Cách Trump dùng tòa
án để đạt được mục đích và thay đổi quyền lực tổng thống
Gary
O'Donoghue
Phóng
viên BBC Thường trú Bắc Mỹ
23
tháng 7 2025
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cy5w66wzrq1o
Đó là một
buổi chiều ấm áp vào cuối tháng 5/2024 ở khu Hạ Manhattan. Bồi thẩm đoàn trong
phiên tòa xét xử Donald Trump – liên quan đến khoản tiền bịt miệng do luật sư
cũ của ông trả cho ngôi sao phim người lớn Stormy Daniels – đang bước sang ngày
nghị án thứ hai.
Nghĩ rằng
sẽ còn phải chờ lâu, tôi tranh thủ cùng với nhóm phóng viên BBC đi đến nhà hàng
nổi tiếng thế giới Katz's Deli để mua một chiếc bánh mì Reuben cho bữa trưa.
Rồi mọi
chuyện bất ngờ ập đến. Bồi thẩm đoàn quay lại.
Theo một
tin đồn, họ chỉ được cho về để tạm nghỉ trong ngày; một tin đồn khác thì cho rằng
đã có phán quyết.
Chỉ vài
giây trước khi bản tin BBC News at Ten lên sóng, tôi hổn hển chạy đến điểm truyền
hình trực tiếp bên ngoài tòa án, vội đến nỗi đã làm rơi chiếc điện thoại trên vỉa
hè khiến màn hình bị vỡ.
Từng bản
án được đọc lên: có tội... có tội... có tội... cứ thế tiếp diễn.
Trong
cuộc phỏng vấn gần đây với Gary O'Donoghue, Donald Trump đã gọi các thẩm phán
đã đình chỉ các sắc lệnh hành pháp của tổng thống là "những kẻ điên cánh tả
cấp tiến"
Tất cả 34
cáo buộc đều dẫn đến phán quyết có tội, và tôi đã dành bản tin chính buổi tối
hôm đó để giải thích mức độ nghiêm trọng của việc một cựu tổng thống nay trở
thành một tội phạm bị kết án – điều chưa từng có trong lịch sử nước Mỹ.
Với vai
trò là phóng viên cao cấp của BBC phụ trách khu vực Bắc Mỹ, tôi đã dành nhiều
tháng để đưa tin về hàng loạt rắc rối pháp lý của ông Trump tại các tòa án dọc
theo bờ Đông nước Mỹ.
Bốn vụ án
hình sự riêng biệt, cùng với một số vụ kiện dân sự; các vấn đề dồn dập từ mọi
phía, đe dọa không chỉ đến quyền tự do cá nhân của ông mà còn đến toàn bộ sự
nghiệp chính trị và hoạt động kinh doanh.
Một năm
sau, tình thế hoàn toàn đảo ngược.
Ba phán
quyết quan trọng của Tòa án Tối cao – một phán quyết trao quyền miễn trừ truy tố
bao quát cho các tổng thống đương nhiệm và tiền nhiệm; một phán quyết thứ hai
bác bỏ phán quyết cho rằng những nỗ lực lật ngược kết quả bầu cử năm 2020 khiến
ông Trump không đủ điều kiện tái tranh cử; và phán quyết thứ ba, chỉ mới tháng
trước, hạn chế khả năng của các thẩm phán ở các quận trong việc cản trở chương
trình nghị sự của tổng thống – tất cả đã tiếp thêm sức mạnh cho vị tổng thống
này - người đã tái định hình Tòa án Tối cao với đa số thẩm phán bảo thủ.
Giờ đây
ông đang hướng sự chú ý đến các tòa án cấp dưới.
Các thẩm
phán Tòa án Tối cao Hoa Kỳ tại Tòa án Tối cao năm 2022
Các
thẩm phán liên bang cấp sơ thẩm ở các quận – từng nhiều lần ra phán quyết về
chính sách nhập cư với hiệu lực toàn quốc – giờ đây đang phải đối mặt với một
cuộc tấn công toàn diện từ chính quyền, vốn đã đặt nghi vấn về tính hợp pháp của
họ, và theo một số người, thậm chí còn phớt lờ thẩm quyền của họ.
Câu
hỏi đặt ra là: liệu họ có nên phản kháng để khẳng định lại quyền lực của mình –
và nếu có, thì bằng cách nào? Và liệu tất cả những điều này có làm thay đổi
vĩnh viễn sự cân bằng quyền lực ở nước Mỹ, ngay cả sau khi nhiệm kỳ của Donald
Trump kết thúc?
'Cuộc
tấn công nghiêm trọng nhất vào nền dân chủ'
Một
số thẩm phán – cả đương nhiệm lẫn đã nghỉ hưu – đã nói với tôi rằng quy mô của
"cuộc tấn công" lần này là chưa từng có tiền lệ.
John
E Jones III, một cựu thẩm phán ở bang Pennsylvania, được một tổng thống thuộc Đảng
Cộng hòa bổ nhiệm, và hiện là hiệu trưởng Trường Đại học Dickinson, nói:
"Tôi
nghĩ công bằng mà nói, đặc biệt là các tòa án liên bang Hoa Kỳ cấp sơ thẩm…
[đang] bị chính quyền tấn công theo một cách chưa từng xảy ra trước đây."
Ngoài
những phát ngôn gay gắt trong cuộc phỏng vấn qua điện thoại gần đây với tôi, Tổng
thống Mỹ còn từng gọi các thẩm phán là "tham nhũng", "quái vật",
"mất trí", "điên rồ", "ghét nước Mỹ", và
"cánh tả cực đoan".
Phó
Chánh văn phòng phụ trách chính sách, Stephen Miller, đã nói rằng nước Mỹ đang
sống dưới một "nền chuyên chế tư pháp"
Ông
Trump cũng kêu gọi luận tội những người mà ông không đồng tình. Thậm chí đã có
những lời đe dọa sẽ kiện các thẩm phán.
Phó
Chánh văn phòng phụ trách chính sách của ông Trump, Stephen Miller, còn thẳng
thắn hơn nữa khi tuyên bố rằng đất nước đang sống dưới một "nền chuyên chế
tư pháp."
"Ngày
qua ngày, họ thay đổi chính sách đối ngoại, kinh tế, nhân sự và an ninh quốc
gia của chính quyền," ông viết trên mạng xã hội X vào tháng Ba. "Đây
là sự điên rồ. Là điều phi lý. Là sự vô pháp vô thiên.
Đây
là cuộc tấn công nghiêm trọng nhất nhằm vào nền dân chủ. Điều đó cần phải chấm
dứt – và chắc chắn sẽ chấm dứt."
Từ
những lời đe dọa giết người đến việc công khai thông tin cá nhân
Các
thẩm phán ngày càng phải đối mặt với sự thù địch gia tăng, và trong một số trường
hợp còn bị đe dọa bạo lực từ công chúng.
"[Họ]
đang phải đối mặt với những lời đe dọa mà trước đây chưa từng gặp phải,"
bà Nancy Gertner, một cựu thẩm phán liên bang hiện đang giảng dạy tại Trường Luật
Harvard, cho biết. Bà từng được Tổng thống Bill Clinton bổ nhiệm và đã làm việc
17 năm ở tòa liên bang tại Massachusetts.
"Không
còn nghi ngờ gì nữa, sự khinh miệt chính quyền này đổ lên các thẩm phán không
cùng quan điểm là chưa từng có trong bất kỳ thời kỳ nào trước đây."
Thẩm
phán Gertner nói rằng bà biết có những thẩm phán đang tại nhiệm đã nhận được lời
đe dọa giết người trong năm nay, được cho là xuất phát từ việc họ chặn hoặc trì
hoãn một số sắc lệnh hành pháp của tổng thống.
Không
có dấu hiệu nào cho thấy ông Trump biết về những lời đe dọa này.
No comments:
Post a Comment