Tú Anh – RFI
Đăng
ngày 15-02-2019
Sinh viên học sinh
châu Âu phát động chiến dịch bảo vệ môi trường. Quyển sách điều tra gây chấn động
Toà thánh Vatican. Airbus A 380 thông báo hồi kết cuộc. Trên đây là những sự kiện
lớn trên báo Pháp hôm nay.
Thứ
Sáu 15/02/2019 là ngày học sinh, sinh viên Pháp xuống đường tham gia vào một
phong trào bãi khóa khắp thế giới buộc nhà nước hành động đối phó khẩn cấp bảo
vệ môi trường.
Chống
biến đổi khí hậu, giới trẻ lên tuyến đầu. Từ châu Âu đến Úc, cuộc phản công của
giới trẻ bảo vệ môi trường. Tre già, măng mọc, sinh viên, học sinh dấn thân vào
cuộc kháng chiến thế kỷ không cần sự tiếp tay của người lớn và công đoàn. Đó là
tựa lớn của báo chí hôm nay.
Le
Monde, với tựa « khi tuổi trẻ dấn thân vì khí hậu », cho biết
mục tiêu đi tới của phong trào là đòi hỏi chính phủ phải có hành động cụ thể
hơn, quy mô hơn chống nhiệt độ trái đất gia tăng. Vào lúc 14 giờ hôm nay, tại
Paris và hơn 40 thành phố lớn, sinh viên, học sinh hẹn nhau xuống đường. Le
Monde xem đây là một bài học là giới trẻ muốn dạy cho chính phủ. Thế hệ sinh
viên ưu tú của các trường danh tiếng nhất của Pháp tham gia với bản kiến nghị-tuyên
ngôn : Những ước mơ bằng cấp, địa vị trong một xã hội hài hòa không còn nữa
trong một tương lai bất trắc do chiến tranh, nạn đói và làn sóng di dân đe dọa.
Trong
cuộc tranh đấu vì tương lai sống còn, học sinh, sinh viên Pháp không đơn độc.
Trái lại là đằng khác. Một mạng lưới mang tên « Tập hợp giáo chức vì
tương lai hành tinh » huy động hơn một triệu giáo viên từ bậc mẫu giáo
đến giáo sư đại học, tiếp tay với thế hệ học sinh, với niềm tin tạo thành một
phong trào tranh đấu không còn phân biệt thầy trò, gia thế.
La
Croix « đưa » phong trào môi trường tại Pháp vào cuộc tranh đấu
chung của châu Âu mà ngọn đuốc đầu tiên được đốt cháy lên tại Thụy Điển: nữ
sinh 15 tuổi Greta Thunberg cứ trưa thứ Sáu lại ra ngồi biểu tình trước Quốc Hội.
Theo nhật báo công giáo, nếu giới lãnh đạo chính trị Pháp không đáp ứng sau cuộc
biểu tình ngày hôm nay, học sinh, sinh viên Pháp sẽ tiến thêm một bước : bất phục
tùng công dân, cụ thể là bãi khóa, không đi học. Nói cách khác, « giới
trẻ Pháp tham gia kháng chiến », theo nhận định của La Croix. Chính phủ
Pháp không dám xem thường phong trào hành động vì môi trường của sinh viên, học
sinh và 4 tổ chức phi chính phủ, tác giả bản kiến nghị thu được 2,1 triệu chữ
ký.
Trong
bài xã luận « Giải pháp cuối cùng », Libération phân tích vì
sao nhân loại có quyền hy vọng vào thế hệ trẻ dấn thân : Nơi có hiểm nguy cũng
là nơi xuất hiện cứu tinh.
Nhật
báo cánh tả dành trang bìa và 6 trang trong giới thiệu cuộc đấu tranh của giới
trẻ khắp địa cầu từ Pháp, Anh, Bỉ, đến Thụy Điển, Úc. Bên cạnh cô học sinh Thụy
Điển Greta Thunberg, tấm gương Colombia là một bài học cho các chính phủ. Năm
2015, toà án tối cao Bogota ra phán quyết ủng hộ đơn kiện của 25 học sinh và buộc
chính phủ chấm dứt nạn phá rừng.
Theo
Libération, giới trẻ đứng trước ba điều bất hạnh : giáo dục nhút nhát không dạy
các bộ môn cốt lõi của thế kỷ 21 như khí hậu, môi trường và đa dạng sinh thái.
Hệ thống chính trị thiển cận chỉ giải quyết mối đe dọa khí hậu bằng biện pháp
tình thế hơn là có một chiến lược khẩn cấp và lâu dài. Hệ thống thông tin báo
chí tập trung vào thời sự giật gân và thường hay xếp các dữ kiện đáng báo động
cho tương lai nhân loại xuống hàng thứ yếu.
Trong bài diễn văn từ giả khi hết nhiệm
kỳ vào năm 2017, tổng thống Mỹ Barack Obama đã cảnh báo : không nhìn nhận Trái
đất bị đe dọa diệt vong là phản bội thế hệ mai sau. Thế hệ cầm quyền hiện
nay phải ý thức được nguy cơ này và phải hành động tức khắc vì chỉ còn hai năm
nữa, nguy cơ diệt vong sẽ không thế đảo ngược.
Phong
trào bất phục tùng công dân của giới trẻ châu Âu, từ 15 đến 25 tuổi, theo
Libération, thể hiện rõ thái độ nhút nhát, tê liệt hay mù lòa của giới lãnh đạo
chính trị và doanh nhân. Cùng lúc, phong trào tranh đấu này cũng là chiếc phao
cứu hộ, phương án cuối cùng, cứu tinh của nhân loại, giống như triết gia, thi
sĩ Đức Friedrich Hölderlin (hậu bán thế kỷ 18, đầu thế kỷ 19) nhận định : Nơi
nào xảy ra tai họa thì nơi đó có cứu tinh.
Sodoma,
quyển sách tiết lộ « thực trạng đồng tính luyến ái » trong giới tu sĩ ở thượng
tầng Giáo Hội Công Giáo sắp phát hành vào tuần tới (ngày 21/02), đúng vào lúc tại
Vatican diễn ra một cuộc họp về hiện tượng « ấu dâm » do Đức
Giáo Hoàng triệu tập, tất cả chủ tịch Hội Đồng Giám Mục trên thế giới phải về
tham dự. Bị chê trách về thái độ thụ động của hàng giáo phẩm trong tai tiếng lạm
dụng tình dục, Vatican rất có thể phải đối phó với những phê phán là «
đạo đức giả » trong quan điểm chính thống về tình dục.
Theo
Le Monde, tác giả cuộc điều tra là Frédéric Martel, một nhà báo điều tra người
Pháp. Trong vòng bốn năm, ông tìm hiểu vấn đề nhạy cảm này qua những cuộc phỏng
vấn trong Vatican và các nước châu Mỹ tổng cộng « 1500 người ». Theo
tác giả, chuyện tai tiếng ấu dâm bị che giấu vì tố cáo tức là tố cáo chính
mình. Im lặng là tự bảo vệ.
Quyển
sách « Sodoma » mô tả Đức Giáo Hoàng Phanxicô là một nhà lãnh
đạo « biết thông cảm với giới đồng tính luyến ái », không đạo
đức giả, trái hẳn với hai vị tiền nhiệm vốn cố gắng bao che cho các vị giám mục
bê bối hoặc im lặng thụ động trước tội lạm dụng tình dục của một bộ phận linh mục.
Theo Le Monde, « kích thước đồng tính » có thể là chìa khóa để
tìm hiểu lịch sử Giáo hội vì sao trong những thập niên gần đây có lập trường rất
bảo thủ về tình dục, bị tai tiếng về tài chính cũng như bao dung với một số chế
độ độc tài.
La
Croix, cũng rất nhức nhối về tai tiếng trong Giáo hội, dành nhiều trang cho hội
thảo cấp cao về lạm dụng tình dục kéo dài trong bốn ngày kể từ 21/02. Nhật báo
công giáo điểm qua tên tuổi 5 vị giám mục được Đức Giáo Hoàng Phanxicô tin cậy
trong quá trình chống nạn ấu dâm, sẽ là cột trụ điều hành bốn ngày «
thượng đỉnh » đầu tiên này.
Về
thời sự Đông Nam Á, nhiều nhà hoạt động Thái Lan chống chế độ quân chủ bị truy
sát đến tận đường cùng. Hậu duệ của phong trào cộng sản Thái ước mơ chạy qua
châu Âu tị nạn. Đó là nội dung bài phóng sự của Libération : Tội khi quân bị
truy đuổi đến tận Lào.
Hai
xác chết trôi trên sông Mekong, hai thi thể bị đánh bầm dập không thể nhận diện,
ruột gan bị lấy ra để dồn nhét xi-măng. Cho dù sát thủ đã thận trọng phi tang
xác nạn nhân, nhưng vào tháng 12/2018, thi hài của họ cũng nổi lên dạt vào một
khu làng chài sát biên giới Lào. Xét nghiệm ADN cho thấy đây là hai nhà ly khai,
chống chế độ quân chủ Thái Lan, trốn sang Lào sau vụ đảo chính quân sự, trước
khi mất tích vào giữa tháng 12 cùng với thủ lĩnh. Thủ lĩnh của họ là nhà ly
khai có tiếng tăm hơn : Surachai Danwattanusorn, nguyên là lãnh đạo đảng Cộng sản
Thái Lan trong thập niên 1980.
Theo
nhật báo cánh tả Pháp, hiện có vài chục nhà hoạt động muốn thành lập chế độ Cộng
Hoà, đa số là nhà báo, nhạc sĩ tiếp tục tranh đấu nhưng phải ẩn mình tại Lào. Một
số may mắn được quy chế tị nạn chính trị định cư tại Pháp. Đa số sống xa thủ
đô, nơi tập trung các cơ quan của Liên Hiệp Quốc và bảo vệ nhân quyền. Các tổ
chức quốc tế này lại không dám làm phật lòng nước chủ nhà nên cũng đành nhắm mắt
làm ngơ trước tình trạng trấn áp của chế độ quân sự nhân danh bảo vệ hoàng gia.
Airbus
A380, khủng long của ngành hàng không quốc tế, viên kim cương của tập đoàn hàng
không Airbus, châu Âu, sẽ ngưng sản xuất kể từ 2021 trong sự thất vọng não nề của
công ty, nhân viên và công luận. Vì sao nên nỗi ?
« Thất
bại lịch sử » là tựa của Le Figaro. « Đoạn kết của khủng long
hàng không sau 12 năm hoạt động » là tựa của Les Echos kèm theo giải
thích : việc Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất bỏ đơn đặt hàng, chuyển qua mua
A330 và A350 đã ký bản án tử hình cho A380. Trong bài phân tích vì sao A380, có
sức chở hơn 800 hành khách lại không hấp dẫn các công ty hàng không dân dụng,
Les Echos liệt kê nhiều lý do : tốn xăng và chi phí bảo trì, số phi trường, đường
bay hạn chế , máy bay hai động cơ tiện dụng hơn, vừa túi tiền các hãng hàng
không giá rẻ hơn máy bay bốn động cơ… Le Monde kết luận chua chát, gọi đó là hồi
kết của một đại ảo vọng.
Thể
dục, thể thao đều đặn thường xuyên là liều thuốc ngừa bệnh hiệu nghiệm nhất. Đó
là kết quả kiểm chứng khoa học vừa được công bố.
Với
tựa « thể thao hiệu nghiệm như thuốc », Le Figaro công bố
kết quả nghiên cứu của Viện nghiên cứu y tế và khoa học Pháp Inserm. Sau hai
năm nghiên cứu, với 1800 chương trình khoa học chuẩn bị cho xu hướng lão hóa tại
Pháp, Inserm cho biết nếu tập luyện ba lần mỗi tuần và kiên nhẫn lâu dài, 10 loại
bệnh kinh niên như tiểu đường loại 2, suyễn, béo phì, suy tim có thể được cải
thiện đến 25%.
Tiếng vọng kinh hoàng
của Liên Xô
Trong
phần điểm sách cuối tuần, Le Monde giới thiệu một loạt tài liệu về chế độ Liên
bang Xô-Viết của các sử gia, nhân chứng : tất cả là những bản cáo trạng đánh
tan huyền thoại đại chiến vì tổ quốc của Matxcơva. Xin đơn cử vài ý chính : Hồng
quân hoàn toàn thiếu chuẩn bị, sĩ quan tham ô, bất tài, bộ tư lệnh vô cảm trước
thiệt hại nhân mạng, nạn cướp bóc, hãm hiếp lan rộng, nạn nhân đầu tiên là các
nữ quân nhân Liên Xô tăng cường cho các đơn vị, tiếp theo là phụ nữ Đức. Thế
chiến thứ hai là địa ngục của người tự cho mình là « Xô-Viết »
: 27 triệu nạn nhân, trong đó 3,4 triệu chết ở Leningrad vì quân Đức, nhưng
cũng vì lạnh và đói.
Các
tác giả không ca ngợi chiến tranh một cách mê muội, tuyên truyền, mà thuật lại
với ngòi bút của người nghệ sĩ và thức tỉnh. Công trình nghiên cứu mang tên
« Tiếng vọng kinh hoàng trong đời sống người xô-viết », tác giả là
giám đốc nghiên cứu CNRS, Nicolas Werth.
No comments:
Post a Comment