Hiến
pháp Mỹ và dự luật “phế Trump” của bà Pelosi
Huỳnh Minh Triết - Luật
Khoa
12/10/2020
https://www.luatkhoa.org/2020/10/hien-phap-my-va-du-luat-phe-trump-cua-ba-pelosi/
.
Bà Nancy Pelosi và ông
Donald Trump trong sự kiện thông điệp liên bang ngày 5/2/2019. Ảnh: AP
Photo/Carolyn Kaster
Sẽ ra sao nếu ông Trump “bị loạn trí do dùng thuốc”? Chủ tịch Hạ viện
Nancy Pelosi đang chơi “tất tay” khởi tạo một đạo luật có vẻ để phế Trump. Và
nên nhớ cuộc bầu cử chỉ còn hơn 20 ngày nữa.
Vào đúng lúc mà người ta cảm thấy cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm nay không
thể điên rồ hơn được nữa, thì nó lại trở nên điên rồ hơn. Hôm thứ Sáu (9/10),
văn phòng của bà Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi ra thông
báo rằng Hạ viện sẽ thảo luận một dự luật để lập ra một hội đồng đánh
giá tổng thống có còn đủ minh mẫn để cầm quyền hay không. Căn cứ của họ là Tổng
thống Donald Trump, người đang phải điều trị COVID-19, liên tục có các hành
động bốc đồng và xa rời thực tế đến mức đáng lo ngại.
Dự luật có tên chính thức là “Đạo luật lập Hội đồng đánh giá Khả năng thực thi Quyền
lực và Trách nhiệm của Tổng thống”. Dựa trên Tu chính án 25 của Hiến
pháp Mỹ, đạo luật này nhằm tạo ra một cơ quan để giúp Quốc hội “đảm bảo sự lãnh
đạo hiệu quả, không bị ngắt quãng trong cơ quan cao nhất của nhánh hành pháp
của chính quyền”.
.
Hội đồng
này là cái gì?
Hiến pháp Mỹ có một điều khoản đề phòng trường hợp một tổng thống không
còn đủ điều kiện điều hành đất nước (do bị đau ốm, tâm thần hoặc bị thương do
ám sát, v.v.) nhưng lại không chịu giao lại quyền lực. Khoản 4, Tu chính án 25
sẽ cho phép truất quyền một tổng thống như vậy.
Cụ thể, khoản
4 Tu chính án 25 quy định rằng phó tổng thống và nội các “hoặc là
một cơ quan mà Quốc hội lập ra theo luật” có quyền tuyên bố tổng thống không
còn đủ khả năng lãnh đạo. Từ trước đến nay, “cơ quan do Quốc hội lập” này chưa
bao giờ được tạo ra, khiến cho trách nhiệm đánh giá khả năng cầm quyền của tư
lệnh quốc gia rơi vào tay của các quan chức nội các mà chính tay tổng thống lựa
chọn.
“Hội đồng đánh giá Khả năng thực thi Quyền lực và Trách nhiệm của Tổng
thống” chính là “cơ quan” mà bà Pelosi và phe Dân chủ muốn lập ra để làm nhiệm
vụ trên. Hạ nghị sĩ Jamie Raskin, tác giả của đạo luật mà bà Pelosi công
bố, lý
giải:
“Vì an ninh của người dân chúng ta và bảo vệ
nền Cộng hòa, chúng ta cần phải lập ra một cơ quan như Tu chính án số 25 yêu
cầu”, Raskin
nói. “Tổng thống có thể sa thải toàn
bộ nội các vì họ dám đặt ra những câu hỏi mà hàng chục triệu người Mỹ đang đặt
ra trên bàn ăn tối, nhưng ông ta không thể giải tán Quốc hội hoặc một cơ quan
chuyên môn mà chúng ta lập nên theo Hiến pháp”.
Theo ông này, hội đồng sẽ bao
gồm các chuyên gia y tế và lãnh đạo hàng đầu đến từ cả hai đảng, những
người có thể đánh giá sức khỏe tinh thần, thể chất của tổng thống, đồng thời
làm việc với phó tổng thống để chuyển giao quyền lực.
Tuy vậy, điều 4 này chưa bao giờ được kích hoạt và vì thế, với một hệ
thống hoạt động dựa trên tiền lệ như Mỹ, các chính trị gia sẽ còn phải tranh
cãi chán chê trước khi đi đến quyết định gì. Đây cũng không phải lần đầu tiên
Đảng Dân chủ muốn làm như vậy. Chính ông Raskin đã muốn lập một hội đồng tương
tự năm 2017, tuy nhiên dự luật của
ông chỉ dừng ở bước giới thiệu.
Hơn thế, dù lập được hội đồng độc lập để đánh giá tổng thống, thì để
tuyên bố ông Trump không còn khả năng lãnh đạo phải có sự đồng ý của Phó Tổng
thống kiêm Chủ tịch Thượng viện Mike Pence.
Trong cuộc tranh luận mới nhất, ông Pence vẫn tỏ rõ lòng trung thành
không suy suyển với ông Trump. Người điều phối cuộc tranh luận đáng ra nên hỏi
ông Pence trong trường hợp ông Trump mất khả năng lãnh đạo nhưng cương quyết
trụ vị thì ông có dám vì quốc gia mà đoạt quyền không. Việc đó có lẽ sẽ khiến
cuộc tranh luận thú vị hơn nhiều và người ta sẽ ít chú ý hơn đến con ruồi vô
duyên đậu trên đầu ông.
.
Vì đâu đến
nỗi?
Cơ sự bắt đầu sau khi ông Trump thông báo bị nhiễm virus corona ngày
1/10. Chỉ sau ba ngày điều trị ở bệnh viện quân sự, trong đó có một buổi mà
Trump bắt
đội hộ tống lái xe ra ngoài để ông tỏ lòng cảm kích các fan “yêu nước”
trung thành, Tổng thống Trump mang virus corona từ bệnh viện trở lại Nhà Trắng.
Ông bỏ khẩu trang đứng ở ban công trong sự khiếp vía của các bác
sĩ quan sát qua livestream và cả các nhân viên hầu cận ở Nhà Trắng.
Tính đến 10/10, ổ dịch ở Nhà Trắng đã có tới khoảng 20 người nhiễm. Hàng loạt
các cố vấn, quan chức và đồng minh thân cận của Trump cũng đang phải tự cách ly
ở nhà.
Tuần trước, các cuộc thăm dò dư luận mà theo lời ông Trump là “fake poll”
liên tục cho thấy đối thủ Joe Biden bỏ xa ông. Và vì không thể ra mặt trực tiếp
với các fan hâm mộ được, ông Trump đã có màn “bão tweet” từ phòng cách
ly.
Cơn “roid rage” của tổng
thống Trump trong phòng cách ly ở Nhà Trắng. Ảnh: tmz.com.
Trong vòng vài giờ, ông bắn liên tục 42 tweet bằng CHỮ HOA, sau một đêm
không ngủ mà có người nghi đây là cơn “roid
rage” (hung hăng quá khích sau khi chích steroid).
Trong liệu pháp điều trị COVID-19, các bác sĩ kê cho ông Trump dùng
Dexamethasone, một loại steroid có tác
dụng phụ là gây mất ngủ, hoang tưởng và biến đổi tâm trạng bất
chợt.
Trong cuộc nói chuyện đầu tiên với báo chí sau khi nhập viện, ông Trump,
74 tuổi, khoe với Fox News rằng:
“Tôi trở về bởi vì tôi là một mẫu vật có thể chất hoàn hảo, và tôi cực kỳ trẻ.
Và vì thế tôi rất may mắn được như vậy”.
Bà Pelosi nói móc ông Trump trong cuộc họp báo hàng tuần: “Ừ thì ông tự
gọi là mẫu vật, có thể tôi đồng ý với ông ta là như thế, nhưng còn trẻ? Ông ta
nói ông ta còn trẻ”.
“Trump đang ở một trạng thái tâm lý bị biến đổi”, và “việc xa rời thực tế
của ông ta có thể coi là hài hước nếu như nó không gây chết người”, bà
nói.
Trump phản pháo lại Pelosi trên Twitter:
“Nancy Điên rồ mới là người cần giám sát. Không tự dưng người ta gọi bà là
Điên”. Ông Trump, người thích đặt biệt danh cho đối thủ của mình, mới là người
tạo trend gọi bà Nancy là “Crazy”.
Không những thế, các quyết sách bị cáo buộc là bốc đồng của ông Trump còn
khiến các nhà lập pháp lo ngại.
Trong tuần qua, ông Trump đột ngột thông báo cắt phăng đàm phán với bà
Pelosi về gói cứu trợ kinh tế mới trong đại dịch “cho đến sau khi tôi thắng
cử”. Động thái này đã khiến cả phe Dân chủ lẫn Cộng hòa sửng sốt. Nhưng chỉ vài
giờ sau, chính ông Trump lại “cò
cưa” với bà Pelosi rằng ông sẽ ký ngay lập tức nếu bà đồng ý chi 25 tỷ USD
giải cứu ngành hàng không và 135 tỷ USD cứu quỹ lương của các doanh nghiệp
nhỏ.
Hôm thứ Tư, ông Trump đăng video trong đó ông gọi việc mình bị nhiễm
virus corona là “phước
lành Chúa ban”. Ông cũng tuyên bố việc mình nhập viện ba ngày là không cần
thiết: “Nói thật tôi không cần phải đi viện. Tôi nghĩ nó sẽ tự
hết”. Ngoài ra ông còn khiến các chuyên gia y tế phải đổ mồ hôi hột khi nói:
“Tôi nghĩ tôi không gây lây nhiễm một tí nào. Hãy nhớ điều này: Khi bạn bị
nhiễm, bạn sẽ trở nên khỏe hơn. Và sau đó bạn miễn dịch với nó”. Ngoại
trừ việc 210.000 người Mỹ (và vẫn đang tăng lên) không hề tốt hơn và cũng không
miễn dịch. Họ đã chết vì dịch bệnh này.
Bà Pelosi nhận xét rằng bà đã nghe thấy nhiều người nói rằng “khi bạn
dùng steroid hoặc là bị COVID-19 hoặc là cả hai, óc phán xét của bạn sẽ bị tổn
hại. Nhưng, tất nhiên điều đó phải để cho các bác sĩ và nhà khoa học đánh giá,
nhưng nó lạ thật. Đúng là đáng kinh ngạc”.
.
Chính trị
kiểu Mỹ
Nói thẳng ra, đây có thể cũng chỉ là chiêu trò của bà Pelosi và Đảng Dân
chủ để hạ uy tín của Trump hơn nữa. Chính bà Pelosi cũng thừa
nhận rằng làm như vậy “không
phải là vì ông Trump. Ông ta sẽ phải đối mặt với phán xét của cử tri. Nhưng ông
ta đã cho thấy việc cần thiết phải tạo ra cơ quan này cho các tổng thống tương
lai”.
Dẫu sao bài học năm 2016 cho Đảng Dân chủ thấy không điều gì là chắc
chắn, và họ cần dùng hết sạch vũ khí trong kho của mình. Đối thủ của họ là
Trump, một người không ngại chơi chiêu suốt ngày. Ngoài màn “biến điểm yếu
thành sức mạnh” sau khi nhiễm COVID-19 của mình, gần đây nhất chính quyền Trump
còn đang “ủ mưu” để mong cứu cánh cho các chỉ số thăm dò đang tụt thê thảm của
mình. Bất ngờ khi ông Trump đột ngột hứa sẽ tặng thẻ giảm giá thuốc cho người
già Mỹ, các quan chức y tế của ông đang cố gắng “nhào
nặn ra” một kế hoạch trị giá tới 8 tỷ USD ngay trước ngày bầu cử.
Những cái thẻ giảm giá 200 USD này, kèm theo thư từ Nhà Trắng, sẽ được trả bằng
tiền thuế của dân, nhưng ký tên Donald J. Trump.
Đúng là càng gần ngày bầu cử, cuộc đua tổng thống năm nay càng thú vị.
No comments:
Post a Comment