Nhiễm
Covid, « cỗ máy chiến tranh » Donald Trump có dừng cuộc chơi ?
Thụy
My -
RFI / ĐIỂM BÁO
Rốt cuộc ông Donald Trump cũng đành phải để cho con
virus corona trở thành trung tâm trong chiến dịch tranh cử tổng thống. Nước Mỹ
sẽ đi bầu trong hơn 30 ngày nữa, mà một trong hai ứng cử viên lại bị loại ra khỏi
vòng chiến, ít nhất trong vài ngày. Đây chính là « ngạc nhiên của tháng
10 » ?
https://s.rfi.fr/media/display/eee74782-052c-11eb-bc11-005056a98db9/w:980/p:16x9/vi_04.webp
Tổng thống Mỹ Donald
Trump lên trực thăng đến quân y viện Walter Reed ở Washington sau khi xét nghiệm
dương tính với virus corona, 02/10/2020. AP - Alex Brandon
Hồ sơ của Courrier
International nói về « Những tù nhân của Covid ». Le
Point dành trang bìa cho tài tử điện ảnh kỳ cựu Pháp Gérard Depardieu
nhân việc ông cho ra mắt cuốn sách « Ailleurs », với
dòng tựa « Nước Pháp đã bị phong tỏa mà không hay ». L’Express đề
cập đến « văn hóa cancel », có thể hiểu là văn hóa tẩy chay, phủ nhận, xóa
sổ… mà những người nổi tiếng thường là nạn nhân chạy tựa « Hãy câm
miệng hoặc biến đi ». L’Obs đặt vấn đề « 5G : Mối
đe dọa hay sự tiến bộ ? ». Ở các trang trong, bầu cử Mỹ và
virus corona rất được quan tâm, bên cạnh các chủ đề công nghệ 5G, mối nguy
thánh chiến.
.
Con virus từ Vũ Hán tấn công
vào trung tâm quyền lực Mỹ
Trang web của tuần
báo Le Point chơi chữ « Ông Trump dương tính với
Covid-19 : Cỗ máy chiến tranh bị cảm cúm » (nhưng cũng có thể
hiểu là bị ngưng chạy). Đây chính là « ngạc nhiên của tháng 10 »,
theo Courrier International, trong khi những tuần lễ qua nhiều
nhà bình luận chỉ suy đoán xung quanh việc bỏ phiếu qua bưu điện.
Le Point cho rằng chuyện gì phải đến đã đến. Rốt cuộc Donald Trump cũng phải
để cho con virus corona trở thành trung tâm trong chiến dịch tranh cử tổng thống.
Nước Mỹ sẽ đi bầu trong hơn 30 ngày nữa, mà một trong hai ứng cử viên lại bị loại
ra khỏi vòng chiến, ít nhất trong vài ngày. Tổng thống Trump cùng với phu nhân
Melania đều dương tính, phải cách ly. Chiến dịch vận động trên thực tế coi như
đã dừng lại.
Sau khi sát hại hơn
200.000 người và làm cho nền kinh tế xuống dốc, con virus corona tấn công thẳng
vào người đứng đầu nước Mỹ. Ở tuổi 74, tổng thống Trump nằm trong số những người
có nguy cơ, và giờ đây thế giới theo dõi sát tình hình sức khoẻ do bác sĩ riêng
của ông công bố. Donald Trump nối dài thêm danh sách các nguyên thủ bị nhiễm bệnh
sau khi cho rằng chỉ là virus cúm thông thường, như Jair Bolsonaro ở Brazil,
hay Boris Johnson ở Anh. Trong khi đó Vladimir Putin với bản tính ngờ vực, sống
tách biệt ngay từ đầu đại dịch.
·
Đọc thêm: Bầu cử tổng thống: Nước Mỹ trên thùng thuốc súng
Dù Nhà Trắng là địa điểm
cách ly sang trọng (nay thì đã chuyển sang quân y viện), nhưng Donald
Trump là con người của không gian trải rộng. Ông rất mê những cuộc mít-tinh cấp
tốc. Những người ủng hộ Trump chờ đợi ông ở sân bay để xem chiếc Air Force One
hạ cánh, một khán đài nhanh chóng dựng lên, một bài diễn văn hùng hồn chừng vài
mươi phút và chiếc phi cơ 747 lại cất cánh đến một « swing state »
khác.
Từ nhiều tuần qua, các cuộc
thăm dò cho thấy Donald Trump, chậm mà chắc, đang rút ngắn lại khoảng cách với
Joe Biden. Ông trông cậy vào cuộc tranh luận để tạo ấn tượng. Nhưng theo người
ủng hộ ông nhiệt tình nhất là cây bút xã luận Rush Limabuagh cũng cho
rằng thay vì hạ nốc-ao Biden, Joe chỉ bị trầy xước một ít. Và giờ thì Donald bị
nhiễm bệnh…
Ông Trump dương tính với
corona, còn Biden thế nào ? Cả hai ứng cử viên đều không bắt tay nhau, và
hai chiếc bục của họ cũng cách xa nhau trong cuộc tranh luận. Nhưng họ có tôn
trọng đầy đủ những quy định căn bản về dịch tễ hay không ? Ứng viên Dân Chủ
có thể sẽ phải đi xét nghiệm.
Nếu Biden âm tính với virus, đó sẽ là một lợi thế rất lớn trước ông Trump, vào
lúc chỉ còn một tháng nữa là đến bầu cử.
.
Ai sẽ lên thay tổng thống ?
Hậu quả sẽ như thế nào đối
với chiến dịch tranh cử tổng thống ? Trước hết là lịch trình bị đảo lộn,
trong lúc chẳng còn được bao nhiêu thời giờ. Về chương trình ở những bang
« chiến địa » (swing state) : cuộc mít-tinh ở Florida đã bị hủy
bỏ, Wisconsin và Arizona bị hoãn hoặc tổ chức qua mạng. Cuộc tranh luận thứ hai
với Joe Biden dự kiến ngày 15/10 cũng có nguy cơ không diễn ra được. Mọi cái
nhìn nay đều hướng về đối thủ Joe Biden đã 77 tuổi.
Điều gì sẽ diễn ra nếu tổng
thống Trump không thể làm nhiệm vụ ? Theo tu chính án 25 của Hiến Pháp Hoa Kỳ,
phó tổng thống Mike Pence - hiện giờ vẫn âm tính với con virus - sẽ đảm đương.
Cho đến nay, tu chính án này mới vận dụng được ba lần. Lần đầu vào năm 1985,
khi Ronald Reagan bị phẫu thuật, phó tổng thống George H. W. Bush trở thành tổng
thống trong 8 tiếng đồng hồ. Đến năm 2007, hai lần George W. Bush chịu gây mê,
quyền lực được chuyển giao cho Dick Cheney trong 2 giờ.
·
Đọc thêm: Tình báo Mỹ : Trung Quốc không muốn ông Trump tái đắc cử
Trong trường hợp sức khỏe
bị giảm sút trầm trọng cho đến cuối nhiệm kỳ, tất nhiên là phó tổng thống lên
thay. Theo điều 2 Hiến Pháp và luật 1947, có đến 18 nhân vật có thể kế nhiệm.
Sau phó tổng thống là chủ tịch Hạ Viện (hiện nay là bà Nancy Pelosi, nhân vật
Dân Chủ duy nhất trong danh sách). Tiếp đến là chủ tịch Thượng Viện, rồi ngoại
trưởng…
Nhưng nếu xảy ra một thảm
kịch tại Washington khiến tất cả những người kế nhiệm không còn nữa ? Hệ
thống Mỹ vẫn còn một « chiêu » cuối : « người kế nhiệm được
chỉ định ». Trong những dịp chính thức như lễ nhậm chức hay diễn văn về
liên bang, tổng thống chọn trước một người thay thế, được bảo vệ ở một nơi an
toàn. Hồi năm 2018 khi tổng thống Trump đọc bài diễn văn, bộ trưởng Nông Nghiệp
Sonny Perdue đã được đưa đến một địa điểm an ninh tuyệt đối.
.
Chuyến đi hụt Florida có thể
đáng tiếc cho ông Trump
Việc ông Trump không thể
đến Florida vận động có thể là điều đáng tiếc, vì theo The Economist,
Donald Trump có nhiều hy vọng tại tiểu bang hay nghiêng ngả này.
·
Đọc thêm: Bầu cử tổng thống Mỹ : Trump đang rút ngắn khoảng cách với
Biden
Đại diện đảng Cộng Hòa tại
đây cho biết « đã gõ trên 1,7 triệu cánh cửa, còn Dân Chủ chỉ ngồi
tại trụ sở nhưng lại cố giành chiến thắng ». Tuy nhiên Joe Biden
bắt đầu đến Florida từ 15/09, và càng cận ngày càng tung thêm tiền vào bang
này, lấy trong số 100 triệu đô la do Michael Bloomberg tài trợ. Ứng cử viên nào
thắng được ở Florida có nhiều hy vọng trở thành tổng thống Mỹ : trong 12
cuộc bầu cử vừa qua, chỉ có mỗi một lần dân Florida bầu cho người thua cuộc. Nếu
thất bại ở bang này, Donald Trump hầu như không còn cơ hội.
Hai nhóm cử tri nắm giữ
chiếc chìa khóa là người Mỹ la-tinh và người lớn tuổi, ông Trump có lợi thế ở
nhóm đầu và bất lợi ở nhóm sau. Có đến 1/3 người Mỹ la-tinh tại Florida gốc
Cuba, có truyền thống bầu cho Cộng Hòa ; những người gốc Venezuela,
Columbia và Nicaragua cũng vậy, chỉ có cộng đồng Mêhicô thường bầu cho Dân Chủ.
.
Dân Chủ quyết giành cử tri da
đen ở Detroit
Còn tại Detroit, thuộc
bang Michigan, cuộc chiến được quyết định bởi lá phiếu của người Mỹ da đen.
Phóng sự của L’Express cho thấy phe Dân Chủ cần đến lớp cử tri
này hơn bao giờ hết. Ê-kíp của ông Joe Biden cố gắng vận động tầng lớp cử tri từng
cảm thấy bị bỏ rơi hồi năm 2016.
Cách đây bốn năm,
Michigan đã gây ngạc nhiên cho toàn thế giới. Là chiếc nôi của kỹ nghệ xe hơi,
thành trì của các nghiệp đoàn và công nhân cánh tả, tiểu bang này là « bức
tường xanh » Dân Chủ. Được cho là luôn nằm ngoài tầm tay với của Cộng Hòa,
nhưng Donald Trump đã giành được chiến thắng khít khao : vượt 11.000 phiếu
trên tổng số 5 triệu. Đến nỗi tờ báo lớn nhất ở địa phương là The
Detroit Free Press đã loan báo bà Hillary Clinton thắng cuộc, và sau
đó phải đính chính.
Tại Detroit, nơi 8/10 cử
tri là người da đen, có đến 14% không đi bầu năm 2016, bỏ trống trận địa cho cử
tri nông thôn da trắng theo Cộng Hòa. Phía ông Joe Biden quyết giành lại lực lượng
này. Ngay lối vào thành phố, một pa-nô khổng lồ chiếu số người chết vì virus
corona được cập nhật, bên cạnh con số 200.000 là chân dung Donald Trump. Trên
những đài phát nhạc rap, liên tục xen vào những câu quảng cáo kết án ông Trump
đã giết hại hàng mấy chục ngàn người da đen.
Tuy nhiên con virus cũng
gây khó khăn cho phía Dân Chủ, vì hầu hết vận động gián tiếp qua mạng xã hội,
tin nhắn, điện thoại… Giờ đây phải sáng tạo thêm, như phân phát thực phẩm cho
người nghèo và đề nghị họ đăng ký đi bầu. Nhưng phía ông Donald Trump cũng xông
ra thực địa : lần đầu tiên trong lịch sử Cộng Hòa mở văn phòng ở Detroit
vào đầu năm nay, và các tình nguyện viên gõ cửa từng nhà vận động.
.
Báo chí bảo thủ vẫn bênh
Donald Trump
Nếu đa số báo chí Mỹ tỏ
ra bức xúc trước cuộc tranh luận đầu tiên hôm 29/09 được cho là rất lộn xộn,
thì không ít nhà quan sát bảo thủ lại đánh giá Donald Trump đã thành
công. Courrier International trích dịch một số tờ báo bảo thủ
cho rằng ông Trump tiếp tục thu hút cử tri khi bỏ qua những quy luật truyền thống.
·
Đọc thêm: Những cuộc tranh luận truyền hình để lại dấu ấn trong lịch sử
Mỹ
Theo họ, Donald Trump là
một « pitbull đã bảo vệ nước Mỹ » và tấn công Biden
tơi tả. New York Post viết : « Trong một thế
giới loạn ly, dưới sự đe dọa của những kẻ hiếu chiến như chủ tịch Trung Quốc Tập
Cận Bình, bạn có thể trông cậy vào ai để bảo vệ đất nước ? Một con pitbull
hung hăng sẵn sàng làm mọi thứ để chiến thắng, hay một người yếu đuối tươi cười
? ».
Tương tự đối với tạp chí
Anh The Circle, ông Trump là một « chiến binh đường phố »
đối mặt với địch thủ mang tính truyền thống. Wall Street Journal ví
von Donald Trump như một con voi cần thiết « trong cửa hàng đồ sứ
phủ đầy bụi của chính trường Mỹ », tuy nhiên tỏ ý tiếc về sự hỗn độn của
cuộc tranh luận. Ngược lại The Circle bênh vực : « Ông
ấy quyết liệt, dí dỏm, ông đã cao giọng về những điều mà một số người không dám
nói ra ».
.
Trung Quốc bóp méo sự thật về
cuộc chiến Triều Tiên
Nhìn sang châu Á về mặt lịch
sử, The Economist chú ý đến việc « Trung Quốc kỷ
niệm 70 tham gia cuộc chiến tranh Triều Tiên ». Tuần báo Anh tỏ
ra ngạc nhiên khi những luận điệu dối trá từ thời Mao Trạch Đông cho đến nay vẫn
được lặp lại, Bắc Kinh bóp méo lịch sử một cách trắng trợn.
Khu đài tưởng niệm nằm
trên một ngọn đồi nhìn xuống thành phố biên giới Đan Đông vừa mở cửa lại vào cuối
tháng Chín, trước ngày kỷ niệm 70 năm Trung Quốc tham gia cuộc chiến 1950-1953,
mà Bắc Kinh gọi là « Chiến tranh chống Mỹ và giúp đỡ Triều Tiên ». Tại
đây trưng bày một số « hiện vật » sơ sài nhằm tố cáo « chiến đấu
cơ Mỹ thả bom vi trùng » xuống Triều Tiên và miền bắc Trung Quốc năm 1952.
Tuy nhiên sự thật đã được làm sáng tỏ từ rất lâu, chủ yếu từ tài liệu của Liên
Xô cũ giải mật nhiều thập niên sau cuộc chiến, khẳng định cái gọi là chiến
tranh vi trùng đã được sáng tác ra.
Dù vậy, học sinh Hoa lục
được dạy rằng Trung Quốc phải nhập cuộc để chống Mỹ, những tình nguyện quân
giày vải đơn sơ chiến đấu với xe tăng, máy bay Mỹ…Thực tế đây là một cuộc chiến
đẫm máu với 400.000 lính Trung Quốc tử trận (khu lưu niệm ghi con số không đầy phân
nửa), và làm đất nước Triều Tiên bị chia đôi ở vĩ tuyến 38.
.
Bắc Kinh hy vọng xuất khẩu lò
phản ứng nguyên tử
Trên lãnh vực kinh tế, L’Express cảnh
báo nguy cơ « Con rồng nguyên tử Trung Quốc tấn công thế giới ». Trong
những tuần lễ sắp tới, Bắc Kinh sẽ đưa vào hoạt động các lò phản ứng thế hệ thứ
ba đầu tiên hoàn toàn Made in China, hy vọng có thể xuất khẩu được.
Lò phản ứng Phúc Thanh
(Fuqing) số 5 dùng công nghệ HPR-1000, là loại lò áp lực được đặt tên là Hoa
Long (Hualong), do hai tập đoàn China General Nuclear Power Corporation (CGN)
và CNNC thiết kế, sản xuất, mở ra một kỷ nguyên mới cho Trung Quốc. Trước đó Bắc
Kinh lệ thuộc vào công nghệ của Areva và EDF (Pháp), Westinghouse (Mỹ), vì lò
phản ứng thế hệ thứ ba cần mức độ an toàn rất cao.
Với 48 lò phản ứng nguyên
tử, Trung Quốc đang theo sát nút Pháp (56 lò), và đây là mặt hàng xuất khẩu mới.
Tại Pakistan, hai lò Hoa Long đang được Trung Quốc xây dựng và sẽ có thêm ba lò
nữa, Achentina cũng là khách hàng sắp tới. Với giá thành rất cạnh tranh, Bắc
Kinh đang dòm ngó châu Âu, nhưng nguyên tử là lãnh vực nhạy cảm nên địa chính
trị đóng vai trò quan trọng, có nguy cơ chịu chung số phận với 5G của Hoa Vi.
.
Vì sao Trung Quốc gây hấn với Ấn
Độ ?
Cũng liên quan đến Trung
Quốc, nguyệt san Le Monde Diplomatique phân tích « Vì
sao Trung Quốc và Ấn Độ đối đầu trên nóc nhà thế giới ».
Trong đêm 15 rạng
16/06/2020, trên rặng Himalaya (Hy Mã Lạp Sơn) thuộc vùng biên giới Ấn-Trung,
quân lính hai bên đã xáp lá cà như thời Trung Cổ. Suốt 7 tiếng đồng hồ trong
đêm đen như mực, ở độ cao 4.200 mét, họ đánh nhau bằng chùy bọc kẽm gai, gậy sắt,
đá tảng và cả tay không. Đến sáng, phía Ấn Độ đếm được 78 binh sĩ bị thương và
20 tử thương – đa số bị chết đuối trong dòng sông lạnh giá Galwan. Bắc Kinh từ
chối công bố thiệt hại, nhưng các nguồn tin phía Ấn nói rằng có hơn 40 lính
Trung Quốc chết. Lần đầu tiên kể từ 45 năm qua đôi bên có thiệt hại nhân mạng.
Tờ báo Pháp tiết lộ những
yếu tố cho thấy đúng ra đây là một trận phục kích được phía Trung Quốc chuẩn bị
kỹ lưỡng. Nhiều con suối nhỏ đã bị chuyển dòng trước đó để nhấn chìm đối thủ
phía dưới. Một ngạc nhiên khác cho Ấn Độ là vụ tấn công diễn ra trên phần lãnh
thổ mà chưa bao giờ Trung Quốc đòi chủ quyền. Đây là lần đầu Bắc Kinh tuyên bố
chiếm toàn bộ thung lũng Galwan với cớ « xưa nay vẫn thuộc về Trung Quốc ».
Hồi năm 1988, Ấn-Trung đã
chọn lựa hòa dịu thay vì đối đầu, lúc đó GDP hai bên xấp xỉ nhau và có cùng
ngân sách quốc phòng 20 tỉ đô la. Hai mươi năm sau, GDP Trung Quốc lớn gấp 5 Ấn
Độ, quân đội có ngân sách cao gấp 3,6 lần ; thế quân bình không còn nữa.
Với « ngoại giao chiến
lang », Tập Cận Bình coi Biển Đông là mặt trận chiến lược – khiến Việt Nam
và Đài Loan phải tỏ ra cứng rắn hơn – còn tranh chấp biên giới với Ấn Độ chỉ ở
hàng thứ hai. Phải chăng Bắc Kinh muốn New Delhi phải ở trong thế bất ổn thường
xuyên ?
Le Monde Diplomatique cho rằng có nguyên nhân đối nội lẫn đối
ngoại. Kinh tế sa sút, chính quyền Trung Quốc còn bị cả thế giới chỉ trích vì đại
dịch corona, bên cạnh đó Bắc Kinh cảm thấy bị đe dọa khi Ấn Độ xích gần với Hoa
Kỳ trong lúc quan hệ Mỹ-Trung xuống dốc. Thông qua các vụ tấn công ở biên giới,
Trung Quốc muốn bóp nghẹt từ trong trứng nước tham vọng khu vực của nước láng
giềng Ấn Độ.
No comments:
Post a Comment