THẾ GIỚI HÔM NAY : 08/07/2025 (The Economist)

 

 

THẾ GIỚI HÔM NAY : 08/07/2025

The Economist 

 Đỗ Đặng Nhật Huy, biên dịch

08/07/2025

https://nghiencuuquocte.org/2025/07/08/the-gioi-hom-nay-08-07-2025/

 

Donald Trump lại hoãn áp thuế đối ứng, lần này đến ngày 1 tháng 8. Ông cũng đe dọa sẽ đánh thuế ít nhất 25% lên các quốc gia như Nhật Bản, Nam Phi, Hàn Quốc và một số nước khác. Ông Trump lần đầu công bố các loại thuế này vào tháng 4 nhân “Ngày Giải phóng,” nhưng sau đó đã gia hạn 90 ngày để các nước có thể đạt được thỏa thuận thương mại – một thời hạn được cho là quá tham vọng.

 

Ông Trump đã dùng bữa với Binyamin Netanyahu tại Nhà Trắng. Nhiều người từng hy vọng lãnh đạo hai nước sẽ công bố một thỏa thuận ngừng bắn cho cuộc chiến tại Gaza. Song đàm phán giữa Israel và Hamas tại Qatar vẫn chưa có kết quả, và không có thỏa thuận nào được đưa ra. Dự kiến đàm phán sẽ tiếp tục trong tuần này. Dẫu vậy, thủ tướng Israel vẫn tuyên bố sẽ đề cử ông Trump cho giải Nobel Hòa bình.

 

Trong khi đó, tổng thống Iran, Masoud Pezeshkian, cáo buộc Israel từng âm mưu ám sát ông. Trong một cuộc phỏng vấn với Tucker Carlson, cựu người dẫn chương trình của Fox News, ông Pezeshkian cho biết ông sẵn sàng nối lại đàm phán với Mỹ về chương trình hạt nhân của Iran, song đặt câu hỏi liệu Iran có thể còn tin tưởng Mỹ nữa hay không. Iran và Israel đã đồng ý ngừng bắn hồi tháng trước.

 

Ông Trump tuyên bố sẽ gửi thêm vũ khí cho Ukraine nhằm giúp nước này tự vệ trong lúc đang bị “tấn công dữ dội” bởi Nga. Phát biểu được ông đưa ra chưa đầy một tuần sau khi Lầu Năm Góc tạm dừng một số lô vũ khí viện trợ. Sau cuộc điện đàm với tổng thống Volodymyr Zelensky, ông Trump nói rằng Ukraine đang rất cần thêm hệ thống đánh chặn tên lửa Patriot.

 

Samsung báo cáo lợi nhuận hoạt động quý hai giảm 56% so với cùng kỳ năm ngoái – lần đầu tiên lợi nhuận giảm kể từ năm 2023. Hãng đổ lỗi một phần cho các hạn chế từ phía Mỹ về việc bán chip AI tiên tiến cho Trung Quốc. Samsung cũng đang đối mặt với cạnh tranh gay gắt hơn trong mảng chip nhớ băng thông cao.

 

Lũ quét ở Texas hôm thứ Sáu đã khiến ít nhất 100 người thiệt mạng, hàng chục người vẫn mất tích. Camp Mystic – một trại hè dành cho các bé gái – xác nhận ít nhất 27 em nhỏ và nhân viên tại đây đã thiệt mạng. Dự báo thời tiết cho thấy sẽ còn mưa lớn tại Texas trong tuần này.

 

Cựu bộ trưởng giao thông Nga Roman Starovoit đã chết vì một vết thương do súng bắn. Giới chức Nga nói đây là vụ tự sát. Ông bị cách chức vào thứ Hai, không có lý do nào được công bố. Sự việc diễn ra sau một cuối tuần hỗn loạn tại các sân bay Nga do các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái từ phía Ukraine.

 

Con số trong ngày: 18%, là tỷ lệ dân số Iran sống dưới ngưỡng nghèo của Ngân hàng Thế giới trước khi cuộc chiến với Israel nổ ra.

 

 

TIÊU ĐIỂM

 

Quan hệ Pháp–Anh nồng ấm

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cùng phu nhân Brigitte sẽ được đón tiếp trọng thể với đoàn xe hoàng gia và các nghi lễ long trọng tại Lâu đài Windsor vào thứ Ba. Ông Macron bắt đầu chuyến thăm cấp nhà nước kéo dài ba ngày tới Anh – chuyến thăm đầu tiên do Vua Charles III chủ trì trong năm nay. Tổng thống Pháp sẽ phát biểu tại Westminster, thăm Đại học Imperial để thảo luận về đổi mới sáng tạo và trí tuệ nhân tạo, và ghé qua Bảo tàng Anh để bàn về văn hóa. Vào thứ Năm, ông Macron sẽ gặp thủ tướng Anh Keir Starmer trong một hội nghị song phương, sau đó họp riêng để bàn về kế hoạch thành lập lực lượng “bảo an” chung hỗ trợ Ukraine.

 

Chuyến thăm đánh dấu sự khởi đầu mới sau nhiều năm căng thẳng hậu Brexit. Tuy vẫn còn nhiều bất đồng – đặc biệt là vấn đề người di cư vượt biển từ miền bắc nước Pháp – nhưng hợp tác chiến lược, nhất là giữa các lực lượng vũ trang hai nước, đang đạt mức gần gũi nhất trong nhiều năm trở lại đây.

 

 

Liên Hợp Quốc tổ chức hội nghị AI vì lợi ích nhân loại

Một hội nghị về AI sẽ khai mạc vào thứ Ba tại Geneva. Với tên gọi AI for Good, sự kiện kéo dài bốn ngày này do hơn 40 cơ quan Liên Hợp Quốc cùng chính phủ Thụy Sĩ đồng tổ chức. Mục tiêu rất rộng: ứng dụng AI vào rà phá bom mìn, chống biến đổi khí hậu, đàm phán hòa bình, một ngành thời trang công bằng, và thúc đẩy “thịnh vượng bao trùm.” Các phiên thảo luận sẽ đề cập đến mặt trái của AI chạy theo chủ nghĩa tư bản, dự án đưa trí tuệ bản địa vào AI, và quyền độc lập cảm xúc của người dùng trước máy móc thông minh.

 

Ưu tiên lớn nhất của ban tổ chức là tìm giải pháp kiểm soát AI. Dù gần đây có nhiều viện nghiên cứu về “an toàn AI” ra đời, nỗ lực thiết lập khung pháp lý toàn cầu vẫn bế tắc. Các chính phủ ngày càng coi AI là trụ cột cho sức mạnh kinh tế và quân sự. Hội nghị có thể đưa ra một số tuyên bố mang tính biểu tượng, nhưng các công ty tham dự với mục tiêu săn nhân tài, giới thiệu sản phẩm, và thu hút nhà đầu tư. Họ có thể rời hội nghị với kết quả thực tế hơn.

 

 

Ngân hàng trung ương Úc lo ngại cơn bão kinh tế toàn cầu

Hôm thứ Ba, Ngân hàng Dự trữ Úc được dự báo sẽ giảm lãi suất thêm 0,25 điểm phần trăm xuống còn 3,6% – lần cắt giảm thứ ba trong năm nay. Lạm phát đang hạ nhiệt, tăng trưởng chững lại, năng suất không tăng, và mức sống của người dân đang tụt hậu so với các nước phát triển khác. Song thống đốc Michele Bullock cho rằng rủi ro lớn nhất đến từ bên ngoài. Hồi tháng 5, bà cảnh báo những lời đe dọa thuế quan và nguy cơ suy thoái toàn cầu do chính quyền Trump gây ra mới là mối lo chính đối với nền kinh tế Úc.

 

Một lo ngại khác là đồng đô la Úc, vốn vừa đạt mức cao nhất trong tám tháng vì nhà đầu tư lo ngại về thâm hụt ngân sách ở Mỹ. Đồng nội tệ mạnh khiến hàng xuất khẩu Úc trở nên đắt đỏ hơn đúng lúc nhu cầu toàn cầu đang suy yếu.

 

Quyết định lãi suất được đưa ra không lâu sau khi đảng Lao động trung tả giành chiến thắng áp đảo trong cuộc tổng tuyển cử. Thủ tướng Anthony Albanese sẽ tổ chức một hội nghị vào tháng 8 để tìm cách vực dậy nền kinh tế quốc gia.