THẾ GIỚI HÔM NAY : 01/05/2025 (The Economist | Nghiên Cứu Quốc Tế)

 

THẾ GIỚI HÔM NAY : 01/05/2025

The Economist 

Đỗ Đặng Nhật Huy, biên dịch

01/05/2025

https://nghiencuuquocte.org/2025/05/01/the-gioi-hom-nay-01-05-2025/

 

HÌNH : https://nghiencuuquocte.org/wp-content/uploads/2025/05/Trump-Zelenskyi-1024x576.jpg

 

Mỹ và Ukraine đã ký một thỏa thuận cho phép Mỹ tiếp cận các mỏ khoáng sản của Ukraine và thành lập một quỹ đầu tư chung. Bộ trưởng tài chính Mỹ, Scott Bessent, cho biết thỏa thuận này gửi một thông điệp đến Nga rằng chính quyền Trump muốn “một tiến trình hòa bình tập trung vào một Ukraine tự do, có chủ quyền, và thịnh vượng về lâu dài.” Thỏa thuận sẽ được trình lên quốc hội Ukraine để phê chuẩn.

 

Tổng thống Mỹ Donald Trump đổ lỗi cho chính quyền Biden về dữ liệu kinh tế yếu kém và khẳng định rằng các mức thuế không đóng vai trò gì trong sự sụt giảm của thị trường chứng khoán. Hôm thứ Tư, dữ liệu chính thức cho thấy nền kinh tế Mỹ giảm 0,3% theo năm trong quý đầu — lần suy thoái đầu tiên trong ba năm qua. Sự sụt giảm đột ngột — so với tăng trưởng 2,4% vào cuối năm 2024 — đi kèm với thâm hụt thương mại ngày càng lớn.

 

Thủ tướng Pakistan, Shehbaz Sharif, kêu gọi Ấn Độ “hành động có trách nhiệm” sau khi chính phủ của ông cho biết họ có “thông tin tình báo đáng tin cậy” rằng nước láng giềng có vũ khí hạt nhân này sắp tiến hành một cuộc tấn công quân sự. Căng thẳng giữa hai nước gia tăng sau vụ tấn công khiến 25 du khách và một người địa phương thiệt mạng ở khu vực Kashmir do Ấn Độ kiểm soát tuần trước. Ấn Độ cho rằng Pakistan hậu thuẫn các phiến quân đứng sau vụ tấn công, điều Pakistan phủ nhận.

 

Cổ phiếu Microsoft tăng tới 9% trong phiên giao dịch ngoài giờ tại New York sau khi công ty công bố kết quả kinh doanh vượt kỳ vọng. Doanh thu trong quý ba tăng 13% lên 70,1 tỷ USD, trong khi lợi nhuận ròng tăng 18% lên 25,8 tỷ USD. Nhà sản xuất phần mềm lớn nhất thế giới báo cáo doanh thu từ dịch vụ điện toán đám mây tăng 20%. Nhu cầu đối với các dịch vụ này vẫn mạnh bất chấp bất ổn kinh tế.

 

Anh cho biết đã phối hợp với Mỹ tiến hành các cuộc không kích nhằm vào lực lượng phiến quân Houthi ở Yemen. Bộ trưởng quốc phòng Anh, John Healey, cho biết chiến dịch nhắm vào các tòa nhà nơi Houthi sản xuất máy bay không người lái được sử dụng để tấn công tàu hàng ở Biển Đỏ. Đây là lần đầu tiên Anh tham gia không kích kể từ khi ông Trump nhậm chức.

 

Israel cho biết đã không kích các “đối tượng vũ trang” bị cáo buộc tấn công dân thường thuộc nhóm sắc tộc Druze ở Syria. Bạo lực sắc tộc bùng phát trong tuần này gần thủ đô Damascus, khiến khoảng 40 người thiệt mạng. Syria cho biết họ đã triển khai binh lính để “khôi phục an ninh và ổn định.” Israel trước đó đã đe dọa can thiệp vào các cuộc đụng độ gần đây giữa dân quân Druze và lực lượng chính phủ Syria, mà các thủ lĩnh Druze phản đối.

 

Một quy định cấm những người mang hộ chiếu Đài Loan nhập cảnh Somalia đã có hiệu lực vào thứ Tư. Đài Loan cho biết Somalia không công nhận hòn đảo là một quốc gia độc lập khỏi Trung Quốc; chính quyền Đài Loan cáo buộc Trung Quốc đứng sau lệnh cấm này và kêu gọi Somalia “ngay lập tức” hủy bỏ. Quan hệ ngoại giao giữa Đài Loan và Somaliland — một nước cộng hòa ly khai — đã khiến cả Somalia và Trung Quốc tức giận.

 

Con số trong ngày: 2,3 nghìn tỷ USD, là mức giảm tổng giá trị vốn hóa thị trường của năm nền tảng công nghệ lớn (Alphabet, Amazon, Apple, Meta và Microsoft) cùng với Nvidia kể từ khi ông Trump nhậm chức.

 

 

TIÊU ĐIỂM

 

Tình hình kinh doanh của Apple: Táo đang bị sâu?

Mùa báo cáo tài chính của các ông lớn công nghệ tiếp tục vào thứ Năm khi Apple công bố kết quả kinh doanh. Liệu hãng có đang đứng dưới sức ép từ các mức thuế của Donald Trump?

 

Apple sản xuất bốn phần năm số máy tính xách tay và điện thoại thông minh của mình tại Trung Quốc — quốc gia đang đối mặt với mức thuế lên tới 145%. Công ty đã đàm phán thành công việc miễn thuế nhập khẩu điện thoại thông minh vào Mỹ. Dù vậy hãng vẫn phải chịu mức thuế 20%. Điều đó có thể đẩy giá iPhone lên cao — iPhone chiếm hơn một nửa tổng doanh thu của Apple — làm giảm doanh số và khiến người tiêu dùng ngại nâng cấp điện thoại. Các nhà phân tích đã cắt giảm dự báo doanh thu iPhone cho năm nay và năm tới. Apple cho biết họ sẽ cố gắng hạn chế thiệt hại bằng cách chuyển sản xuất iPhone dành cho thị trường Mỹ sang Ấn Độ vào cuối năm 2026 — một nhiệm vụ không hề dễ dàng. CEO Tim Cook có thể sẽ tiết lộ thêm chi tiết về cách công ty tái cấu trúc chuỗi cung ứng trong cuộc gọi công bố thu nhập quý ngày mai.

 

 

Bức tranh chính trị mới tại Anh

Các cuộc bầu cử địa phương sẽ được tổ chức tại một số khu vực ở Anh vào thứ Năm. Đây không phải là tin tốt cho hai đảng chính của nước Anh. Việc bỏ phiếu sẽ diễn ra ở 23 hội đồng trên khắp nước Anh — chủ yếu là các vùng nông thôn miền nam, nơi đảng Bảo thủ có thế mạnh. Các khu vực này lần cuối đi bầu vào năm 2021, khi cử tri còn hồ hởi với chương trình tiêm vaccine của chính phủ Boris Johnson. Nay, khi mức độ ủng hộ sụt giảm, đảng Bảo thủ có thể mất hàng trăm ghế, phần nào vào tay đảng Tự do Dân chủ.

 

Tại Runcorn và Helsby, một cuộc bầu cử bổ sung đang được tổ chức cho một ghế từng là của đảng Lao động. Ghế này nay có nguy cơ rơi vào tay Reform UK, một đảng dân túy cánh hữu do Nigel Farage lãnh đạo. Kết quả có thể đánh dấu khởi đầu cho một chương mới trong nền chính trị Anh, khi hai đảng trung tâm lớn dần suy yếu và cử tri ngày càng nghiêng về chính trị đa đảng.

 

 

Ngân hàng Trung ương Nhật Bản chờ đợi và theo dõi

Trong khi các thị trường toàn cầu chao đảo, Nhật Bản lại mang đến cảm giác ổn định. Đồng yên — nơi trú ẩn an toàn ưa thích của nhà đầu tư trong thời điểm bất ổn — đã mạnh lên khi đồng đô la suy yếu. Hồi tháng 4, khi bị thúc ép phải đưa ra cam kết chính sách, thống đốc Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) Ueda Kazuo đã phản hồi một cách cẩn trọng đúng phong cách của ông. Đáp lại lời kêu gọi của các nhà lập pháp rằng hãy làm “bất cứ điều gì cần thiết” để hỗ trợ nền kinh tế (ám chỉ cam kết của Mario Draghi trong cuộc khủng hoảng nợ eurozone), ông nhấn mạnh phải “đánh giá kỹ các bất định còn lại xoay quanh các mức thuế.”

 

Như phần lớn các nhà phân tích dự đoán, khi BoJ kết thúc cuộc họp kéo dài hai ngày vào thứ Năm, họ đã quyết định giữ nguyên lãi suất ở mức 0,5%. Họ đồng thời hạ dự báo tăng trưởng. Ngân hàng này đã hai lần tăng lãi suất kể từ khi kết thúc chính sách lãi suất âm kéo dài hồi tháng 3/2024. Lạm phát vẫn trên mục tiêu 2%, và tăng lương đang vững mạnh, tạo nền tảng cho việc thắt chặt chính sách hơn nữa. Nhưng ông Ueda vẫn cẩn trọng, vì căng thẳng thương mại tái bùng phát có thể làm phức tạp đà phục hồi vừa phải của Nhật. Một đợt tăng lãi suất nữa có thể xảy ra cuối năm nay — không phải bây giờ.

 

 

Donald Trump trở lại giảng đường đại học

Một khuôn viên đại học không phải là nơi người ta mong thấy Donald Trump lúc này. Tổng thống Mỹ đã cắt giảm mạnh ngân sách liên bang dành cho các trường đại học tinh hoa và tìm cách loại bỏ Viện Y tế Quốc gia (NIH), cơ quan phụ trách ngân sách nghiên cứu y khoa. Nhưng vào thứ Năm, ông Trump sẽ phát biểu tại lễ tốt nghiệp của Đại học Alabama ở Tuscaloosa.

 

Trường đại học hàng đầu của bang Cộng hòa này, với hơn 40.000 sinh viên, là lãnh địa thân thiện với Trump. Khi ra tranh cử ông từng được hoan nghênh nồng nhiệt khi tham dự một trận bóng tại đây. Nhưng giờ ông có thể phải cẩn trọng hơn. Năm ngoái, các nhà nghiên cứu tại bang này nhận hơn 380 triệu USD tài trợ từ NIH. Các đợt cắt giảm của Trump — hiện đã bị tòa án tạm dừng — khiến ngay cả thượng nghị sĩ Katie Britt, một người ủng hộ nhiệt thành của MAGA, phải lên tiếng kêu gọi chính quyền chọn cách tiếp cận “thông minh và có mục tiêu” để tránh làm suy yếu một trong những động lực kinh tế chính của bang.