James Gallagher
Phóng
viên sức khỏe và y tế
21 tháng 3 năm 2020
Virus
corona đang lây lan khắp thế giới nhưng chưa có một loại thuốc nào có thể giết
chúng hoặc một loại vaccine nào có thể giúp bảo vệ con người khỏi việc lây nhiễm
chúng.
Vậy chúng ta còn bao xa mới có được loại thuốc cứu mạng
này?
Bao giờ sẽ có vaccine corona?
Nghiên cứu đang diễn ra với tốc độ chóng mặt.
Có khoảng 20 loại vaccine đang được phát triển. Một
loại vừa được thử nghiệm trên người, bỏ qua cả khâu thử nghiệm thông thường
trên động vật, để kiểm tra độ an toàn và tính hiệu quả của nó.
Các nhà khoa học khác đang ở giai đoạn nghiên cứu
trên động vật và hi vọng sẽ có kết quả thử nghiệm trên người vào cuối năm nay.
Nhưng ngay cả khi các nhà khoa học có thể ăn mừng về
việc đang phát triển một loại vaccine vào năm nay, thì vẫn còn khối lượng công
việc khổng lồ để có thể sản xuất nó đại trà.
Điều đó có
nghĩa là, trên thực tế, một loại thuốc hay vaccine như vậy sẽ không sẵn sàng ít
nhất cho tới giữa năm sau.
Tất cả những điều này xảy ra trong một lịch trình
chưa có tiền lệ và được thực hiện với những cách tiếp cận mới với vaccine, do
đó không có gì đảm bảo là mọi thứ sẽ suôn sẻ.
Cần nhớ rằng có bốn loại virus corona đã lưu hành ở
cơ thể người, và chúng ta chưa có một loại vaccine nào cho cả bốn loại này.
Nó sẽ bảo vệ mọi người ở mọi lứa tuổi?
Nó sẽ, gần như chắc chắn, ít thành công hơn ở người
lớn tuổi. Không phải do bản thân vaccine, mà do hệ miễn dịch của người lớn tuổi không đáp ứng
tốt với tiêm chủng. Chúng ta thấy điều này mỗi năm với bệnh cúm.
Có tác dụng phụ không?
Mọi loại thuốc, kể cả thuốc giảm đau thông thường, đều
có tác dụng phụ. Nhưng nếu không có thử nghiệm lâm sàng thì sẽ không thể biết được
một loại vaccine đang thử nghiệm có tác dụng phụ không.
Đây là điều mà giới chức sẽ muốn theo dõi chặt chẽ.
Ai sẽ được tiêm vaccine?
Nếu một loại vaccine đang được phát triển thì có
nghĩa là sẽ có giới hạn trong cung ứng, ít nhất là ở giai đoạn đầu. Vì thế quan
trọng là phải có sự ưu tiên.
Nhân viên y tế
tiếp xúc với bệnh nhân Covid-19 là những người đầu bảng ưu tiên. Bệnh này nguy hiểm chết người đối với người lớn tuổi, do đó họ cũng nên
được ưu tiên nếu vaccine hiệu quả đối với nhóm tuổi này. Tuy nhiên, có lẽ sẽ tốt
hơn nếu tiêm vaccine cho người sống cùng hoặc người chăm sóc những người lớn tuổi.
Thế còn thuốc điều trị?
Các bác sỹ đang thử nghiệm một số loại kháng sinh
xem có nó tác dụng trên virus corona hay không. Việc này đẩy nhanh tốc độ
nghiên cứu bởi các loại kháng sinh này đã được biết đến là an toàn với con người.
Các thử nghiệm đang diễn ra tại các bệnh viện ở các
quốc gia bị ảnh hưởng, nhưng, vào tháng Hai, Giáo sư Bruce Aylward từ Tổ chức Y tế Thế giới,
cho biết: "Hiện tại chỉ có một loại thuốc mà chúng tôi nghĩ có thể có hiệu
quả thực sự và đó là remdesivir."
Loại thuốc này được bào chế để điều trị bệnh nhân
Ebola, nhưng dường như cũng có thể tiêu diệt nhiều loại virus. Tuy nhiên, chúng
tôi vẫn đang chờ kết quả thử nghiệm.
Có nhiều hy vọng một cặp thuốc HIV (lopinavir và ritonavir) sẽ có hiệu quả, nhưng dữ
liệu thử nghiệm thật đáng thất vọng.
Chúng đã không cải thiện sự phục hồi, giảm tử vong
hoặc giảm mức độ của virus corona những bệnh nhân mắc Covid-19 nghiêm trọng.
Tuy nhiên, khi thử nghiệm được tiến hành ở những bệnh nhân bệnh nặng (gần như
chết), có lẽ đã quá muộn để thuốc phát huy tác dụng trong lây nhiễm.
Các nhà khoa học c ũng quan tâm đến một loại thuốc
chống sốt rét cũ và rẻ tiền được gọi là chloroquine. Các xét nghiệm trong phòng thí
nghiệm đã cho thấy nó có thể tiêu diệt virus, nhưng một lần nữa chúng ta lại phải
chờ kết quả khi thuốc này được đưa cho bệnh nhân Covid-19 uống. Các thử nghiệm đang diễn ra ở Mỹ
và các nước khác.
Cho đến khi vaccine hoặc thuốc điều trị sẵn sàng, tôi có
thể làm gì?
Vaccine là cách tốt nhất để ngăn ngừa lây nhiễm và
lúc này cách tốt nhất khi chưa có vaccine là vệ sinh tốt.
Nếu bạn bị nhiễm virus corona, thì đối với hầu hết mọi
người, bệnh sẽ nhẹ và có thể được điều trị tại nhà bằng cách nghỉ ngơi tại giường,
uống paracetamol
và uống nhiều nước. Một số bệnh nhân có thể phát triển bệnh nặng hơn và cần điều
trị tại bệnh viện.
Làm thế nào để tạo ra một vaccine?
Vaccine một cách vô hại chỉ ra virus hoặc vi khuẩn
(hoặc thậm chí là một phần nhỏ của chúng) cho hệ thống miễn dịch. Hệ thống
phòng thủ của cơ thể nhận ra chúng là một kẻ xâm lược và sau đó học cách chống
lại chúng.
Sau đó, nếu cơ thể bị tiếp xúc với virus, nó đã biết
cách chống lại sự lây nhiễm.
Phương pháp tiêm chủng chính được sử dụng trong nhiều
thập kỷ là sử dụng virus gốc.
Vaccine sởi, quai bị và rubella (MMR) được tạo ra bằng
cách sử dụng các phiên bản yếu của những virus không thể gây nhiễm trùng toàn
diện. Thuốc ngừa cúm theo mùa được thực hiện bằng cách lấy các chủng cúm chính
lây nhiễm từ người này sang người khác và vô hiệu hóa chúng hoàn toàn.
Công trình về vaccine cho virus corona đang sử dụng
các phương pháp mới hơn và ít được thử nghiệm hơn, được gọi là vaccine
"nhiễm và chạy". Vì
chúng ta đã biết mã di truyền của virus corona mới Sars-CoV-2, giờ
đây chúng ta đã có bản thiết kế hoàn chỉnh để thiết lập virus này.
Một số nhà khoa học vaccine đang lấy các phần nhỏ của
mã di truyền của virus corona và đưa chúng vào các loại virus khác, hoàn toàn
vô hại.
Bây giờ bạn có thể làm "lây nhiễm" một ai
đó với virus vô hại và theo lý thuyết sẽ cung cấp một số miễn dịch chống lại sự
lây nhiễm.
Các nhóm khác đang sử dụng các đoạn mã di truyền thô
(có thể là DNA hoặc RNA tùy theo cách tiếp cận), một khi được tiêm vào cơ thể,
sẽ bắt đầu tạo ra các protein virus mà hệ thống miễn dịch lại có thể học cách
chiến đấu.
----------------------------------------
VOA Tiếng Việt
21/03/2020
Thống
đốc bang New Jersey ngày thứ Bảy dự kiến sẽ theo chân bốn bang khác là California,
New York, Illinois và Connecticut yêu cầu hàng triệu người Mỹ đóng cửa hàng
và ở nhà để làm chậm sự lây lan của dịch virus corona.
Tổng số ca nhiễm virus corona được biết đến ở Mỹ đã
tăng theo cấp số nhân trong những ngày gần đây, vượt qua 18.000 người trong một đợt
tăng vọt mà các quan chức y tế nói phần lớn là do gia tăng xét nghiệm chẩn
đoán. 266 người đã tử vong vì dịch bệnh này.
Mở rộng các biện pháp dãn cách xã hội ngày càng được
áp dụng ở cấp địa phương, Thống đốc bang California Gavin Newsom ban
hành chỉ thị đầu tiên trên toàn bang yêu cầu cư dân ở trong nhà trừ phi cần đi
đến các cửa hàng tạp hóa, nhà thuốc, trạm xăng và các “cơ sở kinh doanh thiết yếu”
khác.
Sắc lệnh của ông Newsom, được công bố vào cuối ngày
thứ năm, cho phép 40 triệu dân của bang California có thể ra ngoài trong một thời
gian ngắn để tập thể dục miễn là họ giữ khoảng cách với những người khác.
Ngày thứ Sáu, các thống đốc ở các bang New York,
Illinois và Connecticut theo bước, và Thống đốc bang New Jersey Phil
Murphy cho biết ông dự định ban hành các chỉ thị tương tự vào ngày thứ Bảy.
Năm bang nơi các thống đốc đã cấm hoặc
sẽ sớm cấm các cơ sở kinh doanh không thiết yếu và thúc giục người dân ở nhà có
tổng dân số là 84 triệu người, chiếm khoảng một phần tư dân số Mỹ và chiếm gần
một phần ba nền kinh tế quốc gia.
Các chỉ thị của bang hầu hết được ban hành mà không
có những cơ chế chấp hành nghiêm ngặt để hỗ trợ.
Đại dịch virus corona đã làm tê liệt nhiều lĩnh vực
của nền kinh tế của Mỹ và đảo lộn đời sống trong tuần qua, khi các học khu và
trường đại học hủy các lớp học, và các công ty đóng cửa, tự nguyện hoặc theo lệnh
của chính phủ.
Bang Washington, nơi ghi nhận trường hợp nhiễm virus corona được biết đến đầu tiên của Mỹ
vào tháng 1, hiện chiếm số người chết nhiều nhất - 83 người tính đến ngày thứ
Sáu. Bang này kể từ ngày 16 tháng 3 đã đóng cửa các quán bar, nhà hàng, các địa
điểm vui chơi giải trí trong khi cấm tụ tập quá 50 người.
---------------------------------------
21/03/2020
Tổng thống Mỹ Donald
Trump ngày 20/3 loan báo Hoa Kỳ sẽ cấp tốc trả về bên kia biên giới những di dân tìm cách vượt biên bất hợp pháp vào lãnh thổ Mỹ từ Mexico và Canada trong lúc Mỹ đóng các đường biên giới này đối với những dạng du hành không cần kíp để hạn chế sự lây lan của virus
corona.
Ông Trump cho biết Mỹ và Mexico sẽ cùng làm việc để giữ cho lưu thông thương mại xuyên biên giới được suôn sẻ tối đa hầu hạn chế gây gián đoạn làm ăn kinh doanh.
Các biện pháp tương tự tại biên giới Mỹ-Canada, chẳng hạn như ngưng cho khách du lịch qua lại cũng được áp dụng. Các biện pháp này sẽ có hiệu lực trước giữa đêm ngày 20/3.
Ông Trump ngày 20/3 nói rằng di dân vượt biên giới là mối đe doạ làm cho tình hình dịch bệnh tồi tệ hơn.
Mỹ hiện có 12.500 ca xác nhận nhiễm
virus corona và ít nhất 207 người chết, theo số liệu Reuters thu thập.
Chính quyền sẽ cho phép giới hữu trách biên phòng, trên cơ sở bảo vệ sức khoẻ cộng đồng, cấp tốc trả di dân bất hợp pháp về bên kia biên giới, khỏi đưa vào các cơ sở tập trung di dân bất hợp pháp ở biên giới, khỏi phải ra toà di trú để xét xử.
Tổng thống Trump cho biết những di dân không phải công dân Mexico không bị gửi qua
Mexico và về cố quốc.
Năm ngoái, chính quyền Trump thực thi chính sách gửi khoảng 60 ngàn di dân xin tị nạn qua phía biên giới Mexico để chờ cứu xét.
Tuần này, chính quyền Trump yêu cầu bổ sung thêm ngân khoản 249 triệu đô la cho hoạt động thực thi di trú, trong đó có việc thuê bao phi cơ cho các chuyến bay trục xuất.
------------------------------
No comments:
Post a Comment