyển sinh của Báo Thanh
Niên, Báo Tuổi Trẻ… và cả dư luận tiến bộ khi ấy đã tạo nên bước ngoặt cho cuộc
đời mình.
Cuối
cùng, sau 2 tháng kiên trì đấu tranh của Báo Thanh Niên, nhất là sau khi anh
Nguyễn Công Khế đã vận động đưa sự việc của tôi và kêu gọi công bằng trong tuyển
sinh ra trước Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ V, đến cuối năm 1987 tôi đã được
UBND tỉnh Nghĩa Bình (khi đó) cho đi học theo chỉ đạo của ông Đỗ Mười (lúc đó
đang là Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng).
Cùng
với việc tôi được đi học đại học, chế độ tuyển sinh lỗi thời theo cân đo lý lịch
cũng đã bị xóa bỏ. Đó là một sự tiến bộ mà trong đó có sự đóng góp rất lớn của
Báo Thanh Niên. Đúng như nhà báo Nguyễn Công Thắng, Trưởng ban Công tác bạn đọc
Báo Thanh Niên, đã từng viết: “Báo Thanh Niên đấu tranh để thay đổi chế độ tuyển
sinh là trực tiếp mang lại công bằng cho hàng vạn thanh niên có hoàn cảnh lịch
sử đặc thù và nghiệt ngã sau chiến tranh, đồng thời đây là một đóng góp của Báo
góp phần thúc đẩy tiến trình của công cuộc đổi mới đất nước”.
Nhân
dịp kỷ niệm 30 năm ngày Báo Thanh Niên phát hành số báo đầu tiên, qua đây, tôi
cũng muốn bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới Báo Thanh Niên. Khi tôi thật sự bi
quan, Báo Thanh Niên đã đưa bàn tay nâng đỡ tôi, giúp tôi vượt qua số phận nghiệt
ngã. Tôi tin rằng với chuyên môn vững vàng, với bản lĩnh của mình, Báo Thanh
Niên sẽ tiếp tục ngày càng phát triển và vẫn mãi là tờ báo của đông đảo bạn đọc
trong và ngoài nước, là tờ báo tin cậy của người trẻ…
No comments:
Post a Comment