Khi
chế độ mời kẻ xâm lược đến dẫm lên ngày độc lập
Bình luận của Nam Việt | RFA
2025.07.13
https://www.rfa.org/vietnamese/binh-luan/2025/07/13/duyet-binh-nga-trung-quoc-2-thang-9/
Vào ngày 30 tháng 4 năm 2025, Việt Nam mời đoàn quân
Trung Quốc tham gia duyệt binh tại Sài Gòn – một quyết định mang ý nghĩa “trả
ơn” sự hỗ trợ tuyệt đối của nước láng giềng phương Bắc – đã khiến dư luận trong
nước chia rẽ và mâu thuẫn. Chưa đầy bốn tháng sau, đến lễ Quốc khánh 2 tháng 9,
Hà Nội tiếp tục gửi lời mời đến đoàn quân sự Nga – quốc gia đang bị cộng đồng
quốc tế chỉ trích mạnh mẽ vì xâm lược Ukraine.
Lính Trung Quốc diễu binh trong ngày kỷ niệm
50 năm thống nhất ở Tp. HCM. (NHAC NGUYEN/AFP)
Hai hành động nối tiếp này không chỉ là sự kiện
đối ngoại đơn thuần, mà là thông điệp chính trị đáng để đặt dấu hỏi lớn: Liệu
chiến lược đối ngoại của Việt Nam đang đi theo định hướng nguyên tắc “cây tre”,
hay đang ngày càng bị chi phối bởi thực dụng và toan tính quyền lực như con rắn
nhiều đầu?
Chủ trương đối ngoại “cây tre” – mềm mại,
linh hoạt nhưng kiên định – từng được truyền thông nhà nước Việt Nam tô vẽ như
một hình ảnh tích cực, đại diện cho sự khéo léo trong bối cảnh quốc tế đầy biến
động. Tuy nhiên, việc liên tiếp mời hai quốc gia nổi tiếng bá quyền – Trung Quốc
và Nga – tham gia duyệt binh trong các ngày lễ có ý nghĩa độc lập của đất nước,
lại khiến dư luận đặt câu hỏi: liệu đó là sự khéo léo hay là biểu hiện xum xoe
cúi đầu?
Việc mời Trung Quốc – quốc gia có những hành
vi lấn chiếm biển - đảo - đất liền của Việt Nam, đồng thời thường xuyên có thái
độ gây hấn với láng giềng – đến duyệt binh tại Sài Gòn, không thể không gây
choáng váng với người dân Việt Nam, đặc biệt tại miền Nam. Cũng vậy, lời mời
dành cho Nga – trong bối cảnh quốc tế đang đồng loạt lên án hành vi xâm lược của
Moscow – không chỉ đơn thuần là quan hệ song phương, mà là tín hiệu chính trị
mà Việt Nam phát đi trước cộng đồng quốc tế.
Điều đáng chú ý là cách hành xử ngoại giao của
Việt Nam trong các diễn đàn quốc tế cũng mang dấu ấn rõ rệt của sự “hoạt đầu
quá mức”.
Trong suốt hơn hai năm đầu của cuộc chiến Nga
- Ukraine, Việt Nam nhiều lần bỏ phiếu trắng hoặc không ủng hộ các nghị quyết của
Liên Hợp Quốc lên án hành vi xâm lược của Nga. Tuy nhiên, đến tháng 5 năm 2025,
khi Nga có dấu hiệu suy yếu, còn Việt Nam đang tích cực tìm kiếm các thỏa thuận
thương mại và quân sự với phương Tây, Hà Nội bất ngờ thay đổi lập trường, bỏ
phiếu ủng hộ nghị quyết lên án Nga. Một cú “chuyển hướng” khó lý giải nếu đặt
trong khung đạo lý, nhưng dễ hiểu nếu nhìn dưới lăng kính lợi ích chiến thuật
kiểu chợ trời, sớm đầu tối đánh.
Các phát ngôn chạy chữa từ phía Việt Nam về
việc bỏ phiếu thuận, coi Nga là kẻ xâm lược, luôn được nhấn mạnh lập trường
“không chọn phe”, “ủng hộ giải pháp hòa bình” và “tôn trọng luật pháp quốc tế”.
Nghe cứ như là cốt lõi chân chính của ngoại giao hiện đại. Nhưng lời nói của Hà
Nội không đi đôi với hành động – ví dụ như đi đêm tìm hiểu về chiến lược quân sự
của Ukraine, quốc gia đang chống Nga hiệu quả trong khả năng yếu hơn, lại trải
thảm đỏ cho Nga – thì dư luận có quyền hoài nghi: liệu đây có phải là trung lập
thực sự, hay là trò con buôn đạo lý rẻ mạt?
Đặc biệt, việc Việt Nam bị tiết lộ đang hợp
tác với Ukraine trong lĩnh vực hàng không, hải quân và kỹ thuật quốc phòng, lại
không được phản ánh trong chính sách đối ngoại công khai, cho thấy hành động
như con rắn nhiều đầu. Sự thiếu minh bạch không chỉ ảnh hưởng đến hình ảnh quốc
gia, mà còn tạo sự khinh ghét trong giới chuyên gia và cộng đồng quốc tế.
Ngày 2 tháng 9 được ghi nhớ như mốc son của nền
độc lập, mà đảng Cộng sản Việt Nam vẫn tuyên bố thoát khỏi ách thống trị thực
dân. Đó là ngày tượng trưng cho tinh thần tự do, chủ quyền và khát vọng phát
triển độc lập. Nhưng khi chính quyền lựa chọn mời các đoàn quân đến từ những quốc
gia từng xâm lược – thậm chí là quốc gia đang xâm lược, giam nhốt ngư dân của
mình – câu hỏi lớn được đặt ra: Hà Nội đang vinh danh điều gì? Và họ đang gửi
đi thông điệp gì đến người dân, đến cộng đồng quốc tế?
Bởi lẽ, duyệt binh không chỉ là hoạt động
mang tính hình thức. Đó là dịp để quốc gia thể hiện bản lĩnh quân sự, khẳng định
vị thế và chọn bạn đồng hành. Việc lựa chọn khách mời cho những buổi lễ này, do
đó, không thể tách rời yếu tố chính trị và đạo lý. Sự hiện diện của các đoàn
quân Trung Quốc và Nga không chỉ làm lu mờ ý nghĩa của ngày Quốc khánh, mà còn
khiến dư luận quốc nội cảm thấy xa lạ, thậm chí tổn thương, với thông điệp mà
chính quyền muốn truyền tải.
Không thể phủ nhận rằng trong bối cảnh quốc tế
đầy cạnh tranh và biến động, các quốc gia nhỏ như Việt Nam buộc phải linh hoạt,
phải biết tận dụng cơ hội từ nhiều phía. Nhưng sự linh hoạt ấy phải dựa trên nền
tảng nguyên tắc và đạo lý nhất định. Khi mọi quyết định đều dựa trên toan tính
thực dụng, khi mọi mối quan hệ đều bị quy đổi thành lợi ích trước mắt, nhân phẩm
của một dân tộc bị xem thường, thì chính sách đối ngoại không còn là công cụ bảo
vệ độc lập, mà trở thành trò chơi quyền lực ngắn hạn của một đảng phái, dễ phản
tác dụng về lâu dài.
Người dân có thể chấp nhận sự mềm dẻo, thậm
chí sự thỏa hiệp, nếu điều đó phục vụ cho hòa bình, phát triển và an ninh quốc
gia. Nhưng người dân cũng cần một chính sách đối ngoại minh bạch, có nguyên tắc,
có chính danh và lòng tự trọng của một nước. Khi chính sách ngoại giao trở
thành công cụ phục vụ cho sự tồn tại của một nhóm quyền lực, thay vì lợi ích
dài hạn của đất nước và nhân dân, thì “cây tre” ấy, dù có mềm đến đâu, rồi cũng
sẽ gãy đổ như chính chế độ đang lạm dụng nó.
----------------------
*Bài viết không thể hiện quan điểm của RFA.
No comments:
Post a Comment