Nghị
định 147 như thêm vòng kim cô lên đầu người sử dụng mạng xã hội
Bình luận của Luật sư Đặng Đình Mạnh
2024.12.26
Vào
đúng ngay dịp Giáng sinh cuối năm, công chúng tham gia mạng xã hội đã xôn xao về
việc Nghị định 147 của chính phủ chính thức có hiệu lực thi hành. Theo đó, nghị
định này đã được xem là biện pháp pháp lý siết chặt hơn của chế độ Cộng sản
trong nước đối với người sử dụng mạng xã hội tại Việt Nam. Không ngoa khi có
người đã từng ví Nghị định 147 như một “vòng kim cô” đối với họ vậy.
Nhà
hoạt động Nguyễn Chí Tuyến sử dụng mạng xã hội tại quán cà phê Tự Do ở Hà Nội,
tháng 8 năm 2017.
(REUTERS)
Tên
chính thức đầy đủ của Nghị định 147/2024/NĐ-CP là “Nghị định về việc Quản lý,
Cung cấp, Sử dụng Dịch vụ Internet và Thông tin trên Mạng” do Chính phủ trong
nước ban hành vào ngày 09/11/2024, có hiệu lực thi hành vào ngày 25/12/2024.
Ngay
phần thượng dẫn về những tham chiếu pháp lý cho Nghị định số 147, chúng ta sẽ dễ
dàng đoán ra mục đích chính yếu của chế độ qua liệt kê các đạo luật như Luật An
ninh Quốc gia và Luật An ninh Mạng là nhắm vào đối tượng những người sử dụng mạng
xã hội. Ít nhất sẽ bao gồm các trang mạng phổ biến trên nền tảng internet hiện
nay, như Facebook, X, Instagram, Threads, YouTube, TikTok...
Không
chỉ mục đích, mà cả về phạm vi nêu tại điều 2 của nghị định cũng đã cho thấy
tham vọng rất lớn của chế độ khi muốn áp dụng sự khống chế mạng xã hội của mình
vượt ra khỏi biên giới lãnh thổ quốc gia, có thể vươn đến cả Bắc Mỹ, Châu Âu,
Châu Á hoặc Châu Úc… nơi có các cộng đồng người Việt đang sinh sống, nếu họ có
tham gia sử dụng mạng xã hội.
Theo
đó, các danh khoản tham gia mạng xã hội có hoạt động tại Việt Nam sẽ phải thực
hiện việc xác thực bằng danh tính thật, kèm theo số điện thoại di động hoặc mã
định danh cá nhân (trong trường hợp người chủ danh khoản không có số di động tại
Việt Nam) để được phép hoạt động, đăng tải nội dung (bài viết, bình luận, chia
sẻ thông tin...) hay tham gia phát sóng trực tiếp (livestream).
Theo
nghị định, người dùng mạng xã hội có thời hạn 90 ngày kể từ ngày 25/12/2024, để
thực hiện yêu cầu xác thực danh khoản đang hoạt động.
---------------------------------------------
Người dân sắp mất cả tiền lẫn tự do vì nghị định 147
HRW: Nghị định 147 của Việt Nam xiết chặt thêm quyền tiếp cận
thông tin và quyền tự do biểu đạt
Chính phủ ra Nghị định quản lý mạng xã hội buộc người dùng định
danh mới được livestream
------------------------------------------------
Các
động thái mới này được truyền thông trong nước tuyên truyền cho rằng nhằm siết
chặt tình trạng lan truyền thông tin giả mạo, đồng thời góp phần làm giảm, hạn
chế các kịch bản lừa đảo trên mạng đang lợi dụng sự dễ dãi trong quản lý, đăng
ký tài khoản mạng xã hội để thực hiện hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.
Đáng
nói nhất là biện pháp chế tài theo nghị định này, trong đó, danh khoản mạng xã
hội sẽ bị khóa vĩnh viễn nếu đăng nội dung xâm phạm an ninh quốc gia. Cụ thể,
khi danh khoản của một người dùng mạng xã hội đăng tải nội dung xâm phạm an
ninh quốc gia và có yêu cầu của Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Công an hoặc
cơ quan có thẩm quyền thì tổ chức cung cấp mạng xã hội phải khóa vĩnh viễn và
không cho người sử dụng tại Việt Nam truy cập vào danh khoản mạng xã hội đó.
Các
hành vi được liệt kê bị xem là sử dụng không gian mạng để xâm phạm an ninh quốc
gia có thể kể đến như: Xúc phạm dân tộc, quốc kỳ, quốc huy, quốc ca, lãnh tụ,
anh hùng dân tộc; xuyên tạc chính quyền nhân dân; chia rẽ các dân tộc... Bên cạnh
việc bị khóa danh khoản, người dùng mạng xã hội còn có thể đối diện với việc bị
xử phạt vi phạm hành chính, hoặc thậm chí bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Trước
khi có Nghị định 147, thì không gian biểu đạt chính kiến cho người sử dụng mạng
xã hội ở trong nước đã thu hẹp đến mức không còn mấy người dám lên tiếng chỉ
trích, phê phán về các vấn đề chính trị, pháp luật, xã hội trong nước. Trừ phi
đối tượng mà họ đề cặp là cá nhân không liên đến chế độ (đảng Cộng sản hoặc
chính quyền).
Thế
nhưng nay, với Nghị định 147, chế độ trong nước đã được “chắp thêm cánh” để
không chỉ đàn áp trong nước, mà còn có thể mạnh dạn vươn dài cánh tay ra khỏi
biên giới để đàn áp, khống chế mạng xã hội, nhằm dập tắt mọi tiếng nói, dù chỉ
là phản biện từ ngoài nước.
Tổ
chức theo dõi nhân quyền quốc tế, Human Rights Watch (HRW) đã có bài viết phản ứng,
kêu gọi chính quyền Việt Nam hủy bỏ Nghị định 147 với nhan đề "Hãy hủy bỏ
các điều luật tai hại về mạng internet".
Lý
do chính khiến tổ chức này chỉ trích Nghị định 147 là sự mơ hồ của những thuật
ngữ như "an ninh quốc gia," "trật tự xã hội," và ngăn ngừa
vi phạm "đạo đức, thuần phong mỹ tục". Theo họ, chính quyền Việt Nam
liên tục sử dụng những mục đích kiểu này để đàn áp bất đồng chính kiến.
Bà
Patricia Gossman, Phó Giám đốc châu Á của HRW, phát biểu trong bài viết:
"Nghị định 147 mới và các luật an ninh mạng khác của Việt Nam không bảo vệ
công chúng khỏi bất kỳ mối lo ngại an ninh thực sự nào cũng như không tôn trọng
các quyền con người cơ bản."
"Do
công an Việt Nam coi bất kỳ lời chỉ trích nào đối với Đảng Cộng sản Việt Nam là
một vấn đề an ninh quốc gia, nghị định này sẽ cung cấp cho họ thêm một công cụ
để đàn áp bất đồng chính kiến."
Không
chỉ phản ứng từ tổ chức theo dõi nhân quyền quốc tế, mà đánh giá về phương diện
pháp lý, thì nghị Định 147 hoàn toàn là một văn bản lập quy vi hiến. Vì lẽ, các
nội dung của nghị định này hoàn toàn vi phạm Hiến pháp khi cấm đoán quyền tự do
ngôn luận trên mạng xã hội, mà điều 25 của Hiến pháp đã quy định bảo hộ.
Đây
cũng là lý do khi Nghị định 147 ghi lời dẫn tham chiếu đến 10 đạo luật làm cơ sở
pháp lý, nhưng lại hề không tham chiếu Hiến pháp.
Ngoài
ra, sự chế tài quy định theo nghị định cũng là sự tùy tiện vô pháp. Vì theo
nguyên tắc lập pháp, một nghị định không có quyền quy định về sự chế tài công
dân nếu không tham chiếu trên một đạo luật cho phép quy định chế tài.
Nhìn ra thế
giới bên ngoài, nơi các quốc gia văn minh sở hữu các trang mạng xã hội
Facebook, X, Instagram, Threads, YouTube, TikTok... nơi có đến hàng tỷ người
đang tham gia, thì không có quốc gia nào đòi hỏi người dùng phải khai báo thông
tin về danh tính, số điện thoại... cả.
Chỉ
có Việt Nam, với ông Tô Lâm, lãnh đạo xuất thân từ lực lượng an ninh mới áp đặt
quy định như vậy. Mặc cho cách nay không lâu, chỉ tròn 60 ngày trước, khi phát
biểu trước Quốc hội thì chính ông Tô Lâm đã tuyên bố hết sức mạnh miệng cho rằng
“cần từ bỏ tư duy không quản lý được thì cấm”.
--------------------------------------------------
*
Bài viết không thể hiện quan điểm của RFA.
No comments:
Post a Comment