Chính biến chấn động
Syria ảnh hưởng thế nào đến thế giới?
Mallory Moench
BBC
News
11
tháng 12 năm 2024
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cdr0xe1l7jeo
Nhóm
vũ trang nổi dậy Syria đã đạt bước tiến đáng kinh ngạc, đặt dấu chấm hết đối với
chế độ cai trị kéo dài hàng thập kỷ của Bashar al-Assad, khi đánh chiếm thủ đô
và buộc tổng thống phải chạy khỏi đất nước vào ngày 8/12.
Cuộc
lật đổ diễn ra sau cuộc nội chiến kéo dài 13 năm, bắt đầu sau khi Assad tiến
hành đàn áp các cuộc biểu tình đòi dân chủ, vốn đã khiến hơn nửa triệu người
thiệt mạng và hàng triệu người khác phải rời bỏ nhà cửa, kéo các cường quốc
trên thế giới cùng lực lượng ủy nhiệm vào cuộc.
Thế
giới hiện đang theo dõi để xem cục diện chính trị của Syria sẽ thay đổi như thế
nào sau khi chế độ cai trị kéo dài nửa thế kỷ của gia đình Assad chấm dứt.
Những
bên có lợi ích gắn liền với cuộc xung đột và tương lai của đất nước bao gồm, một
bên là Nga và Iran – những nước ủng hộ Assad – và bên kia là Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ,
những nước hỗ trợ các nhóm phiến quân khác nhau.
Ở
đây, chúng ta sẽ tìm hiểu xem các quốc gia này, cùng với Israel, đã và sẽ đóng
vai trò như thế nào ở Syria.
·
Abu Mohammed
al-Jolani: Thủ lĩnh lật đổ chính phủ Syria là ai?
9 tháng 12 năm 2024
·
Quân nổi dậy Syria
chiếm thủ đô, Tổng thống Assad chạy trốn ra ngoài
8 tháng 12 năm 2024
·
Nhà tù Saydnaya: Soi
'lò sát nhân' của chính quyền Assad
10 tháng 12 năm 2024
Thổ
Nhĩ Kỳ
Trong
cuộc nội chiến ở Syria, Thổ Nhĩ Kỳ đã hỗ trợ các lực lượng đối lập - chủ yếu là
Quân đội Quốc gia Syria (SNA) bằng cách cung cấp vũ khí, hỗ trợ quân sự và
chính trị.
Quốc
gia láng giềng phương bắc của Syria chủ yếu quan tâm đến việc sử dụng quân nổi
dậy để kiềm chế lực lượng dân quân YPG người Kurd, lực lượng mà Thổ Nhĩ Kỳ cáo
buộc là sự mở rộng của nhóm phiến quân người Kurd bị cấm trong nước.
Thổ
Nhĩ Kỳ cũng muốn khoảng ba triệu người Syria đang tị nạn tại quốc gia này trở về
quê nhà.
YPG là lực lượng dân
quân lớn nhất nằm trong một nhóm nổi dậy khác, đó là liên minh Lực lượng Dân chủ
Syria (SDF) do Mỹ hậu thuẫn và do lực lượng người Kurd lãnh đạo.
Trong
chiến tranh, quân đội Thổ Nhĩ Kỳ và quân nổi dậy đồng minh đã chiếm giữ các
vùng lãnh thổ từ những nhóm này dọc theo biên giới phía bắc của Syria.
Thổ
Nhĩ Kỳ cũng có liên quan về mặt chính trị. Vào năm 2020, Thổ Nhĩ Kỳ và Nga đã
làm trung gian cho một lệnh ngừng bắn để ngăn chặn nỗ lực của chính phủ nhằm
chiếm lại tỉnh Idlib, thành trì của quân nổi dậy ở miền tây bắc Syria.
Idlib
đã nằm dưới sự quản lý kể từ năm 2017 của chính quyền của nhóm quân nổi dậy Hồi
giáo Hayat Tahrir al-Sham (HTS), lực lượng đã dẫn dắt cuộc lật đổ cuối cùng đối
với chế độ Assad.
Nhiều
người cho rằng cuộc tấn công này không thể diễn ra nếu không có sự chấp thuận của
Thổ Nhĩ Kỳ. Thổ Nhĩ Kỳ đã phủ nhận việc hậu thuẫn HTS.
Trong khi
đó, cuộc xung đột ở miền bắc Syria vẫn tiếp diễn: Khi Assad sụp đổ, SNA đã phát
động một cuộc tấn công riêng nhằm vào các khu vực do lực lượng SDF chiếm giữ.
·
Lý giải chiến thắng
thần tốc của quân nổi dậy Syria9 tháng 12 năm 2024
·
Abu Mohammed
al-Jolani: Thủ lĩnh lật đổ chính phủ Syria là ai?9 tháng 12 năm 2024
·
Syria: 'Tôi đã gặp
hai tù nhân không biết tên của chính mình'9 tháng 12 năm 2024
Nga
Tổng
thống Syria Bashar al-Assad, nay đã bị lật đổ, trong cuộc gặp với Tổng thống
Nga Vladimir Putin ở Điện Kremlin vào ngày 24/7/2024
Nga
đã có mối quan hệ kéo dài hàng thập kỷ với chính quyền Assad và đặt các căn cứ
quân sự ở quốc gia này trước khi xảy ra cuộc nội chiến.
Tổng
thống Nga Vladimir Putin đã sử dụng sự hiện diện của đất nước mình tại Syria và
sự ủng hộ dành cho Assad để thách thức quyền lực và sự thống trị của phương Tây
trong khu vực.
Năm
2015, Nga đã phát động một chiến dịch không kích và cử hàng ngàn quân đến hỗ trợ
chế độ Assad.
Đổi
lại, Nga đã nhận được hợp đồng thuê 49 năm đối với một căn cứ không quân và căn
cứ hải quân, thiết lập các đầu mối quan trọng ở đông Địa Trung Hải, giúp các
nhà thầu quân sự di chuyển vào và ra khỏi châu Phi.
Sự
kiện này đánh dấu giai đoạn quan trọng trong nỗ lực khẳng định vai trò một cường
quốc toàn cầu của Nga, vốn trước đây chỉ tập trung nỗ lực vào các quốc gia Liên
Xô cũ
Nhưng
cuộc chiến tranh Ukraine bùng phát từ năm 2022 đã khiến đồng minh của Assad bận
rộn, góp phần dẫn tới thất bại nhanh chóng của Syria trước các nhóm quân nổi dậy
vào cuối tháng 11 và đầu tháng 12.
Assad
và gia đình đã được cấp quyền tị nạn tại Moscow sau khi chạy trốn khỏi thủ đô
Damascus, truyền thông Nga đưa tin.
·
Sự sụp đổ chấn động
của Assad: Syria đối mặt với bước ngoặt trời long đất lở
10 tháng 12 năm 2024
·
'Bông hồng sa mạc'
Asma al-Assad là ai?
10 tháng 12 năm 2024
·
Lý giải chiến thắng
thần tốc của quân nổi dậy Syria
9 tháng 12 năm 2024
Mỹ
Tổng
thống đắc cử Mỹ Donald Trump, người sẽ nhậm chức vào tháng 1/2025, từng tuyên bố
Syria là một "mớ hỗn độn" mà Washington nên tránh xa
Sau
khi các cuộc biểu tình đòi dân chủ của Syria vào năm 2011 bị đáp trả bằng vũ lực,
tổng thống Mỹ vào thời điểm đó là Barack Obama đã chỉ trích chính quyền Assad -
nhưng Mỹ chỉ thực sự can dự về mặt quân sự để chống Nhà nước Hồi giáo (IS).
Một
liên minh toàn cầu do Mỹ đứng đầu đã thực hiện các cuộc không kích và triển
khai lực lượng đặc biệt kể từ năm 2014 để giúp liên minh quân nổi dậy do người
Kurd lãnh đạo là SDF chiếm được lãnh thổ từng do IS chiếm giữ ở vùng đông bắc.
Sau
khi chính quyền Assad sụp đổ, chính phủ Mỹ cho biết họ đã tiến hành hàng chục
cuộc không kích nhằm vào các doanh trại và cơ sở của IS ở miền trung Syria để đảm
bảo IS không thể trục lợi từ tình trạng bất ổn này.
Tuy
nhiên, Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump, người sẽ nhậm chức vào tháng 1/2025,
từng tuyên bố Syria là một "mớ hỗn độn" mà Washington nên tránh xa.
Thời
Donald Trump làm tổng thống vào năm 2019, ông đã rút quân đội Mỹ khỏi Syria, một
động thái mà các quan chức của ông dần dần đảo ngược.
Mỹ
hiện có khoảng 900 quân đồn trú ở Syria.
·
Ứng viên ngoại
trưởng Mỹ: cứng rắn với Trung Quốc, từng bị Bắc Kinh trừng phạt
13 tháng 11 năm 2024
·
Donald Trump hứa
làm 7 điều này trên cương vị tổng thống
8 tháng 11 năm 2024
·
Nhiệm kỳ tổng thống
lần hai của Trump sẽ như thế nào?
6 tháng 11 năm 2024
Iran
Abu
Mohammed al-Jolani phát biểu trước những người ủng hộ tại Nhà thờ Hồi giáo
Umayyad ở Damascus vài giờ sau khi lật đổ Bashar al-Assad
Iran
và Syria đã là đồng minh kể từ sau cuộc Cách mạng Hồi giáo của Iran hồi năm
1979. Syria đã ủng hộ Iran trong cuộc chiến tranh Iran-Iraq vào những năm 1980.
Trong
cuộc nội chiến Syria, Iran được cho là đã triển khai hàng trăm binh sĩ và chi
hàng tỷ đô la để trợ giúp Assad.
Hàng
ngàn chiến binh Hồi giáo Shia được Iran trang bị vũ khí, huấn luyện và tài trợ
- chủ yếu từ phong trào Hezbollah tại Lebanon, nhưng ngoài ra còn có các lực lượng
từ Iraq, Afghanistan và Yemen sát cánh với quân đội Syria.
Nhưng
giống như Nga, Hezbollah đã bị suy yếu trong cuộc xung đột với Israel ở
Lebanon, từ đó có lẽ đã đẩy nhanh quá trình sụp đổ của quân đội Syria.
Israel
VIDEO
: Nội chiến Syria: Triều đại Assad sụp đổ như thế nào?
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cdr0xe1l7jeo
Israel
có chung đường biên giới với Syria. Trong Chiến tranh Sáu ngày vào năm 1967,
Israel đã chiếm Cao nguyên Golan, nằm cách thủ đô Damascus khoảng 60 km về phía
nam, trước khi sáp nhập cao nguyên này vào năm 1981.
Việc
sáp nhập này không được Liên Hợp Quốc và nhiều quốc gia khác công nhận.
Israel
đã tiến hành các cuộc không kích nhằm vào các mục tiêu có liên quan đến Iran tại
Syria trong cuộc chiến, mặc dù quốc gia này hiếm khi lên tiếng thừa nhận đã có
các cuộc không kích như vậy.
Kể
từ khi lực lượng quân nổi dậy lật đổ Assad, Israel đã thực hiện hàng trăm cuộc
tấn công trên khắp Syria. Các mục tiêu bao gồm hạ tầng quân sự, các đơn vị hải
quân và các địa điểm sản xuất vũ khí của Syria.
Israel
cho biết họ đang hành động để ngăn chặn vũ khí rơi "vào tay những kẻ cực
đoan".
Quân
Israel đã chiếm giữ vùng đệm phi quân sự ở Cao nguyên Golan và có thể đã tràn
sang lãnh thổ Syria gần đó.
----------
BBC
Verify đã
xác định vị trí địa lý của hình ảnh một người lính thuộc Lực lượng Phòng vệ
Israel (IDF) đứng cách vùng đệm này hơn nửa cây số, nằm bên trong lãnh thổ
Syria, trên một sườn đồi gần làng Kwdana.
-----------------------------
Tin
liên quan
·
Abu Mohammed
al-Jolani: Thủ lĩnh lật đổ chính phủ Syria là ai?
9
tháng 12 năm 2024
·
Syria: Sự sụp đổ của
Assad là một đòn giáng vào uy tín của Nga
9
tháng 12 năm 2024
·
Quân nổi dậy Syria
chiếm thủ đô, Tổng thống Assad chạy trốn ra ngoài
8
tháng 12 năm 2024
·
'Bông hồng sa mạc'
Asma al-Assad là ai?
10
tháng 12 năm 2024
·
Lý giải chiến thắng
thần tốc của quân nổi dậy Syria
9
tháng 12 năm 2024
.
Syria: 'Tôi đã gặp
hai tù nhân không biết tên của chính mình'
9
tháng 12 năm 2024
============================================
XEM
THÊM
Chế
độ độc tài Syria sụp đổ : Cơ hội thay đổi lớn tại Trung Đông
Syria:
Chính phủ mới cam kết bảo đảm quyền của tất cả cộng đồng
Syria:
Thủ tướng lâm thời cam kết bảo đảm ổn định và yên bình cho đất nước
Tổng
thống Thổ Nhĩ Kỳ “không cho phép” Syria lại bị chia rẽ
Chiến
thắng của phe nổi dậy Syria làm gia tăng mối đe dọa khủng bố Hồi Giáo tại Pháp
Israel
vẫn oanh kích dồn dập Syria dù bị Liên Hiệp Quốc lên án
Tương
lai nào cho các căn cứ quân sự của Nga và Mỹ ở Syria?
No comments:
Post a Comment