Thuế ông Trump có khiến
Việt Nam mất lợi thế trước các 'đối thủ' trong khu vực?
BBC News Tiếng Việt
24
tháng 7 năm 2025
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c5y977lvn0no
Tổng
thống Mỹ Donald Trump cho hay Mỹ sẽ áp thuế 19% đối với hàng nhập khẩu từ
Philippines.
Trước
đó vào hôm 16/7 giờ Việt Nam, tổng thống Mỹ thông báo đã "chốt" được
thỏa thuận với Indonesia, theo đó, ông Trump đồng ý giảm thuế đối với hàng hóa
nhập khẩu từ Indonesia vào Mỹ xuống còn 19% - thấp hơn đáng kể so với mức 32%
trong cả hai lần mà ông đã thông báo trước đó vào tháng Tư và tháng Bảy.
Cả
Philippines lẫn Indonesia, hai quốc gia được coi là đối thủ cạnh tranh của Việt
Nam trong khu vực Đông Nam Á, đã có mức thuế đối ứng thấp hơn so với Việt Nam.
Đáng
chú ý, thông báo hôm của ông Trump đối với cả Philippines lẫn Indonesia đều
không đề cập đến con số cụ thể cho "hàng trung chuyển" - loại hàng
hóa mà Việt Nam phải đối mặt mức thuế lên tới 40%.
Đổi
lại, cả ba quốc gia gần như mở toang thị trường cho hàng nhập khẩu từ Mỹ.
Mức
thuế mà ông Trump đánh lên hàng của các quốc gia Đông Nam Á sẽ ảnh hưởng như thế
nào đến Việt Nam?
Ông
Marco Forster - giám đốc về ASEAN của công ty Dezan Shira & Associates, làm
việc tại TP HHCM - nhận định với BBC News Tiếng Việt rằng con số này có phải là
thành công hay không sẽ phụ thuộc vào việc các thị trường khác trong chiến lược
"Trung Quốc + 1" đạt thỏa thuận ở mức nào.
Dường
như Việt Nam vẫn chưa hài lòng với con số 20% và đang đàm phán thêm về thỏa thuận
với Mỹ trước ngày 1/8 - ngày mà ông Trump nói các mức thuế được cập nhật sẽ có
hiệu lực, Bloomberg đưa tin hôm 17/7.
Cho
đến nay, vẫn chưa có thêm các thông tin mới về việc liệu Việt Nam có đàm phán
giảm mức thuế 20%, hay định nghĩa về hàng trung chuyển như thế nào.
Trong
khi đó, cho dù được cho là sẽ chịu ảnh hưởng từ mức thuế của ông Mỹ, Thủ tướng
Việt Nam Phạm Minh Chính vẫn quyết tâm đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế
năm 2025 lên mức 8,3-8,5%, dù cho mức 8% trước đó - theo đánh giá của nhiều
chuyên gia - đang bị cơn bão thuế quan đe dọa nghiêm trọng.
Việt
Nam từng được xem là một trong những bên hưởng lợi lớn nhất trong chiến lược
"Trung Quốc + 1" và "friend-shoring", tức dịch chuyển sản
xuất ra khỏi Trung Quốc để đến những quốc gia thân thiện.
Là
nền kinh tế phụ thuộc mạnh vào xuất khẩu và đầu tư nước ngoài (FDI), Việt Nam
đã đạt được nhiều thành công trong nhiều năm qua, với những con số bùng nổ từ
khi ông Trump khơi chiến thương mại với Trung Quốc vào năm 2018.
Các
quốc gia đối thủ cạnh tranh trong khu vực Nam Á, Đông Nam Á cũng ghi nhận làn
sóng dịch chuyển các cơ sở sản xuất từ Trung Quốc đến nước mình trong thời gian
qua.
"Việc
Mỹ tăng thuế vào năm 2025 đã tạo ra hiệu ứng lan tỏa. Điều này thúc đẩy dòng vốn
đầu tư vào ASEAN, đặc biệt là từ các công ty Trung Quốc đang tìm cách chuyển hướng
xuất khẩu qua các khu vực có mức thuế thấp hơn," Tiến sĩ Lâm Vũ, chuyên
gia về Đông Nam Á từ Đại học New South Wales (Úc), trả lời BBC News Tiếng
Trung.
Ông
Lâm Vũ cho hay tuy Việt Nam nhận được hàng trăm dự án mới do Trung Quốc hậu thuẫn
trong nửa đầu 2025, thì các cảng và trung tâm logistics ở Malaysia, Thái Lan và
Philippines cũng báo cáo mức tăng trưởng lưu lượng đáng kể trong cùng khoảng thời
gian.
Dù
chỉ xếp sau Trung Quốc và Mexico trong số các nước xuất khẩu qua Mỹ nhiều nhất
trong năm 2024, việc bị áp thuế nhập khẩu cao khiến Việt Nam đứng trước nguy cơ
xói mòn đáng kể lợi thế cạnh tranh như một điểm đến đầu tư hấp dẫn.
'Tùy
thuộc vào loại hàng hóa'
Giá
trị xuất khẩu của Philippines và Indonesia sang Mỹ thấp hơn rất nhiều so với
hàng xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ, lần lượt là 14,2 tỷ USD, 28,1 tỷ USD so với
136,6 tỷ USD, theo Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ.
Để
đổi lấy mức giảm 13 điểm phần trăm thuế thương mại, ông Trump cho hay Indonesia
sẽ cung cấp cho các công ty Mỹ sẽ có "quyền tiếp cận toàn diện" vào
thị trường Indonesia, tương tự như thỏa thuận với Việt Nam mà ông đã thông báo
trên mạng xã hội hồi đầu tháng Bảy.
Ngoài
ra, Indonesia đã đồng ý mua 15 tỷ đô la năng lượng của Mỹ; 4,5 tỷ đô la nông sản
Mỹ và 50 máy bay Boeing, theo Tổng thống Trump.
Bà
Esther Sri Astuti, Giám đốc điều hành Viện Phát triển Kinh tế và Tài chính
(Indef) có trụ sở ở Jakarta, nhận định với BBC News Tiếng Việt rằng cả Việt Nam
lẫn Indonesia đều là hai cường quốc xuất khẩu ở Đông Nam Á cũng như dự báo sẽ
có sự thay đổi trong chuỗi cung ứng ở khu vực.
Tuy
nhiên, bà cho rằng đối với hai nước này, không có "xung đột" lẫn nhau
quá nhiều về các mặt hàng chủ lực.
"Cách
thức và trọng tâm xuất khẩu của họ lại khác nhau rõ rệt. Indonesia có cấu trúc
xuất khẩu đa dạng hơn, bao gồm nông sản, khoáng sản và dệt may. Trong khi đó,
xuất khẩu của Việt Nam tập trung chủ yếu vào hàng hóa sản xuất, chế biến, đặc
biệt là điện tử và dệt may. Việt Nam cũng cho thấy khả năng vượt trội trong việc
hội nhập vào các chuỗi giá trị toàn cầu, nhất là trong ngành sản xuất điện tử,"
bà Astuti bình luận.
Chuyên
gia này chỉ ra rằng thị trường nội địa lớn giúp Indonesia giảm thiểu tác động từ
các cú sốc bên ngoài và ít phụ thuộc vào xuất khẩu hơn so với Việt Nam.
Trước
đó, không lâu sau khi ông Trump tuyên bố đã "chốt" thỏa thuận với Việt
Nam, Tiến sĩ kinh tế Astuti cho rằng Việt Nam được chính quyền Trump giảm mức
thuế vì các công ty Mỹ vẫn cần nguyên liệu thô hoặc sản phẩm đầu vào từ Việt
Nam để hoàn thiện sản phẩm cuối cùng của họ.
"Ngoài
ra, chi phí kinh doanh ở Việt Nam cũng thấp hơn so với Indonesia. Vì vậy, các
công ty Mỹ ưu tiên chuyển nhà máy từ Trung Quốc sang Việt Nam hơn là
Indonesia," bà nói với BBC hôm 9/7.
Trong
số các quốc gia hưởng lợi từ thương chiến Mỹ-Trung trong khu vực, đối thủ của
Việt Nam ở ngành điện, điện tử (tỉ trọng xuất khẩu lớn nhất) có thể kể đến Thái
Lan, Malaysia,... ngành may mặc có thể kể đến Campuchia, Bangladesh,...
Campuchia
và Bangladesh đang đối mặt lần lượt mức thuế quan 36% và 35% từ Mỹ.
Đối
với Malaysia, ông Stephen Innes - Giám đốc điều hành của SPI Asset Management -
cảnh báo rằng nếu mức thuế 25% vẫn không đổi, vai trò lâu đời của nước này như
một trung tâm sản xuất ở Đông Nam Á về các lĩnh vực giá trị cao như điện tử và
kỹ thuật chính xác sẽ rơi vào tay các nước phải đối diện với mức thuế thấp hơn,
trang The Star của Malaysia đưa tin.
Ông
Kevin Khaw Khai Sheng, nhà phân tích nghiên cứu của iFAST Capital, nhận định
vai trò của Malaysia như một cơ sở sản xuất sẽ vẫn được duy trì, nhờ sự ổn định
chính trị, lực lượng lao động đa ngôn ngữ và lợi thế địa lý. Ông còn cho rằng động
thái nhượng bộ của Việt Nam hay Indonesia sau cùng sẽ gây tổn hại cho nền kinh
tế trong nước của họ, theo The Star.
No comments:
Post a Comment