NGÂN SÁCH 2026 : LIỆU PHÁP CÚ SỐC CHO MỘT NƯỚC PHÁP NGẬP TRONG NỢ NẦN (Minh Phương - RFI)

 

Ngân sách 2026 : Liệu pháp cú sốc cho một nước Pháp ngập trong nợ nần

 Minh Phương  -  RFI

Đăng ngày: 16/07/2025 - 12:24

https://www.rfi.fr/vi/%C4%91i%E1%BB%83m-b%C3%A1o/20250716-ng%C3%A2n-s%C3%A1ch-2026-li%E1%BB%87u-ph%C3%A1p-c%C3%BA-s%E1%BB%91c-cho-m%E1%BB%99t-n%C6%B0%E1%BB%9Bc-ph%C3%A1p-ng%E1%BA%ADp-trong-n%E1%BB%A3-n%E1%BA%A7n

 

Nhiều nhật báo Pháp số ra hôm nay, 16/07/2025, đã dành trang nhất cho kế hoạch ngân sách mới mà thủ tướng François Bayrou công bố chiều qua. “Hơn 3.300 tỷ euro tiền nợ”, “hơn 150 tỷ euro nợ mỗi năm”, “mỗi giây, nợ của nước Pháp tăng thêm 5.000 euro”, bằng những con số cụ thể, ông Bayrou muốn người dân Pháp nhận thức rằng đất nước đang trong cảnh nợ nần quá mức và họ cần một liệu pháp sốc cú để thoát khỏi tình trạng này.

 

HÌNH :

Thủ tướng Pháp Francois Bayrou sau cuộc họp nội các hàng tuần tại Điện Elysee ở Paris, Pháp, ngày 16/07/2025. AFP - LUDOVIC MARIN

 

 

Pháp và “lời nguyền” nợ công 

 

Nhật báo Công giáo La Croix hôm nay chạy tựa “François Bayrou tìm cách hoá giải lời nguyền nợ nần”. Theo ông Bayrou, có hai nguyên nhân dẫn đến mức nợ hiện nay. Thứ nhất là do “nhà nước đang phải chi trả cho mọi thứ. Chúng ta đã bị nghiện chi tiêu công”. Thứ hai là do dân Pháp đã “dần quên rằng trước khi phân phối thì phải sản xuất”. Kế hoạch ngân sách của ông nhằm tiết kiệm 43,8 tỷ euro để giảm thâm hụt ngân sách xuống còn 4,6% GDP vào năm 2026, sau đó là 4,1% năm 2027, 3,8% năm 2028 và 2,8% năm 2029.

 

Ngay sau đó, thủ tướng Pháp tuyên bố nhà nước sẽ làm gương bằng cách giữ cho chi tiêu của năm 2026 không cao hơn năm 2025 trong tất cả các lĩnh vực, trừ quân sự, hay còn được gọi là “năm trắng”. Ông Bayrou đã công bố một số biện pháp đối với công chức nhà nước. Đầu tiên có thể kể tới nguyên tắc “không thay thế” một trong ba công chức nghỉ hưu, giảm 3000 vị trí công chức, cùng với đó là việc thành lập một công ty quản lý bất động sản để quản lý tài sản của nhà nước. Ngoài ra, nhiều cơ quan của nhà nước bị đánh giá là “không hiệu quả” sẽ bị xóa bỏ. Việc loại bỏ hai ngày lễ (thứ Hai Phục Sinh và ngày 08/05) cũng được đề xuất.

 

Thủ tướng thông báo nỗ lực cắt giảm 5 tỷ euro sẽ được thực hiện vào mùa thu trong lĩnh vực chi tiêu y tế. Một cuộc cải cách sâu rộng trong việc chăm sóc các bệnh mãn tính và kiểm soát việc “lạm dụng” ngày nghỉ bệnh cũng đã được đưa ra thảo luận. Thủ tướng cũng muốn xem xét lại mức giảm trừ 10% khi tính thuế đối với lương hưu. Không một khoản trợ cấp hay ngân sách của bộ ngành nào sẽ được tăng thêm trong năm 2026. 

 

Với những thông báo nói trên, thủ tướng Bayrou hiểu rằng ông đang đặt cược tương lai chính trị của mình. Đối mặt với những lời đe dọa từ các dân biểu, đặc biệt từ phía cánh tả, là sẽ bác bỏ một phần kế hoạch, thủ tướng Pháp đảm bảo rằng quyết định này sẽ giúp kiềm chế mức tăng chi tiêu hơn 7,1 tỷ euro.

 

 

“Năm trắng” hay “năm đen tối” cho nước Pháp ? 

 

Trong bài “Thông báo về ngân sách : Kế hoạch tiết kiệm của Bayrou khiến tất cả mọi người khó chịu”,  nhật báo thiên tả Libération trích dẫn những phản đối của các dân biểu. Giới nghị sĩ Pháp đặc biệt phẫn nộ trước kế hoạch “năm trắng”, "đóng băng" toàn bộ các khoản trợ cấp xã hội. Phe đối lập cánh tả lên án đây là một “cuộc cắt giảm tàn khốc chưa từng thấy”, theo lời ông Manuel Bompard, điều phối viên của đảng cực tả Nước Pháp Bất Khuất, một “ngân sách tàn bạo và không thể chấp nhận được” theo Boris Vallaud, lãnh đạo nhóm nghị sĩ Đảng Xã Hội, và một “năm đen tối” theo lời dân biểu François Ruffin.

 

Cho rằng không một yêu cầu nào của họ về nhập cư, năng lượng, hay đóng góp cho EU được đáp ứng, đảng cực hữu Tập Hợp Dân Tộc (RN) cũng đã ngay lập tức đe dọa bỏ phiếu bất tín nhiệm “nếu François Bayrou không xem xét lại kế hoạch của mình”, theo lời cảnh báo của lãnh đạo đảng này, bà Marine Le Pen. Với đề xuất hủy bỏ hai ngày nghỉ lễ, trong đó có ngày 08/05, thủ tướng đã vấp phải sự phản đối đồng loạt từ các đối thủ. “Ông ấy đề xuất ngày 08/05, ngày kỷ niệm chiến thắng phát xít, không còn là ngày lễ. Điều đó có nghĩa gì đây ?”, chính trị gia thuộc đảng Xanh Marine Tondelier đặt câu hỏi.

 

 

Liệu pháp táo bạo và toàn diện

 

Về phần mình, nhật báo thiên hữu Le Figaro lại có phần đồng tình với thủ tướng Bayrou và kế hoạch ngân sách mới của ông. Theo tờ báo, dù thế nào đi nữa người ta vẫn phải công nhận rằng François Bayrou đã rất táo bạo. Suốt nhiều tháng qua, ông bị chỉ trích là trì hoãn, lùi bước để kéo dài thời gian tại vị. Nhưng khi đã đến “trạm cuối cùng trước vực thẳm”, ông không hề run tay. Ít ai tin rằng thủ tướng Bayrou có thể tìm ra được 40 tỷ euro cần thiết. Vậy mà ông đã đề xuất 43,8 tỷ, để tính đến những cam kết của tổng thống Macron về chi tiêu quốc phòng. Những gì ông đưa ra quả thực là một liệu pháp cú sốc, nên sẽ bị chỉ trích. Nhưng nếu thủ tướng Bayrou không làm vậy, chắc chắn ông cũng vẫn bị chỉ trích.

 

Ngoài ra, theo tờ báo, kế hoạch của thủ tướng Pháp mang tính toàn diện. Mọi đối tượng, từ nhà nước, chính quyền địa phương đến lĩnh vực xã hội; từ người lao động đến người đã nghỉ hưu, đều sẽ chịu ảnh hưởng từ kế hoạch này. Các biện pháp được đưa ra bao gồm cả tiết kiệm (dù rất không đủ), và thuế mới (dù rất quá mức). Có những biện pháp kế toán và một vài hướng cải cách cơ cấu. Le Figaro kết luận liệu pháp này dù khắc nghiệt, nhưng mọi người sẽ cùng nhau chia sẻ sự khắc nghiệt đó. Quả thật, liều thuốc luôn trở nên đắng hơn khi người ta nghĩ mình là người duy nhất phải uống.

 

 

Tân thủ tướng Ukraina có thể mang đến những thay đổi thực chất? 

 

Nhật báo Libération hôm nay có bài viết về tân thủ tướng Ukraina Yulia Svyrydenko, người đã được chọn “theo con đường trung thành”. Theo Libération, kinh tế gia trẻ bắt đầu sự nghiệp công chức tại quê nhà Tchernihiv, dưới thời tổng thống Petro Porochenko (2014–2019). Sau chiến thắng của Volodymyr Zelensky trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2019, cô trở thành thứ trưởng bộ Kinh Tế và nhanh chóng chứng tỏ là một chính khách làm việc không biết mệt mỏi. Cuối năm 2020, Andriy Yermak, cố vấn quyền lực nhất của tổng thống Zelensky, đưa cô về làm việc trong nhóm của ông, giao nhiệm vụ hoạch định chiến lược kinh tế quốc gia. Một năm sau, Yulia Svyrydenko được thăng chức lên phó thủ tướng kiêm bộ trưởng Kinh Tế.

 

Svyrydenko đã thành công trong việc xây dựng quanh mình một đội ngũ chất lượng, theo lời chuyên gia ngân hàng đầu tư Sergueï Fursa. Cô đã tạo dựng được hình ảnh tích cực trong giới kinh doanh cũng như với các đối tác quốc tế. Dù vậy, khả năng tân thủ tướng thực sự độc lập hành động là rất thấp, do quyền lực quá tập trung vào phủ tổng thống. Tương tự, dân biểu Yaroslav Zheleznyak cho rằng khó có khả năng Svyrydenko thay đổi điều gì trong nội bộ chính phủ, phần lớn là vì nội các mới sẽ được thành lập dựa trên các quan chức đang tại chức, chứ không có  những gương mặt mới. Việc phân chia chức vụ chỉ là điều chỉnh lại. 

Ngoài ra, một vụ gần đây cũng đã khiến nhiều chuyên gia hoài nghi về tân thủ tướng. Tuần trước đã có một cuộc tuyển chọn để bổ nhiệm giám đốc mới cho Cục An ninh Kinh tế, một cơ quan chiến lược có nhiệm vụ điều tra các tội phạm kinh tế và được Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) theo dõi rất chặt chẽ. Sau một quy trình kéo dài, ứng cử viên Oleksandr Tsyvinsky đã được hội đồng gồm ba thành viên chính phủ và ba chuyên gia nước ngoài đánh giá là phù hợp nhất. Thế nhưng, chính phủ, trong đó có cả Svyrydenko, đã bỏ phiếu phản đối việc bổ nhiệm này, viện dẫn “nguy cơ an ninh quốc gia”, vì cha của ông Tsyvinsky đang sống tại Nga. Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia, lý do thực sự khiến ông bị loại là bởi ông làm tốt trong việc chống tham nhũng. 

 

 

Kinh tế Trung Quốc vẫn tăng trưởng mặc cho TT Trump dọa áp thuế 

 

Về thời sự châu Á, nhật báo Le Monde hôm nay tập trung vào nền kinh tế lớn thứ hai thế giới với bài viết mang tựa đề : “Tại Trung Quốc, các nhà máy hoạt động hết công suất, nhưng tiêu dùng thì ì ạch”. Tờ báo nhận định cuộc chiến thương mại do tổng thống Mỹ khởi xướng nhắm vào Trung Quốc đã không khiến nền kinh tế này chao đảo. Tổng sản phẩm nội địa (GDP) của Trung Quốc đã tăng 5,2% trong quý II năm 2025 so với cùng kỳ năm 2024, dù thấp hơn so với quý I nhưng vẫn giúp Bắc Kinh vững bước trên lộ trình đạt mục tiêu tăng trưởng 5% cho năm nay. 

 

Việc giao hàng từ “công xưởng của thế giới” ra nước ngoài vẫn tiếp tục tăng tốc. Xuất khẩu đã tăng 5,8% trong tháng 6 so với cùng kỳ năm trước, sau khi Hoa Kỳ và Trung Quốc đạt được một thỏa thuận đình chiến về thuế quan vào tháng Năm. Con số này cho thấy sức chống chịu bền bỉ của cỗ máy xuất khẩu Trung Quốc, vốn ngày càng chuyển hướng sang các thị trường khác thân thiện hơn về mặt ngoại giao, như Liên Hiệp Châu Âu (EU).

 

 

Mức tăng trưởng khó bền vì đi kèm với tình trạng mất cân đối

 

Tuy nhiên, Bắc Kinh đang phải đối mặt với tình trạng mất cân đối trong nước. Mặc dù sản lượng công nghiệp tiếp tục tăng mạnh, thêm 6,8% trong tháng 6 so với cùng kỳ năm trước doanh số bán lẻ chỉ tăng 4,8%. Chính phủ Trung Quốc đã tung ra một chương trình hỗ trợ tiêu dùng quy mô lớn, trị giá 300 tỷ nhân dân tệ (tương đương 36 tỷ euro), người dân được giảm giá khoảng 15% cho nhiều mặt hàng, từ điện thoại thông minh đến đồ nội thất, thậm chí cả ô tô. Chiến dịch này quả thực đã thúc đẩy một bộ phận người dân mua sắm nhiều hơn, nhưng không có dấu hiệu cho thấy lòng nhiệt thành của người tiêu dùng sẽ bền vững nếu không còn các trợ cấp này. 

 

Tầng lớp trung lưu mới của Trung Quốc vẫn đang bị ảnh hưởng nặng nề bởi tình trạng yếu kém của thị trường bất động sản: giá nhà mới đã giảm 4,1% trong tháng 5 so với cùng kỳ năm trước. Cùng lúc đó, chính quyền Trung Quốc vẫn liên tục nhấn mạnh tầm quan trọng của sản xuất. Từ năm 2023, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình liên tục lặp lại khẩu hiệu “các lực lượng sản xuất mới”, bao gồm công nghệ và năng lượng mới, vốn được xem là đầy hứa hẹn, và do đó cần được thúc đẩy mạnh mẽ hơn. Tuy nhiên, việc liên tục tăng tốc sản xuất đang dẫn đến sự lệch pha giữa cung và cầu, buộc các nhà sản xuất phải giảm giá, đến mức Đảng Cộng Sản Trung Quốc cũng phải thừa nhận hiện có một sự mất cân đối giữa cung và cầu ở cấp độ kinh tế vĩ mô, thể hiện chủ yếu qua mức cầu vẫn thấp và tình trạng sản xuất dư thừa trong một số ngành.