NỘI DUNG :
.
==============================================
.
.
03/10/2020
https://baotiengdan.com/2020/10/03/lai-noi-chuyen-nguoi-tu-te/
.
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2020/10/H1-1024x572.jpg
Gặp gỡ các thầy cô
hè 2019. Ảnh: FB tác giả
Ngày bức tường Berlin bị
phá bỏ 9.11.1989 và cả ngày thống nhất nước Đức 3.10.1990 tôi đang ở Việt Nam.
Thiếu thông tin nên tôi có cảm giác lẫn lộn. Mừng vì đất nước Đức mà tôi đã gắn
bó từ năm 1967 nay thống nhất mà không tốn xương máu. Khi còn là cậu thanh niên
16-17 tuổi, tôi đã chứng kiến sự chia ly của các gia đình Đức nên hiểu nỗi đau
của họ.
Tuy biết Đức sẽ khác xa
Việt Nam sau 1975, nhưng tôi vẫn lo, không biết số phận của thầy cô và bạn bè
tôi sẽ ra sao trong tình hình mới.
Ngay từ khi sang Đức định
cư 1991, tôi lập tức lần mò tìm lại gần hết những thầy cô, bạn bè xưa. Điều hạnh
phúc nhất là không ai trong số đó phải bất hạnh vì số phận, kể cả những người từng
hợp tác với STASI để theo giõi đồng nghiệp.
Con người và suộc sống ở
CHDC Đức (Đông Đức) trong bốn năm 1967-1971 đã để lại cho tôi nhiều kỷ niệm đẹp.
Nay tôi hay rủ bạn bè trở về trường cũ ở thị trấn nhỏ Königs Wusterhausen để
thăm lại những ông bà giáo già. Mỗi lần như vậy, họ lại có dịp được gặp nhau,
ăn cơm Việt Nam, nghe nhạc Việt nam. Người nào không tự đi được, chúng tôi cử
nhau đón đưa. Nhiều người trước kia không hề thân nhau, giờ đây trở nên gắn bó,
gắn kết với nhau.
Họ bảo: Đám học sinh Việt
Nam các em đã trở thành cầu nối của chúng tôi.
Họ đã thành người thân của
tôi. Có chuyện gì các ông bà đều gọi cho tôi để tâm sự. Ôn lại chuyện hơn 50
năm trước, chúng tôi vui, cười bò vì những trò ấu trĩ. Các thầy cô thì tự hào về
những gì họ đã làm được cho kỹ nghệ điện tử phát thanh truyền hình trong điều
kiện bế quan tỏa cảng với phương tây hồi đó.
Hôm nay, trong khi dân cư
mạng xôn xao về vụ tranh cử đầy bùn ở Mỹ, về vụ ông Trump bị ám Covid-19, tôi
chỉ viết về những người Đông Đức tử tế mà tôi được biết.
Chính những người dân
Đông Đức bình dị đã tự tay xóa bỏ bức tường, chính họ là người đã mở đường cho
công cuộc thống nhất trong hòa bình chứ không phải thế lực phương tây nào. Điều
này được cả nước Đức khẳng định hàng năm, mỗi khi nói đến ngày 9.11, hay 3.10.
Trước mùa thu 1989, những
người Đông Đức này đều là công nhân, viên chức, bộ đội, cảnh sát, giáo viên, mậu
dịch viên v.v. trong một nhà nước mà quyền công dân bị thu hẹp đến mức tối thiểu.
Áp bức, lừa dối, xuyên tạc ngự trị sinh hoạt xã hội. Mọi người dân vẫn sống và
thực hiện nghĩa vụ công dân trong cái khuôn đó. Nhưng cái khuôn khổ chật hẹp, đầy
rẫy dối trá đó không thể tiệu diệt được hết mầm mống của sự tử tế trong đa số
người dân.
Mọi việc bắt đầu vào ngày
7.5.1989, khi một số sinh viên Leipzig phát hiện ra vài vụ gian lận bầu cử hội
đồng địa phương. Các bạn kêu gọi biểu tình và tối hôm đó chỉ có 50 bạn trẻ đến
dự ở quảng trường thành phố. Lập tức cảnh sát ra tay đánh đập đám sinh viên.
Không ngờ bên cạnh đó có rất đông dân chúng đang dự một lễ hội. Chứng kiến cảnh
đông đảo cảnh sát đánh đập một nhóm thanh niên nhỏ ôn hòa, dân chúng bỗng thịnh
nộ đứng về phía 50 sinh viên. Sự áp đảo của dân chúng khiến cảnh sát phải lùi
bước. Ngay tối hôm sau 8.5, sự việc tái diễn. Lần này dân chúng không ai bảo ai
kéo đến bảo vệ những người làm lễ thánh trong nhà thờ Nikolai bị công an bao
vây. Lý do bao vây vẫn là đề tài “Gian lận bầu cử” được thuyết trình trong nhà
thờ.
Ngọn lửa từ những người bất
đồng chính kiến ít ỏi đã lây sang đám đông quần chúng xưa nay chẳng quan tâm đến
thời cuộc. Cứ như thế làn sóng dâng lên dần, dẫn đến các cuộc “Biểu tình ngày
thứ hai” [1].
STASI càng ra tay, sự tức
giận càng tăng. Lúc đầu chỉ có 1.200 người đi biểu tình, dần tăng lên đến hàng
trăm ngàn người. Đỉnh điểm là cuộc biểu tình ngày 6.11.1989 tại quảng trường
Alexander ở Berlin với gần 1 triệu người tham dự [2].
Ba ngày sau bức tường “sập”.
Bức tường sập, đơn giản
chỉ vì có nhiều người Đông Đức bình thường không muốn công an đánh con cháu
mình, đơn giản vì nhiều nhà giáo không muốn phải nói dối mãi về lịch sử, đơn giản
vì những cô cậu thanh niên không muốn cứ phải nghe kết quả bầu cử 99% năm này
qua năm khác, vì có những phóng viên truyền hình đã quyết nói lên sự thật, bất
chấp lệnh trên [3].
Trong khi đó, không ít kẻ
ác tìm mọi cách phá hoại hạnh phúc của nhân dân, chỉ để giữ quyền lực. Những kẻ
này không tiếc máu.
Nhưng bức tường sập mà
không đổ máu vì có những sỹ quan STASI như Harald Jäger, tuy trung thành với đảng
SED nhưng chấp hành đúng kỷ luật của Đức. Anh chỉ cho phép nổ súng khi bị tấn
công [4]. Ở vào những giây phút quyết định, sự tử tế lương thiện cuối cùng đã
thắng. Chỉ cần cái thiện nhỉnh hơn cái ác là van được mở. Đó chính là phẩm chất
của một dân tộc.
Phẩm chất đó được hình
thành lâu dài qua nếp sống văn minh, có kỷ cương. Ngày nay nước Đức thống nhất
ca ngợi 14 cầu thủ Đông Đức đã trung thành với nghĩa vụ công dân đến cùng trong
trận đấu ngày 12.9.1990 với Bỉ [5]. Không phải cầu thủ nào của Đức cũng như vậy,
nhưng cái chất của dân tộc này đủ tập hợp 14 người con. Ở đâu cũng có người tử
tế. Nhưng nếu chỉ có 9 hoặc 10 cầu thủ thì đã không có cuộc đấu lịch sử để chứng
tỏ phẩm chất của dân tộc.
Phẩm chất đó không phải của
chế độ nào.
Sau ngày 3.10.1990, nước
Đức vật vã chuyển mình. Nhưng mối lo của tổng thống Pháp F.Mittrand và thủ tướng
Anh M.Thatcher về môt chủ nghĩa Xô-Vanh Đức chỉ dẫn đến một nước Đức hòa bình đến
mức nhũn nhặn.
Thiên đường TBCN mà một số
người Đông Đức hy vọng đã trở thành hiện thực buồn bã. Nạn thất nghiệp ở Đông Đức
tuy nay đã xuống mức 7% (so với 5% ở miền Tây), nhưng trong những năm 1990 đã từng
ở mức 23%. “Bức tường trong đầu” phân chia Đông-Tây dần dần thay thế bức tường
thép gai.
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2020/10/H2.jpg
Tích lũy trung bình
của các gia đình Đông và Tây tính theo đơn vị nghìn EUR. Ảnh: internet
Khoảng cách về tích lũy của
từng gia đình Đông và Tây Đức hiện tại là 60.000 – 21.000 EURO. Lý do: Tư hữu ở
miền Đông bị xóa bỏ suốt 45 năm, nay phải làm lại từ đầu, trong khi quá trình
này liên tục từ nhiều thế kỷ ở miền Tây. Nhưng điều đó không cản trở miền Đông
vươn lên đạt 76% năng lực công nghiệp của miền Tây. Năm 1990, năng suất lao động
miền Đông khoảng 30% của miền Tây, nay đã đạt 86% (quy ra lương). Tuy nhiên do
giá sinh hoạt ở miền Đông rẻ hơn nên không có chênh lệch nhiều về mức sống.
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2020/10/H3.jpg
Trong khi lương
trung bình miền Đông chỉ bằng 86% miền Tây thì lương hưu các cụ ông và cụ bà miền
Đông lại cao hơn ở miền Tây. Ảnh: internet
Có một nghịch lý nhỏ là
dân Đông Đức lĩnh lương hưu nhiều hơn các cụ phía Tây. Một phần vì trước kia họ
làm viên chức nhiều và phụ nữ đa số đi làm.
Trong quá trình cải tạo
miền Đông, người dân Tây Đức đã bỏ ra khoản tiền khổng lồ hàng ngàn tỷ EURO để
giúp đỡ đồng bào mình trong suốt 30 năm qua. Thay vào đó, nền quản lý và chính
trị miền Tây đã được tạo dựng ở miền Đông. Chỉ có một số ít thành tựu của miền
Đông được đưa sang miền Tây.
Tôi có thể đưa ra nhiều
con số khác nữa để chứng tỏ bức tường trong đầu dân Đức là có cơ sở.
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2020/10/H4.jpg
Màu xanh nhạt là tỷ
lệ % người Đức thỏa mãn với chế độ hiện hành, mà xanh đậm là tỷ lệ người phê
phán. Ảnh: internet
Nhưng dù sao có đến 75%
người Đức coi qua trình thống nhất đất nước là một thành công, chỉ 23% coi đó
là thất bại.
Cái đáng nói ở một xã hội
dân chủ, tử tế là ở chỗ: Đa số cảm thấy có trách nhiệm phải làm sao hiểu và
giúp đỡ 23% kia. Không ai coi họ là phản động hay bất mãn.
_____
[1]
Montagsdemonstration https://en.wikipedia.org/…/Monday_demonstrations_in…
[2] Ủy viên bộ chính trị
đảng SED Günter Schabowski hôm đó cũng thay mặt đảng SED đến đối thoại với phe
đối lâp. Phe đối lập thì chưa hình thành, chẳng có ai lãnh đạo cả
[3] Trung tâm truyền hình
Rostock bắt đầu đưa tin về các cuộc biểu tình từ tháng 10.1989, bất chấp lệnh của
đài chủ quản từ Berlin.
[4] https://www.facebook.com/tho.nguyen.9231/posts/1414934981857904
[5] https://www.facebook.com/tho.nguyen.9231/posts/4734892423195460
=============================================
.
.
03/10/2020
https://baotiengdan.com/2020/10/03/chiec-bap-benh-cua-lich-su/
.
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2020/10/%C4%90%E1%BB%A9c.jpg
Ảnh: internet
Năm nay Đức vẫn loay hoay
với tượng đài kỷ niệm công cuộc thống nhất đất nước 30 năm trước. Như mọi dự án
công cộng ở Đức, công trình này bị nâng lên đặt xuống đủ kiểu, rồi cuối cùng
cũng được Quốc hội phê chuẩn cách đây 13 năm, nhiều lần bị hoãn thi công, lần
cuối cùng vào mùa Thu năm ngoái, vì dưới trụ đỡ tượng đài có một bầy dơi cư
trú, giấc ngủ đông của chúng được luật pháp che chở. Dân chủ, pháp trị thật kềnh
càng đắt đỏ.
Mô hình được chọn trông
như chiếc khay cong, diện tích 700 m2, nặng 150 tấn, đủ chỗ cho 1400 người cùng
đứng. Tùy tương tác giữa những người trên đó, nó sẽ nghiêng dần tùy phía, mức
nghiêng tối đa là 1,5m. Mặt trên khắc khẩu hiệu nổi tiếng “Chúng ta là nhân
dân. Chúng ta là một dân tộc”. Mặt dưới chạm hình ảnh của những ngày sôi động
ba mươi năm trước.
Dân chủ cũng là chín người
mười ý, khen thì ít, chê thì nhiều, một đặc trưng nữa của người Đức. Người này
lo tượng đài thành cái bập bênh để nghịch ngợm vô bổ, người kia e dấu ấn sâu đậm
của lịch sử bị thẩm mĩ đại chúng làm phẳng, người khác nữa thấy ý tưởng tương
tác vận động để xoay chiều chuyển động ở đây chẳng qua là một thứ Kitsch chính
trị, tầm thường hóa những nỗ lực khổng lồ và trải nghiệm đau thương, trước hết
của dân Đông Đức… Tượng đài Tự do và Thống nhất, như tên gọi chính thức, được
dân chúng gọi là Khay chuối Thống nhất, hoặc phổ biến hơn: Chiếc Bập bênh Thống
nhất.
Trong hơn 500 phương án dự
thi thiết kế tượng đài này, cá nhân tôi thấy chiếc bập bênh không đến nỗi dở,
ít nhất là hơn đứt những thứ cố uy nghi, hào hùng, hoành tráng, lẫm liệt, gây ấn
tượng, cố vươn đúng tầm lịch sử. Chẳng có gì có thể sánh vai lịch sử. Thống nhất
thành công, tượng đài thất bại, thế còn hơn là ngược lại, tượng đài bóng nhoáng
mà hiện thực đục ngầu.
Ba mươi năm tất nhiên
chưa đủ để hàn gắn bốn mươi năm chia cắt. 90% dân chúng hài lòng với chất lượng
sống hiện tại. 73% thấy mình là người Đức không phân biệt Đông Tây. 64% hài
lòng hoặc rất hài lòng với sự vận hành của các thiết chế dân chủ. Song 2/3 thấy
công cuộc thống nhất vẫn chưa hoàn thành. Quá nửa người bên Đông thấy mình vẫn
là công dân hạng hai. 10% bên Đông và 3% bên Tây vẫn muốn phục hồi CHDC Đức. Lịch
sử vẫn là một chiếc bập bênh, dù nó đã dành cho nước Đức nhiều may mắn.
.
Chỉ có như ở VN hay TQ mới
trăm triệu người một ý, còn các nước dân chủ thì 9 người 10 ý là bình thường. Về
kiến trúc tượng đài gọi là phá cách thì Vietnam War Memorial đã phá cách, chỉ
10 năm sau khi cuộc chiến kết thúc. Với tác giả Bức Tường Đen, Maya Lin, còn
đang là sinh viên chứ chẳng phải một nghệ sĩ hay kiến trức sư danh tiếng nào.
Và rồi cũng cãi nhau ỏm tỏi, rồi thêm tượng nọ tượng kia đặt vào cạnh nó.
.
Một kiến trúc độc đáo
mang tính phá cách của khoa học viễn tưởng, triết lý thâm sâu đại diện cho tính
chất của xh dân chủ, người dân đứng về phía nào nhiều thì cán cân nghiêng về
bên ấy
.
“ ...thống nhất thành
công mà tượng đài thất bại còn hơn ngược lại..,” hay quá.
.
Dù ý kiến qua trưng cầu
dân chúng chưa tuyệt đối thống nhất, nhưng sự kiện hai nửa của nước Đức thống
nhất thật tuyệt vời: không cần súng đạn nội chiến để đi đến thống nhất. Chỉ một
dân tộc văn minh và có trí tuệ mới làm được việc đó. Nếu cần một tượng đài để
vinh danh sự kiện vĩ đại này, nó sẽ là vật vô hình, bởi trí tuệ, lòng người hướng
về nhau đâu dễ nhìn thấy!
No comments:
Post a Comment