Thứ Tư, 01/09/2019 - 05:05 — NguyenTrangNhung
Democracy Index (DI), chỉ số dân chủ, là một thước
đo về mức độ dân chủ của các quốc gia trên thế giới, được khảo sát và tổng hợp
bởi Economist Intelligence Unit (EIU), một bộ phận của The Economist Group của
Anh.
EUI lần đầu đo đạc DI vào năm 2006, thông qua các khảo
sát tại 165 quốc gia và 2 vùng lãnh thổ. Các lần tiếp theo là vào các năm 2008
và liên tục từ 2010 đến nay (không có các năm 2007 và 2009).
DI
được tính theo 5 chỉ số thành phần:
I1: Quy trình bầu cử và sự đa nguyên (Electoral
process and pluralism)
I2: Hoạt động của chính quyền (Functioning of
government)
I3: Sự tham gia chính trị (Political participation)
I4: Văn hóa chính trị (Political culture)
I5: Các quyền tự do dân sự (Civil liberties)
Các
quốc gia trong xếp hạng của EUI được phân thành bốn loại dựa trên DI:
1. Dân chủ đầy đủ (Full democracy): (DI ≥ 8)[1]
2. Dân chủ khiếm khuyết (Flawed democracy): (6 ≤ DI
< 8)[2]
3. Chế độ hỗn hợp (Hybrid regime): (4 ≤ DI <
6)[3]
4. Chế độ chuyên chế (Authoritarian regime): (DI
< 4)[4]
Theo bảng xếp hạng chỉ số dân chủ 2018 của EIU,[5]
trong số 167 quốc gia và vùng lãnh thổ, Việt Nam đứng thứ 139 với DI = 3.08,
thuộc loại chuyên chế (độc tài), còn trong số 10 quốc gia Đông Nam Á được khảo
sát (không có Brunei), Việt Nam chỉ đứng trên Lào. Nếu từ năm 2014 trở về trước,
Việt Nam đứng trên cả Myanamar, thì từ 2015 đến nay, DI của Việt Nam có xu hướng
giảm và tụt lại phía sau Myanmar. So với năm 2017, chỉ số của Việt Nam không
thay đổi, song thứ hạng toàn cầu của Việt Nam tăng lên 1 từ 140.[6]
CHỈ
SỐ DÂN CHỦ 2018
(Nguồn: Báo cáo chỉ số dân chủ 2018 của EIU)
Chỉ
số dân chủ của việt nam từ 2006 đến 2018
(Nguồn: Báo cáo chỉ số dân chủ 2018 của EIU)
Ba quốc gia đứng đầu bảng xếp hạng theo thứ tự là Na
Uy (DI = 9.87), Iceland (DI = 9.58) và Thụy Sỹ (DI = 9.39). Trong 10 vị trí đầu
tiên không có các cường quốc Mỹ, Anh, Pháp, Đức. Bốn quốc gia này lần lượt đứng
thứ 25, 14, 29, 13. Ở cuối bảng xếp hạng là Bắc Hàn, quốc gia cộng sản đích thực
còn sót lại, với DI = 1.08.
Các nền dân chủ tiêu biểu ở Châu Á có vị trí cao, đó
là Hàn Quốc 21, Nhật Bản 22, và Đài Loan 32.
Một số quốc gia có chung ý thức hệ với Việt Nam, chỉ
trong quá khứ hoặc trong cả hiện tại, có thứ hạng khá gần Việt Nam, bao gồm
Trung Quốc 130, Cuba 142, và Nga 144.
--------------
Chú
thích:
[1] Dân chủ đầy đủ: Các quốc gia mà ở đó các quyền tự
do chính trị và tự do dân sự cơ bản không chỉ được tôn trọng, mà còn có xu hướng
được củng cố bởi một nền văn hóa chính trị có lợi cho sự phát triển của dân chủ.
Hoạt động của chính quyền là thỏa đáng. Truyền thông độc lập và đa dạng. Có một
hệ thống kiểm soát và cân bằng hiệu quả. Tư pháp độc lập và các quyết định tư
pháp được thi hành. Các nền dân chủ này chỉ có các vấn đề hạn chế. (Theo [5])
[2] Dân chủ khiếm khuyết: Các quốc gia này cũng có
các cuộc bầu cử tự do và công bằng và, ngay cả khi có vấn đề (như xâm phạm tự
do truyền thông), các quyền tự do dân sự cơ bản vẫn được tôn trọng. Tuy nhiên,
có các điểm yếu đáng kể trong các khía cạnh khác của nền dân chủ, bao gồm các vấn
đề về quản trị, văn hóa chính trị kém phát triển và mức độ tham gia chính trị
thấp. (Theo [5])
[3] Chế độ hỗn hợp: Các cuộc bầu cử có các vấn đề
đáng kể thường khiến chúng không tự do và công bằng. Áp lực của chính quyền đối
với các đảng và ứng viên đối lập có thể phổ biến. Các điểm yếu nghiêm trọng nhiều
hơn so với các nền dân chủ khiếm khuyết, trong văn hóa chính trị, hoạt động của
chính quyền và sự tham gia chính trị. Tham nhũng có xu hướng lan rộng và pháp
trị yếu. Xã hội dân sự yếu. Thông thường, có sự sách nhiễu và áp lực đối với
các nhà báo, và tư pháp không độc lập. (Theo [5])
[4] Chế độ chuyên chế: Ở các quốc gia này, đa nguyên
chính trị vắng mặt hoặc bị hạn chế nặng nề. Nhiều quốc gia loại này là chế độ độc
tài hoàn toàn. Một số thể chế chính thức của nền dân chủ có thể tồn tại, nhưng
chúng ít thực chất. Bầu cử, nếu có, không tự do và công bằng. Sự lạm dụng và
xâm phạm quyền tự do dân sự bị xem nhẹ. Phương tiện truyền thông thuộc sở hữu
nhà nước hoặc bị kiểm soát bởi các nhóm liên kết với chế độ cầm quyền. Có sự
đàn áp đối với chỉ trích nhằm vào chính quyền và kiểm duyệt tràn lan. Tư pháp
không độc lập. (Theo [5])
[5] Báo cáo chỉ số dân chủ 2018 của EIU
https://www.eiu.com/public/topical_report.aspx?campaignid=Democracy2018
https://www.eiu.com/public/topical_report.aspx?campaignid=Democracy2018
[6] Báo cáo chỉ số dân chủ 2017 của EIU
http://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/Democracy_Index_2017.pdf
http://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/Democracy_Index_2017.pdf
--------------------------------
XEM
THÊM
VOA Tiếng Việt
10/01/2019
Việt Nam tiếp tục là một trong những nước kém dân chủ
nhất ở Châu Á vào trên thế giới trong khi đa số các nước đạt được tiến bộ trong
năm 2018, theo bảng xếp hạng mới công bố của một công ty phân tích dữ liệu kinh
tế hàng đầu thế giới.
Việt Nam bị xếp vào nhóm các nước "Độc tài," chế độ kém dân chủ
nhất trong số bốn chính thể theo phân loại của The Economist Intelligence Unit.
Báo
cáo Chỉ số Dân chủ 2018 của The Economist Intelligence Unit ở Anh công bố hôm thứ Tư cho thấy thứ hạng của Việt Nam năm
2018 gần như không thay đổi so với năm 2017, đứng ở vị trí thứ 139 trong
số 167 nước được đánh giá và thuộc nhóm các nước “Độc tài” - chế độ kém dân chủ
nhất trong số bốn chính thể theo phân loại của EIU.
Các chính thể khác bao gồm “Dân chủ Trọn vẹn,” “Dân
chủ Có Khuyết điểm” và “Chính thể Hỗn hợp,” với mức độ dân chủ từ cao hơn cho tới
thấp hơn.
Trong nhóm các nước độc tài ở Châu Á, Việt Nam dân
chủ hơn Lào và Triều Tiên nhưng kém hơn Trung Quốc, Campuchia, và Myanmar, theo
EIU. Triều Tiên tiếp tục xếp chót bảng trong khi Trung Quốc là nước có mức tăng
hạng lớn nhất trong số các nước độc tài ở khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, đứng
ở vị trí 130 so với 139 vào năm 2017.
Chỉ có ba nước ở Châu Á là Việt Nam, Trung Quốc và
Triều Tiên bị nhận điểm 0 trong hạng mục đánh giá về tiến trình bầu cử và thể
chế đa nguyên. Đây là một trong năm hạng mục được tính trong chỉ số dân chủ.
Các hạng mục khác bao gồm sự vận hành của chính phủ, sự tham gia chính trị, văn
hóa chính trị, và các quyền tự do dân sự.
Chỉ số năm
2018 của Việt Nam cho thấy mức độ dân chủ ở quốc gia cộng sản này gần như không
thay đổi trong chiều hướng đi xuống những năm gần đây, theo EIU. Số điểm cao nhất mà Việt Nam nhận được là vào năm
2015.
Khu vực Châu Á-Thái Bình Dương chứng kiến sự cải thiện
về dân chủ trong năm 2018, EIU cho biết, với tỉ lệ tham gia chính trị cao hơn
trên toàn khu vực là động lực chính. Trong khi đó, các nước Bắc Âu cùng Canada,
Úc và New Zealand tiếp tục dẫn đầu bảng xếp hạng các nước dân chủ nhất thế giới.
Tạp chí The Economist nhận định 2018 là năm mà sự
suy thoái dân chủ chững lại giữa bối cảnh những nguy cơ đối với nền dân chủ khắp
thế giới đã trở nên “ngày càng rõ ràng.” Tuy nhiên đây có thể chỉ là sự chững lại
nhất thời thay vì là dấu chấm hết cho sự suy thoái dân chủ, tạp chí này cảnh
báo.
“Sự gia tăng ở mức độ tham gia, cộng thêm sự trấn áp
liên tục nhắm vào các quyền tự do dân sự như quyền tự do biểu đạt, có tiềm năng
gây biến động lớn,” The Economist viết. “Đây có thể là công thức cho sự bất ổn
trong năm 2019.”
No comments:
Post a Comment