Du
học sinh Việt chờ đón chính quyền Trump với tâm trạng ‘vừa âu lo vừa hy vọng’
16/12/2024
Du
học sinh Việt Nam thể hiện tâm trạng vừa lo lắng với chính sách di dân thắt chặt
vừa hy vọng có cơ hội tốt hơn để làm việc ở Mỹ trong lúc chính quyền của Tổng
thống đắc cử Donald Trump sắp nhậm chức vào đầu năm sau, theo tìm hiểu của VOA.
‘Nước
Mỹ trước hết’
Với những chính sách di dân trong nhiệm kỳ đầu tiên vốn tìm cách hạn chế nguồn
cung lao động cạnh tranh công việc với người dân Mỹ và lập trường di dân mang
tính bảo thủ khi tranh cử của ông Trump, chính quyền Trump trong nhiệm kỳ sắp tới
được dự đoán sẽ khiến các du học sinh quốc tế, trong đó du học sinh Việt Nam, gặp
nhiều khó khăn trong tìm việc và ở lại Mỹ.
“Mối quan ngại lớn nhất của tôi là việc cản trở sinh viên và học giả quốc tế đến
Hoa Kỳ,” ông Dan Berger thuộc hãng luật chuyên về di trú Green & Spiegel được
Forbes dẫn lời nói trong bài báo có tiêu đề ‘Kế hoạch di dân của ông Trump làm
đảo lộn sinh viên và những người xin hồ sơ di trú’ được đăng trên Forbes hôm
4/11.
“Dưới chính quyền Trump trước đây, quy trình xin thị thực đã trở nên khó khăn
hơn, với thời gian xử lý hồ sơ kéo dài hơn, kiểm tra an ninh lâu hơn và nhiều
câu hỏi hơn,” ông chỉ ra.
“Chính
quyền Trump mới có thể sẽ tìm cách bóp chặt thị thực làm việc H-1B theo nhiều
cách khác nhau, bao gồm tỷ lệ bác bỏ cao hơn, thời gian xử lý lâu hơn và đưa ra
các yêu cầu về điều kiện khắt khe hơn,” giáo sư Stephen Yale-Loehr của Trường
Luật Cornell, được Forbes dẫn lời nói. “Do xin thị thực H-1B là cách thức phổ
biến mà sinh viên quốc tế có thể ở lại và làm việc tại Mỹ sau khi học xong, bất
kỳ hạn chế nào về thị thực H-1B sẽ khiến họ thêm lo lắng, đến mức họ ít có khả
năng đến Mỹ học ngay từ lúc đầu.”
Bài báo của Forbes nhắc lại chính quyền Trump nhiệm kỳ trước đã tìm cách hạn chế
chương trình Optional Practical Training, hay còn được gọi là OPT, tức là Đào tạo
Thực tập Tùy chọn, vốn cho phép du học sinh được ở lại Mỹ thực tập trong ngành
mình học trong vòng 12 tháng trong khi chính quyền Barack Obama trước đó đã ra
quy định cho phép du học sinh các ngành khoa học, kỹ thuật (STEM) được gia hạn
OPT thêm 24 tháng.
Trong nhiệm kỳ đầu, chính quyền Trump từng đề xuất một số hạn chế đối với sinh
viên quốc tế, trong đó có thắt chặt quy định về việc các du học sinh hết hạn giấy
tờ ‘ở lại Mỹ bất hợp pháp’, giới hạn việc học tập ở Mỹ trong khung thời gian cố
định.
Bộ Lao động của chính quyền Trump hồi năm 2020 cũng ra quy định yêu cầu chủ sử
dụng lao động phải trả cho sinh viên nước ngoài mức lương tối thiểu bắt buộc
cao đến mức họ rất khó được lọt vào thị trường lao động Mỹ.
‘Có
chút lo lắng’
VOA đã hỏi chuyện anh Huy N., một du học sinh Việt Nam tốt nghiệp ngành kế toán
tại Texas Christian University hồi năm 2019. Anh Huy may mắn nằm trong số 20%
trúng xổ số thị thực H-1B trong số khoảng 80.000 hồ sơ mỗi năm để ở lại Mỹ làm
việc trong thời gian 6 năm. Hiện tại, thị thực H-1B của anh chỉ còn hạn 1,5 năm
nhưng công ty của anh đã bảo lãnh xin thẻ xanh cho anh cách nay ba tháng.
“Tôi hy vọng mình sẽ có thẻ xanh trong khoảng thời gian một năm rưỡi đó để có
thể tiếp tục đi làm ở Mỹ,” Huy nói với VOA từ New York, nơi anh làm việc cho một
công ty về dữ liệu có tên là Deep Data.
Anh Huy bày tỏ lo lắng dưới chính quyền mới của ông Trump, hồ sơ xin thẻ xanh của
anh ‘có thể sẽ bị xét duyệt lâu hơn’ so với quy trình hiện tại là khoảng 18
tháng.
“Nếu trong vòng 18 tháng nữa mà tôi vẫn chưa có thẻ xanh (khi đó thị thực H-1B
sẽ hết hạn) thì tôi cũng phải tính đến công việc của mình và giấy tờ của mình
làm sao để có thể ở lại Mỹ một cách hợp pháp,” anh nói và cho biết một phương
án mà anh đang tính đến là xin visa đi học lên cao học để có thêm thời gian ở lại
Mỹ.
Do hồ sơ xin thẻ xanh của anh là do công ty hiện thời bảo lãnh nên trong thời
gian chờ đợi có thẻ xanh, Huy không thể chuyển sang công ty khác. Một rủi ro
khác là nếu bị công ty đột ngột sa thải trong lúc vẫn chưa có thẻ xanh, anh sẽ
khó lòng kiếm việc ở một công ty khác và được công ty này đồng ý tiếp tục bảo
lãnh thẻ xanh, anh trình bày với VOA.
“Trong thời gian sắp tới việc các công ty Mỹ tuyển dụng du học sinh quốc tế sẽ
khó hơn, nhất là đối với tôi khi visa H-1B chỉ còn một năm rưỡi,” anh dự đoán.
Tuy nhiên, Huy phân tích khả năng công ty sẽ sa thải anh để tuyển dụng một công
dân Mỹ thay vào chỗ anh theo chính sách ‘Nước Mỹ trên hết’ của ông Trump là khá
thấp, vì, theo anh lập luận, nếu công ty anh bị buộc phải làm như vậy, họ sẽ đối
phó bằng cách ‘outsourcing’, tức là giao công việc đó cho nước ngoài làm luôn
thay vì phải tuyển một người Mỹ để giảm thiểu chi phí nhân sự.
Anh cho biết trong thời gian ông Trump sắp tuyên thệ nhậm chức nhiệm kỳ hai,
công ty đã khuyên là anh nên hạn chế ra khỏi nước Mỹ trong thời gian này, kể cả
về Việt Nam thăm gia đình, để tránh rủi ro không được vào Mỹ trở lại, rút kinh
nghiệm từ lệnh cấm vào Mỹ đối với sinh viên một số nước trong nhiệm kỳ đầu của
ông Trump.
Nhìn chung, khi nhiệm kỳ hai của ông Trump sắp đến, Huy N. nói anh ‘có chút lo
lắng’ vì ‘có nhiều điều bất ngờ sắp tới’ nhưng anh tin rằng bản thân ‘vẫn còn
nhiều cơ hội ở phía trước nếu mình thực sự có khả năng’.
Kiếm
việc dễ hơn?
Khi được hỏi về kỳ vọng về nhiệm kỳ sắp tới của ông Trump, một du học sinh Việt
Nam khác là anh Vương Quang Tú đã nhắc đến những chính sách được áp dụng trong
nhiệm kỳ đầu tiên của ông ‘có ảnh hưởng không tốt đối với những sinh viên quốc
tế như chúng tôi’, chẳng hạn như có những quy định khiến các sinh viên khá khó
khăn khi tìm kiếm việc làm tại Mỹ cũng như khiến các công ty khá e ngại trong
việc tuyển sinh viên quốc tế vào một số vị trí mà trước đó họ từng tuyển rất
nhiều.
Anh Tú, vốn học chương trình thạc sĩ quản trị kinh doanh, tức MBA, tại Đại học
Boston, trao đổi với VOA cũng từ New York, nơi anh làm về tài chính cho một
công ty công nghệ. Anh Tú ở lại Mỹ làm việc theo chương trình OPT với thời hạn
3 năm kể từ ngày anh tốt nghiệp.
Không được may mắn như anh Huy, hồi năm ngoái anh Tú có tham gia xổ số H-1B
nhưng không trúng, anh cho biết sẽ tiếp tục tham gia chương trình này để có được
thị thực H-1B làm việc ổn định hơn một khi OPT hết hạn.
Theo lời anh thì công ty anh đã bắt đầu bảo lãnh xin thẻ xanh cho các nhân viên
là du học sinh quốc tế không trúng thị thực H-1B nhưng họ ‘chưa xác nhận gì’ với
trường hợp của anh. Anh nói sẽ cố gắng thuyết phục công ty bảo lãnh thẻ xanh
cho mình, ngay cả khi điều đó có nghĩa là họ sẽ chuyển anh sang chi nhánh ở một
nước khác làm việc trong một thời gian.
Khác với Huy, anh Tú tỏ thái độ khá lạc quan về chính sách di trú của ông
Trump. Anh cho rằng chính quyền mới của ông Trump ‘sẽ tập trung giải quyết vấn
đề nhập cư bất hợp pháp’ chứ không phải các du học sinh quốc tế.
“Đa phần các du học sinh như tôi đều đến nước Mỹ và thực hiện thủ tục nhập cư,
quy trình nhập cư theo cách rất cơ bản… Và đây cũng là quy trình mà tôi nghĩ chắc
chắn không phải bất hợp pháp,” anh khẳng định.
Mặt khác, anh chỉ ra rằng xuyên suốt lịch sử nước Mỹ, những người nhập cư có
trình độ, có tay nghề cao đã đóng góp rất lớn vào sự phát triển của nước Mỹ nên
anh bày tỏ hy vọng rằng sau nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump ‘sẽ thấy nên có những
chính sách bảo đảm quyền lợi của nhóm người nhập cư này bởi đó cũng chính là vì
lợi ích của nước Mỹ’.
Về việc chính quyền Trump sẽ ưu tiên công ăn việc làm cho người dân Mỹ, anh Tú
nói rằng anh ‘không lo lắng’ vì những chương trình thị thực việc làm như H-1B
trước giờ vẫn xác định đối tượng rất rõ ràng là những sinh viên quốc tế có năng
lực tốt trong khi các công ty Mỹ không thể tuyển được người phù hợp trong số
các công dân Mỹ.
“Tất nhiên sẽ có những ngành nghề nhất định sẽ phải chịu áp lực tuyển dụng thêm
người Mỹ và sự cạnh tranh có thể tăng lên nhưng đối với đa số các ngành nghề
nói chung thì tinh thần từ trước đến nay là các du học sinh đã phải cạnh tranh
rất nhiều với người Mỹ nên tôi nghĩ là nếu có cam go thêm một chút nữa thì các
du học sinh hoàn toàn có thể thích nghi được,” anh bày tỏ.
Đánh giá tổng quan, Tú cho rằng việc ông Trump lên làm tổng thống ‘sẽ tốt hơn
cho du học sinh’ trong vấn đề tìm kiếm việc làm để ở lại Mỹ.
“Cá nhân tôi luôn nhìn nhận vấn đề theo hướng liên quan đến lợi ích kinh tế. Đối
với du học sinh thì vấn đề quan tâm nhất là phải có một công việc tốt, mà các
công việc tốt dành cho du học sinh chỉ có thể có nhiều khi mà nền kinh tế phát
triển. Khi người dân Mỹ bầu cho ông Trump thì họ đều có mong muốn rất lớn là nền
kinh tế của nước Mỹ sẽ có những thay đổi,” anh lập luận.
Anh Tú nhắc lại một bài phỏng vấn ông Trump hồi tháng 6, khi đó ông nói rằng du
học sinh đến Mỹ học hành và tốt nghiệp ‘đều xứng đáng được cấp thẻ xanh để ở lại’
là tín hiệu cho thấy chính sách của ông đối với du học sinh sẽ ‘thay đổi trong
nhiệm kỳ hai’.
Tuy nhiên, Tú cho biết đã cân nhắc cho trường hợp xấu nhất là kinh tế nước Mỹ
đi xuống, anh không tìm được công việc hay chính sách của Trump khiến anh không
thể ở lại Mỹ làm việc thì anh sẽ ‘tìm cơ hội tốt hơn ở nơi khác như châu Âu,
các nước đông nam Á hay trở về Việt Nam, chứ không nhất thiết ở lại Mỹ’.
Nội
các nhiều di dân
Từ Đại học Columbia, New York, một du học sinh Việt Nam đang học năm cuối ngành
khoa học máy tính, cũng bày tỏ với VOA sự lạc quan về cơ hội tìm kiếm việc làm
nếu kinh tế nước Mỹ đi lên trong nhiệm kỳ sắp tới của ông Trump.
“Nếu kinh tế nước Mỹ đi lên, thì nhu cầu tuyển dụng ngày càng tăng lên. Còn nếu
kinh tế Mỹ đi xuống thì có mở rộng cơ hội việc làm cho sinh viên quốc tế đi nữa
thì cũng không có ý nghĩa gì hết,” sinh viên, tên H., nói với VOA với điều kiện
ẩn danh và cho biết theo quan sát của anh, tình hình tuyển dụng các sinh viên mới
ra trường ở Mỹ ‘có vẻ khá ảm đạm’.
H. chỉ ra trong thành phần nội các mới của ông Trump có những nhân vật nổi bật
là di dân đến Mỹ lập nghiệp, điển hình như tỷ phú Elon Musk hay như David
Sacks, người được ông Trump chỉ định phụ trách lĩnh vực trí tuệ nhân tạo và tiền
ảo.
“Những người này rất ủng hộ di dân và tôi khá lạc quan về ảnh hưởng của họ đối
với chính sách của ông Trump,” anh bày tỏ và cho biết công ty Tesla của tỷ phú
Elon Musk và các công ty công nghệ ‘đã tuyển dụng rất nhiều người có visa
H-1B’.
“Nếu mà họ cảm thấy là người nước ngoài làm việc tốt hơn trong nước tại thời điểm
đó thì họ sẽ tuyển, không thì thôi.”
Anh H dự tính sẽ học tiếp lên cao học đồng thời ‘sẽ nhìn ngó xem có cơ hội
ngoài thị trường việc làm hay không’. Anh nói với VOA anh tin rằng nếu tìm việc
ở Mỹ trong vòng 4 năm tới thì cơ hội của anh sẽ ‘không hề khó khăn hơn’.
“Chính sách nhập cư và chính sách việc làm của Trump đối với sinh viên quốc tế
dựa trên nhu cầu của nước Mỹ tại thời điểm đó. Thời điểm Trump nên làm tổng thống
năm 2016 và thời điểm bây giờ là hai nền kinh tế hoàn toàn khác nhau với nhu cầu
tuyển dụng khác nhau,” anh giải thích và cho rằng yêu cầu về mức lương tối thiểu
cho các sinh viên quốc tế của chính quyền Trump ‘thật sự không quá cực đoan’.
Mặc dù có thực tế là một du học sinh quốc tế có thể bị tác động bởi các chính
sách di trú và việc làm của chính quyền Trump, nhưng H. cho rằng ông Trump ‘làm
đúng’.
“Nếu có rất nhiều người Mỹ chật vật trong cuộc sống cá nhân của họ, họ không có
nhiều công việc làm, thì mình mời những người nhập cư đến để làm những công việc
của họ thì điều đó không công bằng với người Mỹ,” anh lý giải và cho rằng nếu
tình hình kinh tế Mỹ tốt hơn thì chính quyền Trump ‘sẽ nới lỏng vấn đề nhập cư
hơn’.
Khi được hỏi có lo ngại gì về chương trình OPT mà anh sẽ xin sắp tới hay không,
du học sinh này cho rằng anh ‘chưa nghĩ đến việc này’ vì còn 6 tháng nữa mới
xin OPT.
Tuy nhiên, anh nói nếu bị ảnh hưởng nặng bởi những chính sách di trú - việc làm
của chính quyền Trump thì anh ‘sẽ rất buồn’ nhưng anh cho rằng điều đó ‘không
có nghĩa là không tốt với người dân Mỹ’.
Theo số liệu của trang thống kê Statista, trong năm học 2022-2023 Việt Nam có
21.900 sinh viên đang theo học tại các trường đại học ở Mỹ, xếp thứ 5 sau các
nước Trung Quốc, Ấn Độ, Hàn Quốc và Canada.
No comments:
Post a Comment