Canh bạc đóng cửa
chính phủ phơi bày giới hạn quyền lực của Trump
Anthony Zurcher
Phóng
viên BBC Bắc Mỹ
21
tháng 12 năm 2024
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c4gjp530py4o
Lá
bài ngửa trong canh đóng cửa chính phủ vào tháng 12/2024 là bài kiểm tra lớn đầu
tiên về ảnh hưởng của tổng thống đắc cử Donald Trump đối với các thành viên đảng
Cộng hòa tại Quốc hội.
Đây
là thử thách mà ông Trump đã phải vật lộn tìm cách vượt qua. Tình trạng hỗn loạn
của mấy ngày qua đã bộc lộ một số giới hạn về quyền lực và khả năng kiểm soát đảng
của Trump khi ông chuẩn bị quay trở lại Nhà Trắng.
Một
ngày sau khi Trump ngăn chặn một dự luật tài trợ chính phủ lưỡng đảng – với sự
hậu thuẫn lớn từ người giàu nhất thế giới, Elon Musk – ông đã đưa ra một yêu
sách mới, đó là một dự luật tài trợ chính phủ tinh gọn, đồng thời nâng mức trần
nợ công mà chính phủ liên bang có thể phát hành để chi trả cho các khoản chi
tiêu của mình.
Đấy
là một yêu cầu khó chấp nhận đối với nhiều nghị sĩ bảo thủ trong Quốc hội, vốn
từ lâu nay luôn yêu cầu hễ có bất kỳ khoản nợ nào gia tăng thì phải đi kèm với
việc cắt giảm các khoản chi tiêu mà họ coi là vượt tầm kiểm soát.
Còn
đối với đảng Dân chủ, và không ít thành viên đảng Cộng hòa, họ đã phản đối yêu
cầu này.
Yêu
cầu của Trump cũng là một sự thừa nhận ngầm rằng chương trình lập pháp của ông,
tập trung vào cắt giảm thuế và chi tiêu quân sự mới, khó có thể giúp giảm đáng
kể thâm hụt ngân sách liên bang khổng lổ của Mỹ - như nhiều người trong phe
cánh hữu đã hy vọng.
Vào
đêm thứ Năm, dự luật rút gọn này, cùng với việc treo mức trần nợ công trong hai
năm, đã được đưa ra bỏ phiếu tại Hạ viện.
Ba mươi
tám đảng viên Cộng hòa đã chung vai sát cánh với hầu hết các đảng viên Dân chủ
trong cuộc bỏ phiếu bác bỏ dự luật này.
Sự
kiện này có ý nghĩa như một lời chỉ trích gây kinh ngạc đối với tổng thống đắc
cử Donal Trump, vốn là người đã nhiệt thành ủng hộ dự luật này cũng như đe dọa
sẽ hạ bệ bất kỳ đảng viên Cộng hòa nào phản đối.
Sau
thất bại đó, các nhà lãnh đạo đảng Cộng hòa đã họp kín vào thứ Sáu để đưa ra một
kế hoạch mới.
Thoạt
đầu, có vẻ như họ đã ủng hộ một loạt các cuộc bỏ phiếu về các cấu phần riêng lẻ
của gói lập pháp đêm thứ Năm – tài trợ của chính phủ, cứu trợ thiên tai, sửa đổi
hệ thống chăm sóc sức khỏe và tăng trần nợ công. Nhưng rồi, chuyện ngày càng rõ
là bất kỳ sự gia tăng trần nợ nào cũng sẽ chết yểu.
Sau
khi đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ nối lại các cuộc trao đổi, một kế hoạch mới
đã được ra đời. Gói luật của tối thứ Năm được đưa trở lại để bỏ phiếu lần nữa,
nhưng lần này không có điều khoản về trần nợ.
Cho
dù 34 nghị sĩ Cộng hòa theo đường lối bảo thủ về ngân sách vẫn phủ quyết, thì tất
cả các nghị sĩ Dân chủ tham gia bỏ phiếu – lo ngại về khả năng đóng cửa chính
phủ chưa đầy một tuần trước Giáng sinh – ủng hộ.
Điều
này đảm bảo dự luật đã có đủ số phiếu cần thiết (hai phần ba) để thông qua.
Dự
luật giờ đây sẽ được chuyển đến Thượng viện do đảng Dân chủ kiểm soát, ở đó gần
như chắc chắn sẽ được phê duyệt rồi sau đó gửi đến Tổng thống Joe Biden để ký.
Các
nghị sĩ Cộng hòa, trong một cuộc họp kín vào sáng thứ Sáu, được cho là đã đồng
ý nâng trần nợ công trong năm tới mà không cần đến sự hỗ trợ từ đảng Dân chủ,
đâu đó thời điểm trước khi Bộ Tài chính Mỹ đạt đến mức trần hiện tại.
Tuy
nhiên, khi làm vậy, họ cũng đồng ý cắt giảm hàng ngàn tỷ đô la từ các khoản chi
tiêu 'bắt buộc' – bao gồm bảo hiểm y tế do chính phủ quản lý, phúc lợi cho cựu
chiến binh, lương hưu của chính phủ và hỗ trợ thực phẩm cho người nghèo.
Những
khoản cắt giảm như vậy sẽ bị đảng Dân chủ phản đối kịch liệt và có thể gây
tranh cãi trong công chúng.
Tuy
nhiên, đó là một cuộc chiến của ngày khác.
Hiện
tại, có vẻ như chính phủ Mỹ sẽ tiếp tục hoạt động – ít nhất là cho đến khi đạt
đến hạn chót ngân sách mới vào tháng Ba.
Vào
thời điểm đó, đảng Cộng hòa sẽ phải xoay xở để vừa đảm bảo chu cấp cho chính phủ
liên bang vừa cố gắng ban hành chương trình lập pháp của Trump về di cư, thuế
và thương mại - chừng ấy việc mà chỉ chiếm đa số ít ỏi hơn ở Hạ viện.
Cuối
cùng, câu chuyện kịch tính mới nhất này phơi bày thế mong manh của đa số Cộng
hòa ở Hạ viện – và giới hạn quyền lực của Donald Trump.
Các
nghị sĩ Cộng hòa rất ghét thỏa hiệp với đảng Dân chủ, nhưng họ sẽ gặp khó khăn
trong việc đạt được đa số mà không có sự ủng hộ của đảng này.
Và
khi Trump ra lệnh hành động, không phải tất cả các nghị sĩ Cộng hòa đều sẵn
sàng vào cuộc ngay lập tức.
Trump
và Elon Musk có thể 'giết' một dự luật, nhưng sẽ lại vất vả để huy động sự ủng
hộ nhằm đưa các dự luật của mình đến đích.
No comments:
Post a Comment