KIEV VÀ WASHINGTON ĐẠT THỎA THUẬN CÙNG KHAI THÁC KHOÁNG SẢN VÀ NĂNG LƯỢNG CỦA UKRAINA (Thanh Hà|Phan Minh - RFI)

 

Kiev và Washington đạt thỏa thuận cùng khai thác khoáng sản và năng lượng của Ukraina

Thanh Hà|Phan Minh  -  RFI

Đăng ngày: 01/05/2025 - 11:33  -  Sửa đổi ngày: 01/05/2025 - 14:46

https://www.rfi.fr/vi/qu%E1%BB%91c-t%E1%BA%BF/20250501-kiev-v%C3%A0-washington-%C4%91%E1%BA%A1t-th%E1%BB%8Fa-thu%E1%BA%ADn-c%C3%B9ng-khai-th%C3%A1c-kho%C3%A1ng-s%E1%BA%A3n-v%C3%A0-n%C4%83ng-l%C6%B0%E1%BB%A3ng-c%E1%BB%A7a-ukraina

 

Kiev và Washington cuối cùng đã đạt được thỏa thuận cho phép Mỹ khai thác khoáng sản, dầu hỏa và khí đốt của Ukraina. Sau nhiều vòng đàm phán gay go, hôm 30/04/2025, tại Washington, bộ trưởng kinh tế Ukraina Yulia Svyrydenko và bộ trưởng Tài Chính Mỹ Scott Bessent đã ký một thỏa thuận hợp tác kinh tế « thành lập một quỹ đầu tư chung », thu hút đầu tư quốc tế cho các dự án khai thác khoáng sản và dầu khí. Mục tiêu sau cùng là giúp Ukraina tái thiết sau chiến tranh.

 

HÌNH :

Ảnh minh họa : Một mỏ khoáng sản của Ukraina. AP - Efrem Lukatsky

 

Trên cương vị chủ nhà, bộ trưởng Tài Chính Mỹ Bessent nói đến « một thỏa thuận lịch sử trong quan hệ đối tác kinh tế » song phương. Hãng tin Pháp AFP nhắc lại từ nhiều tháng qua, tổng thống Donald Trump vẫn đòi Kiev mở cửa cho Hoa Kỳ khai thác đất hiếm và các nguồn tài nguyên thiên nhiên của Ukraina để « hoàn trả » các khoản viện trợ quân sự mà Washington đã cấp cho quốc gia châu Âu này từ năm 2022 khi bị Nga xâm lược. Mỹ đã gây sức ép rất mạnh với chính quyền của tổng thống Zelensky.

 

Tuy nhiên, theo giới quan sát, thỏa thuận song phương vừa đạt được không quá bất lợi cho phía Ukraina. Thông tín viên Guillaume Naudin từ Washington giải thích :

 

« Lần này không có gì gây trở ngại vào phút chót như trong cuộc đấu khẩu nảy lửa với Volodymyr Zelensky cuối tháng 2 vừa qua. Hai nước cam kết là mỗi bên sẽ đóng góp 50% vào quỹ chung để tái thiết Ukraina. Như vậy là Mỹ sẽ được quyền tiếp cận tài nguyên khoáng sản và năng lượng của Ukraina.

 

Quỹ này được thiết lập dựa trên các khoản đầu tư mới, những nhượng quyền khai thác mới và hoàn toàn không bao gồm những dự án đã có. Tuy nhiên, văn bản không nêu vấn đề hoàn trả viện trợ mà Mỹ đã cấp cho Ukraina từ năm 2022. Thỏa thuận cũng không ngăn cản Kiev đệ đơn xin gia nhập Liên Hiệp Châu Âu.

 

Quỹ đầu tư chung Mỹ-Ukraina nhằm đáp ứng một cách hiệu quả nhất những đòi hỏi về minh bạch trong việc quản lý các khoản đầu tư. Đây là một điểm quan trọng đối với đảng Cộng Hòa, do Mỹ thường xuyên cáo buộc Ukraina bị tham nhũng lũng đoạn.

 

Tuy nhiên, thỏa thuận vừa đạt được không đưa ra những bảo đảm về an ninh cho Ukraina. Dù vậy, bộ Tài Chính Mỹ nhấn mạnh chính quyền Trump vẫn chủ trương một tiến trình hòa bình trên cơ sở một nước Ukraina tự do, tự chủ và thịnh vượng lâu dài.

 

Đây là một thông điệp trực tiếp nhắm đến Matxcơva. Trong những ngày qua, Donald Trump đã nhiều lần tỏ bực mình khi thấy tên lửa Nga tiếp tục rơi xuống các thành phố của Ukraina. »

 

 

Liên Âu chuẩn bị cho khả năng Mỹ thay đổi lập trường về cuộc chiến Ukraina

 

Trong cuộc phỏng vấn với báo Anh Financial Times, được Le Monde trích dẫn ngày 30/04, lãnh đạo ngành ngoại giao Châu Âu Kaja Kallas cho biết Liên Hiệp Châu Âu (EU) đang chuẩn bị cho khả năng Hoa Kỳ thay đổi lập trường trong cuộc chiến tại Ukraina.

 

Theo bà Kallas, có những dấu hiệu cho thấy chính quyền Trump có thể từ bỏ các cuộc đàm phán hòa bình và tìm cách xích lại gần Nga. Một số nước châu Âu cũng đang cân nhắc nối gót Washington, với hy vọng không phải tiếp tục hỗ trợ Kiev và nối lại quan hệ với Matxcơva. Tuy nhiên, theo bà Kallas, đó là một ảo tưởng vì Nga hiện đang chi hơn 9% GDP cho quân sự và vẫn là một mối đe dọa thực sự.

 

Ngoài ra, Liên Âu cũng đang lên kế hoạch tăng cường khả năng phòng thủ. Tổng cộng 16 quốc gia thành viên đã chính thức đề nghị được tạm thời miễn tuân thủ các quy định nghiêm ngặt về ngân sách nhằm gia tăng chi tiêu quân sự. Đề xuất này được đưa ra sau khi Ủy Ban Châu Âu công bố một Sách trắng vào tháng 4, khuyến nghị các nước có thể chi đến 1,5% GDP cho quốc phòng mỗi năm và trong vòng 4 năm mà không bị xử phạt vì vượt mức giới hạn về thâm hụt ngân sách.

 

Trong số 16 quốc gia, có 12 nước đã chính thức nộp đơn xin miễn trừ và 4 nước khác cam kết sẽ tham gia. Mục tiêu của Liên Âu là huy động tới 650 tỷ euro từ nay đến năm 2030 để tái vũ trang châu Âu. Chi tiêu quốc phòng của toàn khối đã tăng hơn 31% kể từ năm 2021, đạt 326 tỷ euro vào năm 2024. Tuy vậy, chủ tịch Ủy Ban Châu Âu Ursula von der Leyen vẫn cho rằng mức tăng này là chưa đủ để đối phó với các mối đe dọa hiện nay.