Trump,
Biden và vấn đề Đài Loan
Phan Nguyên biên dịch
Posted on17/08/2020
http://nghiencuuquocte.org/2020/08/17/trump-biden-va-van-de-dai-loan/
Cuộc đàn áp của Trung Quốc
đối với Hồng Kông ngày càng trở nên mạnh tay hơn. Tuần này việc bắt những người
ủng hộ dân chủ bao gồm nhà xuất bản Jimmy Lai là cuộc tấn công mới nhất vào
thành phố một thời tự do, và những người theo đường lối cứng rắn ở Bắc Kinh coi
Đài Loan là mục tiêu tiếp theo. Với khả năng xảy ra một cuộc đối đầu tối hậu
xoay quanh Đài Loan trong 4 năm tới, bản chất cam kết của Mỹ đối với hòn đảo này phải được nhấn mạnh chứ
không chỉ xuất hiện thoáng trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2020.
Tầm quan trọng của Đài
Loan đối với các liên minh ở Thái Bình Dương của Mỹ đã được công nhận từ lâu. Nếu
Hoa Kỳ cho phép Đài Bắc rơi vào vòng kiểm soát của Bắc Kinh – chính thức hay
trên thực tế – các quốc gia như Việt Nam sẽ nghi ngờ cam kết của Hoa Kỳ đối với
nền độc lập của họ và xích lại gần Trung Quốc. Nếu Bắc Kinh sau đó có thể thúc
đẩy các đồng minh lâu đời như Nhật Bản rời xa Hoa Kỳ, Đảng Cộng sản Trung Quốc
sẽ bước nhanh trên con đường trở thành bá chủ khu vực.
Ngoài ý nghĩa chiến lược
truyền thống, Đài Loan hiện còn có một ý nghĩa đặc biệt vì sức mạnh công nghệ của
nó. TSMC, có trụ sở tại Đài Loan, là nhà sản xuất chất bán dẫn hàng đầu thế giới
và đang củng cố vị thế của mình. Cổ phiếu của hãng đã tăng mạnh trong mùa hè
này và gần đây, Intel, công ty có trụ sở ở Hoa Kỳ, đã thông báo rằng họ có thể
rút khỏi mảng sản xuất chip.
Điều đó đặt Đài Loan vào
tâm điểm cuộc cạnh tranh công nghệ Mỹ – Trung. Trung Quốc đặt mục tiêu dẫn đầu
thế giới về các sản phẩm công nghệ cao và nước này đã dựa vào chip máy tính do
TSMC sản xuất. Hoa Kỳ cũng đang lôi kéo TSMC, công ty đã tuyên bố hồi tháng 5 rằng
họ sẽ mở một nhà máy ở Arizona. Các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ đang khiến Huawei của Trung Quốc không
thể mua chip từ TSMC. Nhà khoa học chính trị Graham Allison đã
suy đoán rằng Bắc Kinh có thể coi sự cạnh tranh về công nghệ là một động lực để
giành quyền kiểm soát hòn đảo và công ty hàng đầu của nó bằng vũ lực.
Điều này đưa chúng ta trở
lại chính trường Hoa Kỳ. Trung Quốc đang tăng cường các cuộc tập trận quân sự gần
Đài Loan, và sự cưỡng bức hoặc thậm chí là một cuộc tấn công ở một mức độ nào
đó có thể là một trong số các kịch bản khủng hoảng an ninh quốc gia mà vị tổng
thống tiếp theo có thể phải đối mặt.
Chính quyền Trump đã thể
hiện ít nhiều cách tiếp cận chính sách của mình. Họ đã chấp thuận bán các máy
bay F-16 tiên tiến cho Đài Loan sau khi chính quyền Obama từ chối, và đang xem
xét việc bán máy bay trinh sát không người lái SeaGuardian cũng như tên lửa và
ngư lôi. Cuối tuần qua, Bộ trưởng Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Alex Azar đã đến
thăm Đài Bắc, một sự thể hiện hiếm hoi và có ý nghĩa chính trị cho thấy sự ủng
hộ của Mỹ đối với Đài Loan ở cấp chính phủ.
Tuy nhiên, cách quan hệ mang tính đổi chác nhất thời của Tổng thống
Trump với các đồng minh khiến một số người Đài Loan lo lắng. Việc Trump đe doạ rút lui về quân sự – bao gồm
cả việc dọa rút quân khỏi Hàn Quốc – cũng có thể khiến Bắc Kinh bạo dạn hơn.
Một bước hiệu quả mà một
chính quyền Biden có thể thực hiện trên mặt trận này là tái tham gia và đàm
phán Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương về thương mại để củng cố các liên
minh của Hoa Kỳ, đồng thời mở đường cho Đài Loan tham gia. Trung Quốc không phải
là thành viên của TPP nhưng Trump đã rời bỏ hiệp định này.
Một câu hỏi chính là liệu chính quyền Biden có quay lại kiểu quan hệ
lưng chừng của chính quyền Obama với Đài Bắc vì sợ làm mất lòng Bắc Kinh hay
không. Cố vấn chính sách đối ngoại
hàng đầu của Biden là Antony Blinken, người có khả năng sẽ đảm nhiệm vị
trí cấp cao trong chính quyền Biden, cho biết trong một cuộc phỏng vấn hồi
tháng 5 với CBS rằng ông hy vọng Hoa Kỳ có thể “lấy lại sự cân bằng đó” trong mối
quan hệ với Trung Quốc và Đài Loan. Blinken không nói liệu Biden có chấp nhận
nói chuyện điện thoại với tổng thống Đài Loan hay không.
Biden đã mang bản năng
chính sách đối ngoại ôn hòa trong nhiều thập niên, và hồi năm 2001, ông đã chỉ trích
George W. Bush vì nói rằng Hoa Kỳ sẽ bảo vệ Đài Loan nếu bị tấn công. Nhưng
quan điểm của công chúng cũng như giới chóp bu Mỹ về Trung Quốc đã thay đổi khi
Bắc Kinh tỏ ra hung hăng hơn, và Michèle Flournoy, ứng cử viên hàng đầu
cho chức Bộ trưởng Quốc phòng trong chính quyền Biden, gần đây đã viết về sự cần
thiết của việc Mỹ tăng cường khả năng răn đe ở Tây Thái Bình Dương.
Các ứng cử viên cần bị
thúc ép phải đưa ra quan điểm rõ ràng về Đài Loan vượt ra ngoài những lời sáo rỗng
về tình cảm nồng ấm. Hòn đảo này đang là trung tâm của cuộc cạnh tranh giữa các
cường quốc và cử tri xứng đáng được nghe vị tổng thống tiếp theo trình bày cách
họ xử lý vấn đề đó như thế nào.
----------------------------------------------
NGUỒN :
Aug. 14, 2020 6:51 pm ET
No comments:
Post a Comment