CHỦ NGHĨA TRUMP CÓ THỂ SANG TỚI CHÂU ÂU NẾU LỤC ĐỊA GIÀ KHÔNG GIẢI QUYẾT ĐƯỢC KHỦNG HOẢNG XÃ HỘI (Thùy Dương / RFI)

 

Chủ nghĩa Trump có thể sang tới châu Âu nếu lục địa già không giải quyết được khủng hoảng xã hội

Thùy Dương  -  RFI

Đăng ngày: 05/05/2025 - 14:23

https://www.rfi.fr/vi/ph%C3%A2n-t%C3%ADch/20250505-ch%E1%BB%A7-ngh%C4%A9a-trump-c%C3%B3-th%E1%BB%83-sang-t%E1%BB%9Bi-ch%C3%A2u-%C3%A2u-n%E1%BA%BFu-l%E1%BB%A5c-%C4%91%E1%BB%8Ba-gi%C3%A0-kh%C3%B4ng-gi%E1%BA%A3i-quy%E1%BA%BFt-%C4%91%C6%B0%E1%BB%A3c-kh%E1%BB%A7ng-ho%E1%BA%A3ng-x%C3%A3-h%E1%BB%99i

 

Cuối tuần qua, châu Âu liên tiếp đón nhận tin tức về các cuộc bầu cử, theo đó phe cực hữu thắng thế. Tại Anh, đảng Cải tổ (Reform), đại diện cho khuynh hướng thiên hữu, dân túy, bài Liên Âu bất ngờ giành thắng lợi trong kỳ bầu cử địa phương ở xứ Anh (England) và cuộc bỏ phiếu bổ sung vào Nghị viện Vương quốc Anh. Tại Rumani, phe cực hữu, bài NATO và Liên Âu, cũng giành thắng lợi áp đảo trong vòng 1 cuộc bầu cử tổng thống. 

 

HÌNH :

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump vẫy tay khi đến dự sự kiện thể thao UFC 314 tại trung tâm Kaseya, Miami Florida, Hoa Kỳ, ngày 12/04/2025. REUTERS - Nathan Howard

 

Tuần báo Pháp Le Point hôm 04/05/2025 cảnh báo, mô hình chính quyền Donald Trump có thể vượt Đại Tây Dương sang châu Âu nếu các nước không giải tỏa được nỗi lo trong dân chúng.

 

Nhìn lại 100 ngày đầu nhiệm kỳ 2 của tổng thống Mỹ Donald Trump, theo Le Point, bất chấp những lời dối trá, thái độ « tiền hậu bất nhất » của Donald  Trump… nhưng phải thừa nhận việc ông trở lại Nhà Trắng không phải là một sự tình cờ của lịch sử, nó bộc lộ một thực tế mà chúng ta không muốn thấy : cuộc khủng hoảng của các xã hội phương Tây.

 

Việc Donald Trump 2 lần được bầu làm tổng thống cường quốc đứng đầu thế giới chính là sự truyền tải cơn giận dữ sâu sắc của xã hội Mỹ, vốn đã đi đến chỗ kịch liệt phản đối hệ thống chính trị hiện tại, mạnh đến mức mong muốn sự đoạn tuyệt và các nguy cơ, rủi ro hơn là những hứa hẹn của các ứng viên tổng thống, đối thủ của Donald Trump.

 

Một cuộc khủng hoảng kép - khủng hoảng kinh tế và khủng hoảng về bản sắc - đã đưa ông Trump lên nắm quyền. Một mặt, tầng lớp trung lưu bình dân và tầng lớp lao động thấy thu nhập của họ không được cải thiện. Mặt khác, một bộ phận dân cư không còn trông thấy sự hiện diện của họ trong tiến trình phát triển về mặt sắc tộc và xã hội của đất nước. Donald Trump đã biết hợp nhất hai điều này và muốn đáp ứng kỳ vọng của cử tri.

 

Trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên, do thiếu kinh nghiệm, thiếu chuẩn bị và lại bị vây quanh bởi nhóm thân cận bảo thủ, nên Donald Trump không tiến xa được như mong muốn. Nhưng lần này, trở nên cực đoan hơn, ông quay lại nắm quyền với những nhân vật cực đoan vây quanh và với với một chương trình hành động để thực hiện điều mà ông gọi là một cuộc cách mạng. Le Point nhấn mạnh, có một số điểm cần được châu Âu lưu ý bởi vì ít nhiều chúng đang được đưa vào yêu sách của các đảng dân túy ở lục địa già.

 

Mục tiêu đầu tiên là sự phục hồi vai trò chính trị, nghĩa là khẳng định sự tự chủ của quyền lực đến từ nhân dân, thực sự lãnh đạo trước các quyền lực đối trọng, nhất là các quyền lực hợp pháp, vốn tự nhận là để kiềm chế chính quyền. Mặc dù có vẻ là một nghịch lý, nhưng chủ nghĩa Trump là một cuộc nổi loạn tự nhận là dân chủ, ngay cả khi không phải là tự do.

 

Mục tiêu thứ hai là tái lập một cộng đồng quốc gia dựa trên các giá trị chung. Việc bác bỏ các lý thuyết có thể làm thay đổi nền tảng truyền thống - chủ nghĩa ái quốc, gia đình, tôn giáo, quan hệ nam - nữ, cuộc chiến chống nhập cư và sự trở lại của các giá trị Kitô giáo đã tạo nên nó, tất cả đều góp phần vào điều này.

 

Và mục tiêu cuối cùng là tái công nghiệp hóa một quốc gia mà các hoạt động mang lại ít giá trị gia tăng nhưng tạo nhiều việc làm đã được chuyển sang Trung Quốc hoặc Mêhicô.

 

Tuy nhiên, các trở ngại là rất lớn : không thể xây dựng một nhà máy dựa theo một quyết định có thể bị hoãn lại sang ngày mai hoặc thậm chí là sau 4 năm nữa, trong khi thuế hải quan có hiệu lực ngay lập tức. Ngoài ra là những đòn trả đũa không thể tránh khỏi, tác động đến xuất khẩu. Nói cách khác, những nỗi đau đớn xuất hiện ngay lập tức, còn lợi ích thì mới chỉ là giả thuyết và sẽ đến muộn. Hơn nữa, tầm nhìn cơ bản của chính sách này lại mâu thuẫn với thực tế của nền kinh tế hiện đại : nền công nghiệp ngày nay sử dụng nhiều robot, lực lượng lao động bị thu nhỏ nhưng có trình độ cao, chứ không phải là đội quân công nhân như trước đây.

 

Tuy nhiên, theo Le Point, châu Âu đang trải qua cùng một cuộc khủng hoảng như Hoa Kỳ và cũng đang phải đối mặt với những cuộc nổi loạn giống như ở Mỹ. Riêng về nước Pháp, người dân cũng đang thở dài tiếc nuối khi nghĩ về Trente Glorieuses - « 30 năm huy hoàng », giai đoạn 30 năm khôi phục kinh tế xã hội sau Đệ nhị Thế chiến. Le Point kết luận rằng giải pháp là rất rõ ràng : hoặc là châu Âu phải tìm ra biện pháp giải tỏa nỗi lo lắng, hoặc là châu Âu cũng sẽ trải nghiệm điều gì đó tương tự như ở nước Mỹ.

 

----------------------------

Các nội dung liên quan

 

ANH QUỐC - BẦU CỬ

Đảng Reform chống EU, chống di dân vừa "tạo bước ngoặt" trong bầu cử ở Anh

 

RUMANI - BẦU CỬ TỔNG THỐNG

Rumani tổ chức bầu lại tổng thống, cực hữu vẫn đứng đầu ý định bỏ phiếu

 

PHÂN TÍCH

Hậu thuẫn Ukraina : Thủ tướng Đức dưới áp lực của chủ nghĩa dân túy