DCVOnline biên dịch
Posted on August
3, 2020
Canberra đã báo hiệu rằng họ sẽ không đứng về phía
Washington trong một cuộc chiến tranh lạnh mới với Bắc Kinh – những người hoài
nghi hỏi liệu họ có cách nào không?
Hải quân Úc và Nhật
Bản đã tham gia với Hải quân Hoa Kỳ trong các cuộc tập trận gần đây ở Biển
Đông. Ảnh: Handout
Úc là một trong những đồng
minh an ninh đáng tin cậy nhất của Mỹ, nhưng làm đối tác thương mại lớn nhất giận,
họ sẽ phải trả giá đắt.
Tuần trước khi Bộ trưởng
Ngoại giao Hoa Kỳ Mike Pompeo kêu gọi thành lập một “liên minh những nước
dân chủ” chưa được xác định rõ ràng để đối phó với Trung Hoa, Úc là một
trong những quốc gia mà ông có thể đã nghĩ đến.
Tuần này, giới chức ngoại
giao và quốc phòng hàng đầu của Úc đã nói rõ rằng Canberra sẽ không đồng bộ với
đồng minh hiệp ước – ngay cả khi họ cùng những đối tác Hoa Kỳ nhấn mạnh lợi ích
chung và có lời chỉ trích Bắc Kinh mạnh nhất. Hôm thứ ba, sau khi Ngoại trưởng
Úc Marise Payne và bộ trưởng Quốc phòng Linda Reynold kết thúc cuộc hội đàm
thường niên với ông Pompeo và bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper. Payne cho biết
:
“Tuy đồng minh cùng làm việc trên cơ sở những
‘giá trị chung’, nhưng Úc ‘có quyết định riêng của mình’”.
VIDEO :
Pompeo urges
all nations to 'push back' against China on visit to the UK
https://www.youtube.com/watch?v=ClJ7UPlX54A&feature=emb_logo
Pompeo kêu gọi tất cả các quốc gia khác chống
lại Trung Hoa trong chuyến thăm Vương quốc Anh. Nguồn: SCMP
Đáng chú ý, Payne đã nói
rõ về hy vọng của Canberra về mối quan hệ mang tính xây dựng với Bắc Kinh, đối
tác thương mại lớn nhất của Úc – hoàn toàn trái ngược với tuyên bố gần đây của
ông Pompeo cho rằng quan hệ của Mỹ với Trung Hoa là một thí nghiệm thất bại.
“Mối quan hệ mà “chúng tôi có với Trung Hoa rất quan
trọng và chúng tôi không có ý định làm gây thiệt hại cho nó, nhưng chúng tôi
cũng không có ý định làm những việc trái với lợi ích của mình.”
Marise Payne
Kết quả cuộc Tham vấn
hàng Bộ trưởng giữa Úc và Hoa Kỳ (AUSMIN) hàng năm phản ảnh sự cân bằng tế
nhị mà Canberra đang tìm cách giữ vững khi cần một lập trường cứng rắn hơn đối
với các hành động ngày càng quyết đoán của Trung Hoa trong khu vực trong khi vẫn
giữ khoảng cách với các chính sách và nhưng luận cứ táo bạo nhất của chính quyền
Trump .
James Laurenceson, giám đốc Viện Quan hệ Úc–Trung cho biết dù Canberra cảm thấy ngày
càng thoải mái khi phải đẩy lùi Bắc Kinh, nhưng họ sẽ không “thay
chủ nghĩa thực dụng bằng ý thức hệ như là hệ thống chính trong quan hệ với
Trung Hoa.”
Nhắc đến tờ báo lá cải
dân tộc chủ nghĩa Trung Hoa thường xuyên đăng các bài xã luận bốc lửa chỉ trích
Canberra, Laurenceson nói :
“Trong bối cảnh căng thẳng chính trị và các bài xã
luận chan chát trên tờ Thời báo Hoàn cầu, rất dễ bỏ lỡ những yếu tố quan trọng
trong mối quan hệ song phương, như hợp tác thương mại và nghiên cứu, vẫn ở tình
trạng rất lành mạnh.”
“Cho đến nay, cả Canberra và Bắc Kinh đều khôn khéo
để những gia đình và doanh nghiệp Úc và Trung Hoa thực hiện nhưng điều mà họ
coi là vì lợi ích của họ. Cho đến khi chuyện đó thay đổi, các nguyên tắc kinh tế
cơ bản sẽ chiếm ưu thế, dù có một mớ hỗn độn bên rìa.”
Ngoại trưởng Úc
Marise Payn, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo và Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ
Mark Esper. Ảnh: Reuters
Hy vọng vấn đề sẽ
biến mất?
Nhưng Hugh White,
giáo sư tại Trung tâm nghiên cứu chiến lược và quốc phòng tại Đại học Quốc gia
Úc ở Canberra, cho biết chính phủ vẫn chưa có “chính sách rõ ràng” về
cách giải quyết sự thù nghịch Mỹ–Trung mặc dù rõ ràng Úc sẽ không hỗ trợ một “cuộc
chiến tranh lạnh mới với Bắc Kinh”.
White nói :
“Thoái thác chiến tranh lạnh của Pompeo là một chuyện,
nhưng nói rõ cách ứng phó thay thế là một chuyện khác. Họ có vẻ như vẫn còn hy
vọng rằng vấn đề sẽ biến mất. Điều đó sẽ không xảy ra.”
Những cuộc đàm phán
AUSMIN được theo dõi sát cho thấy Canberra và Washington đã cam kết hợp tác lớn hơn trong những lĩnh vực
gồm quốc phòng, an ninh mạng và sức khỏe để đẩy nhanh sự phục hồi toàn cầu sau
đại dịch Covid-19 và tăng cường sự ổn định, thịnh vượng và khả năng phục hồi của
khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương.
Dù tránh xa luận điệu diều
hâu của chính quyền Trump, tuyên bố chung của cuộc họp vẫn có lời chỉ
trích trực tiếp và chắc chắn nhất đối với Bắc Kinh cho đến nay. Hai bên nhấn mạnh
sự đàn áp người Uygur và những dân tộc thiểu số khác ở Tân Cương; luật an ninh
quốc gia ở Hong Kong đã “làm chế độ pháp trị bất ổn và làm suy yếu các
quyền tự do ngôn luận, gồm cả quyền cho giới báo chí, và quyền tự do tập hợp
trong hòa bình”; và những tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông là “không
có giá trị theo luật quốc tế”.
Một bảng công báo của
chính phủ Hoa lục về luật an ninh quốc gia ở Hong Kong. Đạo Luật này đã gây ra
xích mích giữa Úc và Trung Hoa. Ảnh: AFP
Nhưng Úc cũng không cam kết
Canberra sẽ cùng Mỹ tham gia tự do hàng hải trong phạm vi 12 hải lý mà Bắc Kinh
tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông, bất chấp những lời Washington kêu gọi họ làm
như vậy.
Bộ trưởng Bộ Quốc phòng
Linda Reynold chỉ nói rằng vấn đề này là một “chủ đề để thảo luận”. Bà nhận định
như vậy sau khi Canberra tuần trước đưa ra một thay đổi lớn trong chính sách, lần
đầu tiên cùng Washington tuyên bố những tuyên bố chủ quyền quá mức của Bắc Kinh
tại Biển Đông là bất hợp pháp. Bắc Kinh tuyên bố khoảng 90% vùng biển – nơi có
trữ lượng dầu khí lớn chưa được khai thác và là đường vận chuyển khoảng một phần
ba hàng hóa toàn cầu – bất chấp phán quyết năm 2016 của tòa án quốc tế rằng
tuyên bố của Trung Hoa không có cơ sở trong luật pháp quốc tế.
Theo Ashley Townshend,
giám đốc chính sách đối ngoại và quốc phòng tại Đại học Nghiên cứu Hoa Kỳ, Đại
học Sydney :
“Úc và Hoa Kỳ có mối quan hệ rất chặt chẽ khi nói đến
trật tự khu vực và chính sách của Trung Hoa nhưng những lợi ích đó không hoàn
toàn đối xứng. Nó đã như vậy trong những năm trước đây và sẽ vẫn như thế trong
tương lai.”
Các thủy thủ Mỹ
quan sát hàng không mấu hạm USS Ronald Reagan từ USS Nimitz trong lúc hoạt động
ở Biển Đông. Ảnh: EPA
Tòa Đại sứ Trung Hoa tại Úc hôm thứ Tư đã đưa ra một tuyên bố lên án tài
liệu AUSMIN về “những cáo buộc và tấn công vô căn cứ đối với Trung Hoa về các vấn
đề liên quan đến Hong Kong, Tân Cương và Biển Đông”. Bản tuyên bố viết :
“Tuyên bố của họ, bất chấp các sự kiện căn bản, đã
vi phạm luật pháp quốc tế và các quy tắc cơ bản lèo lái những mối quan hệ quốc
tế và can thiệp thô bạo vào các vấn đề nội bộ của Trung Hoa.”
Bản tuyên bố cũng thúc giục
Úc “làm nhiều việc có lợi cho sự tin tưởng lẫn nhau và sự hợp tác giữa Hai nước”
:
“Chúng tôi nhắc lại rằng phía Trung Hoa không nao
núng trong việc giữ vững chủ quyền quốc gia, an ninh và các quyền và lợi ích hợp
pháp của quốc gia. Chúng tôi cam kết duy trì hòa bình và an ninh khu vực.”
Canberra, một đồng minh
đang tin cậy của Hoa Kỳ đã tham chiến trong mọi cuộc chiến lớn của Mỹ kể từ Thế
chiến II, đã thấy mình bất hòa với Bắc Kinh trong những tháng gần đây về các vấn
đề khác gồm những cáo buộc gián điệp và các vụ phân biệt chủng tộc đối với người
Trung Hoa ở Úc.
Phụ thuộc vào
thương mại với Trung Hoa
Đồng thời, Úc phụ thuộc
vào Trung Hoa như một nước có một phần ba hàng hóa xuất cảng của mình, với
thương mại hai chiều trong năm 2018–2019 lên tới 235 tỷ đô la Úc (168 tỷ đô la
Mỹ). Sự phụ thuộc của nền kinh tế quốc gia vào Trung Hoa đã nổi bật trong năm
nay khi Bắc Kinh áp đặt hạn chế việc nhập cảng lúa mạch và thịt bò Úc – những
hành động được coi là sự trả đũa cho lời kêu gọi của Canberra về một cuộc điều
tra quốc tế độc lập về nguồn gốc của đại dịch.
Hạt lúa mạch tại một
nông trại ở Victoria, Australia. Các hạn chế của Bắc Kinh đối với lúa mạch và
thịt bò Úc được coi là sự trả đũa đối với các cuộc gọi của Canberra cho một cuộc
điều tra quốc tế về nguồn gốc của coronavirus. Ảnh: Bloomberg
Tuần này, Michael
Clifton, Giám đốc điều hành của nhóm chuyên gia cố vấn China Matters nghĩ rằng
“bầu không nhí nhiễm độc” đã ngăn chặn các doanh nghiệp Úc tham gia vào cuộc
tranh luận về Trung Hoa vì sợ bị dán nhãn là những kẻ biện hộ cho Bắc Kinh.
Trong một bản tin do nhóm chuyên gia cố vấn phát hành hôm thứ Tư, ông nói :
“Doanh nghiệp của Úc biết rằng họ sẽ phải chịu thiệt
thòi nếu có sự đóng băng dài hạn trong mối quan hệ với Trung Hoa [Cộng hòa Nhân
dân Trung Hoa, PRC]. Tuy nhiên, trừ khi nó nói một cách quyết đoán hơn về lợi
ích thương mại giữ Úc–PRC, thì đây sẽ là kết quả.”
Clifton nói rằng nhiều người Úc sẽ :
“Cảm thấy nhẹ nhõm và niềm tự hào thầm lặng khi nghe
Marise Payne nói rằng ‘chúng tôi tự đưa ra quyết định, phán đoán của riêng mình
vì lợi ích quốc gia Úc và về việc bảo vệ an ninh, thịnh vượng và giá trị của
chúng tôi’.”
Alistair Nicholas, một chuyên gia tư vấn thương mại độc lập, cho biết ông thấy các tín
hiệu ngoại giao tại AUSMIN là cơ hội để xây dựng cầu nối với Bắc Kinh. Nicholas,
trước đây đã lãnh đạo China Matters, cho biết :
“Phần lớn mối quan hệ chúng ta có với Trung Hoac, được
xây dựng trong hơn 30 năm gắn bó tích cực, và còn phạm vi đáng kể để tìm cơ hội
cải thiện mối quan hệ này.”
Ông Pompeo nói rằng Hoa Kỳ đang xem xét lệnh cấm đối với TikTok và các ứng dụng
khác của Trung Hoa, đồng thời ca ngợi Google, Facebook, Twitter :
“Mối quan hệ tốt là lợi ích chung của chúng ta. Tất
nhiên, cả hai bên cần phải cố gắng; cả hai bên cần bớt lại những luận điệu và cần
có tính chất ngoại giao hơn trong giao tiếp, kể cả về sự khác biệt ở những vấn
đề chính.”
Nhưng Richard
McGregor, một thành viên cao cấp tại Viện Lowy có trụ sở tại Sydney, đã bày
tỏ sự hoài nghi về sự hợp tác mang tính xây dựng vì có quá nhiều “hành trang nặng
nề” giữa hai bên.
McGregor nói : “Úc cho rằng họ còn có thể quan hệ mang tính xây dựng nhưng
không có nhiều dấu hiệu cho thấy Bắc Kinh làm như vậy” và nói thêm người
ta nghi ngờ rằng Trung Hoa nhận thấy “ý nghĩa quan trọng” trong lập trường của
Úc khác với Mỹ.
“Hiện tại, các bộ trưởng Trung Hoa đang từ chối nói
chuyện với các đối tác Úc. Có rất ít cơ sở để đi đến sự cải thiện đáng kể trong
quan hệ hai nước.”
Bộ trưởng Ngoại giao
Trung Hoa Wang Yi (Vương Nghị) kêu gọi đối tác Hoa Kỳ Mike Pompeo chấm dứt những
“hành động và lời nói sai lầm”.
Tác giả | John Power gia nhập SCMP từ 2018 sau gần một chục năm
làm báo ở khu vực châu Á. Ông là phóng viên của Asia Desk và This Week in Asia,
với trọng tâm đặc biệt về Nam Hàn
© 2020 DCVOnline
Nếu đăng lại, xin ghi nguồn
và đọc “Thể lệ trích đăng lại
bài từ DCVOnline.net”
*
Nguồn:
Must Australia choose between trade with China and siding with
US on Hong Kong, South China Sea?
Published: 7:00am, 30
Jul, 2020
No comments:
Post a Comment