20/03/2020
Có mọi triển vọng Joe Biden sẽ đánh bại dễ dàng
Donald Trump trong cuộc bầu cử tháng 11 sắp tới để trở thành tổng thống thứ 46
của Hoa Kỳ. Ở tuổi 78 cũng có mọi triển vọng ông sẽ chỉ tại chức một nhiệm kỳ
và chủ yếu sẽ cố gắng hàn gắn những đổ vỡ do Trump gây ra đồng thời dành cho nước
Mỹ bốn năm tương đối bình yên để nghĩ về mình và chuẩn bị cho đoạn đường tương
lai.
Có mọi triển vọng
Joe Biden sẽ đánh bại dễ dàng Donald Trump trong cuộc bầu cử tháng 11 sắp tới để
trở thành tổng thống thứ 46 của Hoa Kỳ.
Dịch cúm Covid-19 đã có tác dụng kết thúc nhanh
chóng cuộc tranh cử sơ bộ trong Đảng Dân Chủ Mỹ và giáng một đòn chí tử vào hy
vọng tái đắc cử của Donald Trump.
Joe Biden bất ngờ trỗi dậy mạnh mẽ sau khi thất bại
trong ba cuộc bầu cử sơ bộ đầu tiên. Ông thắng lớn tại South Carolina và thắng
liên tục sau đó, vượt xa đối thủ duy nhất còn lại, Bernie Sanders. Mới đây lại
vừa thắng thêm ba cuộc bầu cử sơ bộ tại Florida, Illinois và Arizona. Rồi dịch
Covid-19 ập đến Mỹ khiến những cuộc mít tinh tranh cử không còn sôi nổi nữa để
có thể thay đổi tình thế. Trừ một bất ngờ không thể tưởng tượng được, Joe Biden
sẽ được chọn làm ứng cử viên của Đảng Dân Chủ và sau đó sẽ đánh bại Donald
Trump trong cuộc bầu cử tổng thống tháng 11/2020 sắp tới.
Dow Jones xuống, một "mặt trận thống nhất"
mạnh lên
Lý do đầu tiên khiến Donald Trump gần như chắc chắn
sẽ thất bại chính là Covid-19. Trump đã hành xử quá tệ. Mới đầu ông nói đây chỉ
là một trò đùa của Đảng Dân Chủ, rồi nói dịch này chẳng có gì đáng ngại, tự nó
sẽ qua đi khi trời ấm lại, rồi tuyên bố sẽ tìm ra vacxin nhanh chóng trong vài
tháng, sau cùng là tuyên bố tình trạng khẩn cấp. Liên tục khoe khoang và liên tục
bị lố bịch hóa mà không hề biết ngượng. Nhưng nếu chỉ có thế thì thế đứng của
Trump cũng không hề hấn gì. Trump có một khối cử tri cơ sở ủng hộ ông một cách
gần như không điều kiện dù ông có nói bậy hay làm bậy đến đâu đi nữa, miễn là
kinh tế Mỹ vẫn khả quan.
Đối với Trump kinh tế thể hiện qua ba con số : tỷ lệ
tăng trưởng của GDP, tỷ lệ thất nghiệp và chỉ số chứng khoán Dow Jones, trong
đó chỉ số Dow Jones là quan trọng nhất. Kinh tế dĩ nhiên không đơn giản như vậy
nhưng đó là niềm tin của Trump và khối người ủng hộ ông. Trump có vẻ tin rằng thắng
lợi hay thất bại của ông chủ yếu tùy thuộc chỉ số Dow Jones.
Trong bài Diễn văn
về Tình hình Liên bang Trump khoe rằng trong ba năm cầm quyền ông đã làm cho chỉ
số Dow Jones tăng lên 70%...
Trong bài Diễn văn về Tình hình Liên bang (State
of the Union Address), làm bà chủ tịch Hạ Viện Nancy Pelosi nổi giận xé bỏ
ngay trước các ống kính truyền hình vì đánh giá nó gian dối, Trump huênh hoang
khoe rằng trong ba năm cầm quyền ông đã làm cho chỉ số Dow Jones tăng lên 70%.
(Thực ra Dow Jones có tăng mạnh thật, cũng như mọi chỉ số chứng khoán khác trên
thế giới, nhưng tăng 46% chứ không phải 70%). Nhưng Covid-19 đã đến và trong
hai tuần lễ đã xóa sạch những thành quả tích lũy trong ba năm, đưa Dow Jones xuống
mức thấp hơn lúc Trump lên cầm quyền và hy vọng phục hồi, dù chỉ là một phần, rất
mong manh. Trump trắng tay. Khủng hoảng do dịch Covid-19 gây ra sẽ còn kéo dài
ít nhất đến tháng 5 và từ tháng 5 cho đến hết mùa hè là giai đoạn mà hoạt động
kinh tế cũng như các thị trường chứng khoán lắng xuống. Giới chơi chứng khoán Mỹ
có câu "Sell in May and go away" (Tháng 5 bán hết, rồi
đi). Đối với Trump đây là một đòn chí tử, ông có thể mất một phần những cử tri
trung thành.
Lý do thứ hai và quan trọng không kém là một thành
quả của chính Trump. Người ta có thể ngạc nhiên là các ứng cử viên khác của Đảng
Dân Chủ đã nhanh chóng rút lui và tuyên bố ủng hộ Biden. Bà Elisabeth Warren
tuy chưa chính thức ủng hộ nhưng cũng bày tỏ thiện cảm, Bernie Sanders tuyên bố
nếu không được chỉ định làm ứng cử viên của Đảng Dân Chủ sẽ ủng hộ Biden. Có thể
nói là có sự đoàn kết chặt chẽ chưa từng thấy của phe Dân Chủ sau lưng Joe
Biden trong quyết tâm đánh bại Trump, trái ngược hẳn với sự hờ hững dành cho
Hillary Clinton năm 2016. Số người tham gia bỏ phiếu trong các cuộc bầu cử
sơ bộ, trước khi dịch cúm Covid-19 xẩy ra, đã đông đảo hơn hẳn so với năm 2016.
Điều này chứng tỏ rằng cử tri Dân Chủ cũng đã được động viên.
Bernie Sanders (phải)
tuyên bố nếu không được chỉ định làm ứng cử viên của Đảng Dân Chủ sẽ ủng hộ
Biden.
Donald Trump chỉ có thể tự trách mình. Khác hẳn với
các tổng thống khác, ngay từ khi đắc cử Trump đã chỉ tự coi là tổng thống của một
thiểu số người Mỹ, những cử tri cơ sở của ông, phần lớn là những người da trắng
ít học (non college-educated Whites). Trump từng nói là ngay cả
nếu ông ta có ra đường bắn chết một người nào đi nữa thì ông cũng không mất đi
một phiếu nào. Trump không tự coi là tổng thống của cả nước Mỹ, ông lúc nào
cũng sử dụng ngôn ngữ thù địch và xúc phạm đối với Đảng Dân Chủ và những người
không ủng hộ ông, cũng như đối với các nước đồng minh của Mỹ, kể cả các đồng
minh truyền thống, để chỉ khai thác sự hằn học của khối cử tri cơ sở của ông.
Khối người này theo nhiều nghiên cứu chỉ vào khoảng 25% người Mỹ nhưng với sự
tăng viện của những thành phần bất mãn khác -và với một tỷ lệ tham gia bầu cử ở
mức 55% - có thể giúp ông giành được đa số đại cử tri và đắc cử
nhờ thể thức bầu cử rất đặc biệt của Mỹ, ngay cả nếu thua về số phiếu trên cả
nước. Đó là điều đã xẩy ra năm 2016. Nhưng cũng chính vì chỉ cố gắng giữ cho bằng
được cảm tình của một thiểu số mà Donald Trump dần dần đã khiêu khích quá nhiều
người và tạo ra cả một "mặt trận thống nhất" chống lại ông và mặt trận
này đang mạnh lên, động viên được cả những người bình thường không đi bầu. Các
cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Dân Chủ vừa qua cho phép dự đoán rằng số người tham
gia bầu cử tháng 11 sắp tới sẽ đông hơn và nhiều người chỉ đi bầu để chống
Trump. Cơn ác mộng của Trump (trên 60% người Mỹ sẽ đi bầu) rất có thể sẽ thành
sự thực.
Đối thủ mà Trump lo ngại nhất
Joe Biden đã đoàn kết được mọi người chống Trump bởi
vì ông là mẫu người lý tưởng để đánh bại Trump. Ông là người có kiến thức sâu rộng
về chính trị nước Mỹ cũng như về tình hình thế giới. Giáo sư đại học về luật hiến
pháp, ông đã từng làm chủ tịch các ủy ban pháp lý và đối ngoại tại Thượng Viện
trong khoảng mười năm ở mỗi chức vụ. Có lúc đã từng bị chê trách là quan tâm tới
tình hình thế giới nhiều hơn là tới bang Delaware của ông. Bây giờ, sau khi
Trump đã phơi bày một cách lộ liễu sự thiếu hiểu biết về thế giới và gây những
thiệt hại lớn cho uy tín của Mỹ, lý do trách móc ngày xưa trở thành một ưu điểm.
Joe Biden sau hơn 40 năm hoạt động chính trị cũng được
mọi người nhìn nhận là có tài năng cao, thực thà, lương thiện và khiêm tốn, dù
không mấy hùng biện và nhiều lúc phát biểu lỡ lời, hơn nữa còn có tật nói hơi
cà lăm. Ông là một người hoàn toàn trái ngược với Donald Trump hời hợt, thô lỗ,
dối trá, vô trách nhiệm và huênh hoang nhưng bảnh bao và hoạt bát. Joe Biden có
khả năng mà Hillary Clinton trước đây không có là làm nổi bật những thói xấu
không thể chấp nhận nơi Trump.
Đối mặt với Trump,
Biden có ưu thế của một con người thực
Thế mạnh của Donald Trump cho tới nay là khả năng
thu hút sự ngưỡng mộ của những người nông cạn. Đẹp trai và giầu sang, Trump
cũng là một diễn viên màn ảnh tài giỏi và quyến rũ. Trái với sự ngộ nhận của
nhiều người, Trump không dị ứng với các Media mà còn là sản phẩm của Media.
Chương trình The Apprentice mà ông hoạt náo và được chiếu trên
các đài truyền hình bình dân là một bộ phim tập rất thành công. Nếu chọn nghề
tài tử cinema Donald Trump không thua gì Clark Gable, Paul Newman hay Brad
Pitt. Các diễn viên màn ảnh không bao giờ ngượng vì vai trò mà họ đóng và họ có
tài khiến cái Giả quyến rũ hơn cái Thực. Anthony
Quinn từng đóng vai một giáo hoàng và trông còn đạo mạo hơn mọi giáo hoàng thực.
Cũng tương tự, Donald Trump vừa làm tổng thống Mỹ vừa là một tài tử đóng vai tổng
thống Mỹ.
Đối mặt với Trump, Biden có ưu thế của một con người thực. Ông
đã thực sự phấn đấu và thành công. Joe Biden đã thực sự vượt qua những khó khăn
của một gia đình nghèo để trở thành một người uyên bác, tài giỏi và thành công
lớn, rồi đã vượt qua những thảm kịch gia đình để tiếp tục thành công trong khi
vẫn là một người trung thực. (Một thí dụ là năm 1988, giữa lúc đang tranh cử tổng
thống, ông bị phát giác là đã đạo văn nguyên một câu của lãnh tụ Lao Động Anh
Neil Kinnock. Dù theo bộ tham mưu của ông bài diễn văn đó chỉ là do một cộng sự
viên viết cho ông nhưng Biden đã thẳng thắn nhận lỗi và rút lui khỏi cuộc tranh
cử).
Người ta có thể nhận xét là những người ủng hộ Trump
thường ủng hộ một cách rất cuồng nhiệt nhưng lại chẳng có lập luận nào vững
vàng mà chỉ biết thóa mạ những người phê phán Trump. Đó là vì sự ái mộ mà họ
dành cho Trump không do lý trí mà là một quan hệ thể xác. Họ bị quyến rũ bởi hình ảnh
và ngôn ngữ của Trump và ái mộ Trump như ái mộ một tài tử màn ảnh. Họ yêu Trump
vì cái giả của màn ảnh có sức quyến rũ hơn hẳn cái thực của đời thường. Với điều
kiện là nó không phải đối mặt trực tiếp với cái thực. Đó là điều mà Trump sẽ gặp
khi tranh cử tay đôi với Biden.
Cũng không may cho Trump là Biden giầu kinh nghiệm
tranh cử. Ngay từ tuổi 30 ông đã đắc cử vào Thượng Viện và từ đó liên tục tái đắc
cử với tỷ lệ cao, cho đến khi trở thành phó tổng thống. Trump và bộ tham mưu rất
lo ngại Biden. Họ đã tìm mọi cách để triệt hạ ông, kể cả làm áp lực buộc chính
quyền Ukraine phải bôi nhọ ông, với hậu quả là chính Trump bị luận tội.
Cả hai bà Jill
Biden (trái) và Melania Trump (phải) đều đẹp và đều từng là người mẫu, nhưng…
Khó khăn của Donald Trump không dừng ở đó. Một nguy
cơ khác là bà Jill Biden. Bà này chắc chắn sẽ được đem so sánh với Melania
Trump xem trong hai người ai xứng đáng là đệ nhất phu nhân hơn. Sự so sánh này
sẽ có kết quả dứt khoát và tức khắc. Cả hai bà đều đẹp và đều từng là người mẫu,
nhưng Jill Biden đã từ chối sự nghiệp người mẫu để đi học và dạy học và để chăm
sóc trẻ em khuyết tật. Bà là một tiến sĩ về ngành giáo dục, nói chuyện duyên
dáng và thuyết phục, trong khi Melania Trump chỉ có nhan sắc. Sự so sánh giữa
hai bà sẽ rất tàn nhẫn và càng khiến người Mỹ so sánh giữa hai ông chồng.
Chờ đợi gì ở Joe Biden ?
Có mọi triển vọng Joe Biden sẽ đánh bại dễ dàng
Donald Trump trong cuộc bầu cử tháng 11 sắp tới để trở thành tổng thống thứ 46
của Hoa Kỳ. Ở tuổi 78 cũng có mọi triển vọng ông sẽ chỉ tại chức một nhiệm kỳ
và chủ yếu sẽ cố gắng hàn gắn những đổ vỡ do Trump gây ra đồng thời dành cho nước
Mỹ bốn năm tương đối bình yên để nghĩ về mình và chuẩn bị cho đoạn đường tương
lai.
Với tài năng và kinh nghiệm của ông, Joe Biden có thể
thành công trong việc gắn bó lại người Mỹ với nhau sau khi đã bị chia rẽ thành
những người ghét Trump thậm tệ và những người mê Trump cuồng nhiệt. Cuộc tranh
hùng Mỹ-Trung Quốc -bắt đầu từ thời Obama mà chính Biden tham gia khởi xướng- sẽ
có bài bản hơn. Ông cũng sẽ hòa giải được nước Mỹ với các đồng minh để cùng bảo
đảm một trật tự dân chủ trên thế giới, dù chén nước đã đổ xuống đất không thể
nào hốt đầy lại được và Mỹ sẽ được nhìn từ nay như một nước đã có thể bầu một tổng
thống như Donald Trump.
Điều mà Joe
Biden sẽ không thể làm được là lấy lại cho Mỹ vai trò lãnh đạo liên minh các nước
dân chủ, chưa nói vài trò lãnh đạo thế giới. Trọng lượng kinh tế
của Mỹ : 21% GDP thế giới hiện nay, 15% vào năm 2030 và sẽ còn tiếp tục xuống,
không còn cho phép Mỹ đảm nhiệm vai trò này nữa. Văn hóa dân chủ của Mỹ càng
không tương xứng với vai trò lãnh đạo mà vả lại chính người Mỹ cũng không muốn
nữa. Bằng chứng cụ thể là ngày 29/02/2020 vừa qua, không một chính khách Mỹ nào
-dù Cộng Hòa hay Dân Chủ- bày tỏ một cảm xúc nào khi Mỹ đơn phương thỏa hiệp với
quân khủng bố Taliban để rút hết quân Mỹ khỏi Afghanistan trong vòng 14 tháng bất
chấp chính quyền dân chủ Kaboul do chính Mỹ lập ra. Không khác bao nhiêu so với
cách ứng xử tồi tệ của Mỹ với chế độ Việt Nam Cộng Hòa trước đây, hay với người
Kurd gần đây.
Sau cùng có lẽ điều cần nhất và cấp bách nhất mà Joe
Biden phải làm là giúp các nhà tư tưởng chính trị phát động mạnh mẽ cuộc thảo
luận mà họ đã khỏi xướng từ vài năm nay và không ngừng gào thét lên sự cần thiết
để xét lại và cải tiến mô hình dân chủ của nước Mỹ. Dù muốn hay không trong bốn
năm tới Mỹ sẽ phải lo cho mình trước hết.
Còn đối với người Việt Nam chúng ta ?
Thỏa hiệp Mỹ-Taliban vừa nhắc lại một lần nữa rằng từ
nay các dân tộc cần đấu tranh để có dân chủ như chúng ta sẽ phải trông cậy trước
hết vào cố gắng của chính mình. Nói như thế không có nghĩa là bối cảnh quốc tế
sẽ không thuận lợi. Trái lại, chúng ta cần chuẩn bị để tận dụng làn sóng dân chủ
thứ tư đang sắp mạnh trở lại và sẽ cuốn đi các chế độ cộng sản cuối cùng, tại cả
Trung Quốc lẫn Việt Nam.
Chúng ta không cần dựa vào Mỹ hay một cường quốc nào
khác bởi vì chúng ta có sức đẩy toàn cầu mạnh hơn nhiều.
Nguyễn
Gia Kiểng
(20/03/2020)
No comments:
Post a Comment