'BIG TECH' và CUỘC CHẠY ĐUA VÀO QUỸ ĐẠO TRUMP : CUỘC VUI CHÓNG TÀN? (Trúc Phương / Người Việt)

 

‘Big Tech’ và cuộc chạy đua vào quỹ đạo Trump: Cuộc vui chóng tàn?

Trúc Phương/Người Việt

December 23, 2024 : 3:32 PM

 https://www.nguoi-viet.com/binh-luan/big-tech-va-cuoc-chay-dua-vao-quy-dao-trump-cuoc-vui-chong-tan/

 

Văn hóa doanh nghiệp Mỹ đang thay đổi với những hình ảnh chưa từng có. Chưa có giai đoạn nào mà giới doanh nghiệp sừng sỏ làng tư bản Mỹ lại lăng xăng “nịnh” chính quyền như đang chứng kiến, trong trường hợp cụ thể này là Tổng Thống tân cử Donald Trump – chuyện vốn chỉ xảy ra ở các nước độc tài hoặc cộng sản.

 

https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2024/12/Binh-Luan-Trump-Mar-a-Lago-1536x1024.jpg

Trump tại Mar-a-Lago, Palm Beach, Florida, nơi giới “Big Tech” đang muốn tới để ve vãn vị tổng thống tân cử. (Hình: Andrew Harnik/Getty Images)

 

Xếp hàng vào Mar-a-Lago

 

 

Giám đốc điều hành của Amazon, Meta và OpenAI đều đồng loạt ủng hộ $1 triệu cho lễ nhậm chức của Tổng Thống tân cử Donald Trump. Mới đây, ngày 12 Tháng Mười Hai, 2024, khi Trump đến Sàn Giao Dịch Chứng Khoán New York (NYSE), hàng chục giám đốc điều hành cấp cao đã háo hức xếp hàng đón Trump. Người ta thấy có trùm bất động sản Robert Bigelow lẫn nhà đầu tư Bill Ackman, CEO của Pershing Square. Ngoài ra còn có Jane Fraser, CEO của Citigroup; Brian Cornell, CEO của Target; Michael Miebach, CEO của Mastercard; David Solomon, CEO của Goldman Sachs; và Hans Vestberg, CEO của Verizon…

 

“Tôi tin rằng nền kinh tế sẽ rất hùng mạnh,” Trump nói, đứng trước bức ảnh phóng to bìa tạp chí TIME trong ấn bản mà TIME chọn ông là “nhân vật của năm.”

 

Ngay sau khi Donald Trump đắc cử tổng thống, những người thường luôn ngẩng cao đầu và được kính nể trong làng tư bản Mỹ, từ Tim Cook của Apple đến Mark Zuckerberg của Meta, đều “tranh thủ” khom lưng “bái kiến” và “hôn nhẫn” Trump tại “cấm cung” Mar-a-Lago. Hàng loạt giám đốc điều hành cấp cao của Big Tech đã gọi điện đến Mar-a-Lago và đặt lịch hẹn gặp Trump. Một ngày trước Lễ Tạ Ơn, Mark Zuckerberg, giám đốc điều hành Meta, đã đến Mar-a-Lago dùng bữa tối với Trump. Sundar Pichai, CEO của Google, cũng đến Mar-a-Lago. Và Jeff Bezos, ông chủ Amazon, cũng đã đến ngày 18 Tháng Mười Hai…

 

Marc Andreessen, nhà đầu tư có sức ảnh hưởng mạnh ở Silicon Valley, cho biết trong một cuộc phỏng vấn trên podcast rằng ông đã dành khoảng một nửa thời gian của mình kể từ sau bầu cử để trợ giúp Trump trong giai đoạn tiếp nhận quyền lực. Marc Andreessen nói rằng chiến thắng của Trump là “khoảnh khắc văn hóa” cho cái gọi là hệ tư tưởng “lạc quan công nghệ” (“techno-optimist” ideology). “Bình minh đang bắt đầu trên nước Mỹ và vì vậy tôi rất vui” – Andreessen nói.

 

Với Marc Benioff, CEO của công ty Salesforce, chủ sở hữu tạp chí TIME, thì “chúng tôi mong muốn được hợp tác cùng nhau để thúc đẩy thành công và thịnh vượng của nước Mỹ cho tất cả mọi người”…

 

“Gió đang đổi chiều”

 

Không ít người trong số đó từng chống Trump. Sau thất bại trong cuộc bầu cử 2020, Trump đã kiện Facebook, Twitter và Google; lẫn các CEO của ba công ty này. Cả ba công ty đều xóa danh khoản Trump sau cuộc bạo loạn tấn công tòa nhà Quốc Hội ngày 6 Tháng Giêng, 2021… Tháng Ba, 2024, trong cuộc phỏng vấn trên “Squawk Box” của CNBC, Trump còn nói rằng Facebook, cùng với nhiều phương tiện truyền thông khác, là “kẻ thù của nhân dân.”

 

Cách đây không lâu, Mark Zuckerberg gần như không e ngại khi thể hiện quan điểm chính trị, công khai bày tỏ ý kiến về các vấn đề quốc gia như nhập cư, công lý xã hội, sự bất bình đẳng, và thúc đẩy dân chủ. Zuckerberg thường xuyên bày tỏ quan điểm trên các tờ báo lớn, thành lập các quỹ từ thiện, lập những dự án theo đuổi các mục tiêu chính trị.

 

Vào mùa bầu cử 2024, “ngửi” thấy “gió đang đổi chiều,” Zuckerberg bắt đầu “lật mặt.” Tháng Mười Một, 2024, Zuckerberg, trong lá thư gửi Quốc Hội, đã bày tỏ hối tiếc về một số hoạt động chính trị từng làm. Zuckerberg thì không ai lạ. Đương sự từng công khai nịnh Chủ Tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Nhiều năm qua, Facebook đã công khai trở thành công cụ phục vụ cho những nhà nước độc tài và cộng sản trong đó có Việt Nam.

 

Cá nhân Trump từng có thái độ thù địch Zuckerberg. Trong quyển “Save America” phát hành cách đây chỉ vài tháng (ngày 3 Tháng Chín, 2024), (tác giả) Donald Trump viết rằng Mark Zuckerberg đã âm mưu chống lại ông trong cuộc bầu cử năm 2020 và ông nhấn mạnh rằng Zuckerberg sẽ “dành phần đời còn lại trong tù nếu hắn làm như vậy một lần nữa.”

 

Trên Truth Social vào Tháng Bảy, 2024, Trump nói ông sẽ truy tố “NHỮNG KẺ GIAN LẬN BẦU CỬ ở mức độ chưa từng thấy trước đây và chúng sẽ bị tống vào tù trong thời gian dài. Chúng tôi đã biết các người là ai. ĐỪNG LÀM VẬY! ZUCKERBUCKS, hãy cẩn thận!”

 

Mark Zuckerberg không là người duy nhất xum xoe và thay đổi thái độ với Trump. Sau vụ tấn công tòa nhà Quốc Hội Hoa Kỳ ngày 6 Tháng Giêng, 2021, một số công ty như Comcast và General Electric đã phản ứng mạnh khi cam kết ngừng ủng hộ tài chính cho những nhà lập pháp Cộng Hòa phản đối chiến thắng của Tổng Thống Joe Biden. Trong số các công ty trên, có Amazon.

 

Năm 2019, Jeff Bezos, ông chủ Amazon, từng đổ lỗi Trump “đâm sau lưng” khiến Amazon mất hợp đồng trị giá hàng tỷ đôla với Bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ. Trước cuộc bầu cử năm 2016, Bezos từng chỉ trích Trump dữ dội, nói rằng thái độ và hành vi của Trump khiến “xói mòn nền dân chủ của chúng ta.” Sau khi bị Trump cáo buộc dùng tờ The Washington Post (thuộc sở hữu tập đoàn Amazon) làm “nơi trốn thuế,” Bezos, chủ công ty vũ trụ Blue Origin, tweet rằng mình sẵn sàng tống Trump vào không gian bằng hệ thống hỏa tiễn Blue Origin…

 

Tuy nhiên, Jeff Bezos nhanh chóng thay đổi, thậm chí đi trước một bước so với nhiều đối thủ trong việc tìm cách thâm nhập vào quỹ đạo Trump. Đương sự dọn đến Miami, chủ yếu để kết thân với vợ chồng Ivanka Trump-Jared Kushner. Tháng Giêng, 2024, Jeff Bezos tổ chức tiệc sinh nhật lần thứ 60 của mình tại Beverly Hills (California). Trong số khách mời có Jay Z, Beyoncé, Ciara, Russell Wilson, Oprah Winfrey, Gayle King, Kim Kardashian, Kris Jenner, Hailey Bieber, Kendall Jenner…; dĩ nhiên không thể thiếu Ivanka Trump cùng Jared Kushner. Và bây giờ, “Tôi thực sự rất lạc quan lần này,” Bezos nói vào thượng tuần Tháng Mười Hai. “Ông ấy (Trump) rất quyết liệt trong việc giảm bớt quy định. Nếu có thể giúp được gì thì tôi giúp ngay.”

 

Sự nhiệt tình của giới doanh nhân có máu mặt dành cho một tổng thống tân cử là chưa từng có. Có thể họ kỳ vọng vào sự thay đổi chính sách theo hướng có lợi cho họ. Nhưng cũng có thể họ trông chờ vào lợi ích trước mắt khi nhận được tức thì khoản tiền lãi từ số tiền đầu tư mà họ bỏ ra, trong trường hợp này là đóng góp cho lễ nhậm chức của Trump. Năm 2018, dẫn lại từ Business Insider, tổ chức OpenSecrets cho biết, “trong 63 nhà thầu quyên góp cho lễ nhậm chức, hơn một nửa đã giành được các hợp đồng trị giá hàng triệu đôla” từ chính phủ liên bang (Trump 1.0).

 

Và quan trọng nhất là giới Big Tech không muốn bị Trump… trả thù, dù có thể Trump không thể “bỏ tù” bất kỳ ông trùm doanh nghiệp nào. Lần này, họ không chỉ đối mặt nguy cơ bị trù dập từ Trump mà còn từ Elon Musk, kẻ đang được Trump sủng ái nhất làng doanh nghiệp Mỹ. Elon Musk đang có rất nhiều kẻ thù và sẵn sàng trả trù.

 

Tờ Wall Street Journal thậm chí có một bài viết dài về đề tài này (“Musk’s Rivals Fear He Will Target Them With His New Power”).

 

Chỉ là màn vui vẻ trong một tuần trăng mật chóng tàn?

 

Xét về “lịch sử,” chính Elon Musk cũng không là người thật lòng “ái mộ” Donald Trump. Tháng Mười Hai, 2016, Musk miễn cưỡng tham gia hội đồng cố vấn kinh doanh của Trump. Chỉ vài tháng sau, Musk rời đi, sau khi Tổng Thống Trump rút khỏi một thỏa thuận khí hậu quốc tế. Bản thân Trump cũng thường xuyên chơi trò nóng-lạnh thất thường với ngành công nghệ. Trong nhiệm kỳ đầu, Trump thường xuyên mắng mỏ tất cả Big Tech, từ Meta, Alphabet, Amazon, Apple đến Tesla,… lẫn những nhân vật điều hành các tập đoàn này.

 

Không phải tất cả chỉ trích của Trump nhắm vào Big Tech đều sai. Trong thực tế, giới chủ Big Tech từ lâu đã không còn là những doanh nhân tôn trọng đạo đức doanh nghiệp. Với họ, tiền là trên hết. Chưa bao giờ lịch sử doanh nghiệp Mỹ chứng kiến sự suy đồi đạo đức doanh nhân tệ hại như đang thấy. Họ sẵn sàng gạt bỏ lòng tự trọng để nịnh nọt và sẵn sàng bỏ đạo đức kinh doanh để bắt tay với những nhà nước độc tài.

 

Trong chính trường, cả Cộng Hòa lẫn Dân Chủ đều lên án Big Tech. Đảng Dân Chủ tin rằng các mạng truyền thông xã hội cho phép chủ nghĩa cực đoan cánh hữu bùng nổ, trong khi Cộng Hòa cho rằng các công ty truyền thông xã hội nuôi dưỡng xu hướng thiên tả và luôn tìm cách giới hạn tiếng nói của những người thuộc phe bảo thủ. Vài năm qua, các ông nghị Cộng Hòa lẫn Dân Chủ thường xuyên yêu cầu giới điều hành Big Tech tường trình Quốc Hội về đủ đề tài, từ quyền riêng tư, sự thiên vị chính trị, tính toàn vẹn của thông tin bầu cử, sự an toàn cho trẻ em, thuật toán kiểm duyệt nội dung, đến vấn đề độc quyền…

 

Tương tự nội các Joe Biden, chẳng có dấu hiệu nào cho thấy Trump 2.0 sẽ lơi lỏng vấn đề chống độc quyền. Cả ba lựa chọn của Trump mới đây: Gail Slater (vào vị trí sếp cơ quan chống độc quyền của Bộ Tư Pháp), Andrew Ferguson (vào vị trí chủ tịch Ủy Ban Thương Mại Liên bang – FTC), và Mark Meador (ủy viên FTC) – đều là những người luôn muốn phá thế độc quyền của Big Tech.

 

“Andrew (Ferguson) có thành tích đã được chứng minh trong việc chống lại sự kiểm duyệt của Big Tech và bảo vệ quyền tự do ngôn luận tại đất nước vĩ đại của chúng ta,” Trump viết trên Truth Social.

 

Cần nhắc lại, cùng với cơ quan chống độc quyền của Bộ Tư Pháp, FTC dưới quyền bà Lina Khan (sẽ được Andrew Ferguson thay thế sau khi Trump chính thức nhậm chức) đã chặn hàng chục giao dịch sáp nhập vì lo ngại việc hợp nhất bành trướng sẽ làm suy yếu văn hóa cạnh tranh và khiến các công ty dễ dàng tăng giá cũng như bóc lột người lao động. Đó là logic đằng sau việc FTC chặn thương vụ sáp nhập trị giá $25 tỷ của Kroger và Albertsons vào đầu năm 2024.

 

Không chỉ Big Tech, FTC còn nhắm vào Big Pharma (những đại công ty dược phẩm).

 

Nhìn chung, Quốc Hội Mỹ, cả Cộng Hòa lẫn Dân Chủ, đều kêu gọi giám sát chống độc quyền chặt chẽ hơn.

 

Tất cả cho thấy, chiến dịch ve vãn Trump có tính toán của những bộ não lọc lõi trong giới Big Tech đang diễn ra, trong thực tế, có thể chỉ là màn vui chóng tàn. “Chơi” với Trump, yếu tố rủi ro chưa bao giờ là điều có thể bỏ qua.