LIỆU
TRUMP CÓ THỂ MANG LẠI HÒA BÌNH CHO UKRAINE ?
Irina Malkova, Pyotr Mironenko | The Bell
Hnb
Tran cùng với Phúc
Lai GB, biên dịch
LIỆU TRUMP CÓ THỂ MANG LẠI HÒA BÌNH CHO
UKRAINE ?
Irina Malkova, Pyotr Mironenko | The Bell
Ngày 29 tháng 4 năm 2025
Tuần này, chúng ta sẽ xem xét chi tiết những
nỗ lực của Donald Trump nhằm làm trung gian hòa bình giữa Nga và Ukraine, phác
thảo mong muốn của mỗi bên, những gì chúng ta đã học được từ các kế hoạch khác
nhau trên bàn và khả năng chấm dứt chiến tranh là bao nhiêu.
TRUMP CÓ CƠ HỘI NÀO ĐỂ LÀM TRUNG GIAN MỘT THỎA
THUẬN GIỮA NGA VÀ UKRAINA ?
Trong năm thứ tư của cuộc xâm lược của Nga và
tháng thứ tư của nỗ lực chấm dứt chiến tranh của Donald Trump, cuối cùng cũng
có một số dấu hiệu cho thấy lệnh ngừng bắn có thể nằm trong tầm tay.
Tuần trước, hai kế hoạch đã được đưa ra, theo
nghĩa đen, trên bàn đàm phán — một đề xuất của Mỹ chủ yếu có lợi cho Nga và một
lộ trình chung giữa EU và Ukraine hướng tới hòa bình.
HIỆN TẠI, HAI KẾ HOẠCH NÀY CÁCH NHAU RẤT XA VỀ
HẦU HẾT MỌI VẤN ĐỀ CHÍNH. TUY NHIÊN, CÓ VẺ NHƯ KHÔNG PHẢI LÀ KHÔNG THỂ KHI HAI
KẾ HOẠCH NÀY CÓ THỂ XÍCH LẠI GẦN NHAU HƠN. The
Bell đã thảo luận về các đề xuất và những gì họ nói về triển vọng hòa bình khó
nắm bắt, với các nguồn tin của chúng tôi, xem xét những hậu quả có thể xảy ra của
một thỏa thuận đối với Nga.
ĐIỀU GÌ ĐANG DIỄN RA?
Một lệnh ngừng bắn tiềm tàng vẫn chưa chắc chắn,
nhưng những phác thảo về những gì có thể xảy ra đang trở nên rõ ràng hơn. Hiện
tại, chúng có vẻ khá có lợi cho Điện Kremlin. Nếu đạt được một thỏa thuận, có
khả năng sẽ bao gồm việc nới lỏng đáng kể — hoặc thậm chí là dỡ bỏ hoàn toàn
các lệnh trừng phạt — trong khi Mỹ có thể công nhận việc Nga sáp nhập Crimea.
Cuộc họp giữa tháng 4 tại Paris giữa Ngoại
trưởng Mỹ Marco Rubio, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và đại diện của Anh, Đức
và Ukraine đã chứng kiến tất cả các bên chủ chốt — Washington, Moscow, Kyiv và
cuối cùng là Châu Âu — lần đầu tiên tham gia vào các cuộc đàm phán hòa bình do
Mỹ làm trung gian. Reuters đưa tin, hai kế hoạch hòa bình đã được đưa ra thảo
luận — một đề xuất của Mỹ được đưa ra sau quá trình tham vấn lâu dài với
Vladimir Putin và một đề xuất thứ hai từ Ukraine và Châu Âu.
Kế hoạch của Mỹ tìm kiếm sự đồng thuận ngay lập tức về các điểm chính của
một hiệp ước hòa bình lâu dài — điều mà Putin đã yêu cầu từ lâu (một nguồn tin
nói với The Bell rằng Putin sẽ không bao giờ chấp nhận một lệnh ngừng bắn mà
không có thỏa thuận về "các vấn đề cơ bản").
Bản thân Mỹ sẽ sẵn sàng chính thức công nhận
việc Nga chiếm đóng Crimea và trên thực tế chấp nhận quyền kiểm soát của nước
này đối với toàn bộ Vùng Luhansk (gần như do Nga chiếm đóng hoàn toàn) và các
phần của vùng Donetsk, Kherson và Zaporizhzhia do quân đội Nga kiểm soát. Kyiv
sẽ giành lại toàn bộ lãnh thổ do Nga chiếm đóng ở Vùng Kharkiv cũng như quyền
kiểm soát nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia (do Mỹ điều hành) và nhà máy thủy
điện Kakhovka.
Mọi lệnh trừng phạt áp đặt đối với Nga kể từ
năm 2014 sẽ được gỡ bỏ. Kyiv sẽ ký và thực hiện một thỏa thuận với Washington về
tiền bản quyền và quyền tiếp cận các nguồn tài nguyên thiên nhiên và các nguyên
tố đất hiếm của mình. Ukraine sẽ được khôi phục hoàn toàn và sẽ được bồi thường
thiệt hại phải chịu trong chiến tranh — mặc dù không rõ số tiền này sẽ đến từ
đâu.
Ngoài ra, Ukraine sẽ có "bảo đảm an ninh
vững chắc" dưới hình thức thỏa thuận với các nước châu Âu và "các nước
thứ ba sẵn lòng", mặc dù một lần nữa không có thông tin chi tiết về hình
thức của những thỏa thuận này. Ukraine sẽ đồng ý không gia nhập NATO, nhưng sẽ
có quyền gia nhập EU.
Kế hoạch của EU-Ukraine bắt đầu bằng lệnh ngừng bắn vô điều kiện, sau đó là các
cuộc thảo luận hướng tới một hiệp ước hòa bình lâu dài, bao gồm cả việc giải
quyết các vấn đề lãnh thổ.
Kế hoạch này thừa nhận rằng các cuộc thảo luận
về lãnh thổ sẽ bắt đầu dựa trên đường liên lạc hiện tại và nhắc lại kế hoạch của
Mỹ đối với 2 nhà máy điện.
Về mặt tái thiết, có một tuyên bố rõ ràng rằng
nó - cùng với việc bồi thường - sẽ được thanh toán bằng tài sản của Nga ở
phương Tây, sẽ vẫn bị đóng băng cho đến khi Moscow bồi thường hoàn toàn cho
Ukraine về thiệt hại mà họ gây ra.
Về mặt kinh tế, kế hoạch nêu rõ "Các lệnh
trừng phạt của Mỹ áp dụng đối với Nga kể từ năm 2014 có thể được nới lỏng dần
sau khi đạt được hòa bình bền vững và có thể được nối lại trong trường hợp có sự
vi phạm thỏa thuận hòa bình.
Kế hoạch này có các thỏa thuận an ninh hoàn
thiện và chi tiết hơn cho Ukraine, trong đó nêu rõ rằng Mỹ cũng nên tham gia
vào việc cung cấp bảo đảm cho Kyiv, theo mô hình Điều 5 của NATO (trong đó quốc
gia ký kết có thể được triệu tập để bảo vệ quốc gia khác trong trường hợp bị
xâm lược). Một lưu ý riêng cho biết không nên có bất kỳ hạn chế nào về quy mô
hoặc thành phần của lực lượng vũ trang Ukraine, cũng như về sự hiện diện của
các lực lượng đồng minh trên lãnh thổ Ukraine hoặc việc cung cấp vũ khí cho Ukraine.
Những điểm cuối cùng này dường như hoàn toàn không thể chấp nhận được đối với
Nga.
Các quan chức Nga thích kế hoạch của Mỹ và họ
không ngần ngại nói như vậy.
Ukraine không muốn chấp nhận đề xuất này ở
hình thức hiện tại. Một nhà ngoại giao châu Âu nói với tờ The Washington Post rằng
việc phản đối một số yếu tố trong đề xuất của Mỹ không chỉ hợp lý mà còn cần
thiết vì trên thực tế, về cơ bản nó không mang lại cho Ukraine điều gì, trong
khi lại mang lại cho Nga rất nhiều. Đồng thời, châu Âu đang cố gắng đưa Ukraine
đến một dạng thỏa hiệp nào đó, hiểu rằng nếu Mỹ cắt viện trợ quân sự, châu Âu
không thể nhanh chóng lấp đầy khoảng trống, tờ báo viết.
KẾT THÚC ĐÃ GẦN KỀ ?
Với mỗi tuần trôi qua, một điều trở nên rõ
ràng hơn: TRUMP THỰC SỰ LÀ MỘT MÓN QUÀ CHO PUTIN. Nếu đề xuất của Mỹ được thực
hiện ngay cả với các điều khoản tông, Putin sẽ có thể trình bày việc kết thúc
chiến tranh là một chiến thắng lớn. Khi xâm lược Ukraine, hắn ta khó có thể mơ
rằng nó sẽ kết thúc bằng việc Mỹ công nhận Crimea, mọi lệnh trừng phạt được dỡ
bỏ và bản thân Putin trở lại bàn đàm phán quốc tế hàng đầu, bất chấp lệnh bắt
giữ của ICC.
Hai kế hoạch hòa bình do Reuters công bố khác
nhau ở một số câu hỏi quan trọng nhất. Tuy nhiên, những khó khăn dường như
không hoàn toàn không thể vượt qua. Mặc dù bạn có thể không hoàn toàn tin tưởng
các nguồn tin của Nga và bản thân The Bell chúng tôi chưa bao giờ tuyên bố là một
cơ quan chuyên về chính sách đối ngoại, ngay cả những người hoài nghi nhất
trong số những người liên lạc của chúng tôi ở Moscow hiện cũng thận trọng tin rằng
"có cơ hội đạt được thỏa thuận".
Những trở ngại có thể xảy ra là gì ? Xét theo
sự khác biệt giữa hai đề xuất, vấn đề đảm bảo an ninh cho Ukraine vẫn chưa được
giải quyết. Hiện tại, có vẻ như Trump không muốn đưa ra bất kỳ đảm bảo nào, và
bản thân châu Âu cũng không muốn đưa ra đảm bảo nếu không có Mỹ. Ý tưởng về một
đảm bảo có thể chấp nhận được của Ukraine là một câu hỏi hoàn toàn riêng biệt,
và đề xuất của Mỹ chắc chắn sẽ không phù hợp với Kyiv.
Cũng có những câu hỏi về việc Nga có thể chấp
nhận điều gì. Putin nhấn mạnh rằng hắn cũng cần các "đảm bảo". Theo
quan điểm thế giới của hắn, NATO là kẻ thù, sẽ "lừa dối hắn như đã làm với
Gorbachev" ngay khi có cơ hội. Hắn tin rằng cần phải loại bỏ "nguyên
nhân gốc rễ của cuộc khủng hoảng Ukraine" và đảm bảo rằng NATO sẽ không mở
rộng thêm nữa, một nguồn tin thân cận với tổng thống Nga cho biết.
Có một câu hỏi lớn về việc liệu những đảm bảo
như vậy có khả thi hay không, hoặc chúng có thể được thực hiện như thế nào. Nếu
không có chúng, Putin không quan tâm đến lệnh ngừng bắn — nếu hắn dừng cỗ máy
quân sự của mình, hắn sẽ rất khó để tiếp tục chiến tranh. Đây sẽ là một cuộc tấn
công mới trước mắt thế giới, một lần nữa đòi hỏi phải huy động xã hội và chi những
khoản tiền khổng lồ để đảm bảo sự đồng thuận chiến đấu của người dân. Trong khi
đó, châu Âu khó có thể từ bỏ các kế hoạch tái vũ trang của mình ngay cả khi lệnh
ngừng bắn được đưa ra. Trump có thể phải đối mặt với một Quốc Hội mới thù địch
sớm nhất là vào năm 2026 và có thể bị thay thế bởi một đảng viên Dân Chủ vào
năm 2028.
Việc đưa mọi người lại gần nhau hơn là rất
khó khăn — đó là lý do tại sao khó có thể tin rằng chiến tranh sẽ sớm kết thúc.
Nhưng nếu giả định này là sai và đạt được một thỏa thuận, LIỆU NÓ CÓ MANG LẠI MỘT
NỀN HÒA BÌNH BỀN VỮNG, LÂU DÀI KHÔNG? Thật không may, bất kể các điều khoản của
thỏa thuận cuối cùng là gì, vẫn còn nhiều nghi ngờ trên khía cạnh đó.
Đầu tiên, Putin sẽ không bớt phần hoang tưởng
và cơ hội. Không có gì đảm bảo rằng hắn ta sẽ không quay lại để "kết
thúc" chiến tranh vào một thời điểm sau đó.
Thứ hai, trong khuôn khổ chính trị của nước
Nga hiện đại, và với việc Điện Kremlin có thể trình bày sự kết thúc của chiến
tranh như một chiến thắng, thì không có khả năng Nga và người Nga sẽ phải hòa
giải / dàn xếp về những gì đất nước họ đã làm và giải quyết nó — tấn công một
quốc gia láng giềng và giết chết hàng chục nghìn công dân của quốc gia đó.
Tóm lại, người dân và các quốc gia nói chung
đều không muốn gánh vác trách nhiệm nặng nề, đặc biệt là sau xung đột. Trong cuốn
sách của mình về những năm đầu tiên của nước Đức sau chiến tranh, nhà báo #Harald_Jenner
đã mô tả rằng thảm sát #Holocaust
là một chủ đề cấm kỵ. Trong một thời gian sau khi chiến tranh kết thúc, các nhà
trí thức Đức đã cố gắng lập luận một cách nghiêm túc rằng nước Đức và người dân
của họ đã phải chịu đựng quá nhiều khó khăn đến mức họ nên được coi là nạn nhân
chính của Thế chiến II.
Người Nga đã bị bán một huyền thoại dễ chấp
nhận hơn nhiều về mặt tâm lý so với việc đối mặt với những gì đã xảy ra — đó là
chiến thắng mới trước chủ nghĩa phát xít, 80 năm sau chiến thắng đầu tiên. Điều
này chắc chắn sẽ đi kèm với sự ăn mừng cho sự sụp đổ của một thế giới đơn cực.
Tất cả những điều đó sẽ chỉ làm tăng thêm niềm tin của quốc gia rằng
"chúng ta có thể làm lại điều đó một lần nữa".
TẠI SAO THẾ GIỚI NÊN QUAN TÂM
Theo lời của các nguồn tin từ Điện Kremlin,
không có nghĩa là Putin chắc chắn sẽ tập hợp lại và tiếp tục cuộc chiến của
mình với phương Tây trong trường hợp có một thỏa thuận.
Nhưng châu Âu vẫn sẽ đặc biệt chuẩn bị cho khả
năng đó và sẽ tiếp tục xây dựng tiềm lực quân sự của mình. Moscow sẽ coi đó là
một mối đe dọa. Và vì vậy, sự bế tắc sẽ leo thang. Ngay cả với một lệnh ngừng bắn
bền vững — dù có vẻ xa vời — thì cũng không có khả năng Chiến Tranh Lạnh mới sẽ
sớm tan loãng thành một hòa hoãn.
--------------
THE BELL WEEKLY: Can Trump bring peace to Ukraine?
This week we take a detailed look at Donald Trump’s
attempts to broker peace between Russia and Ukraine, outline what each side
wants, what we’ve learnt from the various plans on the table, and how likely an
end to the war might be. This is the last free
No comments:
Post a Comment