Eric
Lipton, Zolan Kanno-Youngs và Helene
Cooper
Trúc Lam dịch
18/03/2020
LTS: Đối
phó với virus corona hiện đang là thử thách rất lớn đối với chính quyền Trump,
khi mà cách chọn những người trung thành với ông ta vào làm việc trong Nhà Trắng,
cũng như dẹp bỏ các cơ quan quan trọng, như cơ quan Ứng phó Đại dịch của Hội đồng an ninh quốc
gia Hoa Kỳ và các cơ quan Y tế Công cộng khác… đang gây ra hậu quả nghiêm
trọng như thế nào.
Người dân Mỹ đang hoảng loạn khi họ mua rất nhiều hàng hóa để tích trữ,
cũng như mua súng
đạn để phòng thân, bởi họ không còn tin tưởng vào sự đối phó với dịch bệnh
của chính quyền Trump. Chính quyền tiểu bang cũng đã tuyệt vọng, khi nhiều yêu
cầu giúp đỡ đã không nhận được trả lời. Khó có thể tưởng tượng nước Mỹ rơi vào
cảnh này, các vật tư thiết bị y tế thiếu thốn, không phải do không có, mà do
các cơ quan không phối hợp với nhau, để tìm xem chúng đang ở đâu, chuyển đến những
nơi cần sử dụng.
Cuộc khủng hoảng này rồi sẽ qua đi, nhưng nhiều người dân Mỹ sẽ phải trả
giá bằng chính sinh mạng của mình (hiện đã có 116 người chết ở Mỹ do virus
corona), khi một số người chọn một “con buôn”, một “game show host” lên làm
lãnh đạo nước Mỹ. Và không chỉ riêng ông ta, mà những người ủng hộ ông ta cũng
sẽ phải gánh trách nhiệm này.
______
Tác giả: Eric
Lipton, Zolan Kanno-Youngs và Helene Cooper
Dịch giả: Trúc
Lam
Các thành viên của
Công binh Lục quân trong trận lũ lụt ở Oklahoma năm ngoái. Công binh Lục quân vẫn
chưa được khai thác để giúp đỡ đối phó vụ virus corona. Nguồn: Joseph Rushmore/
NYT
Tàu bệnh viện ở lại cảng, các bệnh viện dành
cho cựu chiến binh đang chờ lệnh và yêu cầu được giúp
đỡ đã không được trả lời, vì phần lớn chính phủ vẫn còn đứng ở bên lề.
WASHINGTON – Thị trưởng
thành phố Seattle muốn có một số lượng lớn lều trại của chính phủ liên bang để
xây dựng nhanh những nơi trú ẩn, làm chỗ ở cho người dân cách ly. Bang New York
đã yêu cầu sự giúp đỡ của Công binh Lục quân (Army Corps of Engineers) để xây dựng
ngay các bệnh viện. Thống đốc bang Oregon nhiều lần thúc ép Bộ Y tế và Dịch vụ
Nhân sinh gửi cho hàng trăm ngàn máy trợ thở, áo bảo hộ và găng tay, kính bảo vệ
mặt hoặc kính bảo hộ.
Sau rất nhiều lời cầu
xin, Tổng thống Trump hôm thứ Ba bắt đầu thu nhận nhiều [cơ quan] chính phủ vào
những gì mà Nhà Trắng đã kêu gọi trong nhiều tuần về cách tiếp cận “toàn bộ
chính quyền” để đối phó với virus corona đang lan tràn.
Ông Trump nói trong một cuộc
họp báo chiều thứ Ba, đề cập đến yêu cầu của New York về việc thu nhận Công
binh Lục quân: “Chúng tôi đang bắt đầu tiến trình. Nhà nước đang
làm việc tích cực vụ này, nhưng có lẽ chúng tôi sẽ bổ
sung vào những gì họ đang làm”.
Sự thay đổi diễn ra bốn ngày
sau khi một báo cáo nội bộ của Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh – chưa được chia sẻ
với công chúng – kết luận rằng, “đại dịch sẽ kéo dài 18 tháng hoặc lâu
hơn nữa và có thể gồm nhiều đợt bệnh”.
Cơ quan nói trên giả định
rằng, virus này có thể sẽ gây ra “sự thiếu hụt đáng kể cho chính phủ, khu vực
tư nhân và người tiêu dùng cá nhân ở Mỹ”, và sự phối hợp của chính phủ
liên bang sẽ là cấp bách, theo tài liệu.
Tuy nhiên, bất chấp những
lời hứa về “toàn bộ nỗ lực của chính phủ”, các cơ quan chủ chốt – như
Công binh Lục quân, các bộ phận khác của Bộ Quốc phòng, Cơ quan Quản lý Khẩn cấp
Liên bang và Bộ Cựu chiến binh – đã không được yêu cầu đóng góp.
Ngay cả sau khi ông Trump
cam kết hỗ trợ các bang hôm thứ Ba, Công binh Lục quân cho biết, họ vẫn chưa nhận
được chỉ đạo từ chính quyền.
Thống đốc Andrew M. Cuomo
của bang New York nói hôm thứ Hai: “Chúng tôi cần chính phủ liên bang đóng
vai trò của mình. Chính phủ liên bang có khả năng rất lớn”.
Phần lớn khả năng đó chưa
được khai thác. Tàu bệnh viện đang ở cảng. Bộ Cựu chiến binh được chỉ định một
cách hợp pháp như là hệ thống chăm sóc sức khỏe dự phòng trong các trường hợp
khẩn cấp quốc gia, đang chờ đợi yêu cầu để giúp đỡ. Bộ Cựu chiến binh có nhiều
giường ở nhiều trung tâm trong số 172 trung tâm bệnh viện và một số lượng lớn
các phòng đặc biệt, dành cho bệnh nhân bị rối loạn hô hấp.
Hệ thống rộng lớn gồm các
bác sĩ và y tá cấp cứu sẵn sàng để Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh triển khai – được
gọi là Hệ thống Y tế Thảm họa Quốc gia – vẫn đang chờ lệnh, ngoại trừ đưa nhân
viên tới các địa điểm, nơi hành khách được đưa ra khỏi các du thuyền đang bị
cách ly.
Tàu bệnh viện Hải
quân có sức chứa 1.000 giường. Tàu này đã giúp đỡ trong các thảm họa thiên
nhiên, không phải cách ly dịch bệnh. Nguồn: Rhona Wise / AFP/ Getty Images
Và Bộ Quốc phòng, nơi có
1,3 triệu binh sĩ đang hoạt động và cơ sở hạ tầng dân sự và quân sự, đã lên kế
hoạch cho các trường hợp khẩn cấp quốc gia gần như là một hình thức nghệ thuật,
vẫn chưa được triển khai hết khả năng. Các quan chức cao cấp Lầu Năm Góc cho biết,
họ sẵn sàng hỗ trợ theo bất kỳ cách nào được yêu cầu, nhưng họ cũng cảnh báo rằng
phần lớn dịch vụ chăm sóc y tế khẩn cấp của quân đội được thiết kế để chống lại
chấn thương hoặc thiên tai, không phải để cách ly hàng loạt vì nhiễm bệnh.
Lần cuối, một dịch bệnh
truyền nhiễm lớn xuất hiện, Tổng thống Barack Obama đã phái gần 3.000 lính Mỹ đến
Liberia để xây dựng bệnh viện và trung tâm điều trị, giúp chống dịch Ebola. Lầu
Năm Góc mở một chiến dịch chỉ huy chung tại một khách sạn ở thủ đô Monrovia của
Liberia để phối hợp nỗ lực quốc tế chống lại căn bệnh này và quân đội Mỹ đã
cung cấp các kỹ sư để giúp xây dựng các cơ sở điều trị bổ sung và cử người đi
đào tạo nhân viên y tế ở Tây Phi, đối phó với khủng hoảng.
Lầu Năm Góc đã thực hiện
các kế hoạch về cách quân đội Mỹ có thể giúp đỡ: Từ việc triển khai tàu bệnh viện
Hải quân Comfort và Mercy tới sông Hudson ở New York hoặc ngoài khơi Bờ Tây, đến
xây dựng các thành phố lều trại gần các bệnh viện đô thị, cho đến việc chọn các
ca bệnh để chữa theo thứ tự nguy cấp.
Bộ trưởng Quốc phòng Mark
T. Esper cho biết hôm thứ Ba rằng, Lầu Năm Góc sẽ cung cấp cho Bộ Y tế và Dịch
vụ Nhân sinh 5 triệu khẩu trang N95, có thể được sử dụng để giúp bảo vệ nhân
viên y tế và những người dễ bị tổn thương trước virus. Ông nói, một triệu đầu
tiên sẽ có sẵn ngay lập tức.
Lầu Năm Góc cũng đang
cung cấp 2.000 máy thở cho các bệnh viện, một con số quá ít so với nhu cầu dự
kiến. Ông Esper nói: “Khi bạn nhìn vào xem có bao nhiêu người có
thể cần đến nó, 2.000 máy không đủ nhét vào cái kẽ”.
Trong khi quân đội có cơ
sở hạ tầng để giúp đỡ, vẫn có những giới hạn. Bệnh viện dã chiến và tàu bệnh viện
Comfort và Mercy được thiết kế cho những người bị chấn thương, không phải
virus, và các bác sĩ sẽ phải được chỉ định từ nơi khác đến để bố trí. Các chiếc
tàu, mỗi chiếc có sức chứa 1.000 giường, đã giúp đỡ trong các thảm họa tự nhiên
như sóng thần, bão và động đất, chứ không phải để cách ly.
Các quan chức Bộ Quốc
phòng cho biết, một khả năng để tàu Comfort đóng quân ở cảng New York và tiếp
thu các bệnh nhân không bị nhiễm virus corona ở New York, nơi có thể giải phóng
các giường bệnh tại Manhattan để chữa các ca nhiễm bệnh.
Thống đốc Jay Inslee của
bang Washington cho biết, ông đã nói chuyện với ông Esper hôm thứ ba về việc tiếp
cận các nguồn tài nguyên có thể giúp củng cố các bệnh viện y tế mới. “Tôi dự
đoán rằng, chúng tôi sắp nhận được sự giúp đỡ thật sự từ Bộ
Quốc phòng”, ông Inslee nói.
Một phần của thách thức
là vai trò bất thường mà ông Trump đã giao cho Cơ quan Quản lý Khẩn cấp Liên
bang (FEMA), theo truyền thống được chỉ định là cơ quan liên bang hàng đầu
trong các thảm họa lớn để nhận yêu cầu từ các bang riêng lẻ và sau đó giao cho
những người của liên bang đưa ra lời yêu cầu giúp đỡ. Trong trường hợp này, ông
Trump đã để Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh phụ trách.
“FEMA là cơ quan
duy nhất có toàn quyền của chính phủ liên bang để xử
lý theo ý mình”, ông Keith J. Kaniewski là người đã rời khỏi FEMA hồi
tháng giêng, sau khi phục vụ kể từ khi chính quyền Trump bắt đầu, với tư cách
là một trong những quan chức hàng đầu của cơ quan FEMA.
Thảm họa đang lan rộng,
chính phủ liên bang sẽ không bao giờ có thể giải quyết tất cả các yêu cầu giúp
đỡ, ông W. Craig Fugate, lãnh đạo FEMA thời chính quyền Obama, nói.
“Hầu hết các nguồn
cung cấp giúp đỡ thảm họa được thiết lập để ứng phó với thảm họa cục
bộ, không phải là thứ gì đó xảy ra trên toàn quốc cùng một lúc”.
Bang Oregon đã gửi thư
cho Phó Tổng thống Mike Pence hôm 3 tháng 3, yêu cầu gửi 400.000 khẩu trang
N95. Trong nhiều ngày, họ không nhận được phản hồi và chỉ đến ngày 14 tháng 3 mới
nhận được lô hàng đầu tiên, với 36.800 khẩu trang. Nhưng có vấn đề: Hầu hết các
thiết bị họ nhận được đều đã quá hạn và vì vậy, “sẽ không phù hợp
cho các cơ sở phẫu thuật”, tiểu bang này cho biết.
Thành phố New York cũng
đưa ra yêu cầu cho hơn 2 triệu khẩu trang và chỉ nhận được 76.000 cái. Tất cả
đã hết hạn, ông Deanne Criswell, ủy viên quản lý khẩn cấp của thành phố New
York, nói. Thành phố cũng đang yêu cầu thêm các giường bệnh cho các đơn vị chăm
sóc đặc biệt và các đội y tế cho một trung tâm hội nghị, có thể được chuyển
thành một cơ sở y tế tạm thời.
Trung tâm đối phó dịch
bệnh Covid-19 của Cơ quan Y tế Oregon. Thống đốc Kate Brown gọi phản ứng của
liên bang là “vô cùng không thỏa đáng”. Nguồn: Kristina Barker/ NYT
Thống đốc Kate Brown của
bang Oregon nói với các phóng viên cuối tuần rồi về sự đối phó [với dịch] của
chính phủ liên bang, về việc đề nghị gửi cho tiểu bang chỉ một phần vật tư y tế
mà bà yêu cầu: “Hoàn toàn không thỏa đáng. Chúng tôi đã liên lạc với chính
quyền này mỗi ngày kể từ đó, nhưng chúng tôi không nhận được
gì cả. Số không hoàn toàn. Không nhận được gì từ họ”.
Ông Cuomo [Thống đốc bang
New York] bày tỏ sự đánh giá cao về khả năng phát triển nhanh việc tiến hành
các xét nghiệm virus corona, đây là sự chậm trễ mà cho đến nay vẫn thu hút sự
chú ý nhất. Nhưng nhu cầu thật sự bây giờ là cho một phản ứng rộng lớn hơn nhiều,
ông nói. Ông muốn Công binh Lục quân giúp New York xây các bệnh viện dã chiến –
ông nói, ông lo ngại tiểu bang [New York] sắp phải đối mặt với tình trạng thiếu
rất nhiều giường bệnh, đặc biệt là tại các phòng hồi sức.
Ông Cuomo nói: “Họ xây
sân bay. Họ xây cầu đường. Họ xây bệnh viện. Đây chính xác là những
gì họ làm”.
Một phát ngôn viên của
Công binh Lục quân cho biết hôm thứ Ba rằng, cơ quan này – có khả năng rất lớn
đã được sử dụng ở các thảm họa trong quá khứ như cơn bão Katrina – vẫn đang chờ
nhận lệnh.
“Công binh Lục
quân Hoa Kỳ sẵn sàng hỗ trợ đất nước trong thời kỳ khủng hoảng với
khả năng tốt nhất của mình và chúng tôi ở trong tư thế sẵn sàng khi
nhận được yêu cầu chính thức từ Bộ Quốc phòng. Tuy nhiên, tới thời
điểm này, chúng tôi chưa được giao nhiệm vụ”, ông Rain Raini W. Brunson,
phát ngôn viên của Công binh Lục quân cho biết trong một tuyên bố.
Hôm thứ Ba, ông Trump cho
biết, gần đây ông đã nói chuyện với ông Cuomo và rằng các cuộc thảo luận đã bắt
đầu với các quan chức Bộ Quốc phòng về việc có thể xây dựng các bệnh viện dã
chiến, địa điểm thậm chí đang được xem xét. Ông cũng đề xuất rằng, FEMA sẽ sớm
đóng vai trò tích cực hơn.
Ông Trump nói: “Chúng
tôi đang hợp tác chặt chẽ và đưa FEMA vào tham gia. Họ đã
tham gia nhưng chúng tôi đang khiến họ tham gia ở một cấp độ khác”.
Nhưng các cơ quan khác vẫn
im lặng. Các nhóm cựu chiến binh cho biết, Bộ Cựu chiến binh đã không xuất hiện
ở tuyến đầu và trung tâm của bất kỳ nỗ lực liên lạc phản ứng khẩn cấp nào.
“Đất nước đã
không chấp nhận sự tham gia của Bộ Cựu chiến binh. Họ cần gửi
thông điệp, rằng chúng tôi đã chuẩn bị và ngay bây giờ chúng tôi chưa thấy
hoặc nghe gì cả và điều này mang lại cảm giác lo lắng”.
Ông Randy Reese, giám đốc điều hành của Disabled American Veterans [thuộc Bộ Cựu
chiến binh], có trụ sở ở Washington, nói.
Các quan chức FEMA nói, Bộ
Y tế và Dịch vụ Nhân sinh vẫn chịu trách nhiệm về phản ứng của liên bang và họ
cũng đang chờ lệnh từ cơ quan này trước khi họ chuyển sang hỗ trợ.
Lizzie Litzow, phát ngôn
viên của FEMA, nói, “FEMA sẽ tiếp tục hỗ trợ tất cả các bang và vùng
lãnh thổ trong tình huống năng động này”.
Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân
sinh đã không trả lời yêu cầu bình luận.
Trong các trường hợp khẩn
cấp quốc gia trước đây, FEMA chịu trách nhiệm tìm ra nơi lấy khẩu trang, máy trợ
thở, giường bệnh và lều từ quân đội hoặc khu vực tư nhân và bảo đảm nguồn cung
cấp được chuyển đến các tiểu bang, theo ông Michael Chertoff, Bộ trưởng Bộ Nội
an dưới thời Tổng thống George W. Bush, là người giám sát ứng phó với cơn bão
Katrina.
Ông Chertoff nói: “Họ
có các mối quan hệ và biết nơi để tìm kiếm mọi thứ. Không có điều
đó, tôi không rõ ai là người sẽ thực hiện chức năng điều phối và hỗ trợ”.
_____
Eileen Sullivan và Jennifer Steinhauer đã đóng
góp cho bài báo này.
By Eric Lipton, Zolan
Kanno-Youngs và Helene Cooper
Published March 17,
2020Updated March 18, 2020, 10:18 a.m. ET
No comments:
Post a Comment