Posted
on 15/05/2025 by Boxit
VN
https://boxitvn.online/?p=93775#more-93775
(VNTB) – Những người vợ tù bây giờ đã
cùng chồng tích cực nhận lãnh vai trò “tác nhân,” thay vì chỉ nhẫn nhục “cam chịu
lịch sử” như lớp người đi trước, dù họ vẫn bị đe dọa và sách nhiễu thường xuyên.
The Catcher in the
Rye xuất bản năm 1951, khi tôi chưa kịp mở mắt chào đời. Tuy hai phần
ba thế kỷ đã qua, và tôi cũng sắp sửa từ giã cõi trần (tới nơi rồi) nhưng vẫn
chưa bao giờ tìm đọc nguyên văn tác phẩm này của J.D Salinger cả.
Lý
do, giản dị, chỉ vì tôi đã đọc Bắt Trẻ Đồng Xanh (Thanh Hiên
xb 1967) của Phùng Khánh tự lâu rồi. Dịch giả hẳn là phải thông thạo Anh ngữ lắm
nên bản tiếng Việt vô cùng gẫy gọn, trong sáng (và cũng rất tài hoa) khiến tôi
sợ rằng đọc nguyên tác chưa chắc đã thích bằng. Nó hay đến độ mà nhà văn Võ Phiến
cũng có một tạp luận) cùng tên (“Bắt
Trẻ Đồng Xanh”) vì ông đã mượn tựa từ bản dịch của ni sư Thích Nữ Trí Hải.
Bài
viết này xuất hiện lần đầu trên tạp chí Bách Khoa – phát hành
từ Sài Gòn, vào tháng 10 năm 1968 – và đến nay vẫn còn được độc giả quan tâm,
dù hơn nửa thế kỷ đã qua. Một trong những vấn đề được tác giả đề cập đến là số
phận bi đát của những người phụ nữ miền Nam, có chồng (và mất chồng) chỉ trong
vài hôm – hoặc vài tuần – sau Hiệp Định Genève:
“Cuộc
chiến này xuất hiện ngay từ những cuộc liên hoan chia tay giữa kẻ ở người đi
trong thời hạn 300 ngày tập kết, những cuộc liên hoan có hát có múa, có bánh
trái tiệc tùng… Nó xuất hiện ngay từ những đám cưới vội vã sau ngày đình chiến,
những đám cưới lắm khi tổ chức tập thể, do trưởng cơ quan, trưởng đơn vị chủ tọa.
Nạn nhân đầu tiên của cuộc chiến này không phải là những kẻ ngã gục vào 1958,
1959, mà là những cô gái tức khắc biến thành góa bụa từ 1954”.
Sáu
năm sau Mặt Trận Giải
Phóng Miền Nam được thành lập, vào hôm 20 tháng 12 năm 1960, tại huyện
Châu Thành – tỉnh Tây Ninh. Tuy được “dựng” lên ở miền Nam nhưng phần lớn
cán binh (và tử sĩ) lại là người miền Bắc, theo ghi nhận của nhà thơ Nguyễn Chí Thiện:
Trại
lính, trại tù, người đi không ngớt
Người
về thưa thớt dăm ba
Trẻ
con đói, xanh như tàu lá
Cày
bừa phụ nữ đảm đang
Chốn
thôn trang vắng bóng trai làng
Giấy
báo tử rơi đầy mái rạ!
“Đất
Này Chẳng Có Niềm Vui” – 1965
Mười
năm sau năm nữa (năm 1975) thì chiến tranh chấm dứt. Tuy hòa bình đến
nhưng trại lính, trại tù, người (vẫn) đi không ngớt. Bọn
trẻ thì đi thi hành nghĩa vụ quốc tế (giải phóng nước bạn Cambodia), còn lớp
già (thuộc phe thua trận) thì đi … học tập cải tạo.
Dù
được bên thắng cuộc hứa hẹn là thời gian “thụ huấn” chỉ vài tuần thôi nhưng thực
tế thì người về thưa thớt dăm ba, và không ít kẻ đã ra
đi vĩnh viễn, để lại vô số những vành khăn tang trên đầu cô phụ (vào giữa thời
bình) mà chả hề có một tờ thư hay mảnh giấy báo tử nào ráo trọi.
Nếu
còn sống sót, kẻ thất trận cuối cùng cũng đã rời trại tù vào những năm đầu của thập
niên 1990, sau gần 20 năm bị giam cầm. Hơn một phần tư thế kỷ đã qua. Tù
nhân chính trị ở Việt Nam hiện nay đều thuộc vào lớp người mới, với tên gọi mới:
tù nhân lương tâm – TNLT.
Hôm
22 tháng 6 năm 2021, VOA cho
biết:
“Theo
báo cáo mới được đưa ra của VNHR, ít nhất 46 người đã bị bắt giữ và truy tố
tính đến ngày 31/5 vì vi phạm Bộ luật Hình sự 2015 sau khi ‘bày tỏ quan điểm
chính trị của họ thông qua mạng xã hội’, một cáo buộc mà các nhà chức trách gọi
là ‘chống phá nhà nước’. Nhóm nhân quyền ở California cho biết rằng những người
khác bị bắt trong năm qua bao gồm các nhà hoạt động chính trị, nhà báo độc lập
và những người khiếu kiện về quyền đất đai”.
Ngày
15 tháng 7 năm 2022, bỉnh bút Nguyễn
Văn Lung (Tạp Chí Luật Khoa) cập nhật thêm vài ba dữ kiện :
“Trong
nửa đầu năm 2022, đã có 16 người bị bắt liên quan đến những vấn đề như quyền tự
do ngôn luận, quyền tự do báo chí hay quyền tự do hoạt động hội nhóm… Con số bị
bắt đó tương đương với các năm trước, khi mà cả năm 2021 và 2020 đều có 39 người
bị bắt vì những vấn đề nhân quyền. Hiện tượng này có thể gọi là ‘đàn áp một
cách ổn định’. Những con số đáng buồn cho thấy không có tiến triển gì trong việc
cải thiện tình hình nhân quyền trong nước.
Tuy
tuyệt nhiên “không có tiến triển gì trong việc cải thiện tình hình nhân quyền
trong nước” nhưng đã có sự thay đổi lớn lao (và khá bất ngờ) nơi thái độ của
không ít nạn nhân. Phụ nữ Việt Nam hiện nay không còn chịu nín lặng trong cảnh
góa bụa, ngay sau ngày cưới, như lúc đình chiến 1954. Họ cũng không cắn răng và
nuốt nước mắt, trước cảnh gia đình tan nát (chỉ vì chả may thuộc bên thua cuộc)
như sau Đại Thắng Mùa Xuân 1975 nữa.
Những
người vợ tù bây giờ đã cùng chồng tích cực nhận lãnh vai trò “tác nhân,” thay
vì chỉ nhẫn nhục “cam chịu lịch sử” như lớp người đi trước, dù họ vẫn bị đe dọa
và sách nhiễu thường xuyên:
– Công
an Thanh Hóa dọa bắt luôn vợ Bùi Văn Thuận
– Vợ
TNLT Trương Minh Đức bị câu lưu, tước hộ chiếu
– Ông
Trịnh Bá Phương bị ép cung: “Không nhận tội vợ sẽ bị bắt”
– Vợ
nhà báo Lê Trọng Hùng bị từ chối thăm gặp chồng
– Công an Hà Nội gây khó
dễ việc tiếp tế cho nhà hoạt động Trương Văn Dũng đang bị tạm giam
– Gia
đình tù nhân lương tâm Nguyễn Văn Túc bị nhiều công an bao vây
– Gia
đình tù nhân lương tâm khiếu nại việc đối xử thô bạo, nhục mạ bởi quản giáo
– Thân nhân
đi thăm tù bị đánh đập
Chính
sách thô bạo và ti tiện cố hữu của nhà đương cuộc Hà Nội, xem ra, không có chút
tác dụng nào đáng kể. Phản ứng và cách hành xử của những người vợ tù hiện nay,
thế hệ sinh trưởng trong lòng cách mạng, đã hoàn toàn khác trước.
Xin
ghi lại dăm ba trường hợp, theo thứ tự abc, để rộng đường dư luận :
Bùi Huệ, phu nhân của
TNLT Dũng Vova: “Đến nay Vova được sự ủng hộ và quý mến của không ít các bà
con, anh em cùng lý tưởng. Nó giống như vị ngọt của cà phê đã trải qua cái đắng”.
Đỗ Lê Na, phu nhân của
TNLT Lê Trọng Hùng: “Tôi cũng muốn cho người dân ở trong nước, đặc biệt là những
gia đình đấu tranh, một số gia đình thì cũng còn e ngại trong việc người thân của
mình bị bắt bớ, có những gia đình không dám thẳng thắn lên tiếng, thì tôi muốn
qua cái câu chuyện của gia đình mình để cho mọi người biết rằng là cái quyền
lên tiếng để chống lại áp bức bất công – đó là quyền của mỗi người, và nếu
chúng ta làm đúng thì chúng ta sẽ không có gì phải sợ hãi họ cả”.
Trịnh Nhung, phu nhân của
TNLT Bùi Văn Thuận: “Cháu/em là vợ của anh Thuận, luôn tự hào về anh, ủng hộ và
tin tưởng rằng anh không làm gì sai cả, nên sẽ luôn đồng hành cùng anh trên con
đường khó khăn phía trước.”
Đỗ Thu, phu nhân của
TNLT Trịnh Bá Phương: “Tôi đã chuẩn bị sẵn tinh thần. Tôi nghĩ họ sẽ không để
yên cho tôi đâu”.
Nguyễn
Thị Ánh Tuyết, hôn thê của TNLT Đỗ Nam Trung: “Sau này Trung về
chắc chắn chúng tôi sẽ thực hiện nốt những việc còn dang dở, mà chúng tôi đã có
những dự tính cho tương lai của hai đứa. Và tôi cũng sẽ kể cho Trung nghe rất
nhiều về những tháng ngày đã xa cách này, tôi đã nhớ Trung biết bao nhiêu…”.
Lê
Bích Vượng, phu nhân của TNLT Nguyễn Lân Thắng: “Bốn tuần. Ba mươi ngày. Một
tháng. Nghe nói tóc anh bạc nhiều. Nghe nói anh gầy đi. Nghe nói anh già đi đến
vài tuổi. Uh. Không sao. Mọi người luôn bên anh – Như anh đã có mặt ở những
vùng đất khó khăn, những khi bão lũ, thiên tai, nhân hoạ … tàn phá”.
Không
chỉ thân nhân mà bằng hữu, hàng xóm, láng giềng cũng thế. Thái độ của họ đối với
những TNLT của chế độ hiện hành hoàn toàn đã khác. Hình ảnh, biểu ngữ, cùng những
bó hoa rực rỡ và bia bọt tràn lan khi mọi người chào đón Phạm Thanh Nghiên, Cấn Thị Thêu, Ba Sàm Nguyễn Hữu Vinh (như
những vị anh thư hay anh hùng của thời đại) đã khiến cho cư sỹ Phạm
Nguyên Trường cảm thán: “Trong nước CS mà đón tù chính trị về vui vẻ
như thế này thì thời gian tồn tại của chế độ có thể kéo dài bao lâu?”.
Ơ
hay, cái ông này hay nhỉ? ̣Sao đã tu tại gia (và đã muốn gác bỏ chuyện thế sự
ngoài tai) mà vẫn còn “bao la” thế? “Thời gian tồn tại của chế độ còn có thể
kéo dài bao lâu” nữa là chuyện của “các đồng chí lãnh đạo ở trên,” chứ việc gì
mình phải bận tâm!
VNTB gửi BVN
No comments:
Post a Comment