05/12/2024
https://www.voatiengviet.com/a/my-la-nuoc-cua-di-dan/7887514.html
Ai là vị tổng
thống Mỹ trục xuất di dân bất hợp pháp nhiều nhất? Tổng thống Bill Clinton trục
xuất nhiều hơn người tiền nhiệm, George W.H. Bush. Năm 2012, trong khi tranh cử
lần thứ nhì, Tổng thống Barack Obama đã bị tố cáo với nhãn hiệu “Tổng Tư lệnh
Trục Xuất” (Deporter-in-chief). Nhưng ông George W. Bush đã qua mặt ông Obama.
Tổng thống Donald Trump có thể vượt qua thành tích của tất cả những người tiền
nhiệm. Ông từng hứa trong nhiệm kỳ sắp tới sẽ trục xuất từ 15 đến 20 triệu di
dân bất hợp pháp, theo Time.
https://gdb.voanews.com/01000000-c0a8-0242-1496-08dc39eec957_cx0_cy10_cw0_w1023_r1_s.jpg
Toà
nhà Sở Di Trú Hoa Kỳ tại Phoenix, Arizona. Hình minh hoạ.
Hàng
triệu di dân không giấy tờ hợp pháp đang bị giam giữ ở Mỹ, ai cũng đồng ý nên
trục xuất hết. Nhưng trục xuất hàng chục triệu người sẽ rất phức tạp, mất nhiều
thời gian, và rất tốn tiền.
Phải
tìm cho ra hàng trục triệu dân không giấy tờ chưa bị bắt. Phải xây dựng hàng
trăm ngàn trại giam cho họ tạm trú. Phải huy động cảnh sát, quân đội. Nhưng
không phải ai cũng đồng ý. Mỗi người nhận được lệnh trục xuất đều có quyền phản
đối và kiện chính phủ Mỹ, theo đúng hiến pháp. Các vụ kiện này có thể kéo dài
không biết bao nhiêu năm. Tòa án Di dân của Mỹ còn ứ đọng một số lượng lớn các
ca di dân bất hợp pháp chưa được đem xử. Nếu tòa ra lệnh trục xuất, rồi làm sao
gửi tất cả dân bất hợp pháp này về nước gốc của họ? Đa số từ Venezuela,
Columbia hoặc Nicaragua, vân vân, đã lẻn vào Mexico để mượn đường qua Mỹ. Các
quốc gia đó có chịu gánh lấy những đứa con lưu lạc này hay không?
Chi
phí cho việc trục xuất hết di dân bất hợp pháp sẽ tốn đến $315 tỷ mỹ kim, theo
báo mạng Newsweek ngày 29/11/ 2024. Đó là chưa kể những thiệt hại gây ra trong
cả nền kinh tế Mỹ. Các nông trại không thể tìm được người làm chịu lãnh lương
thấp như các di dân bất hợp pháp. Giá thực phẩm sẽ tăng lên. Nhiều công trường
xây cất sẽ thiếu người làm việc. Sẽ khó tìm ra đủ số người làm lao công trong bệnh
viện, săn sóc người già hay người bệnh tại nhà, đời sống hàng triệu dân Mỹ bị ảnh
hưởng. Các quán ăn, ngay trong vùng Little Saigon ở California, sẽ khó kiếm người
làm phụ bếp, rửa chén, bưng thức ăn hoặc quét dọn!
Nhiều
người nói rằng di dân đã cướp việc làm của người Mỹ bản xứ vì họ chấp nhận lãnh
lương thấp. Theo Andy J. Semotiuk, trên tạp chí Forbes ngày 29 tháng 11, 2024
thì nhiều cuộc nghiên cứu đã chứng tỏ ý kiến này không đúng. Giáo sư Paul
Krugman, Đại học MIT, đã lý luận: Nếu di dân chiếm làm công việc của dân bản xứ
thì trong mấy năm qua, khi số di dân lên cao, tỷ số người bản xứ thất nghiệp phải
tăng lên. Nhưng điều này không xảy ra; tỷ số xuống thấp chưa từng thấy. Ngày 7
tháng 6, Tổng thống Joe Biden mới khoe rằng trong hơn ba năm nước Mỹ đã tạo
thêm được 15.6 triệu công việc làm, thất nghiệp bằng hoặc xuống dưới 4 phần
trăm trong 30 tháng liền, thời gian dài nhất trong nửa thế kỷ.
Ông
Paul Krugman nhớ lại trước đây vài chục năm ông cũng nghĩ rằng các di dân đã
tranh giành công việc của người lao động bản xứ. Bây giờ ông và nhiều nhà kinh
tế khác công nhận rằng di dân thường tìm và nhận làm những việc mà dân bản xứ
không làm. Trong thực tế, trong mấy năm gần đây, số di dân vào Mỹ lên cao nhưng
đồng lương tối thiểu ở Mỹ cũng tăng lên. Lương bổng tăng đẩy lạm phát lên cao.
Tuy nhiên, không thể nói di dân là nguyên nhân gây ra lạm phát; mà có thể nói
ngược lại. Sau bệnh dịch Covid-19, nhiều người Mỹ ngần ngại không muốn đi làm
vì lo nhiễm bệnh; các xí nghiệp phải tăng lương để thu hút nhân công, giá hàng
hóa cũng lên theo. Chính nhờ nhiều di dân mới vào Mỹ, đi tìm việc làm và nhận đồng
lương thấp cho nên lạm phát không lên cao quá và đã dần dần giảm xuống.
Di
dân còn tạo được một ảnh hưởng tốt lâu dài trên quỹ hưu bổng xã hội (Social
Security) và y tế của chính phủ Mỹ (Medicare). Hầu hết các di dân bất hợp pháp
đều ở tuổi đang làm việc và sẽ còn làm việc nhiều năm nữa. Trong thời gian đó,
mỗi lần lãnh lương họ đều phải “đóng thuế” cho các quỹ Social Security và
Medicare, các chủ nhân tự động cắt tiền thuế gửi cho các quỹ trên. Nhưng họ thường
không có nhu cầu, không rút ra đồng nào từ các quỹ xã hội của nước Mỹ. Không những
thế, vì quy chế đi làm không hợp pháp, sau này họ cũng không thể thụ hưởng trên
số tiền mà họ đã đóng góp.
Di
dân, hợp pháp hay không, giúp kinh tế Mỹ đủ người làm việc; vì thế giúp cho lạm
phát bớt lên mạnh và giữ mức lãi suất không cao.
Trước
cơn bệnh dịch Covid, các nhà kinh tế làm việc cho quốc hội Mỹ tiên đoán trong
năm 2024 có thể tạo thêm từ 60,000 đến 100,000 công việc làm mới mà không lo
gây lạm phát vì số người tìm việc làm cũng vào khoảng đó, theo tin CNBC, ngày
17 tháng 6, 2024. Nếu số người không đủ so với số việc làm thì sẽ phải tăng
lương cho công nhân, kéo vật giá tăng theo. Nhưng trong tháng Năm năm nay, số
công việc làm mới tăng vọt lên tới 272,000 mà lạm phát không vọt lên quá cao;
vì thị trường lao động đã được tiếp viện với các di dân mới từ biên giới phía
Nam vào nước Mỹ. Nhờ thế, khi chủ tịch Ngân Hàng Trung Ương Mỹ, Jerome Powell,
tăng lãi suất để ngăn lạm phát, ông không bắt buộc phải đưa lên mức quá cao –
lãi suất cao có thể khiến kinh tế giảm tốc độ phát triển.
Nước
Mỹ do các di dân thành lập, và phát triển nhờ tiếp tục thu hút di dân mới. Từ
nay đến cuối thế kỷ 21, dân số các nước tiến bộ ở châu Âu, dân số Nhật Bản và
Trung Quốc đều di xuống. Chỉ có dân số Mỹ hy vọng sẽ còn giữ vững được, chính
là nhờ hấp dẫn di dân mới.
Stuart
Anderson, trên mạng Foster News, cho biết một nghiên cứu của cơ quan National
Foundation for American Policy tìm ra rằng 55% các công ty mới lập (startup) ở
Mỹ trị giá $1 tỷ đô la có ít nhất một di dân góp công thành lập. Trong số các
doanh nghiệp loại này, California được 33 công ty đặt đại bản doanh, sau đến
New York (8), Massachusetts (5), Illinois (2), Florida (1) and Washington state
(1). Những di dân nổi tiếng đã vào nước Mỹ phải kể đến Albert Einstein, đến từ
Thụy Sĩ, Áo, Hungary và Đức; Jerry Yang, đồng sáng lập Yahoo! gốc Đài Loan;
Sergey Brin di cư từ Liên Xô cũ, cùng với Larry Page lập ra công ty Google. Phải
kể thêm, bà Melania Trump, từ Slovenia, Nam Tư cũ, sang Mỹ làm người mẫu trước
khi kết hôn với ông Donald Trump.
No comments:
Post a Comment